Ўзбекистон Республикаси фаолият юритаётган марказий давлат архивлари

Загружено в:

25.02.2024

Скачано:

0

Размер:

25.494140625 KB

Скачать

Ўзбекистон Республикаси фаолият юритаётган марказий давлат архивлари Режа: 1.Ўзбекистон Республикаси Марказий Давлат архиви тарихи, фаолияти ва унинг асосий жамғармалари. 2.Ўзбекистонда кино, сурат ва овозли ҳужжатлар Марказий Фойдаланилган адабйот

1.Ўзбекистон Республикаси Марказий Давлат Архиви тарихи, фаолияти ва унинг асосий жамғармалари. Ўзбекистон Республикаси Марказий Давлат архиви (ЎзР МДА) республика аҳамиятидаги ташкилот ҳисобланади ва Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги "Ўзархив" агентлигига бўйсунади. Архив Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси томонидан ташкил этилади ва тугатилади. ЎзР МДА ўз фаолиятида Ўзбекистон Республикаси Конституциясига, Ўзбекистон Республикаси қонунларига, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг қарорларига, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармонлари ва фармойишларига, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги "Ўзархив" агентлиги йўриқномалари, қоидалари ва кўрсатмаларига амал килади. ЎзР МДА ўз фаолиятини архив дирекцияси ишининг ва архив ривожлантириш режалари асосида амалга оширади. Архивнинг асосий вазифалари: - архив йўналиши бўйича ҳужжатлар билан жамлаш; - архивнинг ҳисобга олиш тизими ва илмий-маълумот аппаратини ривожлантириш ва такомиллаштириш; - архивда сақланаётган Ўзбекистон Республикаси Миллий архив жамғармаси ҳужжатлари сақловини таьминлаш; - архивнинг ахборот базасини кенгайтириш; - ҳужжатлардан ҳар томонлама фойдаланиш ва уларни нашр қилишни ташкил этиш; - архившунослик, хужжатшунослик, археография соҳаларида илмий- тадқиқот ишлар олиб бориш; - ўз йўналиш бўйича хужжатлар билан ишлашда илмий-услубий ва амалий ёрдам кўрсатиш.

Архив 1958 йили ЎзССР Марказий давлат тарих архиви ҳамда ЎзССР октябрь инқилоби ва социалистик қурилиш Марказий Давлат Архивининг (1931 йилда ташкил топган) қўшилиши натижасида ташкил топди. 1991 йилдан эса Ўзбекистон Республикаси Марказий Давлат Архиви деб номланади. Архивда миллий бўлинишга қадар Туркманистон, Тожикистон, Қирғизистон, Қозоғистон ва Ўзбекистоннинг бир қисм кирган Туркистон тарихига оид ҳамда Ўзбекистон тарихини акс эттирувчи ҳужжатлар сақланади. Ҳарбий губернатор ва Туркистон вилояти қўшинлар қўмондони ҳамда марказий вилоят маҳаллий аҳолисини бошқарувчисининг Туркистон генерал-губернаторлиги шаклланишидан аввалги даврга тааллуқли бўлган даврга қарашли (1865-1868 йиллар) жамғармаларида маъмурий тузилма ва аҳолини бошқариш, Туркистон вилояти ҳақида маълумотлар бор. Туркистон генерал-губернатори девонхонаси, Туркистон генерал губернаторига қарашли дипломатик амалдори, Бухородаги Россия сиёсий агентлиги жамғармаларида Роосиянинг Ғарбий Хитой, Афғонистон, Бухоро, Хива, Эрон билан бўлган дипломатик ва иқтисодий алоқалари ҳақидаги материаллари тўпланган. Туркистон генерал-губернаторининг Ўрта Осиё ҳокимиятлари билан тузилган шартномалари, Ўрта Осиёнинг Россияга бириктирилиши тарихи тўғрисида, Рус қўшинлари Ғўлжа туманини эгаллаши (1871 йил) ва уни Хитойга (1881 йил) қайтарилиши, Помир туманини Россияга бириктирилиши (1895 йил), Туркистонга кўшни бўлган давлатларнинг сиёсий ва иқтисодий ҳаётига оид ҳужжатлар мавжуд. Хужжатлар Туркистон Ўлкасининг маъмурий тузилиши, унинг алоҳида минтақаларини таьрифлайди, шахарлар тузилиши ва шаҳар низомини киритилиши, мадраса ва масжидларнинг ҳолата ва сони ҳақида гувоҳлик беради. Туркистон генерал-губернатори девонхонаси, Туркистон туман қўриқлаш бўлими, вилоят бошқаруви, уезд бошлиқлари, маҳкама органлари ҳужжатлари ва бошқа жамғармаларда Ўрта Осиё халқларининг миллий-озодлик курашлари акс эттирилган. Ҳужжатларда Фарғонадаги кузгалон (1885 йил), Бухородаги

