Revmatizm va yurak kasalliklari - Медицина - Рефераты

Revmatizm va yurak kasalliklari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

63.5 KB

REVMATIZM VA YURAK KASALLIKLARI REJA: 1.Revmatizm. 2.Revmatik endokardit, miokardit, perikardit, poliartrit, xoreya. 3.Yurakning ishemik kasalligi. 4.Stenokardiya. 5.Miokard infarkti.

Revmatizm - biriktiruvchi to ` qimaning yallig ` lanishi natijasida yurak - tomir , tayanch - harakat ( bo ` g ` imlar ), nerv tizimlarining yallig ` lanishi (zararlanishi) bilan kechadigan infeksion - allergik kasallikdir . Revmatizmda birinchi navbatda yurak zararlanadi, ya`ni yurakning uchta qavatini yallig ` lanish kasalliklari: endokardit, miokardit, perikardit yuzaga keladi. Endokardit tufayli sodir bo`ladigan yurakning porok (norasolik) kasalligining asosiy sababchisi revmatizmdir. Shu bois revmatizm yurak-tomir kasalliklari mavzusida o`rganiladi. Sababi . Revmatizmni vujudga kelishiga tez-tez takrorlanadigan angina, surunkali tonzillit, gaymorit, yiringli otit, tish kasalliklari sabab bo`ladi. Sovuq havo, namlik, sovuq ichimliklarni iste`mol qilish revmatizmni yuzaga keltiruvchi omil hisoblanadi. Sovuq ta`sirida gemolitik streptokokk mikrobining ko`payishi uchun odam organizmida qulay sharoit yaratiladi. Belgilari. Revmatizm aksariyat hollarda bog`cha va kichik maktab yoshidagi bolalarda boshlanadi. Yurak qavatlari yallig ` lanishi tufayli endokardit, miokardit, perikardit kasalliklari yuzaga keladi. Bu kasalliklar birlashtirilgan holda revmokardit (yurakning revmatizm kasalligi) deb ataladi. Revmatik poliartrit. Bo`g`imlarni revmatizm bilan yallig`lanishidir. Ko`pincha, tizza, oshiq, tirsak, bilak, yelka, panja bo`g`imlari yallig`lanadi. Zararlangan bo`g`imlar og`riydi, shishadi, ularni bukish va yozish qiyinlashadi. Og`riq va shish bir bo`g`imdan boshqasiga ko`chib turadi. Revmatik endokardit. Yurakning ichki (endokard) qavatini yallig`lanishi. Belgilari. Yurak sohasida kuchsiz gijimlovchi og`riq, harakat qilganda yurak urishining tezlashuvi, bemor rangining oqarishi, tez charchash kuzatiladi. Ammo, ko`p hollarda bolalar bu belgilarga e`tibor bermaydilar, yoki o`z vaqtida me`yoriga yetkazib davolanmaydilar. Shu tufayli ko`p hollarda endokarditning asorati sifatida yurakning porok (norasolik) kasalligi vujudga keladi. Yurak porok kasalligi ko`pincha sezilmagan holda kechadi va tibbiy ko`rik paytida to`satdan aniqlanadi. Yoshi ulg`ayganda yurak porogi natijasida surunkali yurak-tomir yetishmovchiligi paydo bo`lib, bemor nogironga aylanishi mumkin. Revmatik miokardit. Yurakning o`rta (muskul) qavatini yallig`lanishi endokarditdan ko`ra ko`proq uchraydi. Belgilari. Yurak sohasida kuchsiz og`riq, harakat qilganda yurak o`ynashi, tez charchash, tomir urishining tezlashuvi kuzatiladi. Revmatik perikardit. Yurakning ustki (perikard) qavatini yallig`lanishi. Perikardit quruq va ekssudatli bo`ladi.Quruq perikarditda yurak sohasida g`ijimlovchi, sanchuvchi og`riq bo`ladi. Ekssudatli perikarditda yurakning ikki qavatli perikard pardasi orasidagi perikard bo`shlig`ida suyuqlik to`planadi.Bu suyuqlik yurakni qisadi va uning qisqarib - kengayishini qiyinlashtiradi. Nafas qisadi, lablari ko`karadi, bemorning ahvoli og`ir bo`ladi, shu bois u shifokorga murojaat qilishga majbur bo`ladi. Xoreya. Bosh miyaning po`stloq osti sohasida joylashgan chipor tana deb ataluvchi nerv to`qimasi (markazi) ni revmatizm bilan yallig`lanishi. Bu kasallik ko`proq bog`cha va kichik maktab yoshdagi bolalarda uchraydi. Bola ixtiyorsiz ravishda qo`llarini silkitadi, buning natijasida bolaning husnixati buziladi. U

