Yarim mayin junli qo’y zotlari, yarim mayin junli qo’y zotlari klassifikasiyasi. - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Yarim mayin junli qo’y zotlari, yarim mayin junli qo’y zotlari klassifikasiyasi.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

79 KB

Yarim mayin junli qo’y zotlari, yarim mayin junli qo’y zotlari klassifikasiyasi. Reja 1. Yarim mayin junli qo’y zotlarining umumiy harakteriskasi. 2. Yarim mayin junli qo’ylarning qisqa rivojlanish tarixi. 3. Yarim mayin junli qo’y zotlari klassifikasiyasi. 4. Yarim mayin junli qo’ylarning asosiy zotlari.

Bu zotdagi qo’ylar o’ziga xos konistitutsional mahsuldorlik sifati Bilan harakterlanadi. Bundan tashqari ularning jun va gusht mahsuldorligi juda yuqori hisoblanadi. Maskur zotdagi qo’ylar juni bir xil tolalardan tarkib topgan. Lekin u Mayin junli qo’ylarnikiga qaraganda ancha dag’al buladi. Tola yug’onligi 58 bilan 36 sifat urtasida yoki 25 -55 m. oralig’ida buladi ju nning uzunligi 6-20 sm gacha buladi. Jun qalinligi buyicha Mayin junliga teng kelaolmaydi. Terining 1 sm kv ga 2.200 dan 3.600 tagacha tolalari tug’ri keladi. Yarim mayin junli qo’y zotlarining ikkinchi hususiyati gushti yuqori mahsuldor gusht yog’i marmar kurinish beradi. U tuyimliligi va mazzaliligi bilan alohida ajralib turadi. Bu zotdagi qo’ylar juda tez yetiladi. Yarim mayin junli qo’ychilikning rivojlanish sur’ati Mayin junliga qaraganda ancha tezlashib ketgan. Yarim mayin junli qo’ychilik Mayin junlarga qaraganda u qadar qadimi emas. Ma’lumki Bolqon yarim oroli mamlakatlarida eramizdan ming yil oldin ham yarim mayin junli qo’ylar uchratgan.Ularning barchasi hozirgi sigay zotiga o’xshash bulgan. Hozirgi yarim mayin junli qo’y zotlarining vatani Angiliyadir. Bu mamlakatda XVIII asr oxiri va XIX asr boshlarida bir tolali xil yarim Mayin junli tez yetiluvchan 30 ga yaqin zot yaratiladi. Yarim Mayin junli zotlar: Gusht- jun yo’nalishli zotlar kalta junli jun-gusht yo’nalishli zotlar uzun junli Gorkiy-latviya segay A) linkoln yaltiroq junli rus uzun junli zotli qorabosh yarim mayin junli B) romni-marash yarim yaltiroq eston oqbosh Gruziya zotlari Junli qo’ybishev qoraboshzoti V) korridel tipidpgi oksfordshir nemis Shimoliy kavkaz mayin qoarboshi junlisi tyan-shan