ғалаён (1910 йил), Туркистон ўлкасидаги қўзғолонлар тўғрисидаги маълумотлар бор. Туркистон ўлкаси молиявий-иқтисодий ривожланиши, иқтисодий- хўжалик муассасалари, ташкилотлари ва корхоналари, Туркистон генерал- губернатори девонхонаси жамғармалари ҳужжатларида акс эттирилган. Тоғ- кон қазиб олиш, пахта қайта ишлаш саноати, саноат корхоналарини, темир йўлларини барпо этиш, ривожланиши ҳақидаги маълумотлар, пахтани қайта ишлаш, ҳарид қилиш ва сотиш, савдо-саноат ва Туркистон ўлкаси давлат мулки ва деҳқончилик бошқармаси ҳужжатларида мавжуд. Ҳужжатлар деҳқончилик, ердан фойдаланиш масалалари, вақф масалаларини ҳал этиш, пахта ва бошқа техник ўсимликларни етиштириш, боғдорчиликни, пиллачилик, узумчилик, тамакичиликни ривожлантириш масалаларини ёритади, экин ва турли бошоқли экинлар ҳосилдорлиги, халқаро ва Россия кўргазмаларида намойиш этиш ҳақида мълумотларга эга. Суғориш иншоотларини барпо этиш ва уларни ўзгартириш, яьни ерларга сув чиқариш, ўрмонзорлар яратиш ва қум тўсиш ишлари ҳақида, закот, мирабон ва бошқа солиқлар ҳақида маълумотлар Туркистон генерал-губернатори девонхонаси , деҳқончилик ва давлат мулки бошқаруви жамғармалари ҳужжатларида акс топган. Туркистоннинг маданий ҳаёти ўқув ва маданий-ёритиш илмий экпедиция ва тадқиқотчилар ҳақидаги ҳисоботлар ва ёзишмалар, Россия жўғрофия жамиятининг Туркистон бўлими, музейлар археолог, изланиш ва тарихий ёдгорликларни саклаш ишлари ҳақида, шунингдек илмий жамиятлар кенгашларида сўзланган маьрузаларнинг қўлёзмалари, олимлари хатлари сақланган. Вилоят бошқаруви жамғармаларида вабо, ўлат, чечак касаллиги эпидемияларига қарши кураш хақидаги маълумотлар мавжуд. Хива хонлигининг девонхонаси (1874-1917йил) ва Бухоро амирининг Қушбеги Архиви жамғармалари Бухоро ва Хива хонликларининг сиёсий ва иктисодий холатини, махаллий аҳолининг таркиби ва мулкчилигини, беклар

