Юқумли вагинит Vaginitis infectiosa nodosa (lotincha) - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Юқумли вагинит Vaginitis infectiosa nodosa (lotincha)

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

49 KB

Юқумли вагинит Vaginitis infectiosa nodosa (lotincha) Юқумли вагинит , инфекцион фолликуляр вестибулит , юқумли катарал вагинит , контагиоз гранулали вагинит , қиннинг сурункали катарал яллиғланиши деб ҳам айтилади , сигирларда қин шиллиқ пардасининг катарал , йирингли яллиғланиши , қин деворида клитор атрофида майда доначалар , тошмалар пайдо бўлади . Ҳўкизларда балянит белгилари билан ўтади . Касаллик ҳозирги кунда дунёнинг барча мамлакатларида рўйхатга олинган . Иқтисодий зарар . Кўпчилик олимлар маълумоти бўйича касаллик натижаси қисир қолиш , ҳаётчанлиги паст бола туғилиш , даволаш сарф харажатлари мажмуасини кўрсатишади . ( А . Р . Кочмарский 1956, Schaetz 1970, Э . Визнер 1970, В . Б . Румянцев , 1968 ва бошқалар ) А . П . Студенцов ва бир гуруҳ акушер гинеколог олимлар фикри бошқача , яъни подада шу касаллик билан касалланмаган бирорта сигир йўқ , қисир қолиш , нимжон бузоқлар туғилишининг асосий сабаби юқумли вагинит касаллиги эмас деган фикрни билдиришади . Қўзғатувчиси . Касалликнинг қўзғатувчиси унча аниқ эмас . Аммо кўпчилик олимларнинг фикрича , қўзғатувчи стрептококклар турига кирувчи микроб бўлиб , микроскопия қилинганда нуқтасимон , мунчоқсимон , маржонсимон шаклда кўринади . Грамм усулида бўялади . Харасция ва Паоля (Haraszii et Paol, 1956) аниқлашича касалликнинг келиб чиқишига сабаб , рационда калций , фосфор етишмаслиги натижасида резистентликнинг пасайишидир . M с . Kercher, 1969, Burki, 1970. Лар юқумли вагинит касаллигини энтеровируслар қўзғатади деб тушунтиришган . Эпизоотологияси – юқумли фолликуляр вагинит билан қорамоллар касалланади. Кўпинча 2-10 ойлик бузоқларда учрайди. 10-ёшдан катта

ҳайвонларда деярлик учрамайди. Масалан И.И.Лукашев маълумот беришича 7 ёшгача бўлган қорамолларда касаллик 2,8% учраган. Инфекция қўзғатувчисининг манбаи касал ҳайвон ҳам соғайган ҳайвонлар ҳам инфекция ташувчи бўлади. Касаллик контакт йўли билан юқади. Инфекцияланган озиқа, тўшама, ахлат, сийдик, тезак, жиҳозлар ва бошқа предметлар касаллик тарқалишига сабаб бўлади. Касаллик алиментар йўл билан, жинсий йўллар орқали юқиши тажрибаларда исботланган. Баҳор ва ёз фаслларида кўпроқ учрайди, И.И. Лукашев маълумотича 5645 бош молларнинг 87 % май, июнь, июль, август ойларида касалланганлиги ўрганилган. Н.В. Румянцев маълумот беришича юқумли фолликуляр вагинит асосан бўғоз сигирларда бўғозликнинг 1- даврида кўпроқ учраши аниқланган. Симптоматикаси – касаллик сунъий юқтирилганда инкубацион даври 20 соатдан 10 кунгача давом этади, қочиришда эса 3-5 кун, баъзан 1 кун давом этади. Касаллик ўткир ва сурункали формада кечади. Ўткир формада кесчишида қин деворлари, жинсий лаблар, клитор қизариши, диффузияли қизаришлар, йўл-йўл қизариш ва шишлар пайдо бўлади. Қин шиллиқ пардалари шилимшиқли, йирингли суюқлик билан қопланиб, оғриқли бўлади, бу суюқлик қин тешиклари атрофида қотиб қолади, ҳамда думнинг қинга тегиб турган қисми ҳам шундай ифлосланади. 3-4 кун ўтиши билан қин шиллиқ қаватида ва ташқи лабларда тариқдай ва ундан катта тугунчалар пайдо бўлади, ранги қизил, қорамтир бўлиб, қон чиқишлар кузатилади. Касаллик оғир кечганда бу тугунчалар қўшилиб кетиб катта жароҳатларни ҳосил қилади, ва йиринглашиш кучаяди. Ҳайвоннинг умумий аҳволи ўртача, харорати ҳам ўртача, аммо ҳайвон безовталанади, тез-тез сийиш позасида бўлиб, думини кўп харакат қилдиради. Орқа оёқларини кенгроқ ёйишга ҳаракат қилади, умуртқасини горизонтал эгиб туриш ҳолатларида бўлади. Баъзан иштаҳаси йўқолади, сути камаяди. Ўз вақтида даволанмаса жараён

