Лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш асослари фанининг ривожланиш тарихи - Техника и технология - Рефераты

Лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш асослари фанининг ривожланиш тарихи

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

84.5 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. Компьютер технологиялари асосида лойиҳалашга ёндошув. 2. Автоматлашган тизим мажмуаси. 3. CAD тизими

www.arxiv.uz Техник объектларни лойиҳалаш назариясининг ҳолати ва ривожланиш даражаси биринчи навбатда лойиҳалаш натижаларига қўйиладиган талабларга боғлиқ бўлади. Бу талаб ўз навбатида мавжуд лойиҳаларни технологик амалга ошириш ва рухсат этилган лойиҳалаш воситалари билан аниқланади. Кўрсатиб ўтилган омиллар вақт ўтиши билан илмий техник тараққиётга мос равишда ўзгаради, такомиллашади ва техник объектларни лойиҳалаш ҳамда тадқиқ этиш назарияси ҳам шунга мос ҳолатда ривожланади. Лойиҳалашнинг бошланғич даври учун (тахминан ўтган асрнинг 40 йиллари) якка тартибда қўлда лойиҳалаш деб аталган форма тўғри келади.Бу даврда анча содда конструкцияга эга бўлган техник буюмларнинг чекланган турлари ишлаб чиқилар эди. Илк бор кўпгина буюмлар прототипсиз яратилгани учун қарорлар асл лойиҳа асосида қабул қилинишни талаб этарди.Ўша даврда лойиҳачиларнинг иши ижодий бўлиб, унда механик характердаги ижодий бўлмаган ишлар 30 % ни ташкил этар, лойиҳалаш воситалари ҳамда усуллари анча содда эди. Ҳисоб-китоб ишлари усули маълум даражада эмпирик коэффициентлар ва тахминий боғлиқликка таянарди. Лойиҳачиларнинг техник воситалари анча ибтидоий бўлиб, логорифмик линейка, чизма қуроллари жамламаси (готовальний ) ва ҳакозолар билан чекланган эди. Кўплаб йирик корхоналарда лойиҳа ҳужжатлари ўзларининг хусусий расмийлаштириш тизимига эга бўлиб, бу ҳужжатларни бошқа корхоналарга узатишда катта қийинчиликларни келтириб чиқарар эди. Лойиҳалашнинг индивудиал техник тармоқларини яратиш, сифат жиҳатида тамомила янги ўша вақт давомида техник қурилма ва тизимнинг ўта юқори самарали турларини яратишда жадаллаштириш ролини ўйнади. Лекин товар турлари миқдорини ўсиши, ишлаб чиқариладиган маҳсулотлар номенклатурасини кенгайиши ва уларнинг конструкцияларини мураккаблашуви натижасида якка тартибдаги лойиҳалаш шакли ишлаб чиқариш ривожига жиддий тўсқинлик қила бошлади.Саноат эҳтиёжи ва