ва мусулмон дини пешволарни, Ўрта Осиё халқининг маданияти, урф ва одатларини таьрифлайди, 1917 йил февралдан октябргача бўлган даврдаги Вактли сиёсатани таърифловчи ҳужжатлар Туркистон кумитаси Вактли хукумат, ишчи ва солдат депутатларининг Ўлка совети жамгармаларида мужассамлашган. Марказий ижроия кумитаси (МИК), Халқ Комиссарлари совети (ХКС) ва Туркистон АССР халқ комиссариятлари жамғармаларидаги ҳужжатларида Совет ҳукуматининг ўрнатилиши ва унинг хўжалик ва маданий қурилишдаги фаолиятдан акс эттирувчи воқеалар ёритиб берилган. Шунингдек, Туркистон Республикаси деб эълон қилиниши, ишлаб чиқариш корхоналарини, махаллий бойларнинг ерларини миллийлаштириш, ишлаб чиқаришга ишчилар назоратини жорий этиш, фронтлардаги аҳвол ҳақида тезкор маълумотлар, миллий озодлик ҳаракатларига қарши қилинган операциялар хакидаги ҳужжатлар ҳам бор. 1924 йилда Ўрта Осиёда миллийҳудудий чегараланиш ишларини ўтказишга тайёргарлик Ўзбекистон ва Туркманистон ССР, Тожикистон АССР, Қирғизистон автоном вилоятини ташкил топиш ва совет Ўзбекистон тарихининг кейинги даврига оид воқеалар ҳақидаги хужжатлар Туркистон Марказий ижроия кумитаси (ТурМИК), УЗССР Марказий ижроия қўмитаси ва халқ комиссарлари Совети (МИҚ ва ХКС ЎзССР) жамғармаларида мавжуд. Шунингдек, Ўзбекистон Марказий ижроия қўмитасининг биринчи раиси Й. Охунбобоевнинг фаолияти ҳакидаги хужжатлар ҳам бор. Архивда Бухоро ва Хоразм Халқ Республикаларининг марказий ва маҳаллий ташкилотларининг ҳужжатлари сақланади (1920-1924 йиллар). Ўрта Осиё, шу жумладан Ўзбекистон халқ хўжалигининг ривожланиши масалалари ҳақидаги хужжатлар халқ хўжалиги марказий кенгаши, иқтисодий кенгаши, Давлат режаси, Туркистон АССР халқ хўжалиги идоралари, ЎзССР Давлат режаси, Ўрта Осиё иқтисод кенгаши ва Ўрта Осиё давлат режаси жамғармаларида мужассамланган. Оғир машинасозлик, кон қазиш, пахта тозалаш, енгил, озиқ-овқат ва бошқа саноат тармоқларининг

шаклланиши ва ривожланиши, иккинчи жаҳон уруши, урушдан кейинги давр ҳақидаги маълумотлар саноат ва корхоналар жамғармаларида мавжуд. Қишлоқ хўжалигини жамоалаштириш 1925-1926 йиллардаги ер-сув ислоҳотини ўтказилиши, Қўшчи бирлашмасини ташкил топиши, қишлоқ хўжалигини қайта тузилиши, пахтачилик, ипакчилик, ўрмон хўжалиги, сув хўжалиги, чорвачилик, сув иншоотларининг ривожланиши ҳакидаги маълумотлар ер масалалари бўйича халқ қўмитаси ва унинг бошқарма ва бўлимлари жамғармалари ҳужжатларида аксини топган. Қўриқ ерни ўзлаштириш ва суғориш бош режаси ҳам сақланган. Ҳужжатларда йиғим- терим ва пахта тайёрлаш мавсуми, агрономлик тармоқларини ташкил қилиш, қишлоқ хўжалик зараркунандаларига қарши кураш, тупроқни ўрганиш тадқиқотлари, мелиорация ва гидротехника ишлари, жамоа хўжалиги фаолиятини ташкил қилиш, МТСлар ҳақида маълумотлар бор. Ўрта Осиё республикалари ҳудудида давлат ва кооператив савдони бошқариш ҳақида, қўшни давлатлар билан савдо-сотиқ ишлари, қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ва бошқа товарлар билан халқни таьминлаш, Ўрта Осиё республикаларининг Ўрта Осиё ва бутун иттифоқ ярмаркаларида иштирок этиши, ҳунармандчилик ва истеьмолчилик кооперациялари ҳақидаги ҳужжатлар, савдо муассасалари, кооператив ташкилотлар, акционерлик жамиятлари, тўғрисида маълумотлар божхона жамғармаларида мавжуд. Маданий қурилиш, илм-фанни шаклланиши ва ривожланиши, халқ таълимини ташкил қилиш, илмий муассасалар тармоғи, болалар турмушини яхшилаш масалалари, соғлиқни сақлаш ҳақидаги маълумотлар Маданият Вазирлиги, маориф, соғликни сақлаш ва уларнинг муассасалари жамғармаларида ёритилган. Нашриёт ва нашриёт ишлари, адабиёт ва санъатнинг ривожланиши ҳақидаги маълумотлар Маданият вазирлиги, нашриёт таҳририятлари, ижодий уюшмалар жамғармаларида мавжуд. Ўрта Осиёда ҳуқуқ меъёрларини ўрнатиш, мусулмон халқ судларини тузиш ҳақидаги маълумотлар суд прокуратура органлари жамғармалари ҳужжатларида акс эттирилган. Касаба

