Сервис тизимининг сифат кўрсаткичлари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Сервис тизимининг сифат кўрсаткичлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

98.5 KB

Сервис тизимининг сифат кўрсаткичлари Режа: 1. Сервис пунктларининг асосий сифат кўрсатгичлари. 2. Сервис пунктлари фаолиятининг сифат кўрсаткичлар бўйича тахлил этиш.

Таянч иборалар ва тушунчалар Сервис, сервис хизмат, воситаларининг техник сервиси, двигател, ҳаракат узатиш механизми, иш машинаси, ишлаб чиқариш агрегати, бошқарувчи система, механик хизмат курсатиш Очиқ турдаги бир хил кўп каналлик сервис пунктлари ҳалқ хўжалигида, шу жумладан қишлоқ хўжалигида кенг тарқалган объектлар жумласига киради. Бу турдаги пунктлари маълум турдаги технологик жараёнларга ихтисослашган хизмат тури бўйича фаолият юритади ва хизмат кўрсатиш каналаларининг № сони бўйича бир биридан фарқланилади. Умумий ҳолда бу турдаги сервис пунктларининг таркиби қуйидагича бўлади талаблар навбат хизмат канали хизмат кўрсатилган кўрсатиш талаблар каналлари канали Очиқ турдаги бир хил кўп каналли сервис пунктларига қишлоқ хўжалигида бир хил русумли техника воситалари (плуг, косилка, жун қирқиш машинаси ва ҳоказо) ёрдамида хизмат кўрсатувчи пунктларини кўрсатиш мумкин. Бу турдаги пунктларида меҳнат унумдорлигининг ортиши, пунктнинг самарадорлик коэффициентининг ортиши билан характерланади.

Айниқса қишлоқ хўжалигида кўпгина ишлар аниқ қисқа вақтда бажарилишини талаб этилади. Бу муддат агротехник ва зоотехник муддатлар орқали аниқланилади. Шунинг учун мижозлардан пунктга тушадиган талабларни ўз вақтида бажаришни таъминлаш учун пункт бир хил русумли техника воситаларни кўпайтириш лозим бўлади, яъни хизмат кўрсатиш каналлар сонини оширади. Бу маълум даражада пунктнинг самарадорлигини оширади. Қишлоқ хўжалигидаги сервис сифати. Қишлоқ хўжалигидаги сервис корхонасининг рақобатбардошлигини таъминлайдиган омиллардан асосийси кўрсатиладиган хизмат сифатидир. Қишлоқ хўжалигидаги сервис корхонаси рақобатбардошлик даражасини оширишнинг асосий йўналишлари қуйидагилар: - хизмат кўрсатиш сифатини ошириш; - буюртмани бажариш вақтини камайтириш; - хизмат кўрсатишнинг имтиёзли ва сийловли баҳо сиёсатини олиб бориш; - мижозлар учун қулайликлар яратиш, уларга ҳурмат ва эҳтиром билан муомала қилиш ва хизмат кўрсатиш маданиятини ошириш; - ишлаб чиқаришни ривожлантириш, янги техника ва технологияни қўллаш, хизмат кўрсатишнинг янги шаклларини таклиф этиш. Хизмат кўрсатиш сифати – хизмат турлари, хизматни бажаришга сарфланган вақт, иш бажариш сифати, тақдим этилган қулайлик ва маданият даражаси билан характерланади. Хизматнинг юқори сифатига замонавий жихозларни қўллаш, меҳнатни тўғри ташкил қилиш ва рағбатлантириш, сифатли эҳтиёт қисмларни ишлатиш, иш сифатини назорат қилиш орқали эришилади. Хизмат кўрсатишнинг юқори сифати қишлоқ хўжалигидаги сервис фирмасининг хизматига талабни оширади ва унинг иқтисодий ҳолатини яхшилайди.