www.arxiv.uz якка тартибдаги лойиҳалаш орасидаги бу қарама-қаршилик лойиҳалашнинг янги шаклига ўтиш орқали ҳал қилинди. Лойиҳалашнинг бу шакли қўлда намунавий лойиҳалаш деб эътироф этилди. Қўлда намунавий лойиҳалаш даври 40-60 йиллар оралиғида жадал ривожланди ва у ўз таркибига гуруҳли лойиҳалаш, агрегатлаш ва унификациялаш усулларини жорий этди. Гуруҳли лойиҳалаш усулида аниқ бир буюм лойиҳаланмасдан бир-бирига тузилиши жиҳатидан ўхшаш бўлган буюмларнинг мавжуд ҳамда башоратланаётган даврда назарда тутилаётган шарт-шароитларни қаноатлантирувчи бир бутун туркумнинг бир қатор параметрлари лойиҳаланади. Алоҳида буюмларни якка тартибли лойиҳалашдан кўра объект ва лойиҳалаш жараёнларини бир-бирига ўхшашлиги туфайли буюмларнинг бир қатор параметрларини гуруҳли лойиҳалаш самарадорлиги анча юқори бўлади. Агрегатлаш ва унификациялаш усулларининг моҳияти аввал детал ва қисмларнинг намунавий конструкцияларини минимал миқдорини ишлаб чиқиб, кейин ҳар хил буюмларни лойиҳалашда кўп марталаб фойдаланиш учун ишлаб чиқишда намоён бўлади. Кейинчалик унификациялаш лойиҳалашнинг ҳамма соҳасини, шу жумладан ташкилий соҳасини лойиҳалашда, яъни буюмнинг таркибий қисмларини махсус ишлаб чиқаришни ташкил этишда ҳал этувчи таъсир кўрсатади. Агрегатлаш ва унификациялаш усули орқали нафақат лойиҳаловчиларнинг иш самарадорлиги ошди, балки буюмларнинг таркибий қисмларини функционал принциплари ва монтажига кўра ўзаро алмашувини амалга ошириш йўли билан унинг ишончлилиги ва барқарорлигини оширишнинг янги имкониятлари юзага келди. 50 йилларга келиб конструкторлик ҳужжатларини расмийлаштириш ҳамда унга мурожаат этишни мувофиқлаштирувчи конструкторлик ҳужжатларини ягона тизими ( единой системы конструкторской документации – ЕСКД) га ўтилди. Лойиҳалаш усуллари билан бир қаторда,

www.arxiv.uz лойиҳалашнинг техник воситалари ҳам ривожланди. Арифмометрлар “Оптима” русумли тез чоп этиш қурилмалари, ҳар хил кўринишдаги лойиҳа ҳужжатларини тез кўпайтириш воситалари пайдо бўлди. Лойиҳалаш жараёнларини механизациялаштириш даври бошланди. Шундай қилиб, лойиҳалаш жараёнларининг имкониятлари, мос равишда лойиҳачилар сони кескин ошиб, маълум даврда янги ишланмаларга саноат эҳтиёжини қондириш учун етарли шарт-шароит яратилди. Намунавий лойиҳалашнинг муҳим қулайликлари билан бир қаторда маълумотларга қўлда ишлов бериш билан боғлиқ бир қатор ноқулайликлар ҳам юзага келди. Стандартлаштириш ва унификациялаш усулларини жорий этилиши лойиҳаловчилар ишида ижодий меҳнат улушини кескин камайишига олиб келди. Жуда кўплаб маълумотномалар ( справочниклар), стандартлар ва бошқа меъёрий ҳужжатлардан, шунингдек намунавий лойиҳа хулосаларидан фойдаланиш лойиҳачиларнинг меҳнатини кескин оширди. Лойиҳалашдаги оғир меҳнат улуши 60% гача ошди. Лойиҳалаш муддати маҳсулотни тайёрлаш ва синовдан ўтказиш даври билан қиёсланади. Муҳандис-техник ходимларнинг ўрта бўғин сони ўсди, лойиҳачилар меҳнатининг жозибадорлиги, жалбдорлиги пасайди. Янги лойиҳа ишланмаларига эҳтиёжнинг доимий ўсишини намунавий лойиҳалаш шаклини сақлаган ҳолда лойиҳа ташкилотларини пропорционал равишда ўстириш ҳисобига қондириш мумкин эмас эди. Лойиҳалашнинг машаққатли меҳнатини камайтириш, лойиҳалаш муддатини қисқартириш, лойиҳа сифатини оширишга йўналтирилган лойиҳа шаклини тубдан ислоҳ қилиш зарурати юзага келди. Лойиҳалаш жараёнларини кескин ўзгартириш учун лойиҳалашнинг тамоман янги техник воситаси сифатида ЭҲМ ҳамда уларнинг периферия қурилмаларини жорий этилиши асос бўлиб хизмат қилди. Шу даврдан бошлаб, ўтган асрнинг 60 йилларидан лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш даври бошланди ҳамда қуйидаги муҳим афзалликларни ўзида мужассамлаштирди:

www.arxiv.uz - лойиҳалашнинг математик моделлаштириш, оптималлаштириш, қарорлар қабул қилиш усуллари каби принципиал янги усулларни амалда қўллаш имконияти; - лойиҳаланаётган объектни нисбатан аниқ ва мураккаб моделларидан фойдаланиш; - лойиҳа қарорларининг кўп сонли вариантларини таҳлил қилиш имконияти; - лойиҳа ҳужжатларини шакллантиришда ва ҳисоб-китобларда хатоларни бартараф этиш; - Лойиҳачилар меҳнати самарадорлигини бир неча бор ошириб, лойиҳа сифатини яхшилаш; Натижада лойиҳачиларнинг меҳнати яна анча ижодий тус олди. Лойиҳалашнинг усул ва воситалари ўз навбатида лойиҳалаш назариясини ривожланиш ҳолатига жиддий таъсир кўрсатди. Электр тизимларига жорий этилишига қараб, лойиҳалаш назарияси қуйидагича ривожланди. Қўлда лойиҳалаш даврида асосий эътибор электрофизик ва электроэнергетик жараёнларни математик ифодалаш ва шунга мос ҳисоб- китоб усулларини яратишга қаратилди. Бу даврда диспетчерлик бошқаруви, максимал қувватни узатиш, резонанс ҳодисалари, частота ва кучланишни автоматик бошқариш, ўрнатиш ва ўтиш жараёнлари масалалари, уларнинг ҳисоб-китоби усуллари шакллантирилди. Назарий база сифатида электр занжирлари, тебраниш, барқарорлик ва бошқа мумтоз назариялардан фойдаланилди. Муҳандислик амалиёти учун ҳисоб-китоб усулларини соддалаштириб, қулайлигини ошириш мақсадида лойиҳалаш тизимини бир қаторлаштириш, эквивалент ўзгартириш, алмаштириш схемаларидан кенг фойдаланилди. Шундай қилиб яратилган электр тизими назарияси лойиҳалаш даврида асосан берилган тизимнинг функционал жараёнларини таҳлил қилиш учун қўлланилди. Тизимдаги лойиҳа варианти топшириғининг ўзи лойиҳачи

www.arxiv.uz томонидан ҳаётий тажриба ва ички ҳис туйғу асосида хато ва синовлар усулида амалга ошириларди. Аммо ўтган асрнинг 50-60 йилларидаги лойиҳалашга бундай ёндошув жамиятдаги илмий техник тараққиёт талабларини қондира олмай қолди. Иккинчи жаҳон уруши электротехник тизимни интеграциялашуви йўналишига ночизиқли элементларнинг катта синфини қўшиш учун катта туртки бўлди. Мураккаб энергетик ва ахборот тизимиларини энди қўлда лойиҳалаш усулида талаб даражасида лойиҳалаш учун имконият бўлмай қолди. Лойиҳалаш назарияси даражаси ва халқ хўжалиги талаблари орасидаги бу зиддиятни ҳисоблаш техникасини ривожлантириш ҳисобига бартараф этилиб, шу даврдан бошлаб лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштиришга пойдевор қўйилди. Аввал электрон ҳисоблаш машиналарида лойиҳалашнинг ҳисоб-китобларининг содда алгоритмини яратиш одат тусига кирди. Кейинчалик дифференциал тенгламалар ва ночизиқли боғланишларни ЭҲМда ҳисоблашнинг сонли усуллари жадал ривожлантирилди. Натижада ҳатто ЭҲМларнинг биринчи авлоди билан лойиҳалаш ҳисобларини бажариш ҳисобига меҳнат самарадорлиги кескин ошди. Лекин ЭҲМларнинг лойиҳа вариантларини катта миқдорини кўра олиш имкониятига эга лойиҳачилар лойиҳа вариантларини етказиб бериш учун жисмонан улгура олмадилар. Бу зиддият эса иккинчи авлод ЭҲМларини яратиш, лойиҳа қарорларини қабул қилишда кибернетик усулларни ривожлантириш ҳисобига бартараф этилди. ЭҲМларнинг хотира ҳажмини ва тезкорлигини ошиши лойиҳалашда оптималлаш масалаларини ечиш имконини яратди. Лойиҳалаш даври қисқариб унинг сифати яхшиланди. Электрон ҳисоблаш машиналарининг машина графикаси ва бошқа ускуналар воситаларига эга бўлган учинчи авлодини яратилиши лойиҳалаш жараёнларида нафақат ҳисоб-китоб ишларини, балки лойиҳалашнинг конструкторли технологик босқичини ҳам автоматлаштириш учун имконият яратди. Ҳар хил соҳалардаги лойиҳачилар ( ҳисобчилар, конструкторлар,