уюшмалари ва жамоа ташкилотларининг фаолиятлари, меҳнатни муҳофаза қилиш, меҳнаткашларни соғломлаштириш ва бошқа масалалар бўйича маълумотлар Туркистон бюро ВЦСПС, Ўзбекистон касаба уюшмаси, марказий, республика ва маҳаллий касаба уюшмаси қўмиталари, Марказий ихтиёрий жамиятлар қўмиталари жамғармаларида ёритилган. Архивда шахсий келиб чиқиш жамғармалари ҳам мавжуд. Улар орасида: П.А.Кобозев (Туркистон Марказий ижроия қўмитасининг раиси) ва Д.И. Манжура (ТурМИҚ раис ўринбосари); фан арбобларидан: қишлоқ хўжалик фанлар доктори, профессор А.И. Белов, ЎзССР фанлар академияси президенти Ҳ.М. Абдуллаев; адабиёт ва санъат намоёндаларидан - ёзузчилар Д.М.Абдуллаханов, С.Абдуқаҳҳоров, А.В. Алматинская, ЎзССР халқ рассоми Л.А.Абдуллаев, археолог Я.Г.Гулямов, академик-этнограф К.Ш.Шониёзов, академик-шарқшунос С.А. Азимжонова, тарихчи А.Каримов , рассом Ж.Хасанова, техника фанлари доктори, самолётсоз ХТ.Саримсоқов, ёзувчитаржимон ГАЖаҳонгиров, селекционер олим С.Н. Алимуҳамедов ва бошқаларнинг шахсий жамғармалари бор. Уқув хоналари иши . Барча фойдаланувчилар архив ҳужжатларидан фойдаланишда тенг хуқуқларга эга. Ўқув хоналарига қатнаганлиги, архив ҳужжатларидан фойдаланганлиги учун ҳақ олинмади. Илмий-тадқиқот муассасаларининг режаларига мувофиқ илмий иш олиб бораётган ёки хизмат топшириғини бажараётган фойдаланувчилар ўзларини юборган ташкилотларнинг хатларини тақдим этадилар. Шахсий ташаббуси билан тадқиқот олиб бораётган фойдаланувчилар ўқув хоналарига шахсий аризалари асосида қўйилади. Хатларда ёки шахсий аризаларда фойдаланувчиларнинг фамилия, исми, отасининг исми, лавозими, маълумоти, илмий даражаси, унвони, тадқиқот мавзуси хронологик доираси, мақсади кўрсатилади. Ўқув хонада ишлаш учун рухсат архивлар раҳбарияти томонидан фойдаланувчиларга зарур бўлган муддатга, одатда рассмийлаштириш кунидан

