Умумий таълим мактабларида мусиқа дарсларини режалаштириш - Искусство - Рефераты

Умумий таълим мактабларида мусиқа дарсларини режалаштириш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53 KB

Умумий таълим мактабларида мусиқа дарсларини режалаштириш Режа 1. Мактабда мусиқа дарсининг роли 2. Мусиқа ўқитишнинг асосий йўналишлари, илмий-методик таъминоти ва ташкилий жиҳатлари. 3. Ўрта ва бошланғич синфларда мусиқа маданияти дарсларини режалаштириш. 4. Мусиқа дарсларида вокал-хор машқлари устида ишлаш. 5. Мактабларда мусиқа дарсининг миллийлиги ва замонавийлилигига аҳамият бериш.

Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида» ги Қонуни, «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури» талаблари асосида таълим тизимида рўй бераётган ўзгаришларга кўра, 9 йиллик умумий ўрта таълим жорий этилди. Мусиқа предметига давлат таълим стандартини жорий этилиши, миллий, мусиқий меросимиздан фойдаланишни ҳамда ҳудудий воҳаларни санъати ва маданияти, у ердаги маҳаллий халқ анъаналари ўз ифодасини топган. Шунингдек, таълим стандарти ўзининг тузилишига ва мазмунига кўра, давлат, худуд, мактаб манфаатлари ва воситалари мувозанатини акс эттиради, ўқувчи шахси, унинг интилишлари, қобилияти ва қизиқишини ҳисобга олган ҳолда янги (1-7) синфлар учун янги дастур тузилди. Дастур асосида дарсликлар методик қўлланмалар, тавсияномалар яратилмоқда. Етти йиллик мусиқа ўқитиш даврида ўқувчиларни гўзалликни ҳис эта оладиган, мусиқага меҳр ва ҳавас билан қарайдиган, миллий мусиқа меросимизга ворислик қила оладиган баркамол инсон қилиб тарбиялаш асосий мақсад қилиб қўйилади. Янги дастур асосида мусиқа маданияти дарсларини сифатли, педагогик ва методик жиҳатдан юқори талаб даражасида олиб бориш учун ўқитувчи, ижодкор, ўз касбини ва ўқувчиларни севувчи, яхши чолғучи, методикани пухта ўзлаштирган инсон бўлиши керак. Мусиқа таълимининг миллий асосини таркиб топишида, фортепиано асбоби билан биргаликда, ўзбек халқ чолғу асбобларидан ҳам фойдалана олиши зарур. Шунингдек, ўзбек халқ мусиқа меросимизни тарихи ва хозирги кун талабларини кузатиб ўрганиб бориши шарт. Чунки, мактабда мусиқа таълимининг асосий мақсади ўқувчиларда «Мусиқа маданиятини» таркиб топтиришдир. Мусиқа ўқитувчиси дарсларга мавзуларни танлаб, режалаштиришда кўргазмали қуроллардан, техника воситаларидан ҳам фойдаланиши керак. Мусиқа дарсида мусиқа фаолиятларини оддийдан – мураккабга ўтиш принципи асосида ўзаро мантиқий бир бутунликка эришиш ва ўқитишнинг ривожланувчи, таълимий ва тарбиявий вазифаларни амалга ошириш зарур.

Умумий таълим мактабларида жумладан, бошланғич ( I - IV ) синф мусиқа фани бўйича, қуйидаги вазифаларни амалга оширишни ўз олдига мақсад қилиб қўяди. Чунки, бошланғич синфларда мусиқа таълими пойдевори қуйилади ва шаклланади. 1. Ўқувчиларни мусиқий қобилиятини (мусиқий ўқуви, ритми туйғуси, диққати, хотираси, нутқи) ўстириш. 2. Ўқувчиларни миллий мусиқамизга, она Ватанга, табиатга муҳаббат, гўзалликни ҳис этиш туйғусини тарбиялаш. 3. Ўқувчиларни меҳнатга, ўқишга, ҳаётга ўз-ўзини ва атрофидигиларни ҳурмат қилиш, ўзгалар меҳнатини қадрлашга ўргатиш. Юқоридагилардан кўриниб турибдики, ҳар бир дарсга ижодий ёндошиб, янги дастур талабларига мувофиқ дарс ўтиш лозим. Мусиқа фанидан бир йилда 2 марта ярим йиллик тахминий – мавзули иш режаси ва шунга қараб, ҳар бир дарс учун режа-конспект тузилади. Ярим йиллик иш режаси бошланғич ва ўрта синфлар учун алоҳида-алоҳида тузилади. Бунда ўқувчиларни ёши (синфи), овоз диапазони, мусиқага қизиқиши ва қобилияти, йил фасллари,байрамлар, йил, чорак, дарс мавзулари ҳисобга олиниб, янги дастурдан фойдаланиб дарс структураси асосида тузилади. Баъзи қўшиқларни, тинглаш учун асарларни, ўқитувчи ўқувчилар истаги ва янги замонавий қўшиқлар билан дарс режасига мос келадиган асарларга ўзгартириши мумкин. Мусиқа дарслари асосан бир ҳафтада бир соат ўтилади. Ўқув йили давомида эса қуйидаги тартибда: I чорак 9 соат II чорак 7 соат III чорак 10 соат IV чорак 8 соат Жами бир йилда 35 соат дарс ўтилади . Шунингдек, ҳар бир ўқув йилида 12-14 та қўшиқ ўргатилади, шунга қараб, мусиқа саводи ва мусиқа тинглаш жараёнида 12-14 асарлар тингланади. Бошланғич синф ўқувчилари асосан, бир овозли қўшиқлари