Буюртмани бажариш вақтини камайтириш – аҳолига хизмат кўрсатиш даражасига, корхона фаолияти самарадорлигига, айланма маблағлар айланишни тезлаштиришга ва корхонанинг фойда билан ишлашига олиб келади. В.В. Волгиннинг маълумотига [23] кўра хориж тажрибаси бўйича таъмирланган агрегатларни сотишдан тушган даромад янги техникаларни сотишдан кам эмас. Янги ва таъмирланган агрегатларни қўллаш орқали буюртмани бажариш вақтини камайтириш имконини беради. Қишлоқ хўжалигидаги сервис корхонасининг иш тартиби мижозларга қулай ва мослашган бўлиши лозим. Зарур бўлганда иш вақти чўзилади ёки дам олиш куни ҳам ишни ташкил этилади. Хизмат кўрсатишнинг имтиёзли ва сийловли баҳо сиёсатини олиб боришда қуйидаги шакллар қўлланилади: - кафолатли баҳони қўллаш, яъни дастлаб белгиланган баҳо қўшимча ишлар чиққанда ҳам ўзгармаслигини таъминлаш; - кечки, тунги вақтда ва дам олиш, байрам кунларида ҳамда катта ҳажмдаги буюртма бўлганда имтиёзли баҳони қўллаш; - диагностиканинг айрим турларини бепул ўтказиш, мижозларга совғалар топшириш. Хизмат кўрсатишнинг имтиёзли ва сийловли баҳо сиёсатини олиб бориш корхона имиджини ва ишдаги обрўсини оширади. Мижозлар учун қулайликлар яратиш, уларга ҳурмат ва эҳтиром билан муомала қилиш ва хизмат кўрсатиш маданиятини ошириш қуйдагиларда намоён бўлади: Мижознинг ишончини, хоҳишини ва сервис хизматига эҳтиёжини ошириш учун хизмат маданиятини юқори даражага кўтариш лозим. Хизмат маданиятининг асосий элементи бўлиб, хизмат кўрсатиш ходимларининг малакавий ахлоқи ҳисобланади. Малакавий ахлоқ мижозга хизмат кўрсатувчининг ташқи қиёфаси, тозалик ва шинамлик, ҳурмат ва эҳтиромда намоён бўлади. Малакавий

ахлоқни яхшилаш ходимларни танлаш, тайёрлаш ва малакасини ошириш, улар билан тарбиявий ишларни олиб бориш ва иқтисодий рағбатлантириш орқали амалга оширилади. Хизматнинг эстетик маданияти – хизмат кўрсатиш эстетикаси, интерьер, ходимнинг эстетик қиёфасидан иборат. Хизмат кўрсатиш эстетикаси мижознинг корхонага келишидан яхши таъсурот олиши, кўнгилдагидек шароитнинг мавжудлиги ва салонларнинг қулайлигига асосланади. Ходимнинг эстетик қиёфаси тозалик, орасталик, корхона белгиси туширилган фирма кийимида намоён бўлади. Ишлаб чиқаришни ривожлантириш, янги техника ва технологияни қўллаш, хизмат кўрсатишнинг янги шаклларини таклиф этиш. Қишлоқ хўжалигидаги сервис корхонаси ўзининг ишлаб чиқариш имкониятларини кенгайтириш, мижозларни жалб қилиш, ўзининг рақобатбардошлик афзалликларини ошириш учун ишлаб чиқаришни ривожлантиради, илғор технологияни қўллайди, хизмат кўрсатишнинг янги шаклларини таклиф этади. Бунинг учун янги техника ва технологияни қўллаш, замонавий автомобиллар, сифатли эҳтиёт қисмлар ва автоэксплуатацион материаллар билан савдо қилиш, юқори малакали савдо ходимларини ишга жалб қилиш, хизматнинг янги турларини (техникалар прокати, бошқа корхоналар, шу жумладан ТТКлар билан кооперация ишларини ташкил қилиш) ривожлантириш, техникаларга тез техник ёрдам кўрсатиш, абонентли хизмат кўрсатишни ташкил этиш каби тадбирлар амалга оширилади. Янги техника ва технологияларни қўллаш автомобилсозлик фирмаларининг автомарказларидаги дистрибьюторлари ёки дилерлари томонидан амалга оширилади. Техникаларнинг энг янги русумларини ва эҳтиёт қисмларини сотиш, уларга кафолатли хизмат кўрсатиш ҳам фирманинг ваколатли дилерларига топширилади.

Техника таъмирда бўлган мижозга бир неча соатга ёки кунга техникани прокатга бериб туриш ҳам мижозлар сонини кўпайтиради ва корхона рақобатбардошлилигини оширади. Техникани прокатга бериш амалиёти 1960 йилларда Тошкентдаги иккинчи таксомотор паркида тажриба сифатида синаб кўрилган, аммо ташкилий муаммолар туфайли давом эттирилмаган эди. Хорижий мамлакатларда автомобилларни прокатга бериш, шу жумладан, автосервисга келган мижозларга ҳам уни қўллаш кенг ривожланган. Бизда ҳам бу илғор тажрибани йўлга қўйиш мақсадга мувофиқ. Аҳолининг ўз автомобилларига ўзлари хизмат кўрсатишлари учун қишлоқ хўжалигидаги сервисларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш постлари ташкил этилади. Қишлоқ хўжалигидаги сервис корхонасида мижознинг кутиш вақтини камайтириш мақсадида “Техника калитини бериш” тамойили бўйича хизмат кўрсатиш ҳам мижозларни жалб қилишнинг самарали йўлларидан бири. Бунда мижоз ўз техника калитини қишлоқ хўжалигидаги сервис корхонаси ходимига топширади, у эса хизмат бўйича буюртма расмийлаштиришдан тортиб то таъмирланган техникани эгасига топширгунча бўлган амалларни бажаради. Қишлоқ шароитида сервисни ташкил этишда шахсий тадбиркорликни ривожлантириш ёки кўчма сервис устахонаси хизматини ташкил қилиш кенг имкониятлар яратади. Қишлоқ хўжалигидаги сервис сифатини белгиловчи ва кафолатловчи қонунлар, стандартлар, ҳавфсизлик ва экологик талаблар Қишлоқ хўжалигидаги сервис сифатига мижозлар қўядиган талаблар давлат қонунларида акс эттирилса, уларнинг бажарилишига ҳуқуқий асос яратилади. Техникалар сервиси сифатини таъминловчи қуйидаги ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатлар мавжуд: - давлат қонунлари ва стандартлари;

