Ота Жалолиддин Назиров (1845-1928) - Искусство - Рефераты

Ота Жалолиддин Назиров (1845-1928)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

88.5 KB

Ота Жалолиддин Назиров (1845-1928) Ўзбек мусиқа маданиятининг атоқли арбоби, Шашмақом ижросининг билимдони, Ота Жалол Носиров мақомдон устоз сифатида санъаткорлар ва шинавандалар орасида ўз даврида машҳур бўлиб ҳозиргача, унинг муборак номи эҳзозланади. Бухорода биринчи мусиқа мактабининг очилиши, Самарқандда мусиқа билим юртининг ташкил топиши, шашмақомнинг ёзиб олиниши ва сақлаб қолиниши унинг номи билан боғлиқдир. Уста Шоди, Домла Ҳалим, Левича ҳофиз, Бобоқул Файзуллаев, Хожи Абдулазиз, каби мақом хонандалари Ота Жалол Носировдан таҳлим олишган. Ота Жалол Носиров 1845 йили Бухоро шаҳрининг Эшон пир маҳалласида таваллуд топган. Унинг оиласи мусиқага мойил бўлиб, акаси Мулла Хайрулло маҳоратли мақом ижрочиси, унинг ўғли Каромат эса, уста камончилардан эди. Ана шу муҳит уни мусиқа билан шуғулланишига шароит яратиб беради. У саккиз ёшидан мусиқа билан шуғулланади ва ўша даврнинг Тиллабой, Мирзо Ҳидоят, Абдураҳмонбек, Мир бобо сингари машҳур хонанда ва созандаларидан сабоқ олади. Натижада 20 ёшидаёқ шашмақомни тўлиқ ўзлаштириб олди. Унинг давруғини эшитган Амир Музаффархон

саройга таклиф этиб сарой ҳофизи этиб тайинлайди. Амир Олимхон даврида эса «Мирохўр» унвони берилади. 1920 йилда Бухорода «Шарқ мусиқа мактаби» очилиб, бир қанча ҳофиз ва созандалар жалб қилинади ва Ота Жалол Носиров ўзи бош бўлиб шашмақомни ўргата бошлайди. 1923 йили В.А. Успенский Ота Жалол Носиров ва Ота Ғиёс Абдуғаниевлардан шашмақомнинг барча туркумларини ёзиб олади. Шашмақомнинг ўша даврда нотага олиниши ва 1924 йилда нашр қилиниши катта воқеа сифатида баҳоланади. Ва кейинги ноталаштириш жараёнларига йўл очиб беради. Ота Жалол Носиров фақат хонанда ва созанда эмас,балки бастакор сифатида ҳам ижод қилганлиги манбаларда кўрсатилади. Устоз Шашмақомнинг мушкилот қисмларини тартибга солган айрим шўҳбаларини кенгайтирган ва қўшимча қисмлар басталаган. Сегоҳ мақоми ижросига савт усули билан бир неча қисмли шўҳба басталаган. Ушбу шўҳба ижроси «Савти жалолий» деб номланади. 1925 йилда Ота Жалол Носиров Самарқандга таклиф этилади. Бу ерда ёшларга мақом ижроларини ва йўлларини ўргатади, концертларда иштирок этади. Хожи Абдулазиз, Юнус Ражабий, Мулла Тўйчи Тошмухаммедов, Шорахим Шоумаровлар билан ижодий мулоқотда бўлди. Ва улар устоздан шашма қом йўлларини ўрганадилар, ва маслаҳатлар олиб турадилар. Ота Жалол Носиров ижрочилик услубидан баҳраманд бўлган ўнлаб шогирдлар кейинчалик мақом ижрочилиги санъатини ривожига катта ҳисса қўшдилар. Ота Жалол Носиров мусиқа маданиятимиз тарихидан шаш мақом билимдони ва тарғиботчиси, машҳур ҳофиз, ва созанда кўплаб мақом ижрочиларининг устози сифатида ўзидан ўчмас ном қолдирган улуғ санъаткордир.

Фойдаланилган адабиётлар 1. И.А.Каримов. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Т., «Ўзбекистон», 1997. 2. И.А.Каримов. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. Т., «Ўзбекистон», 1995. 3. И.А.Каримов. Асарлар. 6- жилд. Т., «Ўзбекистон», 1998.

Похожие

Бдуғани Абдукаюмов (1928–2000)

Бастакор Толибжон Содиқов ҳаёти ва ижодий йули.(1907-1957)

Композитор Манас Левиевнинг (1912-1991) ҳаёти ва ижоди

20-30 йиллар йирик рассом П.Бенъков учун ҳам самарали бўлди

Домла Ҳалим ибодов (1878-1940)