logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Изобразительное искусство
  4. Қадимги Италия санъати

Қадимги Италия санъати

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37 KB
Скачать
www.arxiv.uz Режа: 1. Қадимги Италия санъати, унинг географик ўрни, давлат чегараси. 2. Қадимги Рим санъати, тасвирий санъат ва ҳайкалтарошлик. 3. Рим санъати ва маданиятининг аҳамияти ҳақида маълумот. www.arxiv.uz Эрамиздан аввалги VII асрнинг то янги эранинг V асрига қадар бўлган ўн икки аср мобайнида италияликлар санъати ва бадиий маданияти гуллаган даврини бошидан кечирди. Қадимги дунёнинг йирик давлатларидан ҳисобланган Рим империяси пайтида катта ҳажмдаги меъморчилик ансамбллари вужудга келди, меъморчиликнинг янги типлари пайдо бўлди. Италияликлар қадимдаги Греция санъати ва маданиятига зўр ҳурмат билан қарадилар. Уни ижодий ўзлаштирдилар, назариясини янги илмий билимлар билан бойитдилар. Реалистик портрет, тарихий мавзудаги рельеф яратиш, мозаика, амалий санъат борасидаги новаторлик намуналарини кўрсатадилар. Қадимги Италия халқлари ичида этрусклар бўлган. Улар эрамиздан аввалги VIII-VI асрларда Италиянинг ўрта ва ғарбий жанубий қисмини эгаллаганлар. Этрусклар қуриш санъатида катта муваффақиятларга эришдилар. Улар тошлардан катта-катта иморатлар солганлар, биринчи бўлиб тошдан гумбаз ва аркалар ишлаганлар. Этрурия шаҳарлари (Кере, Тарквини, Вейм, Клезиум) баланд, қалин, мустаҳкам деворлар билан ўралган. Кенг йўллар, мустаҳкам кўприк ва каналлар қурилган. Этруск ҳайкалтарошларидан бири Вулка ҳисобланади. У Римга Капитолийдаги Юпитер ибодатхонасини безашга таклиф этилган. Вулка Вейидаги Аполлон ибодатхонасининг декоратив ҳайкалларини ҳам ишлаган. Аполлон (Вейм Аполони деб юритилади) санъаткор ижодининг ўзига хос томонини характерлайди. Унда санъат ва нур худоси бўлган Аполлоннинг шахдам қадамлар билан одимлаб кетаётган вақти тасвирланган. Шаффоф, енгил либос остидан унинг ривожланган мускули ва кучли қомати кўриниб турибди. Этрурия жамиятининг энг гуллаган даври эрамиздан аввалги VII-VI асрларга тўғри келади. Эрамиздан аввалги VI асрдан бошлаб, Этруск санъатига Италиянинг жанубидаги грек колониялари санъатининг тасвири сезила бошлади. Этрусклар грек алфавитини, театр ва мифологиясини қабул қилдилар. Греклар сингари улар ҳам юзасига барельефлар тушурилган олтин тангалар чиқара бошладилар. Қадимги Рим санъати. www.arxiv.uz Қадимги Рим санъати Апенин ярим оролларидаги кўпгина халқлар, жумладан, этрусклар, кейинроқ Рим босиб олган ерлардаги бошқа халқлар санъати таъсирида ривож топди. Рим империясининг биринчи императори Октавиан Август ҳукмронлик қилган йиллар (эрамиздан аввалги 27 йил - янги эранинг 14 йиллари) санъат ва маданиятнинг ҳақиқий ривожланган босқичи бўлди. Рим давлатининг "олтин асри" ҳисобланган бу даврда назариётчи меъмор Витрувий, тарихчи Тит Ливий, шоирлардан Вергилий ва Горациолар яшаб ижод этдилар. Меъморчилик ривожланди, шаҳар қурилиши авж олди. Қадимги Римнинг энг катта биноларидан бири Колизей Амфитеатридир. Планда Кализей гигант овал бўлиб, унинг асоси 188x156 метр, деворларининг баланлиги 48,5 метрга яқин. Гладиаторлар жанги учун мўлжалланган бу қурилмага бир вақтнинг ўзида 55 минг томошабин сиққан. Рим меъморчилигининг яна муҳим ёдгорлиги "Ўамма худоларнинг қасри" - Пантеон ҳисобланади. Меъмор Аполлодор Домашоқий томонидан 118-125 йилларда қурилган бу бино антик дунёнинг энг катта гумбазли биноси бўлиб, унда Рим меъморчилигининг новаторлик хусусияти яққол кўзга ташланади. Тасвирий санъат. Рим тасвирий санъатидан бизгача кўпгина ҳайкалтарошлик намуналари (рельеф, портрет, тематик композициялар) сақланиб қолган Римликларнинг портрет санъатидаги ютуқлари, айниқса каттадир. Республика даврида реалистик портрет ривожланди ва антик дунё санъатида етакчи ўринни эгаллайди. Рассомлик ва амалий санъат. Римнинг гуллаган шаҳарлари Помпей ва Геркуланумдаги бой, задогонларнинг уйлари деворларига ишланган суратлар Рим рассомлиги ҳақида маълумот беради. Деворий суратларда қадимги грек усталари ишлаган нусхалардан кўчирмалар, турли нақш, гул ва гирляндалар тасвири ҳам кенг учрайди. Бу уйларнинг поллари мозаика билан безатилган. Уларда www.arxiv.uz сайёр актёрлар, денгиз ости манзаралари, урушаётган хўроз ва шунга ўхшаш воқеалар тасвирланган. Шундай мозаикалардан бири Фавна уйидаги Александр Македонскийнинг Эрон шоҳи Доро билан жанги тасвиридир. www.arxiv.uz Адабиётлар: 1 . Абдуллаев Н.У. «Санъат тарихи» Том-1, Тошкент, Ўқитувчи, 1986 й. (96-103) 2. «Исскуство стран и народов мира». Краткая художественная энциклопедия. М., 1968. Том-9. (41-53)

Похожие

Қадимги рус санъати
Қадимги рус санъати
Қадимги Миср санъати. Қадимги Миср санъати ва маданиятининг ўзига хос хусусиятлари
Қадимги Ҳиндистон ва Хитой санъати
Қадимги Греция санъати. Греция санъати тарихий ривожланишининг асосий босқичлари