Ижтимоий фан хоналарини тегишли нормативлар асосида жихозлланиши ва ундан фойдаланиш усуллари - История - Рефераты

Ижтимоий фан хоналарини тегишли нормативлар асосида жихозлланиши ва ундан фойдаланиш усуллари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

56.5 KB

www.arxiv.uz Режа: 1. Тарих, Давлат ва ҳуқуқ асослари, иқтисод фанлари хоналарининг мақсад ва вазифалари. 2. Ижтимоий (тарих, ҳуқуқшунослик, иқтисод) фан хоналарига қўйиладиган умумий талаблар. 3. Фан хоналариниг ўқув моддий базаси. Фан хоналаридаги жихозлар. 4. Фан хоналаридаги кўргазмали воситалар ва қўлланмалар. 5. Фан хонасида бўлиши лозим бўлган зарурий ҳужжатлар. 6. Фан хоналарининг жихозланиши ва ундан фойдаланишнинг аҳамияти.

www.arxiv.uz Мамлакатимизда ўсиб келаётган ёш авлодни мустақил фикрлайдиган, ғоявий-мафкуравий жиҳатдан чиниққан қилиб тарбиялашнинг пойдевори қурилмоқда. Бу соҳада ижтимоий фан (тарих, ҳуқуқ, иқтисод)ларнинг ҳам ўзига ҳос ўрни бор. Тарих фани ўқувчиларга бевосита ўтмишни ўгатиш билан бирга, миллий анъаналаримиз, маънавий меросимизга ҳурмат руҳида тарбиялашга ёрдам берса, ҳуқуқ фани – ҳуқуқий билим ва маданият, миллатлар етуклиги ва инсон баркамоллигининг энг муҳим жихатларидан бири эканлигини сингдиради. Иқтисодий таълим-тарбияни амалга ошириш эса, бозор иқтисодиёти шароитида ҳар бир шахснинг бозор муносабатларига кириша олиши ва бу шароитда яшай олиши ҳамда ёшларни мустақил фаолиятга тайёрлашдан иборат. Бу уччала фан ўзаро узвий, бир-бирини тўлдириб баркамол инсонни тарбиялайди. Баркамол авлоднинг билим даражасини жаҳон андозалари даражасига етказиш, уларни фанга бўлган қизиқишларини замон талаби даражасига кўтариш кўп жиҳатдан фан кобинетларини ўзига ҳос тарзда жихозланишига ҳам боғлиқ. Ижтимоий фанларни ўқитиш методикасини яхшилаш ва уларнинг моддий ўқув базасини вужудга келтириш мақсадида мактабларда тарих ва бошқа ижтимоий фанлар бўйича махсус ўқув хоналари ташкил қилинади. Ўқувчиларга тарих, жамиятшунослик ва Ўзбекистон давлати ва ҳуқуқи асосларидан унумли ва самарали дарс ўтиш учун ўқув хонасига қуйидаги умумий талаблар қўйилади: 1. Педагогик талаблар: Тарих, ҳуқуқ, иқтисод фан хоналарида педагогика олийгоҳларини (битираётган) битирган, олий маълумотга эга бўлган, тарихчи, ҳуқуқшунос, иқтисодчи кадрлар таълим беришлари лозим. 2. Илмий талаблар: Мазкур фан хоналаридаги кўргазмали воситалар ДТС талаблари асосида тайёрланган бўлиши лозим.

www.arxiv.uz Ўқувчиларга ҳозирги кун талабларидан келиб чиққан ҳолда ижтимоий, илмий техника тараққиёти янгилилари ҳақида маълумотлар беришга мослаштирилиши лозим. 3. Рухий физиологик талаблар: а) ўқитувчилар дарс бериш жараёнида ўқувчиларнинг рухий ҳолатини, фан техника янгиликлари ҳақида маълумот беришда рухий онг даражаларини этиборга олишлари лозим. б) синф хонасининг деворларига ишлатилган ранглар санитария- гигиена қоидаларига мос келиши шарт. 4. Техникка хавфсизлиги ва гигиена талаблари. а) фан хонаси табиий ва сунй ёритиш мосламаларига эга бўлиши лозим. б) хона чап томондан тушадиган ёруғликка эга бўлиши, табиий ёриғликнин асосий оқими чапдн тушиши лозим. Кабинет деразалари хонанинг шимолий ёки шимолий-шақий томонидан бўлиши лозим. в) ёруғлик тушадиган ойналарни бирор бир мосламалар ёки бошқа нарсалар билан тўсиш ман этилади. Ёруғлик тушадиган ойналар, синф жихозлари, синфнинг ёруғлик даражасига таъсир кўрсатмаслиги зарур. Синф деразаларига тутилган пардалар иложи борича жалюзли бўльиши керак. Чунки улар синфни ёруғлигига таъсир кўрсатмайди ва офтобдан ҳимоялайди ва хоказо. 5. Эстетик талаблар: Фан хонасини жихозлашда фойдаланилган барча нарсалар эстетик дидли бўлиши ва бир бирини тўлдириши лозим. Фан хонаси хужжатларининг мослик сертификати ва гигиена сертификати бўлган, давлат меёрларига мос махсус мебеллар комплекти билан жихозланган бўлиши шарт. 6. Техникавий талаблар: а) синфдан фойдаланиш, техника хавфсизлигига риоя қилиш, тартиб қоидаларни ишлаб чиқилган бўлиши лозим;

