Усимликларда касалликни юзага келтирадиган бактериялар. - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Усимликларда касалликни юзага келтирадиган бактериялар.

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37 KB

Усимликларда касалликни юзага келтирадиган бактериялар. Иш режаси: (ўсимликларда бактериялар келтириб чиқарадиган асосий касаллик турлари) I. Паренхимали касалликлар: 1. Доғланиш -ғўза гоммози, бодринг бактериози. 2. Чириш - картошканинг ҳўл чириши. 3. Шишларни ҳосил бўлиши - олманинг илдиз раки, токнинг бактерия раки. II. Паренмихали - ўтқазувчи тўқима касалликлари: 1. Сулиш - картошканинг ҳалқали чириши, помидорнинг бактерия раки. Зарурий жиҳозлар: Гербарийдан намуналар; бодринг ва ғўзанинг зарарланган барглари, зарарланган олма кўчатларининг илдизи, токнинг зарарланган пояси. Консерваланган кўргазмалар: чириган картошка. Топшириқ: 1. Бактериялар билан зарарланган ўсимликларни ташқи куринишига қараб аниқлаш. 2. Касаллик белгиларини расмини чизиш.

Бактерияларнинг умумий тавсифи. Бактериялар бир ҳужайрали хлорофилсиз организмлардир. Бактериялар жуда юпқа қобиқ билан ўралган протоплазмадан иборатдир. Уларнинг ўлчами 0,06-0,3 дан 3,5 микронгача бўлиши мумкин. Бактериялар кўпинча шарсимон, таёқчасимон шаклга эга бўлади. Деярли ҳамма бактериялар хивчинга эга бўлиб, бу хивчинлар ҳужайранинг бир ёки икки учига, айрим ҳолларда эса бутун ҳужайра бўйлаб жойлашгандир. Хивчинлар ёрдамида бактериялар ҳаракатланади. Хивчинга эга бўлмаган бактериялар ҳаракатланмайди. Фитопатоген бактерияларда бир қатор ферментлар: протеаза, амилаза, цротопектиназа ва бошқалар бор. Мавжуд ферментларнинг юқори даражали фаоллиги туфайли бактериялар ўсимлик ичига кириб, ҳужайра деворларини емиради, ҳужайрани нобуд бўлиши туфайли патологик жараён кузатилади, бу эса касалликни турли хил кўринишларда намоён бўлади. Бактериялар ўсимлик ичига турли ёриқлар, қирилган жой ва бошқа механик шикастланган қисмидан ҳамда таббий тирқишлар устида, чечевичка орқали киради. Ўсимликларда бактериялар келтириб чиқарадиган касалликларни паренхимали ва паренхимали-ўтқазувчи тўқима касалликларга бўлиш мумкин. Паренмихали касалликлар туфайли паренхима тўқималари зарарланади. Бунда касаллик доғланиш, чириш ва шишларни ҳосил бўлиши билан намоён бўлади. Доғланиш. Касалликни бу тури зарарланган ўсимлик аъзоларида ноаниқ шаклли ёки бурчакли доғларни ҳосил бўлиши билан тавсифланади. Бактериялар учун хос бўлган доғлар замбурғларникидан фарқ қилиб, уларнинг сиртида ғубор ёки қора нуқталар кузатилмайди. Бундан ташқари доғларни ҳосил бўлиш даврида улар ёғсимон кўринишда бўлади. Мисол қилиб, 1) ғўзани гоммозини; 2) бодринг бактериозини; 3) тамакини бактерия келтирадиган касаллигини олишимиз мумкин. Чириш. Ўсимликнинг озуқа моддасига бой бўлган аъзолари -пиёзбоши, туганак, илдизмева ва бошқа қисмларида бактериялар чиришни юзага келтиради. Бунда аввал ҳужайра оралиғидаги модда кейинчалик ҳужайра пусти емирилади. Зарарланган ўсимлик аъзоси олдин юмшайди, сўнгра ёкимсиз ҳид чиқариб ҳўл чириш юзага келади. Бунга мисол қилиб картошканинг ҳўл чириш касаллигини олиш мумкин. Шишларнинг ҳосил бўлиши . Айрим фитопатоген бактериялар ўзидан ҳужайрани бўлинишини тезлаштирадиган моддаларни ажратади, бу эса ўсимликнинг зарарланган аъзоларида турли хил шишларни юзага келишига сабабчи бўлади.

Касалликнинг бу турига мисол қилиб мева дарахтларининг кўчатларини илдиз ракини ва токнинг рак касаллигини олишимиз мумкин. Паренхимали-ўтқазувчи тўқима касалликлари. Касалликни бу тури ўсимликнинг ўтқазувчи тўқима найларини ҳамда паренхима тўқимасини зарарланиши туфайли келиб чиқади. Касаллик ўсимликни қисман ёки бутунлай сўлиши билан, доғлар ва чиришни юзага келиши билан намоён бўлади. Сўлиш. Ўсимликнинг ўтқазувчи тўқима найларини зараланиши туфайли ўсимлик қисман ёки бутунлай сўлиши, ўтқазувчи найлари эса қўнғир тусга кириши мумкин. Бунга мисол қилиб, помидор ракини ва картошканинг халқали чиришини оламиз. Фитопатоген бактериялар ичида фақат доғлар ёки чириш кўринишидаги касаллик турини келтириб чиқарадиган вакиллари ҳам учраб туради. Лекин шундай бактериялар ҳам борки, ўтқазувчи тўқима найларни зарарлаш билан биргаликда паренхима тўқималарини ҳам зарарлайди. Бундай касаллик кўриниши касалликнинг аралаш тури деб аталса ҳам бўлади. Зарарланган ўсимликнинг ер устки қисми сўлийди ҳамда мева ва туганакларида доғлар ёки чириш кузатилади (помидор раки, картошканинг ҳалкали чириши). Лаборатория машғулоти давомида гербарий, фиксацияланган жиҳозлар, жадваллар билан танишиш давомида расмларни ҳам чизиш зарур. Касалликни кўринишига қараб уни турларга ажратиш керак.

Похожие

Усимликларда касаллик қўзғатувчи вируслар ва микоплазмалар.

Мевали усимликларнинг касалликлари ва уларга карши кураш чоралари

Усимлик касалликларининг асосий турлари.

Ёш бузоқларнинг ротавирус диареяси Diarrea rotovirus bovium

Полиз экинларининг касалликлари