соф унисонда куйлаш малакаларини пухта ўзлаштиради ва айрим ҳолларда кўп овозликка ўтишга тайёргарлик кўрилади. Иккинчи синфнинг иккинчи ярмидан бошлаб, икки овозлик элементи бор қўшиқлар киритилган. III – IV синфларда ўқувчиларни овоз аппаратлари шаклланган бўлиб, икки овозли қўшиқларни куйлаш, кўникма ва малакаларга эга бўладилар. Шунга кўра оддийдан мураккабга принципи асосида мусиқавий асарлар танланади. Бошланғич синфда дарс структураси бешта фаолият туридан иборат бўлади: 1. Хор бўлиб куйлаш 2. Мусиқа саводи 3. Мусиқа тинглаш 4. Мусиқа характерига мос ҳаракатлар бажариш 5. Болалар чолғу асбоблардан жўр бўлиш Ўрта ( V - VII ) синфларда эса, дарс фаолияти бир мунча камаяди. Чунки, ўрта синф ўқувчилари кўникма ва малакаларга эга бўладилар. Дарс мазмуни чуқурлашиб, ўқувчилар билим ва малакаларини кенгайишига хизмат қилади. Мусиқа дарси учта фаолият асосида олиб борилади: 1. Хор бўлиб куйлаш 2. Мусиқа саводи 3. Мусиқа тинглаш Бунда болаларнинг овоз аппаратлари шаклланган мусиқий қобилиятлари ривожланган, мусиқанинг тузилиши, шакли мусиқа ифода воситалари хақида билимга эга бўладилар ва мусиқа тинглаш қобилияти ривожланган бўлади. Ўрта синфдаги ўқувчилар учун V - VII синф мусиқа дастури асосида дарслар режалаштириб, икки овозли, овоз машқлари, икки овозли қўшиқлар, мусиқа саводи ва мусиқа тинглашдан, шунга қараб мураккаброқ асарлар тингланади. Ҳар бир фаолият бир-бири билан боғлиқ бўлиб, дарс мазмунини, яъни бир бутунликни таъминлайди. Чорак мавзулари, йил мавзуларига бўйсунади. Дарс самарадорлигини оширишда

ўқувчиларни билим ва малакаларини баҳолаш муҳим педагогик аҳамиятга эгадир. Қўшиқ куйлаш билан бирга, уларни кўпроқ фикр билдириш, баҳсга тортиш ва амалий фаолиятига кўпроқ жалб этиш ва одилона баҳолаш лозим бўлади. Шундай қилиб, мусиқа дарслари, янги дастур асосида режалаштирилиб, ўқувчиларни миллий мусиқамизга меҳр-муҳаббат ва қизиқиш уйғотиши лозим.

Адабиётлар: 1. И.А.Каримов. «Баркамол авлод орзуси». Т. Ўзбекистон 1998 йил 2. М.О. Иномова. «Педагогика маърузалар матни» Т. 2000 3. Д.Ф.Омонуллаев ва бошқалар «Бошланғич таълим» Давлат Таълими Стандартлари дастури. Т. 1992 4. О. Шайхова. Инсон ва унинг маънавий дунёси Т. 1993 5. Д.Ф. Омонуллаев «Мактабда мусиқа тарбияси методикаси» лекциялари курс . Т.1990 йил. 6. М.О. Иномова. «Педагогика» маърузалар матни Т. 2000 йил О.Апраксина. «Методика музўкального воспитания в школе» Т.1992.

Похожие

Ўзбекистоннинг умумтаълим мактабларида мусиқа таълими ва тарбиясининг ривожланиши

Узбекистоннинг умум таълим мактабларида мусика таълими ва тарбиясининг ривожланиши

Мусиқа тизими

Мусиқа психологияси тарихидан

Мусиқа маданиятимиз намояндалари