Мусиқа дарсининг умумдидактик принциплари - Искусство - Рефераты

Мусиқа дарсининг умумдидактик принциплари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

50 KB

Мусиқа дарсининг умумдидактик принциплари Режа: 1. Педагогика фани асосида мусиқа таълимининг ўқитиш усуллари. 2. Мусиқа ўқитишнинг дидактик асослари. 3. Систематик, илмийлик, давомийлик принциплари. 4. Онглилик ва активлик принциплари. 5. Мусиқа дарсларида кўргазмалик принципи. 6. Ўқув материалларининг болалар билим ва малакаларига мослиги буларни мустахкамлаш принципи.

Мусиқа маданияти дарслари педагогиканинг дидактик назарияси ва принциплари асосида тузилади. Мазкур принциплар ўқитувчи ҳамда ўқувчи томонидан бажариладиган барча таълим асослари –дарс мазмунини методлари ва дарсларнинг тузилишидаги асосий талаблар ва унинг йўналишларини белгилаб беради. Мусиқа маданияти дарсларининг дидактик принциплари беш турдан иборат: 1. Мусиқа таълими ва тарбиясида системалилик, илмийлик ва давомийлик принципи. 2. Дарсда ўқувчиларнинг онглилик ва активлик принципи. 3. Мусиқа маданияти дарсларида кўргазмалик принципи. 4. Ўқув материалларининг болалар билим ва малакаларига мослиги принципи. 5. Мусиқа дарсларида билим ва малакаларнинг мустаҳкамлиги принципи. Мазкур принциплар асосан, ўқув материалларини қўллаш, мусиқа дарсини мазмунини ва режасини тузиш жараёнида қўлланади. Юқоридаги, қайд этилган умумдидактик принциплар бир-бири билан узвий боғлиқ бўлиб, мусиқа дарсини давлат таълим стандартига мувофиқ, миллий хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда, узлуксизлигини ва узвийлигини асос қилиб мусиқа фаолиятини изчиллигини таъминлайди. 1. Мусиқа таълими ва тарбиясида системалилик, илмийлик ва давомийлик принципи ҳар бир дарсда ўзининг тузилиши ва мазмуни билан илмий асосида ташкил топиши лозим. Мусиқа ҳақидаги билимлар доираси, мусиқа таълими ва тарбиясининг асосий омилидир. Унда инсоният яратган мусиқага оид қоидалар, хулосалар, умумлашган мусиқавий тажрибалар ўз аксини топган. Уларни ўзлаштириш – мусиқа амалиёти йўлида билим ва кўникмалар хосил қилиш демакдир. Дарс жараёнида ўқув материалларини болаларнинг билим тажрибасига мослиги. Болалар овозининг ривожланиш

қонуниятларини ҳисобга олиш, нота қонуниятларини тўғри ўргатиш, болаларнинг фикрий қобилиятига мос равишда таҳлил этиш дарсининг илмийлик принципларини ташкил этади. Илмийликни, системаликсиз амалга ошириш қийин. Дарснинг барча ўқув фаолиятини ҳамда кейинги дарсларнинг ўзаро мантиқий боғланиши системалик асосини ташкил этади. Куйлаш ва тинглаш учун асарларни билим ва малака даражасига кўтариб, соддадан мураккабга, номаълумдан маълумга қараб ўзлаштириб бориш принциплари муайян тартибга мос бўлиб, системалилик демакдир. Дарснинг ҳар бир фаолияти ўз навбатида, ҳар бир дарснинг мантиқий давоми бўлиб, педагогик мақсадларни тобора амалга ошириши давомийлик принципи демакдир. 2. Дарсда ўқувчиларни онглилик ва активлиги принципи . Мазкур принцип дидактиканинг етакчи принципларидандир. Чунки, билимни ўзлаштириш ўқувчининг ақлий фаолиятига асос бўлган билиш жараёнига боғлиқдир. Мусиқа идроки кишининг ҳаётий тажрибасини бойитади, реал воқёаларни бадиий ҳис этиб, билиш , фикрлаш қобилиятини ўстиради. Мазкур малака ва кўникманинг шаклланиши бола онгининг узоқ ривожланиш жараёнини талаб этади. Бунинг учун, боланинг ўқув материалларни онгли равишда билиб ўзлаштириши, билим жараёнини активлигини вужудга келтиради. Маълум мусиқа асарини куйлаб ёки тинглаб ўзлаштириш ва ундан бадиий-эстетик, завқланиб, идрок этишда, боланинг энг аввало, диққат эътиборини жалб эта билиш унда қизиқиш уйғота билиш, онглилик ва активликни вужудга келтиради. Мусиқани онгли идрок этиш ва навбатида бадиий оҳанг ва мантиқий жиҳатдан хотирада турғун сақланишни талаб этади. Мусиқа дарсларида онглилик ва активлик айниқса, вокал-хор малакаларини шакллантирилиши учун зарурдир. Хор бўлиб қўшиқ куйлаш, мусиқа тинглаш, мусиқа саводи, фаолиятларида ҳам, онглилик ва активлик, мусиқани назарий ва амалий жиҳатларини тўғри билиш ва ўзлаштиришни осонлаштиради.

