Уйгониш даври санъати - Искусство - Рефераты

Уйгониш даври санъати

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

40 KB

Уйгониш даври санъати. Режа: 1. Талабаларни уйғониш даври санъати билан ва шу даврда яшаган йирик санъаткорлар ижоди ва ҳаёти билан таништириш . 2. Уйғониш даврида ғ арбий Европа санъати.

Феодализм жамияти қўйнида илк капиталистик муносабатларнинг таркиб топиши ва ривожланиши Европа ҳаётида янги ва муҳим ўзгаришларга олиб келди. Дин аста-секин ўз мавқеини йўқота борди. Омма диндан узоқлаша борди, шаҳарлар кенгая борди. Уларнинг шиддат билан ўсиб, ривожланиши майда ҳунармандчиликдан мануфактурага ўтишга сабаб бўлди. Бу шаҳарларда савдо-сотиқ шу даражада ривожландики, денгиз орқали дунёнинг бошқа бурчаклари билан савдо қилишга талаб кучайди. Янги қитъалар кашф қилинди, бу воқеалар инсонлар тафаккури ва ҳаётга бўлган муносабатларида туб ўзгаришлар ясади. Бу даврдаги тараққиёт жараёни шиддат билан ўсди, унинг натижасида янги санъат ва янги маданият дунёга келди. Мамлакатлар орасида маданий ҳаётдаги янгиликлар тез туғилди. Бу тараққиёт даври Европа маданияти тарихида “Уйғониш даври” деб ном олди. Бу иборани илк бор итальян рассоми ва санъатшуноси Жоржо Вазаре томонидан, Жотто ижодига нисбат бериб айтилган эти. Ўрта асрлар давридан сўнг санъат ва адабиётдаги марказий эътибор инсонга унинг ижтимоий ҳаётида тутган ўрнига қаратилганлиги, унинг “уйғонишлигини” белгиси эди. Кейинчалик кенг мазмун касб этган бу ибора Италиядан ташқари Европанинг бошқа мамлакатларига уларнинг феодализм давридаги кейинги санъат ва маданиятларини таърифлашда бошланди. Уйғониш даврида италия санъати ва маданияти узоқ давом этган, ўз ҳаракатларини тўлиқ намоён этиб, қатор тараққиёт босқичларини бошидан кечирди. Бу қуйидаги босқичлардан иборат: 1. Уйғониш даври арафаси - проторенсанс (XIII-XIV асрлар) 2. Илк уйғониш даври - (XV) 3. Юқори уйғониш даври - (XV асрнинг 90 йиллари - XVI асрнинг 20- 30 йиллари) 4. Сўнгги уйғониш даври - (XVI асрнинг II ярми) Албатта бу давр барча Европа малакатларида турлича кечди. Масалан, Германия сўнгги уйғониш, Нидерландия эса юқори уйғониш даврини

бошларидан кечирдилар. Уйғониш даври инсоният тараққиётидаги муҳим давр, муҳим босқич, яъни инсоният ўз бошидан кечирган ўзгаришлар ичида энг буюк прогрессив ўзгариш эди. Натижада улар чин маънода халқчил асарлар яратдилар, халқ оммасининг орзу-истакларини, ҳис-туйғуларини ифодалаб чиқдилар, илғор гуманистик ғояларни кўтариб чиқдилар. Шу боисдан ҳам бу давр гуманизм асри, деб ном олди. Бу лотинчада инсонийлик, инсонпарварлик, деган маънони билдиради. Уйғониш даври маданияти антик дунё маданиятидан илҳомланди, Антик дунё ёдгорликларини қунт билан ўрганди, улардан таъсирланди. Антик дунё ёдгорликларининг Италияда кўплаб сақланиб қолганлиги бунга жуда яхши имкон яратди. Лекин антик санъатдан фарқли равишда улар қуллар сажда қилган худолар деб улардан шу йўсинда эмас, балки ўз фикрларини, ҳис-туйғуларини, тушунчаларини ифодалашда фойдаландилар. Гўзаллик ва гармонияни реал воқеликдан қидириш, реал воқеликдан кенг фойдаланиш шу давр тараққиётининг мезонини белгилади. Ўаёт реал ҳодиса деб тан олинди. Санъаткорлар реал воқеликни тасвирлашда янги қонун ва қоидалар изладилар. Асарлар таъсирчанлигини ошириш мақсади кўп соҳалар билан ҳамкорликда ишлашни тақозо этди. Перспектива, рангшунослик, соя ва ёруғ, одам анатомияси ва шунга ўхшаш соҳаларда катта ютуқлар қўлга киритилди. Меъморчилик ва амалий санъатда янги тенденциялар ривожланди. Шу билан бирга қадимги анъаналар ўзлаштирилиб, улар янги мазмун билан бойитилди. Унда янги конструкциялар вужудга келди. Ибодатхоналар билан бир қаторда кўп қаватли ва шинам бинолар қад кўтара бошлади.

Адабиётлар: 1. Абдиев В . И . « Қадимги Шарқ тарихи », Тошкент 1965 й . (14-18) 2. «Всеобщая история исскуств» Том-1 М. Исскуство» 1956 (7-10) 3. История исскуств зарубежных стран. М, 1963, Том-1. (43-51) 4. Абдуллаев Н.У. «Санъат тарихи» Том-1, Тошкент, Ўқитувчи 1986 й. (38-44) 5. Исскуство стран и народов мира, Краткая художественная энциклопедия. М, 1964. Том-2 (48-53) 6. Дмитриева И. «Краткое история искусства. Очерки. Вып. 1. (97-101)

Похожие

Италияда уйгониш даври санъати

Италияда илк уйгониш даври санъати

Уйгониш даври (IХ-ХII аср) сарой касбий мумикаси. Уйгониш даври (IX-XII)

Кушон даври санъати ва меъморчилиги

Сомонийлар даври санъати ва меъморчилиги