Ginekologik bemorlarni tekshirish usullari - Медицина - Рефераты

Ginekologik bemorlarni tekshirish usullari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

1398.6630859375 KB

Ginekologik bemorlarni tekshirish usullari Reja: Ginekologik bemorlarni subyektiv tekshirish usullari  Akusherlik-ginekologik anamnez  Ginekologik bemorlarni obyektiv  Tekshirish usullari  Tashqi jinsiy a’zolarni ko‘zdan  Kechirish  Ko‘zgular yordamida tekshirish  Qin orqali tekshirish (ichki)  Ginekologiyada qo‘shimcha  Tekshirish usullari

Ginekologik kasalliklar subyektiv (shikoyatlar, anamnez) va obyektiv tekshirish ma’lumotlariga asosan aniqlanadi (diagnoz qo‘yiladi). Ginekologik bemorlarni obyektiv tekshirish umumiy va maxsus tekshirishdan iboratdir. Maxsus tekshirish 2 qismdan iborat: 1. Asosiy tekshirish usullari: tashqi jinsiy a’zolarni ko‘zdan kechirish, ko‘zgular yordamida tekshirish, qin orqali tekshirish: a) qinni tekshirish, b) ikki qo‘llab qin va ichki jinsiy a’zolarni tekshirish – bimanual (vaginal-abdominal tekshirish), to‘g‘ri ichak orqali tekshirish: a) rektal va rekto – abdominal yo‘l bilan tekshirish. b) rekto – vaginal yo‘l bilan tekshirish. 2. Qo‘shimcha tekshirish usullari: kolposkopiya, bachadonni zond lash, qin orqa gumbazi orqali qorin bo‘shlig‘ini punktsiya qilish, biopsiya, rentgenologik tekshiruv, ultratovush tekshiruvi, laboratoriya usulida tek shirish (siydik chiqarish kanalidan, qindan, bachadon bo‘ynidan laboratoriya tekshiruvi uchun surtma olish, qon va siydik tahlillari), endoskopik tekshiruv, funksional diagnostik tekshiruv usullaridan iborat. GINEKOLOGIK BEMORLARNI SUBYEKTIV TEKSHIRISH USULLARI Bemorning asosiy shikoyatlarini bilib, oldingi hayoti va boshdan ke chirgan kasalliklari to‘g‘risida, ushbu kasallikning qanday boshlanganligi to‘g‘risida ma’lumotlar olinadi. Dastlab umumiy ma’lumotlarni: bemorning familiyasi, ismi, otasining ismi, oilaviy ahvoli, kasbkori, yoshi, turmushi va ovqatlanish sharoitlari, zararli odatlari bor yo‘qligini bilish kerak. Bemorning yoshi muhim ahamiyatga ega, chunki bitta simptomning o‘zi ayol kishi hayotining turli davrlarida har xil kasalliklarning belgisi bo‘lishi mumkin. Bemorning kasb-kori, mehnat sharoitlarini bilish ko‘pgina patologik, jarayonlarning sabablarini aniqlab olishga yordam beradi. Masalan: Og‘ir yuk ko‘tarish, tik oyoqda uzoq turib ishlash ayol kishi jinsiy a’zolarining noto‘g‘ri holat olishiga yo‘l ochadi. Ishlab chiqarishda mehnat – sanitariya gigiyena sharoitlari va xavfsizlik tex nikasi buzilgan chog‘larda vibratsiya, kimyoviy va radioaktiv mod dalarga yaqin yurish ayollarning hayz ko‘rish funktsiyasiga va