www.arxiv.uz технологлар) меҳнатини бир жамоага бирлаштириш учун мўлжалланган дастурий техник воситаларини яратиш кескин ривожланди. Ҳисоблаш техникаси учун дастурлаштириш умумлаштирилиб, ундан фойдаланишда махсус билимни талаб этмайдиган ҳолга келтирилди. Лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш тизимларини яратиш усули билан лойиҳалашнинг ҳамма жараёнларини конвейр ҳолда автоматлаштириш муаммоси бугунги кунда долзарб бўлиб қолмоқда. Компьютер технологиялари асосида лойиҳалашга ёндошув. Автоматлашган тизим мажмуаси. CAD тизими Халқаро рақобат шароитида замонавий корхоналар қисқа муддатда, арзон нархда ўта сифатли янги маҳсулот ишлаб чиқаришни йўлга қўймаса, яшаб қолиши хатар остида қолади. Шунинг учун ҳам улар компьютерларнинг жуда кенг хотира ва тезкор ҳисоблаш, қулай график интерфейс имкониятларини ўта машаққатли ва умуман бир-бири билан боғланмаган ишлаб чиқариш ҳамда лойиҳалаш масалаларини узвий боғлашга , уларни автоматлаштиришга кенг жорий этмоқдалар. Шундай қилиб янги маҳсулотларни ишлаб чиқариш қиймати арзонлашиб уни ишлаб чиқариш вақти қисқармоқда. Бу мақсадда лойҳалашни автоматлаштириш(computer aided dezing-CAD) ишлаб чиқаришни автоматлаштириш (computer aided manufacturing-CAM) ва автоматлаштирилган конструкциялаш (computer aided engenering-CAE) технологияларидан кенг фойдаланилмоқда. CAD / CAM / CAE - технологиялари тизими рус тилида- Системы автоматизированного проектирования- яъни ў збек тилид а автоматлашган лойиҳалаш тизими дейилади. Биз янги маҳсулотларни яратиш ва ишлаб чиқариш жараёнларида бажарилиши керак бўлган ишлар ва ҳал этилиши лозим бўлган муаммоларни, ҳар хил операцияларни пухта ўрганишимиз керак бўлади. Барча бу вазифалар биргаликда олинганда маҳсулотнинг ҳаёт цикли дейилади. Қисман

www.arxiv.uz такомиллашган ҳолда Зейд томонидан тузалган маҳсулотнинг ҳаёт циклини мисол тариқасида қараб чиқамиз: Маҳсулотни ҳаёт цикли (Зейд томонидан тузилган) Ушбу схемада маҳсулотни ҳаёт циклини икки муҳим: ишлаб чиқиш ва ишлаб чиқариш босқичлари кўрсатилган. Ишлаб чиқиш босқичи маркетинг яъни бозор томонидан ишлаб чиқилган истеъмолчиларнинг талабидан бошланиб чизмада ифодаланувчи маҳсулотнинг тўлиқ тавсифини баён этиш Ишлаб чиқиш жараёни Ишлаб чиқиш Яратиш учун маълумотлар йиғиш ва амалга ошириш таҳлили Лойиҳа ни ҳуж жатлаш тириш Лойиҳани баҳолаш Лойиҳани таҳлил қилиш ва оптималлаш- тириш Ишлаб чиқиш Аналитик таҳлилий модел Лойиҳани асослаш Ишлаб чиқари ш жараёни ни режала штириш Маҳсулотни ишлаб чиқаришни режалаштири ш Янги иш қуролларини олиш ва лойиҳалаш Материаллар га буюртма бериш Рақамли дастурий бошқарув ЧПУни жорий этиш Ишлаб чиқари ш Сифат назора ти Қадоқ лаш юклаш маркетинг Синтез АнализИшлаб чиқиш жараёни Ишлаб чиқиш Яратиш учун маълумотлар йиғиш ва амалга ошириш таҳлили Лойиҳа ни ҳуж жатлаш тириш Лойиҳани баҳолаш Лойиҳани таҳлил қилиш ва оптималлаш- тириш Ишлаб чиқиш Аналитик таҳлилий модел Лойиҳани асослаш