Gusht-jun yo’nalishli zotlar Maskur zotdagi qo’ylar o’zining sergushtligi va kup jun berishi Bilan ajralib turadi. Uning kukragi keng chuqur va dumoloq oyoqlarini kata-katta tashlab yuradi. Qo’y orqasi keng va to’g’ri. Bu o’qylarning buyining balandligi Bilan harakterlanadi. Srvliqlarning o’rtacha tirik vazni 60 kg keladi. Qo’chqor va sovliqlar shoxsiz buladi. Jun mayinligi 58-32 sifatda. Bu xil zotli qo’ylar tez yetiluvchan bulib sut emish davrida o’qzilarning sutkalik o’rtacha semirishi 300- 400 grni tashkil etadi. Suyilgandan6 keyi suyim chiqimi 50-55 prosent. Jun urim- urim soch tolimi shakidka buladi. Junning uzunligiga qarab ular ikki gurupaga bulinadi. -uzun junli qo’ylar – juni 10 sm dan oriq buladi. -kalta junli qo’ylar-uzunligi 10 sm gacha buladi. Hozirgi zaman kalta junli gusht-junbop qo’yzotlari angiliya zotli qo’y yordamida yaratilgan. Leyster zotli-XVIII asrning ikkinchi yarimida R.Bekvel tomonidan urchitildi. Bu zot yirik sekin yetluvchi mahaliy qo’ylarga inbriding usulini qo’llagan holda seliksiya yo’li Bilan yaratilagn edi. Kata qo’chqorlar 100-120 kg ona qo’ylar esa 80-90 kg keladi. Junning uzunligi 24-30 sm yug’onligi 44-48 sifatli. Qo’chqro va sovliqlar shoxsiz to’qlon buladi. Hozirgi zamon angiliya uzun jun yarim mayn jun zot qo’ylari aslida leyster zotli qo’ylardan foydalangan holda yaratilgan edi. Linkoln zot. 200 yildan beri mavjud. Bu zot Likoln grafigidagi mahaliy qo’ylarni leystir zotli qo’chqorlar Bilan chatishtirish yordamida yaratildi. Qo’ylar juda yirik Sovliqlar har birining o’rtacha og’irligi 80-90 eng yaxshilari 120 kg gacha chiqadi. Qo’chqorlarning har biri 130-160 kg og’irlikda buladi. Bir vaqitlar angiliyada tashkil etilgan kurgazmaga qo’yilgan qo’chqorlar 300 kg chiqqan edi. Burdoqiga boqilgan qo’zining bir yillik qo’zining vazni 90 kg ga yetadi. Har sovliqdan 5-6 qo’chqorlardan esa 8-10 kg jun qirqib olish mumkun 65-70 prosent tozza jun chiqadi. Tolasining yug’onligi 36-44 sifatli junning uzunligi 25-30 sm.

jun urim-urim tuzilishda buladi. Rangi oq ipaksimon yarqiroq nur beradi. Linkoln zotli qo’ylar o’z nasil hususiyatlarini yaxshi saqlaydi. Ularning shimoliy Kavkaz tyan-shan va rus uzun jun zotli shuningdek bir qator zotli gurupalarni yaratishda foydalangan. Biroq likkoin zotli qo’ylarni yaxshi boqish va saqlashni talab qiladi. Qurg’ochil rayonlarida yozning issiq palasida qo’ylarni urchitish g’oyat qiyin. Tez-tez kasal bulib turadi. Ko’plab qo’zilarning nobud bulgani kuzatiladi. Buning ustiga qo’chqorlar usishdan orqada qoladi. Kattaroqlari esa mahsuldorligini yo’qotadi. Romni-0marsh zotl qo’ylar - qo’ylar asli Angiliyada yaratilgan. Sovlig’ining og’irligmi 70-90 har bir quchqorniki esa 120-130 kg va undan yuqori chiqadi. Qo’ylar yaxshi gushtbop shakilga ega tez yetiluvchan.turt oylik qo’zining og’irligi 32-35 kg 7 oylik bulganda 40-45 kg bir yillik bulganda esa 65 kg tashkil etadi. Romni-marsh – eng chidamli va kng tarqalgan qo’y zotlaridan biri hisoblanadi. U linkoln zotlariga nisbatan ancha talabchan. Qo’chqorlardan qirqish davrida 8-9 kg ona qo’ylardan 3,6-4,2 kgdan jun olish mumkun. Junning uzunligi 14-16 sm va undan ortiq jun mayinligi 44-50 sifatlda chiqarilgan toza ju n miqdori 60-65 prosent. Bu zotli qo’ylar qo’ybeshev nomli ostroogoj pecher zotli gurupani yaratishda qatnashgan. Kalta junli gusht-junbop zotlar. Barcha zotlar mahaliy qo’y Bilan angiliya kalta junli gusht- junbop zotlar; gempshir, shrepshir va oksfordshir va boshqalarning chatshtirishdan olingan. Ularning yaxshi gushtbo formaga yuqoritez yetiluvchan hususiyatga ega. Terisi qat-qat bulmaydi. Bir xiol tolali jun uzunligi 6-10 sm junning mayinligi 58-50 sifatda. Gempisherlar 19- asrning birinchi yarimida markaziy Angiliyada mahalliy saundaun zotli o’qyini chatishtirish yordamida yuzaga keladi. Bu yirik qo’y,o’zining yaxshi gushtbop shakili Bilan harakterlanadi. Sovliqning