bola tug‘ish funktsiyalariga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Uzoq muddat sovqotish yoki haddan tashqari issiqlab ketish bilan aloqador ish yallig‘lanish jarayonining qo‘zishiga olib kelishi mumkin. Umumiy ma’lumotlarga ega bo‘lgandan keyin uni vrachga kelishga majbur qilgan shikoyatlarini aniqlash kerak. Ginekologik bemorlar odatda og‘riq borligi, oqchil kelayotgani, hayz sikli buzilganligidan (bachadondan qon ketayotganligi yoki hayz ko‘rmasligidan), farzandsizlikdan noliydi. Og‘riqlar ginekologik kasalliklarda (vaqti-vaqti bilan tutib turadigan, kemirayotgandek bo‘lib seziladigan, mudom simillab turadigan) ular zo‘rligi, seziladigan joyi, xarakteri, tarqaladigan joyi jihatdan har xil. Anamnez yig‘ishda irsiyatga ahamiyat berish kerak. Bemorning ota onalari yoki yaqin qarindoshlarida xronik infektsiyalar (sil va boshqalar, ruhiy, tanosil, o‘sma kasalliklari, qon kasalliklari, moddalar almashinuvi kasalliklari, alkogolizm borligi bemorning ana shu kasalliklariga moyil-moyil emasligini aniqlab olishga yordam beradi). Bemorni so‘rab surishtirish hayot anamnezini go‘daklik davridan boshlab aniqlab olinadi. Ginekologik kasalliklarning sabablarini aniqlab olishda ilgari umuman boshidan kechirilgan dardlarning ahamiyati katta. Odamning tez-tez angina, revmatizm bo‘lib turgani, jigar kasalliklari, neyroinfektsiya va boshqa kasalliklar bilan og‘rigani aksari hayz funktsiyasining buzilishiga jismoniy va jinsiy jihatdan rivojlanishda orqada qolishga olib keladi. AKUSHERLIK-GINEKOLOGIK ANAMNEZ Ayol organizmi spesefik funktsiyalari: hayz, jinsiy, bola tug‘ish va sekretor funktsiyalarining xususiyatlari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. So‘rab surishtirishni birinchi marta qachon hayz kela bosh laganini (menarxe), hayz funktsiyasining tipini (hayz sikli va hayzning qancha davom etishi, keladigan qon miqdori, og‘riq bo‘lishbo‘lmasligini), qachon so‘nggi marta hayz bo‘lganini aniqlashdan boshlash kerak. Jinsiy funktsiya xususiyatlari: jinsiy hayotning qachon boshlangani, jinsiy hissiyot, jinsiy aloqa vaqtida ko‘riladigan o‘zgarishlar (og‘riq sezilishi, jinsiy aloqadan keyin qon aralash ajralmalar kelishi), bo‘yida bo‘lishdan saqlanish (kontratsepsiya) usullari ginekologik kasalliklar bilan

bevosita bog‘langan bo‘ladi. Diagnozni aniqlashda bemor erining yoshi va salomatligi ham katta ahamiyatga ega. Bola tug‘ish funktsiyasining xarakterini aniqlab olishda ayol kishining necha marta bo‘yida bo‘lgani, homiladorlikning qanday o‘tgani va oqibati nima bo‘lgani sinchiklab surishtirib bilib olinadi. Bemor farzandsizlikdan noliydigan bo‘lsa, avval qanday tekshirishlar va davo qilib ko‘rilganini aniqlab olish kerak. Sekretor funktsiya xarakteri jinsiy yo‘llardan patologik ajralmalar (oqchillar) kelish-kelmasligi va bularning miqdori haqidagi ma’lumotlar aniqlanadi. Ko‘pincha vulva, qin, bachadon bo‘yni va jinsiy sistema yuqorida yotgan a’zolarning har xil etiologiyali yallig‘lanish kasalliklari oqchillar kelib turishiga sabab bo‘ladi. Oqchillar bachadon polipi va rakning belgisi bo‘lishi mumkin. Oqchil suyuq, suvsimon, yiringsimon, shilimshiqsimon, tvorogsimon bo‘lishi mumkin. Akusherlik – ginekologik anamnez xususiyatlarini aniqlab, bilib olgandan keyin mazkur kasallik anamneziga o‘tiladi. Mazkur kasallikning qay tariqa avj olganligi to‘g‘risidagi ma’lumotlar: uning qachon paydo bo‘lganligi, abort, tug‘ruqlar, birga davom etib kelayotgan kasalliklar, hayz, sovqotish, umumiy infektsiya va qilingan davoning xarakteri va natijalari to‘g‘risidagi ma’lumotlar alohida diqqatga sazovordir. GINEKOLOGIK BEMORLARNI OBYEKTIV TEKSHIRISH USULLARI Ginekologik kasalni obyektiv tekshirish umumiy va maxsus tekshi rishdan iborat. Umumiy tekshirish organizmning ahvoli to‘g‘risida umuman tasavvur hosil qilishga imkon beradi. Bemorni umuman ko‘z dan kechirib, (tana tuzilishi, tipi, badan terisi va shilliq pardalarning ahvoli, jun qoplamining xarakteri, sut bezlarining holati va nechog‘lik rivojlanganligini aniqlash) a’zo va sistemalarni umuman meditsinada qabul qilingan usullar bilan tekshiriladi. Ko‘zdan kechirib chiqishdan tashqari qorinni va ko‘krak qafasini palpatsiya, perkussiya va auskultatsiya qilinadi. Keyingi umumiy tekshirish tana harorati, arterial bosimni o‘lchab ko‘rish, qon, siydik va axlatni laboratoriya tekshiruvidan o‘tkazish. Ginekologik bemorni