www.arxiv.uz билан якунланади. Ишлаб чиқариш жараёни эса техник талабдан бошланиб тайёр буюмни сотувга чиқариш билан якунланади. Ишлаб чиқиш жараёнига тегишли бўлган операциялар синтетик (умумлашган) ва аналитик (таҳлилий) ларга бўлинади. Чизмадан кўриниб турибдики, ишлаб чиқишнинг бошланғич операциялари: ишлаб чиқиш заруратини аниқлаш, техник талабларни баён этиш, маҳсулотни яратиш учун таҳлилий маълумотлар йиғиш ва амалга ошириш, шунингдек лойиҳани асослаш синтетик яъни умумлашган нимжараёнга қарашли бўлади. Синтетик нимжараённинг натижаси ишлаб чиқариш мўлжалланаётган буюмнинг лойиҳаси бўлади. Ҳаёт циклининг бу қисмида маҳсулотни ишлаб чиқиш ғоясини амалга ошириш учун зарур бўлган асосий молиявий маблағ миқдори белгиланади, шунингдек унинг амалга оширилиши аниқланади. Синтез нимтизими доирасида туғилувчи ва қайта ишланувчи ахборотларнинг катта қисми аслий ҳисобланади ва уларни компьютерда қайта ишлаш ноқулай бўлади. Тайёр асосланган лойиҳа таҳлил қилиниб оптималлаштирилади, бу аналитик нимтизим бўлади. Аввало аналитик (таҳлилий) модел кўрилади, чунки биринчи навбатда лойиҳа эмас, балки айнан модел таҳлил қилинади. Конструкциялашда қўлланилаётган компьютерлар миқдор ва сифат жиҳатидан кескин ошиб бораётганига қарамай, яқин орада абстракт аналитик моделларни қўллашдан воз кечиб бўлмайди. Агар лойиҳадан муҳим бўлмаган қисмлар олиб ташланса, ўлчаш соддалаштирилса ва мавжуд симметрия ҳисобга олинса аналитик модел олинади. Ўлчамларни соддалаштириш деганда, масалан юпқа листни қандайдир хусусияти, қалинлиги ўхшаш бўлган бошқа материалга алмаштириш тушунилади. Жисм ва унга қўйилган юкнинг симметрияси моделда фақат шу жисмнинг бир қисминигина кўриш имкониятини беради.

www.arxiv.uz Олинадиган хулосавий натижалар сифати бевосита танланган аналитик модел сифатига боғлиқ бўлган таҳлил натижасида олинади. Лойиҳалашни тугатиб ва оптимал параметрларни танлаб бўлингач лойиҳани баҳолаш босқичи бошланади. Бунинг учун прототип ясалади. Прототипларни конструкциялашда жадал прототиплаш деб аталувчи янги технологиядан фойдаланиш кенг оммалашиб бормоқда. Бу технология прототипни пастдан юқорига қараб, янги фақат конструкциянинг кўндаланг кесими тўғрисидаги маълумотларни талаб қилувчи асл лойиҳадан бевосита конструкциялаш имконини беради. Агар лойиҳани прототип асосида баҳолашда лойиҳа қониқарсиз бўлса, юқорида келтирилган ишлаб чиқиш жараёни параметрларни ўзгартирган ҳолда давом эттирилади. Лойиҳани баҳолаш қониқарли бўлгач, лойиҳани ҳужжатлаштириш жараёнига тайёргарлик бошланади. Маҳсулотнинг лойиҳа ҳужжати тўлиқ расмийлаштирилгандан сўнг, барча ҳужжатлар маҳсулотни ишлаб чиқариш учун корхонага берилади. Маҳсулотни ишлаб чиқарувчи корхона лойиҳа ҳужжатларда кўрсатилган чизмалар ва ҳисоб китоблар асосида маҳсулотни ишлаб чиқаришни режалаштиради ва бу жараён тайёр намунавий маҳсулотни ишлаб чиқариш билан тугайди. Ишлаб чиқаришни технологик тайёрлаш – бу маҳсулотни тайёрлаш бўйича технологик жараёнлар рўйхатини белгилаб уларнинг параметрларини берувчи операция. Бир пайтнинг ўзида жамланган материалдан керакли шаклдаги деталларни олиш учун технологик операцияни амалга оширувчи жиҳозлар танланади. Ишлаб чиқаришни тайёрлаш натижасида ишлаб чиқариш режаси , ускуна жиҳозлар учун дастурлар ва материаллар рўйхати тузилади. Шу босқичда бошқа специфик талаблар, қисқич ва боғлаш материалларининг конструкцияларига ишлов берилади. Ишлаб чиқариш жараёнига тайёргарлик лойиҳалаш жараёнининг синтез нимжараёни каби мутахасисларнинг катта ҳаётий тажрибасини ва сифатли қарорларни қабул қилишни талаб этади. Бу тавсифдан мазкур босқични тўлиқ компьютерлашти

