Абдуҳошим Исмоилов - Искусство - Рефераты

Абдуҳошим Исмоилов

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

78 KB

Абдуҳошим Исмоилов Машҳур камончи, моҳир бастакор Абду ҳошим Исмоилов халқ анъанавий мусиқий меросига суянган ҳолда ўзининг замонавий тал қиндаги услубини яратган, ушбу ижроларнинг уйғунлашувида ўзига хос ижровий йўналишга эга бўлган ижодкордир. У қадимий ғижжак сози нималарга қодир эканлигини ўз ижрочилик маҳорати билан исботлади. Абдуҳошим Исмоилов 1952 йилда Фарғона вилояти Қува тумани Чаман қишлоғида таваллуд топди. Унинг бобоси уста Жума бобо (105 ёшда вафот этган) деҳқончилик билан бир қаторда мусиқага ҳам ихлосманд бўлиб, ғижжак, танбур чалиб, ашула айтарди ва Қува депарасида ном таратган эди. Онаси Фахринисо опа ҳам (100 ёшда вафот этган) гоҳида дутор, чилдирма чалиб, ота касбини улуғ лаган ҳолда маҳалла аёллари йиғинларида қўшиқ айтарди, отаси Исмоил ака қатор боғлар яратган, деҳқончилик билан шуғулланарди. Ёш Абдуҳошим дастлабки сабоқларни бобосидан, онасидан, кейинчалик таниқли санъаткорлар бўлиб етишган тоғаси Омонжон ва акаси Шарофиддинлардан олди. Ўша даврда Қува туманида ҳукм сурган ижодий муҳит ҳам унинг тақдирида муҳим ўрин тутди. Таваккал Қодиров, Исроилжон Усмонов сингари машҳур ҳофизлар ёш Абдуҳошимни санъатга бўлган истеҳдодини кўра олдилар ва Фарғона санъат билим юртига тавсия этдилар.

Билим юртида устози Омонжон Абдулҳакимовдан ғижжак синфида таҳсил олади. Бастакор ва созанда Муҳаммадсиддиқ Мадалиевдан халқ анъанавий мусиқий ижроларини ва бастакорлик сирларини ўрганади. 1972 йилда ўқишни тугатиб, Тошкент шаҳридаги ички ишлар қўшинлари ҳарбий гарнизони қошида тузилган Икромжон Бўронов раҳбарлигидаги ансамблда хизмат қилади. Ҳарбий хизматдан сўнг 1975 йили Мухтор Ашрафий номидаги Тошкент давлат консерваторияси шарқ мусиқаси куллиётига ўқишга кириб, уни муваффақиятли тамомлади. Бу даргоҳда Фахриддин Содиқов, Маҳмуджон Муҳаммедов, Ориф Алимаҳсумов, Турғун Алиматов сингари устозлардан созандалик йўллари, бастакорлик сирларини ўрганади. 1974 йилдан унинг ижодий фаолияти Юнус Ражабий номидаги мақомчилар ансамбли билан боғланди. Дастлаб бу ансамблга мусиқачи, мусиқа раҳбари ва кейинги йилларда бадиий раҳбар бўлиб ишлаб келмоқда. Абдуҳошим Исмоиловнинг ижодий фаолияти бир неча йўналишларда ўз аксини топган бўлиб, ижрочиликнинг турли қирралари намоён бўлди. Аввало, унинг созандалик фаолиятига назар ташласак, ғижжак созининг моҳир ижрочиси сифатида Комилжон Жабборов, Ғанижон Тошматов, Ғуломжон Ҳожиқулов сингари устоз санъаткорлар анъаналарини давом эттириб, мумтоз мусиқий меросимизга суянган ҳолда ижрочилик мактаби яратганининг гувоҳи бўламиз. Иккинчи томондан, ғижжак созининг имкониятларидан келиб чиққан ҳолда ижро техникаси воситасида замонавий талқинлардаги ижро услубини кузатамиз. Бунга мисол тариқасида «Ҳолимни сўрма», «Дил ноласи», «Камон нидоси», «Қалб садоси», «Базм куйи», «Гуллола», «Ҳаёли қиз», «Висол» ва бошқаларни қўшиш мумкин. Айниқса, ушбу ижроларни ривожлантириб Абдулаҳад Абдурашидов, Абдураҳмон Холтожиев сингари таниқли созандалар иштирокида тузган «Ўзбек виртуозлари» ансамбли ижросидаги «Мустақиллик», «Фаввора», «Тўёна», «Ал-Фарғоний», «Буюк чинор», «Ҳайронман» сингари асарлар тимсолида кўрамиз.

Абдуҳошим Исмоиловнинг бастакорлик ижоди ҳам серқирра бўлиб, оммабоп куй ва қўшиқлардан таркиб топган ва халқ орасида машҳурдир. Ўзбек мумтоз шоирлари ғазалларига басталанган «Дилинга ғамзадин», «Ёрсан», «Осмонда ҳам йўқ», «Мунаввар қил», «Айрилиқ», «Ёр эмас», «Сарвиноз», «Тараҳҳум эт ма динг», «Унутма», «Сенсиз мушкулдир», «Уйғонмасун», «Ёрима айтинг» ашулалари устоз бастакорлар яратган асарларга ҳамоҳанг тарзда яратилган бўлиб, ғазал руҳи ва мусиқасининг вобасталигида ажиб бир ижро сайқалини касб этади. Хонандаларнинг ижро имкониятларидан келиб чиқиб, муайян хонандалар учун яратилган қўшиқлар алоҳида ижод қир раси сифатида талқин этилади. Айниқса, таниқли хонанда Ғулом жон Ёқубов ижросига мосланган «Ё оҳумидинг», «Зилола», «Ошиқнома», «Сен ўзинг», «Қарайсан», «Тошкентим», «Чиройли» ва бошқа қатор қўшиқлар, Икромжон Бўронов овозига мосланиб яратилган «Сен баҳорни соғинмадингму», «Бўлмас», «Тоғли қиз» қўшиқлари, қизлар овозига мўлжалланган «Ойбулоқ», «Кўрмадингиз» сингари қўшиқлар шулар жумласидандир. Абдуҳошим Исмоиловнинг ўзбек мусиқий санъати ривожи га қўшган ҳиссаси муносиб тақдирланмоқда. 1990 йили Ўзбекис тон халқ артисти, 1997 йили «Шуҳрат» медали, 1999 йили «Меҳнат шухрати» ордени, 1999 ва 2003 йилда «Юнеско» мукофоти, 2000 йилда «Қорақалпоғистон халқ артисти» ҳамда «Офарин» мукофоти ва қатор совринларга сазовор бўлди.

Фойдаланилган адабиётлар 1. И.А.Каримов. Ўзбекистон XXI аср бўсағасида: хавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Т., «Ўзбекистон», 1997. 2. И.А.Каримов. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. Т., «Ўзбекистон», 1995. 3. И.А.Каримов. Асарлар. 6- жилд. Т., «Ўзбекистон», 1998. 4. И.А.Каримов. Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. Т., «Ўзбекистон», 1992. 5. Т.Маҳмудов. Мустақиллик ва маънавият. Т., «Шарқ», 2001. 6. Муаллифлар гуруҳи. «Ўзбекистон санъати». Т., «Шарқ» нашриёт матбаа акциядорлик компанияси бош таҳририяти. 2001.

Похожие

Миллий истиқлол ва профессионал мусиқа тараққиёти

Домла Ҳалим ибодов (1878-1940)

Тўхтасин Жалилов (1896-1966)

Ҳалима Носирова

Композитор Хайри Изомов(1922) ҳаёти ва ижоди