- тармоқ, муассасалар стандартлари, қоидалари ва талаблари (DStлар, низомлар, қўлланмалар ва хакозолар); - хизмат кўрсатувчи корхоналар стандартлари; Қишлоқ хўжалигидаги сервис сифати ҳақида қуйидаги қонунлар ва давлат стандартлари мавжуд: - “Ўзбекистон Республикасининг йўл ҳаракати хавфсизлиги ҳақидаги қонун” (1999 йил); - “Истеъмолчиларнинг ҳуқуқини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги қонун (1996 йил); - “Товарлар ва хизматларни сертификация қилиш тўғрисида”ги қонун; - Ўзбекистон Республикасининг стандарти O’zDSt 1049:2003 “Ўзбекистон стандартлаштириш давлат тизими. Автомототранспорт воситаларига техник қаров ва таъмирлаш бўйича хизмат кўрсатишга бўлган умумий талаблар”. Ушбу стандарт автомототранспорт воситаларига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш бўйича хизмат кўрсатишга бўлган умумий талабларни, белгиланган муддатларда ва етарли сифатли хизматлардан фойдаланишга, хизматлар ва уларни бажарувчилар ҳақида маълумотларни олишга фойдаланувчиларнинг ҳуқуқларини ўрнатади, буюртмаларни қабул қилиш ва расмийлаштириш, фойдаланувчилар билан ҳисоб-китоб қилиш қоидаларини белгилайди, бажарувчиларнинг ва фойдаланувчиларнинг вазифаларини ва мулкий жавобгарлигини ўрнатади. Унда техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш бўйича хизматларнинг номлари ва уларни бажариш борасида қўйиладиган талабларни белгиловчи 20 дан ортиқ давлат стандартлари келтирилган. Шуни таъкидлаш лозимки, автомобил ишлаб чиқаришдаги айрим амалларни бажаришга қўйиладиган талабларга тегишли стандартлар (уларнинг сони 70 дан ортиқ) ва техник шартларининг кўпчилиги автомобилларга сервис хизмати кўрсатишда ҳам қўлланилади.

Ўзбек стандарти O’z Dst 1057:2004 “Автотранспорт воситалари. Техник ҳолат бўйича хавфсизлик талаблари” умумий фойдаланиш техника йўлларида ҳаракатланадиган, эксплуатациядаги қишлоқ хўжалик техникаси, енгил ва юк автомобиллари, автобуслар ва автопоездларга мўлжалланган. Стандартда автотранспорт воситаларининг техник ҳолати бўйича хавфсизлик талаблари, АТВ ва унинг йўл харакати хавфсизлиги (ЙҲХ) ни ва атроф муҳит муҳофазасини таъминловчи қисмларининг охирги ҳолат параметрлари қийматлари ўрнатилган. ЎзР Давлат стандарти O’z Dst 1058:2004 “Автотранспорт воситалари. Техник кўрик. Назорат усуллари” умумий фойдаланиш автомобил йўлларида эксплуатация қилинадиган қишлоқ хўжалик техникаси, енгил ва юк автомобиллари, автобуслар ва автопоездларга таллуқлидир. Мазкур стандарт АТВнинг ЙХҲ, атроф муҳитни муҳофазасини таъминловчи элемент, бирикма ва тизимлари техник ҳолатини назорат қилиш усулларини ва АТВни эксплуатация қилишга рухсат этилмайдиган мезонларини ўрнатади. Тармоқ, муассасалар стандартлари, қоидалари ва талаблари қуйидаги ҳужжатларда ўз аксини топган: - “Автомобил транспорти харакатдаги таркибига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ҳақидаги Низом”; - “Фуқаролар автомобилларга техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ҳақидаги Низом”; - “Автомобилларга кафолатли техник хизмат кўрсатиш тўғрисида Низом”; - “«Ўзавтотеххизмат» ҳиссадорлик жамияти корхоналарида енгил автомобилларга техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш тўғрисидаги Низом” ва бошқалар. Хизмат кўрсатувчи корхоналар стандартлари: - “«Автотеххизмат» Тошкент ҳудудий очиқ ҳиссадорлик жамияти корхоналарида енгил автомобилларга техник ҳизмат кўрсатиш ва таъмирлаш