tekshirish uchun ginekologik kresloga yoki qattiq kushetkaga yotqiziladi. Kresloning bosh tomoni ko‘tarib qo‘yiladi, tizzalardan bukilib, ikki yonga keng kerilgan oyoqlar oyoq tutgichlarda turadi. Ayolning ichi kelmagan bo‘lsa tozalovchi huqna qilinadi. Bemor qovug‘ini bo‘shatib olishi kerak. TASHQI JINSIY A’ZOLARNI KO‘ZDAN KECHIRISH Jun qoplamining tipiga, katta va kichik jinsiy lablar tuzilishiga, siydik chiqarish kanali tashqi teshigining holati, qin dahlizidagi parauretral va katta bezlar chiqarish yo‘llari; oraliq hamda orqa chiqaruv teshigi sohasining ahvoliga ahamiyat beriladi. Qin dahlizini ko‘zdan kechirish uchun jinsiy lablarni chap qo‘lning bosh va ko‘rsatkich barmoqlari bilan ochib ko‘riladi. Jinsiy yoriqning qanchalik ochilib turganiga ahamiyat beriladi. Bemorga kuchanib ko‘ring deb, buyurib qin devorlari va bachadonning pastga tushgan – tushmaganligi aniqlanadi. Tashqi jinsiy a’zolarni ko‘zdan kechirib bo‘lgandan keyin ko‘zgular yordamida tekshiriladi. KO‘ZGULAR YORDAMIDA TEKSHIRISH Tabaqali (Kusko) va qoshiqsimon (Sims) ko‘zgulardan keng foyda laniladi. Meditsina hamshirasi ko‘zgu solish texnikasini bilishi kerak. Chap qo‘lning ko‘rsatkich va bosh barmoqlari bilan jinsiy lablar ochilib, tabaqali ko‘zgu yumilgan holda qinning o‘rtasiga qadar kiritiladi. Ko‘zguni ko‘ndalangiga burib, tabaqalar ochiladi. Qoshiqsimon ko‘zgu avval qirrasi bilan qinning orqa devori bo‘ylab kiritiladi, so‘ngra, ichkari kiritilgach, ko‘ndalangiga burilib, orqa tomonga – oraliq tomonga tortiladi. Oldingi ko‘zgu bilan qinning oldingi devori ko‘tarib turiladi. Ko‘zgular bilan tekshirishda bachadon bo‘ynining shakli (konussimon, silindrik, deformatsiyaga uchragan bo‘lishi mumkin), holati, katta kichikligi, shilliq pardasining rangi, patologik jarayonlar bor yo‘qligi aniqlanadi. Ko‘zguni chiqara borib qin devorlari ko‘zdan kechiriladi. QIN ORQALI TEKSHIRISH (ICHKI) Oraliq, chanoq tubi muskullari, uretra, qin daxlizi katta bezlari, qin devorlari va bachadon bo‘yni qin qismining holatini aniqlashga imkon beradi.

