Ижтимоий ташкилотлар ва ҳаракатлар, уларнинг сиёсатлашуви - Социология - Рефераты

Ижтимоий ташкилотлар ва ҳаракатлар, уларнинг сиёсатлашуви

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

47 KB

Ижтимоий ташкилотлар ва ҳаракатлар, уларнинг сиёсатлашуви Режа: 1. .Ижтимоий ташкилотлар тушунчаси, уларнинг турлари ва вазифалари. 2. . Ҳозирги даврдаги ижтимоий ташкилотларнинг фаолияти ва хусусиятлари. 3. Ўзбекистон Республикасидаги ижтимоий ташкилотлар ва ҳаракатлар, уларнинг сиёсий ҳуқуқий холати ва ғоявий йуналиши. 4. Ижтимоий ташкилотлар тушунчаси, уларнинг турлари ва вазифалари.

Жамият ҳаётида кўп сонли ижтимоий ҳолда оммавий жамоат ташкилотлари фаолият кўрсатади. Уларнинг шаклланиши объект ив за рурият бўлиб, бу заруриятни жамиятнинг ривожланиш ив за ихтиежлари такозо қилади. Жамият ҳаётида рўй берган ҳар бир ўзгариш зарурият тарикасида намоён бўлган ана шу эхтиежларнинг кондириш натижасидир. Ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотлари ўзларининг тузилиши, вазифалари, функциялари, мақсад ва манфаатларига кўра бир- биридан фарқ қилади. Улар ўзининг ана шу фарқ қилувчи жиҳатларига кўра икки турга ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотларига бўлинади. Фуқаролар учун ижтимоий жиҳатдан зарур бўлган мақсадларни амалга ошириш томонидан ихтиерий тарзда тўзилган уюшмалар ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотлари деб аталади. Бу ташкилотларнинг ҳар бири фуқароларнинг муайян гуруҳларнинг манфаатларини ҳимоя қилади. Айни вактда улар мазкур мамлакат аҳолиси барча қатламларини жамият ҳаётини бошқариш ишларига сафарбар қилиш учун муҳим восита вазифасини бажаради. Ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотлари ўз мақсад ва вазифаларига кўра ҳар бир мамлакатда ишлаб чиқиладиган ва амалга ошириладиган сиёсатда бевосита катнашади. Улар давлатдан фарқли уларок бутун жамият номидан эмас, балки унинг у ёки бу қисми номидан иш кўради. Жамият ишларини бошқаришда бу ташкилотларнинг фаолияти мамлакатнинг умумий манфаатларигагина эмас, балки бирга турли ижтимоий гуруҳларнинг ўзига хос манфаатларини ҳам ифода этади. Улар ўзининг кундалик ишлари билан мамлакатда олиб бориладиган сиёсий жараёнлар ва сиёсий муносабатларга таъсир кўрсатади ва жамиятда амалга ошириладиган ўзгаришларда фаол иштирок этади ўз аъзоларини ҳимоя қилиши учун кураш олиб боради. 8.2. Ҳозирги даврдаги ижтимоий ташкилотларнинг фаолияти ва хусусиятлари.