сурункали касалликка айланади ва клиник белгилари аниқ кўзга ташланмай қолади. Тугунчалар бироз кичиклашиб сарғиш-кўкиш рангли бўлади. Диагноз. Юқумли фолликуляр вагинит касаллигига эпизоотологик маълумотлар ва клиник белгиларига қараб диагноз қўйилади. Касалликнинг ўта контагиозлиги, тез тарқалиши ҳисобга олинади. Касаллик фақат қорамолларда учрашини эсда тутиш шарт, қорамоллар зоти, ёши, жинсидан қатъий назар касалланади. Баҳор ва ёзда учрайди. 1-2 мм донача, тугунчалар қин шиллиқ пардаларида, ташқи лабларда, клитор атрофида пайдо бўлади, албатта катарал ва йирингли яллиғланиш пайдо бўлади. Дифференциал диагноз. Юқумли фолликуляр вагинит касаллигини пуфакчали тошма, трихомоноз, кампилобактериоз (вибриоз) касаллигидан фарқлай билиш шарт. Пуфакчали тошма касаллигида ҳайвон ҳарорати қўтарилади, иситма, тошмалар пуфакча шаклида бўлиб нўхат катталигида бўлади. Кейинчалик пуфакчалар ёрилиб, яра, жароҳатлар пайдо бўлади. 3-4 хафтада ҳайвон соғайиб кетади. Трихомоноз касаллигида эса тугунчалар фақат қин дахлизи шиллиқ қаватида бўлиб, баъзан чуқурроқда ҳам учрайди. Ҳомила ташлаш ва эндометрит кузатилади. Кампилобактериоз (вибриоз) касаллигида вагинит, қолаверса ҳомила ташлаш, йўлдош сақланиб қолиши, эндометрит ва узоқ вақт давом этадиган қисир қолиш кузатилади. Трихомоноз ва камплобактериоз касалликларидан аниқ фарқлаш учун лаборатория услубида текширилади. Даволаш. Даволаш мақсадида бир қатор фармотерапия тавсия этилган. Аммо бирортаси ҳам радикал услуб ҳисобланмайди, сабаби рецидив кузатилади. Касаллик ўткир кечганда даволаш эффекти мақсадга мувофиқ деб топилган, сурункали кечганда эса самараси йўқ. Ташқи жинсий аъзолар илиқ сувдаги совун билан ювилади. Rp.: Solutionis natrii bicarbonate 1% - 200,0 D.S. Сигирлар юқумли фолликуляр вагинит

касаллигида қинни ювиш учун Ёки 1% NaCl эритмаси билан ювилади. Rp.: Sol. Lysoli 2% - 200 ml D.S. Сигирлар юқумли вагинит касаллигида қинни ювиш учун Ёки 0,5 – 2% креолин, протаргол эритмаси билан қин ювилади. Rp.: Sol. Kalii permanganate 0,1 – 0,2 % - 500,0 D.S. Сигирлар юқумли фолликуляр вагинит касаллигида қинни ювиш учун Ёки 1 % риванол, мис купороси, таннин, аччиқ тош, 0,5 % хлорамин эритмалари билан ювиш тавсия этилади. Таъсир узоқ давом эитиши учун томпон қўйилади. Йод+ аа, ихтиол + глицерин аа, ихтиол + йод + глицерин аа, фурациллин 1:500 балиқ ёғида, 5-10 % стрептоцид эмульсиялари ҳам қўлланилади. Антибиотикли мазларни ҳам тавсия этилади. Ҳар 5-6 кун даволашдан сўнг 2-3 кун интервал берилади. Қарши курашиш ва профилактик тадбирлар. Барча ветеринар муолажаларда, қочиришда ветеринар-санитар қоидаларга риоя қилиш шарт. Озиқа рационида протеин, кальций, фосфор, минерал моддалар, витаминлар суткалик эҳтиёжни қондириши зарур. Янги келтирилган ҳайвонлар албатта 30 кун алоҳида сақланиб, тўлиқ ветеринар текширувидан ўтказилиб кейин подага қўшилиши лозим. Касаллик пайдо бўлса, тезда уларни алоҳида жойга ажратиб даволаш керак. Молхона, яйратиш майдончалари дезинфекция қилинади. Яйлов шароитида боқилганда ҳам касал ҳайвонларни алоҳида ажратиб боқишни ва даволашни ташкил қилинади.

Фойдаланилган адабиётлар: 1. Р.Ф. Сосов. Эпизоотология. М. “Колос” 1974. 2. А.А. Конопаткин . Эпизоотология. М. “Колос” 1984. 3. И.А. Бакулов., А.Д. Третьяков. Руководство по общей эпизоотологии. М. “Колос” 1979. 4. М.С. Ганнушкин. Общая эпизоотология. М. “Сельхозгиз” 1961. 5. М.П. Пармонов ва бошқалар. Эпизоотология. Т. 1996 6. М.П. Пармонов. “Ўта хавфли юқумли касалликлар” маърузалар матни. Сам. 2002 7. Ф.А. Ниёзов. “Паррандалар касалликлари”. Т. 1995 8. М.П. Пармонов., А.А. Қамбаров Эпизоотология. Т. 2006 9. М.П. Пармонов ва бошқалар. Эпизоотология фанидан амалий – лаборатория машғулотлари. Сам. 2007 й 10. А.А. Поляков. Ветеринарная дезинфекция. М. “Колос” 1975 11. В.П. Урбан. Практикум по эпизоотологии. Ленинград. 1987

Похожие

Юқумли ларинготрахеит Laryngotracheitis infectiosa

Юқумли анемия (инан) Anemia infectiosa equorum

Юқумли анаэроб энтеротоксемия Буйрак бўшаши Enterotoxaemia infectiosa ovium

Қўй ва эчкиларнинг юқумли агалактияси Agalactia infectiosa ovium et caprarum

Гўштхўр ҳайвонлар юқумли гепатит касаллиги Hepatitis infectiosa cornivorum. (Рубарт касаллиги)