Ikki qo‘llab tekshirish (bimanual, vaginal-abdominal tekshirish) bachadon, bachadon ortiqlari, qorin pardasi chanoq qismi va chanoq klet chatkasi kasalliklarini aniqlash maqsadida qo‘llaniladi. Avval bachadon tekshirilib, uning holati, katta kichikligi, shakli, konsisten- 6-rasm. a – Kusko kuzgusi; b – Sims kuzgusi; d – kuzgularni kiritish; e – ko‘targichlar. 7-rasm. ayollarni ikki qo‘l bilan (bimanual) qin orqali tekshirish. siyasi, harak atchanligi, og‘rish-og‘rimasligi aniqlanadi. Ikki qo‘llab tekshirishda bachadon yuqori, past, oldingi tomonga va ikkala yon tomonga bir qadar suriladi, lekin keyin avvalgi holatini egallaydi. Shu narsa harakatchanligini fiziologik xarakterini belgilaydi. So‘ngra bachadon ortiqlarini tekshiriladi. Ikkala qo‘l barmoqlari (tashqi va ichki tomondan) bachadon burchaklaridan chanoqning yon devorlariga qarab asta-sekin suriladi. O‘zgarmagan bachadon naylari qo‘lga sezilmaydi, tuxumdonlar kichikroq tuxumsimon tuzilmalar paypaslanadi. rektal va rekto-abdominal tekshirish – qizlarda qin atreziyasi yoki stenozi mahalida, shuningdek jinsiy sistemada yallig‘lanish yoki o‘sma jarayonlari bo‘lganida qo‘llaniladi. Tekshirishni rezina qo‘lqop ustidan barmoqqa vazelin surilgan napalchnik kiyib tekshiriladi. a ) b ) d ) e )

rekto-vaginal tekshirish. Qin orqa devori yoki to‘g‘ri ichak oldingi devori kasalliklarida foydalaniladi. Bunda qinga ko‘rsatkich barmoq, to‘g‘ri ichakka esa o‘ng qo‘lning o‘rta barmog‘i kiritilib, tekshiriladi. GINEKOLOGIYADA QO‘SHIMCHA TEKSHIRISH USULLARI Kolposkopiya – bachadon bo‘yni qin qismini kolposkop yordamida 10–30 baravar kattalashtirilgan holda ko‘zdan kechirish. Bu rak oldi holatini aniqlashga, bachadon bo‘ynida rakni dastlabki darajalarida gumon qilishga, bachadon bo‘ynidan nishonga olib turib biopsiya qilinadigan joyni tanlab olishga imkon beradi. Kolposkopiyani o‘tkazish uchun hamshira 2 ta bankachada 3% li sirka kislotasi eritmasi (bachadon bo‘yni yuzidagi shilimshiqni olib tashlash uchun) va lyugol eritmasi (Shiller sinamasini qilib ko‘rish uchun) tayorlab qo‘yish kerak. Bu kengaytirilgan kolposkopiya uchun qo‘llaniladi. Bachadonga zond solish. Buning uchun bachadonning vaziyatini aniqlab, bo‘yni va devorlarida o‘smalari yoki shikastlangan joylari bor yo‘qligini bilish uchun sm larga bo‘lingan maxsus metall zond – bachadon zondi ishlatiladi. Meditsina hamshirasi qoshiqsimon ko‘zgular, tugmachali qisqichlar (pulevoy qisqich), korntsang va bachadon zondi, qin va bachadon bo‘yni shilliq pardasini tozalash uchun paxta sharchalar bilan dezinfektsiyalovchi eritmalarni tayyorlab qo‘yish kerak. Qin orqa gumbazi orqali qorin bo‘shlig‘ini punktsiya qilish. Qorin bo‘shlig‘idagi suyuqlik tabiatini (unda ekssudat, qon, yiring bor yo‘qligini) bilish maqsadida, bachadondan tashqari homiladorlik deb gumon qilganida bajariladi. Buning uchun hamshira qoshiqsimon ko‘zgu, kornsang, tugmachali qisqich, teshigi keng o‘tkir uzun igna (Bir ignasi) va shu ignaga mo‘ljallangan shpris, dezinfektsiyalovchi eritmalar, paxta sharchalar tayyorlashi kerak. Biopsiya qilish – kesib olingan to‘qimani gistologik tekshirishdan o‘tkazish uchun foydalaniladi. Xavfli o‘sma deb gumon qilinganda, bachadon bo‘yni, qin hamda tashqi jinsiy a’zolar sohasidagi patologik o‘zgargan joydan biopsiya olib ko‘riladi. Kesib olingan to‘qima bo‘lagi 10 % formalin yoki spirtli bankaga

