SHurolar tuzumi davridagi davlatchiligimiz - История - Рефераты

SHurolar tuzumi davridagi davlatchiligimiz

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

33.5 KB

SHurolar tuzumi davridagi davlatchiligimiz Reja: 1. Xalk Jumxuriyatlarining tashqil topishi. 2. Jumxuriyatlarda davlat boshqaruv masalasi. 3. Jumxuriyatlarning siyosiy faoliyati

1920 yil 20 yanvardagi Xiva Kizil Armiya kushinlari tomonidan ishgol qilinib Junaidxon xokimiyati agdarib tashlandi. 2 fevralda Said Abdulla taxtdan voz kechdi va xokimiyatni muvakkat inqilobiy xukumatga topshirdi. 1920 yil 26 aprel’ kuni chakirilgan xalk vaqillarining butun Xorazm I kurultoyi uning Konstitutsiyasini kabul qildi. Kurultoy respublika xukumatini-Xalk nozirlar Sovetini tuzdi. Uning raisi etib YOsh xivaliklar etakchilaridan biri – Polvonniyoz YUsupov, urinbosarlari etib saylandilar. Nozirlar lavozimiga esa kommunistlar bilan birgalikda yosh xivaliklarning vaqillari va turkman urug boshliklari tayinlandi. Buxoroda esa amir xokimiyati 1920 yil 2 sentyabrda agdarildi. 14 sentyabr’da Umumbuxoro inqilob komiteti va Respublika xukumati-Xalk Nozirlari Soveti tuzildi. Uning raisi etib Fayzulla Xujaev tayinlandi. Umumbuxoro inqilobkomiteti va xukumat asosan kommunistlardan tuzilgan edi. 1920 yil 6-8 oktyabr’ kunlari bulib utgan xalk vaqillarining 1-umumbuxoro kurultoyi Buxoroni xalk Sovet Respublikasi deb e`lon qilindi. Xorazm va Buxoro xalk respublikalari yangi tipdagi davlatlar edi. Ularning siyosiy tizimi bir-biriga uxshardi. Partiya, xokimiyat tuzilmalari, jamoat tashqilotlarida dastlabki yillarda jamiyatning barcha tabakalari-dexkonlar, musulmon ruxoniylar, savdogarlar ishtirok etdilar. Xorazmda xokimiyat va mamlakatni boshqarish tizimi xalk vaqillaridan iborat Sovet tizimi tarikasida tarkib topdi. Oliy organ xalk vaqillari Umumxorazm kurultoyi xisoblanar edi. Maxalliy xokimiyat tuzilmalari-maxalliy Sovetlar shakllanish boskichida edilar. Siyosiy raxbarlik dastlab yosh xivaliklar partiyasi kulida edi. Keyinchalik xokimiyat Xorazm kompartiyasi kuliga utdi. 1921 yilda uning saflarida 1200 a`zo bor edi. Partiya ijtimoiy-siyosiy vaziyatni taxlil qilar, barcha turmush masalalari buyicha karorlar kabul qilar edi. Xorazm Xalk Sovet Respublikasi Nozirlar Sovetining birinchi raisi P.YUsupov mu`tadil isloxotlar siyosatini amalga oshirib, Xorazmda vakflarni butunlay tugatishga va shu kabilarga keskin karshi chikdi. Bu kommunistlarning noroziligiga sabab buldi va 1921 yil baxorida YUsupov xukumati agdarildi. 1923 yil 20 oktyabrda

Xorazmda yangi konstitutsiya kabul qilindi. Bu konstitutsiyaga asosan savdogarlar, ruxoniylar, axolining ba`zi bir toifalari ekspulatator deb e`lon qilindi, xamma erlar, shu jumladan vakf erlari musodara qilindi. Buning okibatida axolining noroziligi ortib ketdi va bu narsa 1924 yilning yanvarida kuzgolonga sabab buldi. Buxoro Xalk Sovet Respublikasida xam mulkdorlar tabakasiga nisbatan kurilgan kattik choralar, musulmon dini vaqillariga nisbatan dushmanlik siyosati respublikadagi ijtimoiy-siyosiy munosabatni keskinlashtirdi. 1921 yil sentyabr’ oyida Buxoro Respublikasi Konstitutsiyasi kabul qilindi. Fukorolar teng xukukli deb e`tirof etildi. Xukumat a`zolarining kupchiligi Buxoro Respublikasi mustaqilligini yoklab chikdilar. Bu bol’sheviklarga yokmadi va Rossiya bol’sheviklari tazyiki ostida 1923 yil iyun’ oyida xukumat tarkibi uzgartirildi. Xukumatda Turkistondan yuborilgan vaqillarning ta`siri kuchayib ketdi. 14 avgust kuni konstitutsiya uzgartirildi. Katta-kichik savdogarlar, sobik amaldorlar saylov xukukidan maxrum etildi, ishchilar va kambagallarning xukuki kengaytirildi. Jamiyat xayotida ijtimoiy bekarorlik boshlandi va bu 1924 yilgacha davom etdi.

A D A B I YO T L A R 1. Istoriya Buxarskoy i Xorazmskoy Narodnix Respublik. M., «Nauka», 1971 g. 2. Nepesov G., Iz istorii Xorazmskoy revolyutsii 1920-1924 g. T. Gosizdat, 1962 g. 3. Rajabova R.YO. va boshqalar. O’zbekiton tarixi. (1917-1993 yillar) T. «Ukituvchi». 1994 y. 4. O’zbekiston SSR tarixi. Turt jildlik. 3-tom. T. «Fan». 1971 y.

Похожие

Xonliklar davridagi davlatchiligimiz (XVII-XX asrlar)

CHor Rossiyasining mustamlakachiligi davrida davlatchiligimiz

Primatlarning to‘da davridagi hayoti

O’rta asrlarda davlatchiligimiz taraqqiyoti (VIII-XIII asrlar)

O’rta osiyo hududida ibtidoiy jamoa tuzumi