www.arxiv.uz риш мураккаблиги кўриниб турибди. Технологик тайёргарлик тугагач тайёр маҳсулотни ишлаб чиқаришни бошлаш ҳамда ишлаб чиқарилган маҳсулот талабга тўлиқ мос келиши текширилади. Сифат назоратида аъло баҳо олган деталлар бир жойга йиғилади, ишлаши синовдан ўтказилиб, қадоқланади. Тамғаланиб буюртмачиларга юборилади. Биз маҳсулотнинг ҳаёт циклини қараб чиқдик. Энди бу циклнинг барча босқичларида CAD/CAM/CAE- технологиялари қандай қўлланилишини кўриб чиқамиз. Юқорида айтиб ўтганимиздек, синтез нимжараёнида компьютерлар кенг қўлланилмайди. Чунки улар бўлгуси маҳсулот тўғрисидаги ахборотларни сифатли қайта ишлаш имкониятига эга эмас. Лекин ҳатто бу босқичда лойиҳачи масалан, тижорат маълумотлар базасидан таҳлилни амалга ошириш учун муҳим ахборотларни мувофаққиятли йиғиши, шунингдек каталоглардаги маълумотлардан фойдаланиши учун лойиҳаларни асослаш жараёнида компьютерларни қўллашини тасаввур этиб бўлмайди, чунки компьютерлар ҳали интеллектуал ижод учун кучли воситага айлангани йўқ. Бу босқичда ҳар хил асосланган лойиҳаларни чизмаларини яратиш, ҳисоб китоб ишларини амалга оширишда компьютерлардан кенг фойдаланилди. Чизмаларни ишлаб чиқишнинг автоматлашган тизимида макродастурлар, шунингдек параметрик ва геометрик моделлаштириш воситаларидан фойдаланиш фойдали бўлади. Лойиҳалаш жараёнида кенг қўлланиладиган геометрик моделлаштириш тизими бу чизмаларни ишлаб чиқишнинг автоматлашган тизимида уч ўлчовли эквивалент, яъни уч ўлчамли ишловчи дастурий пакетдир. Лойиҳалашнинг аналитик босқичида компьютернинг ҳақиқий ўрни намоён бўлади. Кучланишни таҳлил қилиш, тўқнашувларни назорат қилиш, кинематик таҳлил учун кўплаб дастурий пакетлар мавжуд. Бу дастурий пакетлар конструкцияларни автоматлаштириш воситаларига (CAE) киради.