Бу ташкилотлар давлат ишларини бошқаришда, сиёсий, хўжалик, таълим-тарбия, ижтимоий-маданий масалаларни ҳал этишда, фуқароларнинг ижтимоий-иқтисодий ва ҳуқуқий манфаатларини ҳимоя қилишда, уларнинг ижтимоий – сиёсий фаоллигини кучайтиришда, миллий ва иркий муаммоларни ҳал этишда катнашади. Бу ташкилотлар жамият аъзоларининг турли ижтимоий қатламларига дахлдор бўлган фуқароларнинг хоҳиш- истақлари билан тўзиладиган ихтиерий бирлашма тўзганлиги учун ҳам, биринчи навбатда, ўз аъзоларининг манфаатларини ҳимоя қилади. Оммавий жамоат ташкилотлари ижтимоий ташкилотларга нисбатан жуда кўп сонли бўлиб, улар жамиятнинг барча соҳаларида иш олиб бораетган фуқароларнинг нисбатан кичикрок уюшмаларини ўз ичига олади. Улар жамиятда ижтимоий ташкилотларга нисбатан торрок куламдаги вазифаларни амалга оширади. Бироқ ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотларини бир-биридан батамом ажратиб қўйиш мумкин эмас, чунки улар ўзининг жамият сиёсий системасида тутган ўрнига кўра бир-бирига жуда яқин туради ва жамиятни ривожлантириш билан боғлиқ бўладиган умумий манфаатлар учун биргаликда кураш олиб боради. Жамиятнинг сиёсий тизимида давлат ва сиёсий партиялардан кейин муҳим ўринни ижтимоий ташкилотлар эгаллайди. Уларга касаба уюшмалари, ешлар ташкилотлари, хотин-кизлар ташкилотлари ва диний ташкилотлар киради. Бу ташкилотлар ўз устиворларида белгиланган вазифаларга мувофиқ равишда ва жамоат ишларини идора қилишда, сиёсий ижтимоий-иқтисодий ҳамда маданий масалаларни ҳал этишда катнашадилар. Ижтимоий ташкилотлар тизимида касаба уюшмалари энг оммавий энг таъсирчан ташкилотлардан биридир. Уларнинг сафларида турли касб билан шугулланувчи, жамият ҳаётининг барча соҳаларида иштирок этувчи миллионлаб кишилар бирлашган бўлиб, улар жамият ҳаётида катта мавкега эгадир.

Касаба уюшмалари моддий ишлаб чиқариш, маиший хизмат кўрсатиш ва маданий-маънавий соҳаларда бажарадиган фаолиятлари туфайли фуқароларнинг энг йирик ташкилотларидан бири ҳисобланади. Улар жамият ҳаётининг барча соҳаларини ривожлантиришда ўз имкониятларини кенгайтирмокдалар. Жамиятнинг сиёсий тизими ва сиёсий ҳаётида аҳолининг катта қисмини ташкил этувчи ешлар ташкилотлари муҳим ўрин тутади. Мамлакатлар ҳаётида вужудга келадиган ёки келиши мумкин бўлган муаммоларни ҳал этиш мақсадида ҳар бир мамлакатда ва жаҳон микесида ешларнинг турли хилдаги ташкилотлари ва ҳаракатлари шаклланган. Бундай ташкилотлар асосан ешларнинг ижтимоий-иқтисодий сиёсий ва ғоявий талаб эхтиежларини кондириш, жамиятда содир бўлаетган сиёсий ҳаёт окимида фаол иштирок этиш мақсадида тўзилган бўлиб, улар биринчи навбатда ўз аъзоларининг мақсад-манфаатларини ҳимоя қиладилар. 8.3.Ўзбекистон Республикасидаги ижтимоий ташкилотлар ва ҳаракатлар, уларнинг сиёсий ҳуқуқий холати ва ғоявий йуналиши. Ўзбекистон шларининг “КАМОЛОТ” жамгармаси умуминсоний миллий ва миллатараро манфаатларини ҳимоя қилмокда. Ўз дастурий мақсадларини амалга ошириш учун мамлакатдаги ва чет эллардаги ешлар ташкилотлари билан мустахкам ҳамкорлик қилмокда. Шунинг учун ҳам И.А.Каримов “Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли” асарида мамлакатимиз равнаки ешларнинг фидокорлигига боғлиқ эканлигини қуйидагича таърифлайди: “Ҳар бир инсоннинг айникса эндигина ҳаётга кадам куйиб келаетган ешларнинг онгига шундай фикрни сингдириш керакки, улар ўртага қўйилган мақсадларга эришиш ўзларига боғлиқ эканлигини, яъни бу нарса уларнинг собит-кадам, гайрат- шижоатлигига, тўла-тўқис фидокорлигига ва чексиз меҳнатсеварлигига