Og’irligi 65-70 kg qo’chqorlarniki 80-100 kg keladi. Qo’zilar juda tez yetiluvchan bulib sutkalik semirish 400 kg ni tashkil etadi. Sovliqlarning har yuzidan 115-120 tadan bola olish imkoni bor. Jun oq rangda va 50-56 jun uzunligi 6-10 sm har ona qo’yda 3-4 kg jun qirqish mumkun. O’qchqorlardan esa 5-6 kg jun loinadi. Toza jun miqdori 50-60 prsent buladi. Bu o’qylar gorkiy zotini yaratishda qatnashagn. Shropeshirlar 19 asrda mahaliy o’qylarni saundaun zoti Bilan chatishtrish yordamida hosil qilgan. Shuning dek Leyesterk va Kostvel o’qchqorlari Bilan ham chatshtirgan. Bu eng yaxshi kalta junli zotlardan biri hisoblanadi. Tashqi kurinishi juda yaxshi sovlio’larning vazni 70-90 kg qo’chqorlarniki esa 100-120 kg har yuzdan 150-175 tagacha qo’zi olinadi. Juni oq 50-56 sifatda. Uzunligi 9-10 sm har qo’ydan o’rtacha 4 kgdan jun olish mumkin. Qo’chqorlardan ancha ko’proq 5-7 kg ni tashkish etadi. Toza jun miqdori 55 prosen. Bu qo’chqorlardan Pribalikada o’qychilikni rivojlantirishda keng foydalannilagn. Oksfordshrlar Angiliyada urchitilgan kalta junli gushtbop qo’ylar ichida eng yirigi hisoblanadi. Degeres- dumbali yarim mayin junli qo’ydir. Bu boradagi ishlar 1931 yili kaz niijning tajriba bazasida V.A. Balmant rahbarligida boshlangan edi. Daslabki dumbali qazoq qo’y shropishir duragay o’qchqorlar bilan chatishtirilgan edi. Juni oq tuklari qora uzunligi 14-16 sm o’qchqorlarning har byuiridan 3,5-4,0 sovliqlardan 3 kg dan jun olsa buladi. Junning mayinligi 50 sifat u shtapyel o’rim-o’rim tuzishda. O’qchqorning og’irligi 90-110 kg sovliqlari 55-65 kg keladi. Junbop – gushtbop zotlar. Sigay zoti – eng ko’p tarqalgan va qadimiy hisoblanadi.Aslida Yevropaga Kichik Osiyo mamlakatlaridan keltirilgan. Ko’p vaqtlar Bolqonda urchitilagn edi. Ular pishshiq konstitktsiyaga to’g’ri gavda tuzilishiga, mustahkam suyaklarga ega.bu zotli qo’ylar juda serharakat bulib yaylovlarda yaxshi utlaydi. Ona qo’ylar shoxsiz to’qol buladi. Qo’chqorlar shoxdor buladi. Har yuzdan 120-130 tadan qo’zi olish mumkin. Juda sersut hisoblanadi.jun yuqori texnologik xossalari Bilan