www.arxiv.uz Булардан фойдаланишдаги бош муаммо аналитик моделларни шакллантириш заруратида намоён бўлади. Агар аналитик моделлар асосланган лойиҳадан автоматик тарзда қурилганда эди бу муаммо асло юзага келмас эди. Юқорида қайд этилганидек, аналитик моделлар айнан концептуал лойиҳа билан бир хил бўлмайди, чунки ундан кам аҳамиятли деталлар олиб ташланиб, ўлчамини кичрайтириш йўли билан яратилади. Зарурий абстракция даражаси таҳлил тури ҳамда ечимнинг қаноатлантирувчи параметрларнинг аниқлигига боғлиқ бўлади. Демак, абстракциялаш жараёнини автоматлаштириш анча мураккаб, шунинг учун аналитик моделлар алоҳида яратилади. Аслида абстрак модел ишчи чизмаларни ишлаб чиқиш тизимида ёки геометрик моделлаштириш тизимида, баъзида эса қурилган аналитик пакет воситалари ёрдамида яратилади. Аналитик пакетларга компьютерда ишлов бериш қулай бўлиши учун ўрганилаётган объект структурасини алоҳида алоҳида қисмларга бўлиб, ўзаро боғлиқ турлар кўринишида бўлиши талаб этилади. Агар аналитик пакет маҳсулот турини автоматик равишда яратса, у ҳолда лойиҳачига фақат абстракт объект чегараларини белгилаш қолади. Акс ҳолда маҳсулот тури ҳам лойиҳачи томонидан ёки интерактив режимда, ёки автоматик равишда аммо бошқа дастурда яратилади. Маҳсулот турини яратиш жараёни якуний элементлар усулида моделлаштириш деб аталади. Бу усулда моделлаштириш ўз ичига чегаравий шартлар ва ташқи юкламалар масалаларини ҳам олади. Анализ нимжараёни қандайдир параметрлар бўйича лойиҳани оптималлаштириш босқичида бажарилиши мумкин. Оптимал қарорларни излашнинг кўплаб алгоритмлари ишлаб чиқилган бўлиб, улар асосида ҳаммабоп тижорат дастурлар қурилган.

www.arxiv.uz Оптималлаш процедураси лойиҳани автоматлашган тизимининг бир компоненти ҳисобланади, бу процедурани алоҳида қараб чиқиш мақсадга мувофиқ. Лойиҳани баҳолаш босқичи ҳам компьютерлаштиришдан кўп нарса ютади. Агар лойиҳани баҳолаш учун прототип лозим бўлса, биз берилган лойиҳа бўйича тез прототипловчи машина учун кодларни ишлаб чиқувчи дастурлар ёрдамида лойиҳадаги маҳсулотни жуда тез конструкциялашимиз мумкин. Бундай пакетлар ишлаб чиқаришни автоматлаштириш (CAM) дастури ҳисобланади. Прототип шакли кириш маълумотлари тўпламидан олдин аниқланиши лозим. Формани, яъни шаклни белгиловчи маълумотлар геометрик моделлаштириш натижасида олинади. Тез прототиплаш –прототипларни конструкциялашнинг қулай усули бўлсада, виртауал прототипдан фойдаланиш анча қулай ҳамда у фойдали маълумотлар олиш имконини берувчи “рақамли нусхалар” деб аталади. Ишлаб чиқиш жараёнининг охирги босқичи – лойиҳавий ҳужжатларни тайёрлаш. Бу босқичда ишчи чизмаларни тайёрлаш тизимини қўллаш ўта фойдалидир. Компьютер технологияси замонавий ишлаб чиқариш босқичида кенг қўлланилмоқда. Ишлаб чиқариш босқичи ўз ичига ишлаб чиқаришни режалаштириш, янги ускуналарни лойиҳалаш ва сотиб олиш, материалларга буюртма бериш, машиналарни дастурий бошқарувини дастурлаш сифатини назорат қилиш ҳамда қадоқлашни олади. Бу операцияларда қўлланиладиган компьютерлар тизимини автоматлашган ишлаб чиқариш тизими деб классификациялаш мумкин. Қайд этиб ўтганимиздек, ишлаб чиқаришни тайёрлашда автоматлаштириш ўта мураккаб бўлгани учун тўлиқ автоматлашган технологик тайёрлаш тизими мавжуд эмас.

Похожие

Лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш тизимини клaссификaцияси

Лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш тизими таъминоти турлaрининг кoмпoнeнтлaри

Лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш тизимини яратиш принциплари, таркиби ва структураси

Босиш жараёнининг ривожланиш истиқболлари

Ишлаб чиқариш асослари