ixtiyorsiz ravishda ko`zlarini yumib ochadi, labini buradi, tilini chiqaradi, bu holat bolaning ixtiyoriga bog`liq emasligini bilmaydigan ota-ona va o`qituvchi nojo`ya harakatlar qilgani uchun bolaga tanbeh berishadi. Tibbiy yordam. 1.Revmatizm boshlanishi bilanoq, bolani issiq ko`rpa-to`shakka yotqizish. 2. Zararlangan bo`g`imlarga isituvchi kompress, issiq grelka yoki qizitilgan g`ishtni ro`molga o`rab qo`yish. 3.Dorilardan aspirin, brufen, indometatsin, voltaren, Melbek, Artra (bo`g`imlarda kuchli og`riq bo`lsa Sinepar) kabilardan bittasi kattalarga 1 tab, bolalarga 1/3-1/2 tab. Shuningdek, ampitsillin-0,5-1 gr dan 3 mahal, sefazolin 0,5-1 gr kuniga 2 mahal muskul orasiga in`yeksiya qilinadi. 4. Polivitamin “Undevit”. Askorbin kislota 1 tab. 2 mahal. 5.Bitsillin - 3 bolalarga 300000, o`smir va kattalarga 600000 TB haftasiga bir marta muskul orasiga yuboriladi, jami 10 marta. Bitsillin-5 kattalarga 1500000 TB, bolalarga 750000 TB bir oyda bir marta muskul orasiga yuboriladi, jami 10 marta (ya`ni yil davomida). 6. Vitamin B 6 har kuni, B 12 kunora 1 marta muskul orasiga yuboriladi. Jami 10 tadan. 7. Yurakning endokardit, miokardit, perikardit kasalliklarining og`ir kechishida shifokor buyursa: strofantin 0,2-0,3-0,5 ml yoki korglikon 0,2-0,3-0,5 ml, glyukoza 20 %-10-15 ml, kokarboksilaza 50-100 mg hammasini bitta shpritsga olib vena tomiriga sekinlik bilan yuboriladi. Revmatik endokardit, miokardit, perikardit, poliartrit kasalliklarida bemor poliklinikaning revmokardiolog, xoreya kasalligida esa nevropatolog shifokori nazoratida davolanadi. Yurakning ishemik kasalligi. Bu kasallik yurak muskullari (miokard) ni ta`minlovchi koronar arteriya qon tomirlarini torayishi tufayli miokardning qon va uning tarkibidagi kislorod hamda oziq moddalar bilan ta`minlanishi buzilishi natijasida vujudga keladi. Sababi. Ateroskleroz, gipertoniya kasalliklarining asorati, kam harakat qilish (gipodinamiya), spirtli ichimliklar iste`mol qilish, chekish, ruhiy aziyat chekish kabilar. Belgilari. yurak sohasida vaqt-vaqti bilan sezilar-sezilmas kuchsiz g`ijimlovchi og`riq, noxushlik his etish, jismoniy harakatlanganda yurak urishining me`yoridan ko`p tezlashuvi, nafas qisish, tez charchash, ko`p terlash. Yurak ishemik kasalligining belgilari oylar-yillar davomida asta-sekinlik bilan kuchayib boradi va davolash tadbirlari o`tkazilmasa stenokardiya, miokard infarkti kasalliklarining vujudga kelishiga sabab bo`ladi. Tibbiy yordam. 1. Sog`lom turmush tarziga amal qilish, ya`ni jismoniy va aqliy mehnatni navbat bilan bajarish, ertalabki gigiyenik gimnastika mashg`ulotlarini muntazam bajarish, zararli odatlardan voz kechish, me`yorida ovqatlanish,