бошлаб 1 йилга берилади. Зарурат туғилган тақдирда муддатини узайтириш масаласи архив раҳбарияти билан келишиб олинади. 16 ёшга етмаган шахслар ҳужжатлар билан ишлашга қўйилмайди. Ўқув хоналарига рухсатномаларни расмийлаштириш фойдаланувчи шахсини тасдиқловчи ҳужжат тақдим этган тақдирда амалга оширилади. Ўз РМДА томонидан кўрсатиладиган хизматлар ва фуқароларни қабул қилиш. Ўз РМДА хужжатларни нашр қилиш ва улардан фойдаланиш билан шуғулланувчи барча ташкилотлар билан алоқа ўрнатади, бу ташкилотларга республика давлат архиви ҳужжатларидан илмий, амалий, ижтимоий-маданий ва бошқа мақсадларда фойдаланиш бўйича маълумотлар етказиб беради. Бундан ташқари ЎзР МДА ташкилотлар ва жисмоний шахсларнинг давлат архиви ҳужжатлари бўйича тематик сўровларига жавоб беради; давлат архивида мавжуд ҳужжатларни тематик гуруҳларга ажратади; ташкилот ва муассасаларнинг ташаббусларига кўра архив ҳужжатлари бўйича кўргазмалар, экскурсиялар ўтказади. ЎзР МДА ўрта таълим муассасаларига ҳам хизматлар кўрсатади, яъни архив ҳужжатларидан фойдаланган ҳолда мактабларда дарслар уюштиради. ЎзР МДА шартнома асосида архив йўналишлари бўйича пуллик хизматларини таклиф қилади. Фуқароларни қабул қилиш ишини хужжатлардан фойдаланиш ва нашр этиш бўлими ташкил қилади, у ижтимоий-хуқуқий сўровларни бажаради ва фуқароларни қабул қилади. Шунинг учун фойдаланувчи томонидан сўров варақаси тўлдирилади, унда кўрсатилади: фамилияси, исми, отасининг исми, тугилган санаси, иш жойи (ташкилотнинг тўғри номи), у ёки бу ташкилотда ишлаган вақти, мурожаат қилувчининг манзили ва унинг телефони. Фуқараларнинг сўровларини бажариш муддати- 1 ой.

2.Ўзбекистонда кино, сурат ва овозли ҳужжатлар Марказий Давлат архивининг ташкил топиши ва асосий жамғармалари. 1943 йилда ташкил топган. 1959 йилда Ўзбекистон ССР Марказий давлат архивининг кино, сурат, овозли хужжатлар бўлими этиб қайта ташкил этилган. 1974 йилдан Ўзбекистон ССР кино, сурат, овозли ҳужжатлар Марказий давлат архиви, 1991 йил сентябрдан Ўзбекистон Республикаси кино, сурат ва овозли ҳужжатлар Марказий Давлат Архиви деб номланган. Ўзбекистон Республикаси кино, сурат ва овозли ҳужжатлар Марказий Давлат Архиви - Урта Осиёдаги энг йирик ва Ўзбекистондаги ягона, махсус хужжатлар сақлови учун ихтисослашган архивдир. ЎзР КСОҲ МДА Ўзбекистон Республикасида ўз сохасига тегишли бўлган махсус ҳужжатлар билан ишлашда илмий-услубий марказ ҳисобланади. Архивда Ўзбекистон ва Туркистон ўлкасининг XIX асрнинг 60йилларидан то ҳозирги вақтгача бўлган даврларга оид тарихни ўзида акс эттирган ноёб ҳужжатлар йигилган. Мустамлака давр суратли ҳужжатларида Туркистон ўлкасидаги миллийозодлик ва инкилобий ҳаракат (1898, 1905-1907 йиллар) кўринишларини, чор Россияси маъмурлари томонидан ўлканинг бошқаруви, уларнинг маҳаллий ҳокимият билан муносабатлари, суд органлари, фаолияти, Қўқон хони ва Бухоро амирининг халқаро муносабатлари ва алоқалари, мусулмонлар дини ва турмуш тарзи тасвирланган. Суратли хужжатларда саноатнинг ривожланиши (темир йўл кўприкларининг қурилиши, суғориш каналлари, тери ва ёғ заводларининг ишлаб чиқариш фаолияти, тўқимачилик, ипакчилик фабрикалари, гилам тўқиш хунармандчилиги, қишлоқ хўжалик инвентари, кўмир саноати ва бошқалар) қишлоқ хўжалик (содда меҳнат қуроллари, ерни омоч билан хайдаш, қўл билан пахта териш ва бошқалар), транспорт ва алоқалар (вокзал биноларининг кўринишлари; Тошкент темир йўли, Тошкентда Туркистон