solinadi, gistologik tekshirish uchun laboratoriyaga yuboriladi. Hamshira quyidagi steril asboblarni tayyorlashi kerak: qoshiqsimon ko‘zgu, tugmachali qisqich (Myuzo qisqichi), kornsang, xirurgik uzun pinset, skalpel yoki konxotom, igna, igna tutgich, qaychilar, tikuv materiallari tamponada qilish uchun 8–10 sm steril bint, konxotom ishlatilsa elektrokoagulyasiya qilinadi. rentgenologik tekshirish – usullarida ginekologiyada gisterosal pingografiya – ya’ni kontrast modda yuborgandan keyin bachadon, bachadon naylari rentgen suratini olish ko‘p qo‘llaniladi. Kontrast moddalar (kardiotrast, diodtrast, diofen, verografin) suvda tayyorlanadi. Yodo lipol – yog‘da tayyorlanadi. Shprisga ulangan maxsus nakonechnik orqali bachadon bo‘shlig‘iga yuboriladi. Gisterosalpingografiyada bachadon bo‘shlig‘i katta kichikligi va shaklini, bachadon naylari o‘tkazuvchanligini o‘zgartira oladigan patologik jarayonlarni (submukoz mioma, poliplar rivojlanish nuqsonlarini) aniqlanadi. Hamshira bemorga tozalovchi huqna qo‘yadi, tekshirish oldidan siydik pufagini bo‘shatishiga ko‘z-quloq bo‘lib turadi. Kerakli asboblarni tayyorlaydi. Ko‘zgularni ushlab turadi. Asboblarni yig‘ishtirib, yuvib oladi. ultratovush yordamida tekshirish – zichligi har xil bo‘lgan to‘qimal arning ultratovush energiyasini har xil darajada yutish xossasiga asoslangan. Aks etgan impulslar elektron nur trubkasining ekranida exogrammalar ko‘rinishida qayd qilib boriladi. Bakterioskopik tekshirishda qin, bachadon bo‘yni kanali va uretradan chiqadigan ajralmalar tekshiriladi. Bemor surtmalar olinishiga 2 soat qolganida siymasligi kerak. Hamshira 2 ta buyum oynachasini tayyorlab qo‘yishi shart. Har bir oyna maxsus qalam bilan 3 qismga bo‘linadi. Biriga U, (bu urethra degan ma’noni bildiradi), ikkinchisi C harfi ( cervix – bachadon bo‘yni), uchinchisi V harfi ( vagina – qin) yozib qo‘yiladi. Ayol ginekologik kresloga yotqizilib, avval uretradan surtma olinadi, buning uchun qinga kiritilgan barmoq bilan uretra ohista massaj qilinadi. Uretradan material salgina qirish yo‘li bilan olinadi, U belgisi qo‘yilgan buyum oynasiga doiracha ko‘rishida tushiriladi. Bachadon bo‘yni