www.arxiv.uz б) фан хонасида мавжуд техника воситларининг давлат томонидан чиқарилган, фойдаланиш муддаи ва фойдаланиш тартиб қоидалари кўрсатилган хужжатнинг нусхаси бўлиши шарт (асли мактаб диреторининг хўжалик ишлари бўйича ўринбосарида сақланади); в) фан хонасига кирувчи хамма ўқувчилар ва ўқитувчилар, тўгарак аъзолари ушбу хонада мавжуд бўллган техник асбоблар билан ишлашдан олдин мажбурий равишда техника ҳавфсизлиги бўйича кўрсатмалари билан танишган ва бу махсус журналда қайд этилган бўлиши керак; г) фан кабинетидаги жихозларни сақланишига жавобгар шахс ҳақида маълумот бўлиши лозим. Фан хонасидаги жихозлар: 1. Ўқитувчининг иш столи (ёнида тумбаси бор стол ва юмшоқ стул). 2. Ўқувчиларнинг ўрни (давлат томонидан тасдиқланган, ўқувчиларнинг бўйлари эътиборга олинган ҳолда икки ўринли 36 нафар ўқувчига мўлжалланган ўқувчилар партаси). 3. Ўқув қўлланмалари ва кўргазма материалларини сақлаш учун жовон. 4. Техника воситалари учун мослама;- техника воситалари (телевизор, видео, диопроектор, кодоскоп, компьютер)лар учун мосламалар; 5. Экран (эни 1,2-1,4 метр). 6. Синф доскаси. 7. Магнит доскаси. 7. Фан хонасидаги кўргазмали воситалар ва қўлланмалар. - кўргазма қурлддари: атлас, хариталар, видеотасмалар, слайдлар, овоз ёзувлари тушурилган тасмалар, лазер дисклари, албомлар, расмлар ва бошқалар. Жумладан: - тарих фани бўйича атласлар; - ўзбекистон Республикаси давлат рамзлари; - Амир Темур ва Темурийла даври ҳаиаси; - тарихий воқеалар ифодаланган ҳариталар; - дунё сиёсий ҳаритаси;

www.arxiv.uz - Ўзбекистон тарихи атласи; - Ўзбекистоннинг ижтимоий ва иқтисодий ҳаритаси ; - Ўзбекистон аҳолиси ҳаритаси; - Ўзбекистон – суверен мустақил давлат ҳаритаси; - Буюк Хоразмшохлар давлати (1072-1231) ва Мўғуллар истилоси ҳаритаси; - Эфталийлар давлати. Турк хоқонлиги ҳаритаси; - Араб ҳалифалиги даври ҳаритаси. - Парфия. Юнон, Бахтрия ва Кушон подшоликлари ҳаритаси. Шунингдек ижтимоий фан хоналарига махсус тайёрланган иллюстратив тасвирий кўргазмалар, шартли рамзий воситалар ҳам қўйилади. Ҳозирги кун талабларини хисобга олиб кабинетда иккита рўйхат тузиб қўйилишини тавсия этамиз. Биринчидан кабинетдаги барча мавжуд ўқув воситаларини кўрсатиш, иккинчисига етишмаётган ўқув қуроллари номларини киритиш лозим. Бундан ташқари кабинетда кичкина кутубхона ташкил қилинса ва у доимо янгиланиб турилса, мавжуд китоблар тематик каталог бўйича хисобга олинган бўлса катта фойдали иш қилинган бўлар эди. Ижтимоий фанлар кабинетида ўқитувчи ва ўқувчилар учун муҳим бўлган вақтли матбуот, сиёсий адабиётлар, янги дарсликлар, тарихий, бадиий адабиётлар, педагогикага, руҳшуносликка ва методикага оид бўлган адабиётлар бўлиши лозим. V . Ўқув хонасини жиҳозланиши ва ундан фойдаланишнинг аҳамияти. Ўқув хонасини жиҳозланишига катта эътибор бериш кераклигини ўқитувчи унутмаслиги керак. Чунки, ўқув хонаси ўқитувчи ва ўқувчилар меҳнатини илмий ташкил қилишда фан асосларига бўлган қизиқишини ўсишига асосий негиз ҳисобланади.

