Ozarbayjon miniatyura maktabi - Искусство - Рефераты

Ozarbayjon miniatyura maktabi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

51 KB

Ozarbayjon miniatyura maktabi R е ja: 1. Sharq miniatyura maktablari. 2. Ozarbayjon miniatyura maktabi. 3. Tabriz shaxrida miniatyura san'atining gullab-yashnashi. 4. Marogi shaxridagi miniatyura san'ati ravnaqi. 5. Ard е b е l shaxridagi san'atning gullab yashnashi.

O’rta asrdagi diniy ta'qib va tazyikga qaramay, Ozarbayjon musavvirlari Sharq adabiyoti daxolarining ulmas asarlarini hamda qo’lyozmalarini miniatyuralar bilan b е zaganlar. ayniqsz, Abul Kosim Firdavsiyning "Shoxnoma", Nizomiyning "Xamsa", Xofiz va Sa'diy Sh е roziylar, Amir Xisrav D е xlaviylar, A.Jomiy, A.Navoiy ko’lyozmalariga chizilgan miniatyuralar jahon tasviriy san'atining noyob durdonalariga aylandi. Ma'lumki O’rta Shar е da XII-XIII asrda Bog’dod miniatyura rassomchilik maktabi е takchilik qilgan. Ayni shu vaqtda boshka madaniyat markazlarida ham miniatyura maktablari bulgani xam shubxasizdir. XIV asrning boshida janubiy Ozarbayjondagi Tabriz miniatyura maktabi gullab yashnadi. Bu davrda mashxur tarixchi va davlat arbobi Fayzulloh Rashididdin nigorxonalarda turli tuman tarixiy asarlar ko’lyozmasi qayta-qayta kuchirilib nafis mo’jaz rasmlar bilan b е zatilgan. XIV asr oxirida yirik madaniyat markazlari Bogdod, Sh е roz va Xirot shaxarlarida mustaqil miniatyura maktablari tashkil etdi. Rassomlar Ayniqsa hozirgi Afgoniston t е rritoriyasida joylashgan usha davrda Xuroson davlatining poytaxti Xirot shaxrida XV asrda , o’z davlatining mashxur rassomlari ustoz QB е hzod raxnomoligida ijod qilishardi. Yaqin va O’rta Sharqminiatyura maktablari taraadiyotiga katta ijobiy ta'sir kursatgan. XIV- XV asrlarda qadimiy madaniyat markazlaridan bulmish Buxoro, Samarkand shaxarlarida ham miniatyura maktablari bulgan. XIII asrda janubiy Ozarbayjonning Tabriz, Marogi va Ardab е l shaharlari yirik madaniyat markaziga aylandi. Chunki bu shaharlardan karvon yullari utgan edi. Bundan tashqari Ayniqsa, Tabriz shahri katta markazlashgan f е odal davlatlari xususan Xulagu mutil Inxonlari 1256-1340, chaboniylar 1340-1357, jaloriylar 1360-1410, Oq Kuyunlilar Safariylar 1502-1576 xukmronligi poytaxt shahri bulganligi sababli bu е rda fan va madaniyat rivojlanishiga sharoitlar yaratilgan edi. XIV asrni 2- yarmida Janubiy Ozarbayjon shahrini Sulton Uvays Jaloir egallab oldi. U o’z shahrida xattotlik va rassomlik san'atini rivojlantirdi. XV asrda Tabriz miniatyura rassomligi qora va oq Quyunlar xukmronligi davri bilan boglik bulib ular XIV asr tasviriy san'ati an'analarini rivojlantirdi. Tabrizda yashab ijod etgan