kanalidan, so‘ngra qin orqa gumbazidan pinset yoki kornsang bilan olinadi (shtrix belgilab qo‘yiladi). Surtmalar quritilib, keyin tegishli yozuv bilan laboratoriyaga yuboriladi. So‘zak kasalligi gumon qilingan bemorlarda provokatsiya o‘tkazilad i. Provakatsiya – organizmga maxsus ta’sir ko‘rsatib, yallag‘lanish jarayonini qo‘zg‘ashiga qaratilgan chora-tadbirlardir. Fiziologik, biolo gik, termik, ximik, mexanik va alimentar provakatsiyalar tafovut qilinadi. endoskopik tekshirish usullari bemor jinsiy a’zolarini maxsus optik asbob yordamida ko‘zdan kechirib chiqish. Kolposkopiya, gisteroskopiya, laporoskopiya va kuldoskopiya, sistoskopiya, rektoro manoskopiya qo‘l laniladi. laparoskopiyada anesteziya ostida oldingi qorin devori dan teshik ochilib, asbobni shu teshik orqali qorin bo‘shlig‘iga kiritib ko‘riladi. Kuldoskopiyada asbob qin orqa gumbazi orqali kiritiladi. Bunda kichik chanoq a’zolari ko‘zdan kechiriladi. sistoskopiyada – qovuq ichki yuzasi ko‘zdan kechiriladi. Rektoro- manoskopiyada – to‘g‘ri va sigmasimon ichaklar ichki yuzasi ko‘zdan kechiriladi. Funktsional diagnostika usuli – bu tuxumdonning gormonal funktsiyasiga baho berishda qo‘llaniladi. 1. Bazal haroratni o‘lchash. To‘g‘ri ichak, qin, og‘iz haroratini o‘lchash ishlari kiradi. O‘zbekiston Respublikasida hayz siklini tartibga soluvchi markazning gipertermik ta’siriga asoslangan. O‘rinda yotgan holda har kuni 1 soatda, 1 ta (almashtirilmagan) termometrni to‘g‘ri ichakda 5–10 daqiqa qo‘yilib, harorati o‘lchab, yozib boriladi. Bir necha oy davomida olingan natija grafikka tushirilib, o‘shanga qarab estrogen va progesteron muvozanati, yana ovulyatsiya bor yo‘qligi aniqlanadi. Estrogen –

8-rasm. Bachadon bo‘yni kanali shillig‘ining arborizatsiya (qirq bo‘g‘in) simptomi. a , e – arborizatsiya simptomi yaqqol ko‘zga tashlanadi (+++); b – arborizatsiya simptomi qisman rivojlangan (+); d – arborizatsiya simptomi manfiy (–). progesteron muvozanati, normada bo‘lib, ovulyatsiya bo‘lgan holatda grafikda 2 faza (interpretatsiya) kuzatiladi. Ya’ni, 1-faza gipotermiya fazasi bo‘lib, T-37ºC gacha, ovulyatsiyadan keyin T-38,4ºC gacha ko‘tariladi. Bu ma’lumot ovulyatsiya bo‘lib, sariq tana taraqiyoti natijasida progesteron yetarli darajada ajralayotganligidan dalolat beradi. 2. «Ko‘z qorachig‘i fenomeni». Bu usul yordamida estrogen gormonining konsentratsiya holati aniqlanadi. Hayz siklining follikulyar fazasida bachadon bo‘yni kanalidagi bezlar ko‘p miqdorda shilliq ajratadi. Estrogen – follikulin gormonining konsentratsiyasi oshgan sari ularning miqdori oshib boradi. Ovulyatsiya davrida sekret ko‘payadi. Sekret oshgan sari bachadon bo‘ynining tashqi teshigi kengaya boradi. 0,250,3 sm gacha. Hayz siklining 8–9 chi kunidan boshlab ko‘z qorachig‘iga o‘xshab ketadi. Bachadon bo‘yni kanalida tiniq shilliq bo‘lib, bachadon ichi qorong‘u bo‘lganligi uchun qoramtir ko‘rinadi. Estrogen bachadon bo‘ynidan ajraladigan shilliqni suyultiradi, progesteron quyultiradi va kamaytiradi. Ko‘z qorachig‘i fenomeni quyidagicha belgilanadi: a) agar (–) bo‘lsa (manfiy) aniq emas; b) agar (+) bo‘lsa (musbat) biroz aniq; d)agar (++) bo‘lsa, a ) d ) b ) e )