www.arxiv.uz Ўқув хонаси жиҳозлари-ўқитувчи ва ўқувчилар учун иш жойларини, мавжуд қўлланмалар ва техника воситаларидан фойдаланиш ва уларни сақлаш учун ажратилган мебелларни ўз ичига олади. Ўқитувчининг иш жойи ўқитиш жараёнида қулай бўлиши ҳамда ўқув хонасидаги техника воситаларини масофадан туриб бошқаришга мослаштирилгани маъқул. Ўқитувчининг иш столидан синфлар бўйича мавзувий режалаштириш, кундалик конспект режалар ва бошқа энг муҳим кўргазмалар учун махсус жой ажратилиши мақсадга мувофиқдир. Дарс самарадорлигини оширишда ўқувчилар стол стулларининг қулайлиги катта аҳамиятга эга. Жумҳуриятимизнинг қатор мактаблари ва ҳунар-техника билим юртларининг эришган тажрибаларидан шу нарса маълумки, ўқувчиларнинг иш столи ўқув қуролларини қўйиш учун мос бўлиши таянч конспектлар солиш учун ён чўнтакчаларнинг бўлиши, стол устига махсус ойна қўйилиб, унинг тагига олдиндан тайёрланган синов саволлари, савол ва топшириқлар, қўйилиши дарс сифати ва самарадорлигини оширишда муҳим омил бўлиб хизмат қилади. Тарих ўқув хонасининг олд томонида синф доскаси, магнит доскаси ва экран жойлаштирилади. Синфга қўйилган шкафларда турли кўргазмали қуроллар, таянч конспектлар, тарихий-бадиий адабиётлар, классиклар асарлари қўйилиши фойдадан ҳоли бўлмайди. Шкафлар ўрнатилмаган ҳолда карталар, таблицалар, расмлар илиб қўйиш учун махсус жой ажратилиши мумкин. Ўқув хонасига жойлаштирилган техника воситаларини ўқувчиларга кўрсатиш учун қулайлигига эътибор бериш керак. Қатор мактаблар ва ҳунар техника билим юртларида тарих, давлат ҳуқуқ асослари ўқув хонасига махсус қўшимча хоналар ажратилган. Бу албатта мавжуд кўргазмали қуролларни, карталарни, альбомлар, техника воситаларни сақлашга қулайлик туғдиради. Иложи борича ҳамма тарих ўқув хонаси ёнида қўшимча хона ажратилиш мақсадга мувофиқдир.

www.arxiv.uz Одатда мактабларда 2 та ёки 3 та (мактабни катта кичиклигига қараб) тарих ва бошқа ижтимоий фан хоналари жихозланади. Ўзбекистон халқлари тарихини ўқитишга эътибор кучаяётган айни кунларда албатта тарих ўқув хонасини биринчи Ўзбекистон халқлари тарихи хонасига ажратиш ва жиҳозлаш мақсадга мувофиқдир, зеро, ўз Ватанини тарихини ўргатмай туриб ватанпарвар ёшларни тарбиялаб бўлмайди. Фан хонасида бўлиши лозим бўлган зарурий хужжатлар: - Фан хонасининг паспорти; - фан хонасида ўқийдиган синфларнинг ўқиш вақти; - мавжуд бўлган жихозларнинг рўйхати; - кўргазмали қуролланинг рўйхати; - ўқув қўлланмалар ва адабиётлар рўйхати; - фан хонасидан фойдаланишҳ тартиб-қоидалари; - фан хонасида ўтиладиган дарслар ҳақида маълумот; - фан хонасини фойдаланиш учун қабул қилиб олинганлиги ва даслабки ҳолати ҳақидаги далолатнома нусхаси. - Фанга оид ДТС талаблари ва дастури Хуллас, ижтимоий фан хоналарини жиҳозлаш ва ундан унумли фойдаланиш ўқувчилар билимини мустаҳкамлайди ва чуқурлаштиради. Тарих ва ижтимоий фанлар кабинетини жиҳозлаш ва янгилаш учун қўшимча-адабиётлар:

www.arxiv.uz Адабиётлар : 1. И.А.Каримов. «Тарихий ҳотирасиз келажак йўқ» Тошкент 1998 йил. 2. ДТС ва ўқув дастури. Тошкент 1999 йтл. 3. Д.И.Полторак «Технические средства преподавании истории обҳествоведение». М.Просвеҳение, 1982 г. рус тилида. 4. Н.И.Аппарович кабинет истории в средних профтех училиҳах. М. Вўсшая школа, 1982 г. 5. А.С.Завадье. Кабинет истории и обҳествоведение в школе. 6. «Маърифат» газетаси 2004 – йил 12-июнь. 7. www.e-tarix.uz 8. www.ziyonet.uz .

Похожие

Эпиграфиканинг фан сифатида юзага келиши ва унинг тадкикотлар усуллари

Мустақиллик йилларида фан ва маданиятнинг ривожланиши

Янги минг йилликда жаҳон цивилизацияси истиқболлари

Тарих фалсафаси ва ижтимоий ўзликни англаш

Мустақил ўзбекистон матбуоти. ўзбекистон матбуоти ва фан-техника ютуқлари