почта-телеграф хизматчиларининг X ўлка сезъди 1917 йил); савдо-сотиқ (газлама сотув дўкончалари, дўппилар, сопол идишлар, Самарқанддаги Регистон майдонидаги сотув расталари; Андижон, Бухородаги бозорларнинг умумий кўринишлари ва бошқалар) тасвирланган. Суръатлар ўзида ўлкадаги соғлиқни сақлаш, маориф ва фанни ривожланиши; Туркистон илмий- текшириш комиссиясининг ишлари, Самарқанддаги Улуғбек обсерваторияси қазилмалари, мусулмон мактабларидаги дарслар, мактабдаги урф-одатлар, касалларни ескича даволаш усул ("ўқиб дам солиш") лари, кўча музикачиларининг чикишлари ва бошқаларни акс эттирган. Шўролар даври кино, сурат ва овозли ҳужжатларида ҳозирги Ўзбекистон Республикаси ҳудудида шўро ҳукуматининг ўрнатилиши, Бухоро халқ Совет Республикаси, Хоразм халқ Совет Республикаси, Туркистон АССР, Ўзбекистон ССР даги давлат хукумати, ушбу республикалар жамоат ташкилотларининг фаолияти, халқ хўжалиги, фан-техника, соғлиқни саклаш, халқ таълими, маданият ва санъат, спорт, хизматчиларнинг дам олиши, шунингдек бу республикалар вакиллари ва чет давлат сиёсий жамоат арбобларининг юқори партия органлари фаолиятида иштирок этиши, фан ва маданият арбобларининг Ўзбекистонга ташрифлари ва ўз вакилларининг бошқа республикаларга сафарларини ўзида акс эттирган. Бадиий овозли ҳужжатлар Ўзбекистон, Совет ва чет эл композиторлари асарлари, халқ мусиқалари, шеърий, насрий ва драмматик асарлар, таниқли қўшиқчиларнинг чиқишлари, халқ ижрочилари, республика мусиқа коллективлари, жумладан Тамарахоним, Ф. Баратова, М. Турғунбоева, Н. Ахмедова, Т. Қодиров, М. Узоқов, Ю. Ражабий ва бошқа овозли ёзувлардан иборат. Шунингдек, Ўзбекистонда хотин-қизлар озодлиги учун ҳаракати (Ҳужум): хотин-қизларни паранжини бутунлай йўқ қилишга қаратилган митинг ва йиғилишлари, Республика аёлларининг сьезд ва слётлари, саводсизликка барҳам беришга қаратилган кино , суратлар ҳам мавжуд. Архивнинг кино ва сурат хужжатлари 2-жаҳон уруши давридаги республика ҳаётини, кўп

миллатли Ўзбекистон халқининг фронтдаги қахрамонлиги, фронт орқасида ўзбек халқининг етим болаларни асраб олиш, мамлакатга завод ва фабрикаларни эвакуация қилиниши, меҳнаткашларнинг митинглари, фронтга кўнгиллиларни кузатиш ва бошқаларни кўриш мумкин. Архивда урушдан кейинги даврларда республика халқ хўжалиги тармоқлари энергетика, ёқилғи саноати, металлургия, машинасозлик, станоксозлик, асбобсозлик саноати ва бошқалар, транспорт ва алоқанинг ривожланиши; Ўзбекистонда қишлоқ хўжалигининг ривожланиши (қишлоқ хўжалиги илғорлари ва ишчиларининг съезд ва Қурилтойлари), Қўриқ ва бўз ерларни ўзлаштириш, қишлоқ хўжалигини механизациялаштириш ва колликтивлаштириш,пахтачилик ва чорвачилкни ривожлантириш)узида тасвирланган кино,сурат хужжатлар мавжуд..Ушбу кино, сурат ҳужжатлар маданият қурилиши, фан, соғлиқни сақлаш, санъат, физкультура ва спорт ривожланиши ҳақида ҳам тушунча беради. Ўзбекистон Республикаси мустақиллик даври кино, сурат ва овозли ҳужжатлари Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг эълон қилиниши, демократик жамият қурилиши, давлат бошқарувининг Янги тизимини вужудга келиши, марказий органлари фаолиятининг мақсад ва вазифаларининг ўзгариши, банк тизимининг қайта ташкил этилиши, жаҳон томонидан Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг тан олиниши, чет эл мамлакатлари билан дипломатик алоқаларнинг ўрнатилиши, кўп партиявийликнинг ва жамоат ҳаракатининг вужудга келиши, бозор иқтисодиёти, тадбиркорликнинг ривожланиши, янги маьнавий дунёқарашнинг вужудга келишини ўзида акс эттирган. Архивнинг кино ҳужжатлари М. Қаюмов, Д, Салимов, Ш. Зохидов, И. Гибалевич каби ва кўпгина бошқа ҳужжатли кино усталари ишлари билан таништиради. ЎзР КСОҲ МДАда ирригатор П.М. Килдюшовнинг, Тошкент трамвай-троллейбус бошқармаси фахрий ишчиси М. Юсупов- нинг, Тошкент Давлат Университети биология-тупроқшунослик факуль- тети профессори И.А. Райкованингг республикамизнинг спорт фахрий- лари Л. Иванова ва Ф.Р.