bachadon bo‘ynini kanalining tashqi teshigi 0,2 sm ochiq, qisman aniq; g)agar (++ +) bo‘lsa 0,3 sm ochiq, shilliq ko‘p, estrogen yetarli. 3. Bachadon bo‘yni shillig‘ining kristallga aylanish belgisi (arborizatsiya, kristalizatsiya, qirq bo‘g‘im fenomeni). Bachadon bo‘yni kanalidan ajraladigan shilliq tarkibida natriy xlor bo‘lgani sababli, uni olib xona haroratida quritilsa, kristalga aylanadi, paportnik bargi shaklini oladi, buni mikroskop ostida kuzatiladi: a) (–) estrogen kam, kristalizatsiya yo‘q, shilliq amorf holatda, Hujayra elementlari to‘plangan holatda. b) (+) estrogen oz miqdorda bo‘ladi, kristalizatsiya aniq bo‘lmaydi, ayrim shoxchalar va kristallar ko‘rinadi. d) (++) estrogen qisman bor, paportnikning aniq shakli ham bor, shakli yupqa. e) (+++) estrogen maksimal holatda, kristallar yirik, turkum turkum bo‘lib joylashgan, paportnik shakli aniq, uning shoxlari qalin. 4. Bachadon bo‘yni kanali shillig‘ining cho‘zilish darajasini aniqlash. Uzun pintset yordamida bachadon bo‘yni kanalining shillig‘i olinib, uni cho‘zib ko‘riladi. Uning maksimal cho‘zilish darajasi ovulyatsiya vaqtiga to‘g‘ri keladi. a) (+) shilliq 6 sm gacha cho‘ziladi, estrogen kam miqdorda. b) (++) shilliq 8–10 sm gacha cho‘ziladi, yetarli darajada estrogen bor. d) (+++) shilliq 10–15 sm cho‘ziladi, estrogen gormonlari maksimal konsentratsiyada. Sitologik tekshirish usulida rak kasalliklari aniqlanadi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1. Ya.N. Allayorov. Reproduktiv salomatlik va kontratseptiv texnologiya.– T.: «Istiqlol» nashriyoti, 2005. 2. Я.Н. Аллаёров, М.И. Расулова, Д.У. Юсупова. Патологик акушерлик.– Самарқанд, 2007. 3. Ya.N. Allayorov. Akusherlik.– T.: «O‘zbekiston Milliy entsiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti, 2008. 4. Ya.N. Allayorov, N. I. Zokirova, A. T. Safarov, F. Q. Asqarova. Akusherlikda shoshilinch yordam.– Samarqand, 2009. 5. Р.У. Арзиқулов. Репродуктив саломатлик асослари. – T.: «Ўзбекистон миллий энциклопедияси» Давлат илмий нашриёти, 2010. 6. Ю.А. Гуркин, В.И. Грицюк. Гинекология. Справочник семейного врача. Москва – Санкт-Петербург, 2005. 7. В.И. Дуда, В.И. Дуда, И.В. Дуда. Акушерство.– Минск: «Вышэйшая школа», 2004. 8. M.F. Ziyayeva, G.X. Mavlyanova. Ginekologiya. – T.: «O‘qituvchi» nashriyot matbaa ijodiy uyi, 2007. 9. Н.Е. Кретова, Л.М. Смирнова. Акушерлик ва гинекология. – T.: «Ибн Сино» номидаги нашриёт, 191.

Похожие

O'gir yotgan bemorlarni ovqatlantirish

Shifoxonada bemorlarni qabul qilish

Onalik va bolalikni himoya qilish tuzilmasida (strukturasi) parvarish faoliyati

Bemorlarni parvarish qilishning ahamiyati. Tibbiyot hamshirasining vazifalari

Peri ferik asab tizimi anatomiyasi, fiziologiyasi, zararlanish belgilari va uni tekshirish usullari