боғлиқ эканлигини англаб етишлари керак, Худди шу нарса давлатимиз ва халқимиз равнак топишининг асосий шартидир” . Жамият тараққиёти ҳамда мамлакатларнинг ижтимоий ҳаётида инсониятнинг ярмидан кўпини ташкил этган хотин-кизлар муҳим ўринга эгадир. Улар жамият ҳаётининг барча соҳаларида фаол иштирок қиладилар, унинг яшаши ва ривожланишига кучли таъсир кўрсатадилар. Хотин-кизлар ташкилотларининг асосий мақсади хотин-кизларнинг ҳуқуқларини ҳимоя қилиш билан бирга, уларни жамият ишларига сафарбар қилиш ва шу асосда хотин-кизларнинг ижтимоий фаолликларини ошириб боришдан ҳам иборатдир. Ўзбекистонмустақилликка эришгандан сунг, мамлакатимизда хотин- кизларнинг ҳар хил кенгашлари, уюшмалари вужудга кела бошлади ва ва улар мамлакатимизда амалга оширилаетган кўплаб тадбирларда фаол иштирок этмокда. Жамиятнинг сиёсий ҳаётида бошқа жамоат ташкилотлари билан бир қаторда диний, тАҚШилотлар ҳам муҳим роль ўйнайди. Бу ташкилотлар миллати, ирки, эътикоди ва жинсидан катъий назар ўз эътикодларига эга фуқароларнинг ихтиерий уюшмасидир. Улар ҳар бир мамлакатда ва халқаро микесда ҳар хил диндаги фуқароларнинг уюштирган ташкилотлар бўлиб, уларнинг энг йириклари мусулмон, христиан ва буддизм динига оид бўлган уюшмалардир. Жамиятнинг сиёсий тизимида ижтимоий ташкилотлар билан бир қаторда оммавий жамоат ташкилотлари ҳам муҳим ўрин эгаллайди. Бўларда турли илмий-техника жамиятлари, табиатни ва атроф-мухитни мухофаза қилиш жамиятлари, езувчилар, композиторлар, рассомлар, кўпдан-кўп маданий окартув ва спорт жамиятлари, маҳалла кенгашлари ва бошқалар киради. Жамият аъзолари мана шу уюшмалар орқали ўз касбларига тааллукли бўлган ва бошқа муҳим муаммоларни мухокама қилиб, уларнинг амалга оширилишида фаоллик билан катнашади.

Ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотлари фаолиятининг муҳим жиҳати жамиятни демократиялаш ҳисобланади. Демократиялаш жараёни ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотларидан ўз фаолиятларида демократик асосларга тўла риоя қилиши, ошқоралик асосида ўз фаолиятини амалга ошириш, ўз аъзоларининг ишончини амалда козониш, ўз фаолиятида инсонга хизмат қилишини такозо этади. Ижтимоий ҳамда омавий жамоат ташкилотларининг ҳар бир аъзоси мамлакатнинг фуқароси ҳисобланади. Улар жамиятда утказиладиган барча турдаги сайловларда фаол иштирок этмокдалар. Улар сайловларда иштирок этиш орқали жамият ҳаётидаги сиёсий жараёнларнинг боришига у ёки бу даражада муносабат билдирмокдалар. Бу холат айникса Олий Мажлисга сайлови ҳамдаЎзбекистон Республикаси Президенти сайловида яккол намоён бўлмоқда. Хулоса қилиб шуни айтиш мумкинки, ижтимоий ҳамда оммавий жамоат ташкилотлари ҳозирги кунда жамият сиёсий системаси ва сиёсий ҳаётида катта мавкега эга бўлган ташкилотлардир. Улар ҳар бир фуқаронинг, муайян гуруҳнинг манфаатларини ифодаловчи ва мухофаза этувчи уюшмалар бўлиб, одиллик, амалий демократия, ўз-ўзини бошқариш қоидалари асосида ташкил топган. Айни вактда улар мазкур мамлакат аҳолиси барча қатламларини жамият ҳаётининг бошқариш ишларига сафарбар қилиш учун жуда муҳим восита вазифасини ҳам бажармокда.

АДАБИЁТЛАР. 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси. Т.: 1992. 19-20 бетлар. 2. Каримов И.А. “Ўзбекистон ХХ1 асрга интилмокда”. Т.: 1999. 21-22 бетлар. 3. Каримов И.А “Озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт - пировард мақсадимиз ” Т.: 2000 4. Рамазонов И., Муминов Э. “Политология”. Дарслик Т., 1997. 123-141 бетлар. 5. Киргизбоев М. “Фуқаролик жамияти: Сиёсий партиялар, мафкуралар, маданиятлар”. Т.: 1998

Похожие

Ижтимоий институтлар, ташкилотлар ва тизимлар социологияси

Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар

Иктисод ва ижтимоий бошкарув социологияси

Ижтимоий муносабатлар

Ижтимоий иктисодий ва сиесий хаёт социологияси