3. Мусиқа дарсида кўргазмалилик принципи . Мусиқа тарбиясида мусиқанинг ўзи ўзига кўргазмали воситадир. Чунки, у кўз билан эмас, балки қулоқ билан идрок этилади. Мусиқа тинглашда ҳам, асар таҳлилида ҳам, оҳанг кўргазма сифатида ижро этиб кўрсатилади. Ўқитувчининг ўзи, нутқи, ижроси ҳам асосий кўргазма бўлиб хизмат қилади. Бундан ташқари, техник воситалар, кўргазмали карточкалар, график ёзувлар, расмлар, нота ёзувлари ҳам, мусиқа дарсида кўргазма сифатида муҳим роль ўйнайди. 4. Ўқув материалларининг болалар билим ва малакаларига мослиги принципи . Мазкур принцип, дастурдан танлаб олинган ўқув материаллари ва мазкур методик материаллар асосида дарс мазмунини тузиш жараёнида қўлланилади. Бунда ҳар бир синфнинг умумий билим ва малака даражаси ҳисобига олиниши шарт. Дастур асосида ҳар бир синфнинг билим ва малакалари ҳисобига олинган ҳолда, мусиқа дарсининг ярим йиллик календарь-мавзули режаси тузилади. Календар-мавзули иш режа бир йилда икки марта, ўқувчиларнинг ёш ҳусусияти, мусиқий ўқуви, янги қўшиқлар, мусиқа тинглаш учун асарлар, мусиқа саводидаги ўқув материаллари, дарс фаолиятларига қараб тузилади. 5. Мусиқа дарсларида билим ва малакаларининг мустаҳкамлиги . Мазкур принципларини амалга оширишининг энг асосий шарти, юқорида баён этилган тўртта принципига жиддий амал қилишдан иборатдир. Биринчидан билим ва малакаларнинг чуқурлиги, мустаҳкамлиги ва ҳаётийлигини таъминлаш лозим, яъни мазкур асарни ва унинг ижро услубини, маданий ҳаётимиз учун зарур эканлиги ҳақида болаларда ишонч ҳосил қилишниши лозим. Иккинчидан асарларни танлашда қуйидагиларга амал қилиш керак: а) асарнинг болаларни маънавий ва ахлоқий тарбиясини учун мослиги. б) мусиқа таълимининг ҳусусияти.

в)синфдаги барча болаларни мазкур асарга қизиқтира олиш ва тўла ўзлаштиришга эришиш. Учинчидан дарсда олинадиган билимлар доираси ва малакаларини амалиётда такрорлаш ва мустахкамлаш. Масалан: Қўшиқларни жумлаларга бўлиб ўргатиш ва кейинги дарсларда мустаҳкамлаб такрорлаш. Тўртинчидан мусиқа дарсларида ҳар бир янги билим элементи дарс фаолиятида тўлиқ ўзлаштирилади ва кейинги дарсларда кенг қўлланилиб, доимий билимга айлантирилади. Хулоса, қилиб айтганда, педагогиканинг умумдидактик принциплари, мусиқа маданияти дарсларида катта аҳамиятга эга бўлиб, мусиқани ҳаёт билан боғлашда муҳим аҳамият касб этади.

Адабиётлар: 1. И.А.Каримов. «Баркамол авлод орзуси». Т. Ўзбекистон 1998 йил 2. М.О. Иномова. «Педагогика маърузалар матни» Т. 2000 3. Д.Ф.Омонуллаев ва бошқалар «Бошланғич таълим» Давлат Таълими Стандартлари дастури. Т. 1992 4. О. Шайхова. Инсон ва унинг маънавий дунёси Т. 1993 5. Д.Ф. Омонуллаев «Мактабда мусиқа тарбияси методикаси» лекциялари курс . Т.1990 йил. 6. М.О. Иномова. «Педагогика» маърузалар матни Т. 2000 йил О.Апраксина. «Методика музўкального воспитания в школе» Т.1992.

Похожие

Мусика дарсларининг умумдидактик принциплари

Мусиқа тизими

Мусиқа психологияси тарихидан

Мусиқа маданиятимиз намояндалари

Халқ мусиқа ладлари