Семернинларнинг, “Ташкентские мальчишки" китоб муаллифи, журналист Л. Бережнихнинг, республикамизнинг мар- казий рўзнома ва ойномалари сураткаш мухбирлари М.З. Пенсон, И.Н. Панов, А.П, Штейнберг, У. Нурумбаев, Е. Ряпасов, М.Я. Розанкранс ва бошқаларнинг суратли ҳужжатлар коллекциялари (тўпламлари) сақланади. Архив хизматлари . ЎзР КСОҲ МДАда қуйидаги хизматлар амалга оширилади: - архивда сақланаётган кино, сурат ва овозли ҳужжатлар ҳақида маълумот бериш; - тадқиқотчилар ўрганиши ва иши учун кино, сурат ва овозли ҳужжатларни тақдим этиш; - кино ҳужжатларни видео тасмага кўчириб бериш; - сурат ва овозли ҳужжатлар нусхаларини тайёрлаш; - суратли кўргазма ва стендларни ташкил этиш; - мавзули сўровларни ижро этиш; - суратли альбомлар тайёрлаш; - архив бўйича умумий ва мавзули экскурсияларни ташкил этиш. Кўрсатилган хизматлар юридик ва жисмоний шахсларнинг ёзма сўровномалари асосида амалга оширилади. Архивнинг кино, сурат ва овозли хужжатлари фақат архив раҳбари рухсати орқали тақдим этилади. Рухсат бериладиган муддат иш мавзуси бўйича белгиланади. Тадқиқотчиларни кино, сурат ва овозли ҳужжатлар билан ишлаши архивнинг кино зали, каталог ва овозли ҳужжатлар эшитиш хоналарида амалга оширилади.

$Фойдаланилган адабиётлар руйхати 1. Алимов И, Эргашев Ф, Бутаев А, Архившунослик. Ўқув қўлланма. -Т.: Шарқ, 1997. 2. Алимов И.А. Архившунослик. \Ўқув қўлланма. – Андижон, 2005. 3. Абдураҳимова Н.А, Эргашев Ф, Туркистонда чор мустамлака тизими. – Т.: Академия, 2002. 4. Иофе В.Г., Мустафаев З.М. Архивная практика в 5. Национальном университети Узбекистана. \\ Отечественные архивы. 2005, №2 6. Иофе В.Г. Новое в управлении архивным делом Республики Узбекистан. \\ Отечественные архивы, 2006. -№1 7. Исхакова М.С. Архивы – хранилиша фактов истории, \ Народное слова, 18 апреля 2001 8. Хожиметова М. Узбекистон Республикаси илмий- техникавий ва тиббиёт ҳужжатлари МДА – 40 ёшда. \\ «Ўзбошархив» Ахборотномаси. 2002, №29$ Internet saitlar 1. www/ zionet/ net 2. www history/ru 3. www/ arshiv/ru

Ўзбекистон Республикаси фаолият юритаётган марказий давлат архивлари

25.02.2024

0

25.494140625 KB

Похожие