atrofdagi odamlarning ruhiy ta`sir ko`rsatishi (stress) dan ehtiyotkorlik choralarini qo`llash. 2.Yurakning ishemik kasalligi oylar-yillar davomida surunkali kechadi. Shu bois bemor poliklinikaning kardiolog shifokori nazoratida muntazam davolanadi. 3. Har 2-3 oyda quyidagi davolash tadbirlari o`tkaziladi: - glyukoza 20-40%-20 ml, kokarboksilaza 50-100 mg vena tomiriga har kuni 1 mahal 10 kun; 4. Mildranat 5 ml vena tomiriga yoki muskul orasiga kuniga 1 marta, № 10. 5. Tiotriazolin – 2,5 % - 2ml muskul orasiga, kuniga 1 marta, № 10. 6. ATF- 1 ml muskul orasiga kuniga 1 mahal 10 kun davomida; 7.Vitamin B 1 -1 ml, vitamin B 6 -1 ml, vitamin PP (nikotin kislota) - 1 ml har kuni 1 mahaldan muskul orasiga 10 kun davomida. 8.Yurak g`ijimlaganda - valokordin yoki korvalol 20-30 tomchi 1 qoshiq qaynagan iliq suvga qo`shib ichish. 9.Simgal qonda xolesterin ko`payganda – Ѕ tab, kechki uyqu oldidan. 10.Tromboass-Ѕ tab, 1 marta 2 hafta, so`ngra 2 hafta tanaffus, keyin yana 2 hafta (3 oy). Aterosklerozning oldini olish uchun. 11.Arterial qon bosimi 130/80 mm.dan yuqori bo`lsa: Atenalol, papazol, raunatin, adelfan (bittasi) -1/2-1 tab. 1-2 marta. 12. Preduktal – 1tab. 2 mahal, 1 oy. 13.Trombokard – 1tab. 1 mahal kechga. 14. Lipontil - 1tab. tushki ovqatdan keyin 1 mahal 1-2 oy. 15.Olikard – 1 tab. ertalab 1 mahal, 1 oy. 16. Parmidin – 1 tab x 2 marta, 1-2 oy. 17. Kardiomagniy – kechki payt Ѕ tab. kunaro (40 kunda 20 marta qabul qilinadi). 18. Kurantil (Dipiridamol) – 1 tab. 2 mahal ertalab va kechda, ovqatdan 1 soat oldin, 1 oy. 19. Interkordin (intensani) 1 tab. 2 mahal ovqatdan keyin, 1 oydan 3 oygacha. Kasallik og`ir kechganda – 1 amp (004) + 2 ml novokain qo`shib muskul orasiga kuniga 1-2 mahal, 10 kun. Izoh: Yuqoridagi dorilar yurakning ishemik kasalligida, shuningdek, stenokardiya, miokard infarkti kasalliklarida qo`llanadi. Navbat bilan 1-2 tasi 10- 20 kun, so`ng boshqasi. Stenokardiya -yurak sohasida vaqt-vaqti bilan to`satdan paydo bo`ladigan sanchuvchi, g`ijimlovchi og`riq xurujlari bilan kechadigan kasallik. Sababi . Yurakning ishemik kasalligini o`z vaqtida davolamaslik, o`ta hayajonlanish, qayg`urish, ruhiy va jismoniy zo`riqish kabilar xurujning tez-tez takrorlanishiga sabab bo`ladi. Belgilari. To`satdan yurak sohasida sanchuvchi, g`ijimlovchi og`riq paydo bo`ladi. Og`riq chap qo`lga, yelkaga, bo`yinga, kurak sohasiga tarqaladi. Tibbiy yordam. 1.Og`riq paydo bo`lishi bilanoq bemor yotishi, buning iloji bo`lmasa o`tirishi kerak.

2.Validol yoki nitroglitserin tabletkasi til ostiga qo`yiladi. Bular bo`lmasa valokardin, korvalol 25-30 tomchi 1 qoshiq suvga qo`shib ichiladi (1-2 minut og`izda ushlab turilsa yaxshi bo`ladi). 3.Ruhiy tinchlantirish uchun valeriana 1 tabletka, yoki suyug`idan 30 tomchi. 4.Arterial qon bosimi 130-80 mm dan oshgan bo`lsa (gipertoniya): papazol, atenalol, raunatin, adelfan (bittasi)-Ѕ - 1 tab.1-2 mahal ichishga. Shuningdek, Teveten - Ѕ tab (kapsula) ertalab 1 mahal, 10-20 kun. 5.Yurak sohasidagi og`riq takrorlansa og`riq qoldiruvchi sifatida: papaverin 2 % -2 ml teri ostiga, analgin-1-2 ml + novokain 0,5 % - 2 ml bilan bitta shpritsda muskul orasiga. 6.Yuqoridagi tadbirlarga qaramasdan og`riq takrorlanaversa, tez yordam chaqirib bemor kardiologiya shifoxonasiga yuboriladi. Miokard infarkti - yurak muskulini qon bilan ta`minlovchi arteriya tomirlaridan birining torayib, to`silib qolishi tufayli yuzaga keladigan va yurak sohasida kuchli og`riq bilan kechadigan hayot uchun o`ta xavfli xastalikdir. Sababi. Yurakning ishemik, stenokardiya kasalliklarini o`z vaqtida davolamaslik, o`ta hayajonlanish, qayg`urish, ruhiy va jismoniy zo`riqish, spirtli ichimlik iste`mol qilish, ko`p chekish. Belgilari. Ko`krak qafasining chap tomonida (yurak sohasida) to`satdan kuchli og`riq paydo bo`lishi. Og`riqni chap qo`l, chap kurak, yelka, bo`yin sohalariga tarqalishi. Ayrim bemorlarda esa og`riq qorinning yuqori qismida seziladi. Bemorning rangi oqaradi, lablari ko`karadi, sovuq ter bosadi, qo`l-oyoqlari soviydi. Ba`zida hushini yo`qotishi mumkin. Arterial qon bosimi 80/40 mm simob ustunigacha pasayishi, ba`zida bundan ham past bo`lishi mumkin. Auskultatsiyada yurak aritmiyasi, ya`ni yurakning to`xtab-to`xtab urishi aniqlanadi. Tomir urushi kuchsizlanadi, aritmik bo`ladi. Birinchi tibbiy yordam: Bemor boshini balandroq qilib yotqiziladi (uning o`ziga miokard infarktiga shubha qilinayotganini bildirilmagani ma`qul). Tez yordam chaqirilib kardiologiya shifoxonasiga yuboriladi U kelgunicha quyidagi tartibda birinchi tibbiy yordam ko`rsatilishi mumkin: 1.Yurakdagi og`riqqa qarshi: a) Nitroglitserin -1-2 tabletka tili ostiga har 20-30 minutda (to og`riq yo`qolgunicha). b) Og`riq qolmasa analgin 2 ml+novokain - 0,5 % -2-3 ml muskul orasiga. Analgin o`rniga baralgin 2-3 ml novokain bilan muskul orasiga yuborilishi mumkin. 2.Tiotriazolin – 2,5 %-2 ml muskul orasiga, kuniga 1 marta (og`ir holatda 2-3 marta) 10 kun. 3.Arterial qon bosim 90/50 mm dan pasaysa bemorda kardiogen shok holati ro`y berishi mumkin. Shuning uchun: - Gidrokortizon – 25 mg muskul orasiga; - Adrenalin-0,5-1 ml teri ostiga, yoki adrenalinning o`rniga Dofamin-0,5 %-5 ml ampuladagi dorini natriy xlorid 0,9 %-125 ml (yoki glyukoza-5 %-100 ml) ga eritib vena tomiriga tomchilab yuboriladi.