ajralib turadi.yaxshi qayishgadi, elastik. Undan texnik mavud ishlab chiqarishda foydalaniladi. Sigay zoti ikki tipga bulinadi. Jun-gushtbop tipdagi qo’ylar asosan eng ko’p va sifatli jun berishi Bilan ajrali turadi. Jun qalinligi 4.278 dan gacha. Eng yaxshi podalari Qirim oblistining «Chernomorskiy» Rostav oblamstidagi «Orlovskiy» Sarativ oblistidagi «Ataiskiy» nasilchilik zavodida mavjud. Bu podadagi qo’chqorlarning har biri 90-100 kg ona qo’ylar 50-55 kg keladi. Qo’chqorlarning har birida qirqimda 7,5 9,5 kg sovliqlardan 3,8-4,5 kg dan jun olinadi. Jun uzunligi 10-11 sm sovliqlarniki 9-10 sm. yo’g’onligi 46-56 sifatda. Toza jun chiqarish miqdori 55-60 prosent. Gusht- junbop tipdagi qo’ylar (azov bo’yi). Donesk oblstining R. Lyuksenburg nasilchilik zavodida romni-marsh zotini boshlang’ich chatishtirish yo’li bilan hosil qilinadi. Qo’chqorning og’irligi 110-115 kg har biridan 8,5- 10 kg dan jun olinadi. Sovliqlarniki 5-5,5 kg ga to’g’ri keladi. Junning uzunligi qo’chqorniki 13-14 sm sovliqlardan 125-132 tagacha qo’zi tushadi. Sigay zotli qo’ylar RSFSR ning Shimoliy Kavkaz va Povoljye rayonlarida. Ukrainaning janubiy oblistlari Moldaviya va Aktyubinsk oblistida ko’paytirilmoqda. 1974 yil 1- yanvargacha bulgan ma’lumotlarga ko’ra bu qo’ylar soni 4.309 ming boshni tashkil etgan. Shundan toza zotlisi 2.186 ming bosh shular ichida yarim Mayin junli qo’y soni 45 prosentga to’g’ri keladi. Yarim myin junli gruzin seryog’ dumbali zoti. Bu zot dag’al junli tushin qo’ylarni prekos qo’chqorlari bilan 1 chi va 2 chi duragay avlod oligunga qadar chatishtirish orqali yaratildi. Yaratilgan joyi Gruziya. Keyin jun xususiyati dumining shakli va undagi yog’ hajmiga qarab kerakli tipdagi qo’ylar tezlik bilan tanlanadi. Duragay qo’zi tog’ sharoitidagi yaylovda parvarish qilinadi. Bu boradagi ishlar A.G. Natrashvili rahbarligida olib boriladi va 1949 yili nihoyasiga yetkaziladi. Bu zotdagi qo’ylar qolgan boshqa yarim Mayin junli zotlardan dumida ko’p miqdorda yog’ to’plab olish, pishiq

konstitutsiyasi chidamliligi va yaylov sharoitga moslashganligi bilan tubdan farq qiladi. Bundan tashqari, uning yog’i juda mazali va tuyimli, mahaliy aholi sevib iste’mol qiladi. Sovliqlarning og’irligi 50 kg o’qchqorlarniki esa 80 kg chiqadi. Ona qo’ylarning shoxi bulmaydi. Qo’chqorlarda kata shox mavjud. Sovliqlarning har biridan 3 kg dan qo’chqorlardan 5-6 kg jun olinadi. Toza jun miqdori 50-52 prosent, junning mayinligi 50-56 sifatda. Uzunligi 10-12 sm har yuz bosh sovliqdan 110-115 tagacha sog’lom o’qo’zi olish mumkin. Bu zotdagi qo’ylar Gruziyaning «Udobno» sovxozida joylashgan.

Foydalanilgan adabiyotlar 1. Ризаев Ш.М. «Жуншунослик ва жун товаршунослиги» ва бошқалар. Т ошкент. 1985 . 2. Юсупов С.Ю «Овцы и козы Узбекистана». Т. 2002. 3. Юсупов С.Ю. « Пустинно-пастбишное животноводства » Самарқанд 2001. 4. www.Ziyonet.uz 5. http://www//uralrti/ru.

Похожие

Yarim dag’al junli quychilik.

MHD da keltirib chiqarilgan mayin junliqo’y zotlari.

Qo’ylarning kelib chiqishi. Qo’y zotlari taraqqiyotining tarixiy yo’li. Qo’y zotlarining klassifikatsiyasi.

Qo’y zotlarini o’rganish

Qo’ychilikdan olinadigan mahsulotlar zotdor qo’ylarning joylashuvi va rayonlashishi.