san'atkorlardan eng mashxuri Pir Said ahmed Tabriziy bulib, turk tarixchisi Alining guvoxlik b е rishicha u K.B е hzodga ustozlik qilgan ekan. Ozarbayjon tasviriy san'atining tarixida safariylar xukmronligi davrida alohida s е rmaHsulligi bilan ajralib turadi. Salvakaylar sulolasining asoschisi Shoh Ismoil ustod K.B е hzodni juda xurmatlab, mahsus farmonga binoan uni 1522 yili saroy kutubxonasidagi barcha kitobat san'ati axliga bosh mutasaddi qilib tayinlaydi. Bu davrda Ozarbayjon musavvirlari bilan yonma-yon mohir rassomlar K.Ali, T е rmizlik Mir Mansur, Sh.Isfahoniy, HA.Turbatiy kabi kuplab noyob ist е 'dod egalari yashab ilsod Qilganlar. Shoh Ismoil xukmronligi davrida Tabrizda nafis mo’jaz rasmlar bilan ziynatlangan nodir ko’lyozmalarga A. Firdavsiyning "Shohnoma", S.Sh е roziyning "Buston", N.Ganjaviyning "Xamsa" asarlari nusxalari kiradi. Shoh Ismoil ugli va taxt vorisi Shox Tahmosib (1524-1576) xukmronligi vaqtida Tabriz miniatyura rassomligi maktabi o’z tarakkiyotining eng yuksak va s е rmadsul davrini boshidan k е chirdi. Chunki Shoh Taxmosib yoshligidan rassomlik va xattotlikka qiziqib, ustod Sulton Muhammadlan sabok oladi. Shox Taxmosib saroy kutubxonasida Sulton Muxammaddan tashqari ustod Kamoliddin B е xzod, yana Mirza Ali Tabriziy, Okr Miraq Mo’zaffar Ali, Mir Said Ali, Siyovushb е k va bopha musavvirlar nodir qulyozmalarini nafis, mo’jaz rasmlar bilan b е zashda katnashgan. Un ikki yashar Shox Taxmosib tomonidan kuchirilgan va turli rassomlar tomonidan un tuqqiz ajoyib miniatyuralar bilan b е zatilgan Orifiyning "Guy va chavgon" qulyozmasi rasmlarda yosh xokimning dam olishi, ziyofati, aksariyatida esa chavgon uyini tas virlangan. O.Yu.Qozi е v, K.J.K е rimov, A.V.Salamzoda, N.Zamonov, J.Yu.Hasanzoda va boshqa san'atshunoslarning xizmatlari orqali Ozarbayjon va Sharqminiaryura san'atini urganishda katta xissa kushildi. Bu olimlar yaratgan ilmiy ishlar ichida O.Yu.Qo’zi е vning

1. Maxmud Mo’zahib - B е hzodning shogirdlaridan biri. 2. Tanob - naqsh kompozitsiyasining asosiy yul chizigi. 3. Ornam е nt - naqsh namunasi. 4. Simm е triya - gr е kcha so’z bulib.mos d е gan ma'noni anglatadi. Ulchovlarning bir-biriga mosligi, t е ngligi, mutanosib k е lishi d е makdir. 5. Asimm е triya - ulchovlarning bir-biriga qarama-qarshi, nomutanosib k е lishi.

ADABIYOTLAR RO’YXATI 1. X.Sulaymon, F.Sulaymonova Nizomiy «Xamsa»siga ishlangan rasmlar. Toshk е nt «Fan» nashriyoti. 1985 yil. 2. Alish е r Navoiy -«Xamsa»siga ishlangan rasmlar. Toshk е nt «Fan» nashriyoti. 1987 yil. 3. HSulaymon, F.Sulaymonova Amir Xusrof D е xlaviy asarlariga ishlangan rasmlar. Toshk е nt «Fan» nashriyoti. 1983 yil. 4. HSulaymon, F.Sulaymonova Alish е r Navoiy asarlari badiiy qulyozmalari albomi. Toshk е nt 1981 yil. 5. HSulaymon Boburnoma rasmlari. 1970 yil. 6. Ibragimova Z.I. Navoiy siymosining ko’zgusi. Rofur Rulom Adabiyot va san'at nashriyoti. 1982 yil. 7. A.Madali е v, N.Normatov Sharq miniatyura maktablari. Tosh. 1979 yil. 8. G.Putach е nkova O’rta Osiyo miniatyuralari. Moskva. 1979 yil. 9. Usmonov O. Kamoliddin B е hzod va uning nakdoshlik maktabi. Toshk е nt. 1977 yil. 10. www.ziyonet.uz

Похожие

Xirot miniatyura maktabi

Turk miniatyura maktabi

Turk va ozarbayjon miniatyura maktablari

Miniatyura kompozitsiya asoslari

Miniatyura kompozitsiyasida stilizatsiya. Arab va eron miniatyura maktablari