4.Tez yordam kelgunicha bemorda yurak yetishmovchiligi yuzaga kelsa, ya`ni tomir urishi 1 minutda 100-120 marta va undan ham tezlashsa: - Adonizid - tomir urishi 1 minutda 100 dan ko`p bo`lsa 20-30 tomchi har 4-6 soatda (tomir urishi 1 minutda 90-80 tadan kam bo`lsa, bu dori berilmaydi); - tomir urishi tezligi oshaversa, bemorning lablari ko`karsa, qo`l-oyoqlari soviy boshlasa iloji bo`lsa: - Digoksin 0,5 ml + natriy xlorid 0,9 %-20 ml sekinlik bilan vena tomiriga yuboriladi (1 marta yuborilgandan keyin tomir urishi minutiga 100 dan tez va kuchsizligicha qolaversa, digoksin 3 soatdan keyin sekinlik bilan takror yuborilishi mumkin). Agar tomir urishi 1 minutda 90-80 tadan kamaysa, bu dori to`xtatiladi. 5. Mildranat 5 ml vena tomiriga yoki muskul orasiga, kuniga 1 mahal № 10. Izoh: Miokard infarktning o`tkir (xuruj) davri o`tgach, bemorga yurakning ishemik kasalligida ko`rsatilgan dorilardan navbat bilan qo`llash mumkin.

ASOSIY ADABIYOTLAR. 1. Bemorlarni uyda va shifoxonada parvarish qilish. F.G`. Nazirov. Toshkent- 2003. 2. Odam anatomiyasi. E.Qodirov. Toshkent-2003. 3. Anatomiya. A.S.Gusev. Moskva-1970. 4. Hamshiralik ishi asoslari. Q.Inomov. Toshkent-2007. 5. Xirurgiya. A.J.Hamrayev. Toshkent-2002. 6. Xirurgiya va reanimatsiya asoslari. A.J. Hamrayev. Toshkent-2002. 7. Bolalar kasalliklari. A.N.Buraya. Toshkent-1988. 8. Sog`lom va kasal bola parvarishi. A.N.Buraya. Toshkent-1988. 9. Klinikagacha bo`lgan xirurgiya. R.M.Axmedov. Toshkent-2001. 10. Инфекционные болезни. К.В. Бунин. Москва-1980. 11. Первая медицинская помощь в чрезвычайных ситуациях. Э.Икрамов 44 Тошкент – 2003. 12. Курс гражданской защиты. В.Ф.Зубков Тошкент-2004

Похожие

Revmatizm va yurak kasalliklari

Yurak va qon tomir kasalliklari

Yurak qon-tomir tizimi kasalliklari. Yurak poroglari. Gipertoniya kasalliklari, gipertoniya krizi

Nafas olish va yurak - qon tomir tizimlarining kasalliklari

Yurak poroklari