тўғрисидаги Низом”. Низомда автомобилларга техник хизмат кўрсатиш станцияси (АТХКС)да бажариладиган ишлар ва хизматларнинг тахминий рўйхати, буюртмани расмийлаштириш, қабул қилинаётган ва эгасига қайтарилаётган автомобилларга бўлган умумий талаблар келтирилган; - “Корхоналар сифат тизими стандарти”. Бу стандарт истеъмолчиларнинг маҳсулот сифатига бўлган талабини қондирилганлик даражасини баҳоловчи самарали услубни ўрнатиш, истеъмолчиларни компания маҳсулотлари ва дилерлар ҳизматлари билан қондирилганлик даражасини ошириш учун дилерлар бажарган хизматлар сифати устидан назорат ўрнатишни таъминлайди. Маълумки, бозор иқтисодиёти шароитида рақобатга чидаш ва унда муваффақиятли кураш олиб боришнинг асосий шартларидан бири бозорга қўйилган товар (молни) ёки хизматнинг юқори сифатли бўлиши ва бунга бериладиган кафолатлардир. Қишлоқ хўжалигидаги сервис хизмати ҳам бу қоидадан мустасно эмас, чунки мижозлар автомобилларига кўрсатилаётган хизматларнинг сифати хизмат кўрсатувчиларнинг бозордаги, тадбиркорликдаги муваффақиятлари гаровидир. Хизмат кўрсатиш соҳасида, жумладан қишлоқ хўжалигидаги сервис хизматида ҳам, сифат икки қисмдан, яъни автомобилда бажарилган ишларнинг сифати ва автомобиллар эгалари мижозларга қилинадиган муомила маданияти ва қулайликлардан иборатдир. Масалан, “ЎзДЭУАвто К о ” корпорацияси автосервисни қуйидагича таърифлайди: “Сервис - бу сифат бўлиб, мижозлар талабларини тўла қондиришга йўналтирилган турли, мумкин бўлган қулайликлардир” ёки “... энг муҳим вазифа мижоз автомобили энг яхши хусусиятларга эга бўлиш учун нималар қилмоқни аниқлашдир”. Бу сатрлар автомобилларда бажариладиган ишларнинг сифати қатори улар эгаларига кўрсатиладиган турли қулайликлар ва ҳизматлар муҳимлиги сервис нуқтаи назаридан таъкидланади. Шу нарсани айтиш лозимки, яқин ўтмишимизда, бизнинг сервисимиз автомобилларга хизмат кўрсатишда маълум бир даражадаги, гарчи юқори бўлмаса ҳам, сифатни таъминлаб келган бўлса-да, улар эгалари-мижозлар эҳтиёжлари

бутунлай тан олинмаган, улар учун ҳатто оддий қулайликлар яратилмаган, керакли маълумотлар берилмаган. Ҳозирги пайтда бу соҳадаги аҳвол аста тузатилиб келиняпти, аммо талаблар даражасидан ҳали йироқ, ўтмишнинг иллатлари барҳам топганича йўқ. Техникаларда техник хизмат ёки таъмирлаш миқёсида бажариладиган ишлар фақат шундай ҳолатларда сифатли деб тан олинади-ки, қачонки ўша ишлар техник ҳужжатларда кўрсатилган технологик тартибда, техник талаблар ва шартларга риоя қилган ҳоллардагина бажарилса! Масалан, Хўш, ТХ ва таъмирлаш ишларини бажараётган ишчининг бу талаблардан хабари борми? Шу талаблар даражасида иш бажара оладими? Бунга шароит борми? Ниҳоят, буни ким назорат қилади? Ким унга кафолат беради? Шунга ўхшаш саволлар жуда кўп, яна маълум даражадаги меҳнат унумдорлигини таъминлаш талаб этилади. Шунинг учун ҳам юқорида келтирилган талабларга риоя қилиш ва бир вақтнинг ўзида бажарилаётган ишларнинг юқори унумдорлигини таъминлаш жуда мураккаб масала бўлиб, кўпдан-кўп омилларга боғлиқ бўлганлиги сабабли сифат муаммосини ечиш осон бўлмайди. Ҳар бир соҳадаги каби автосервис хизмат кўрсатишда ҳам сифат муаммосини ечишда ҳар томонлама ёндошиш (системнўй подход) талаб этилади, яъни бир неча ўзаро боғлик бўлган масалаларни кетма-кет ёки параллел равишда ҳал этиш зарурияти пайдо бўлади. ТХ ва таъмирлаш ишлари сифатини шакллантирувчи омилларни санаб ўтамиз: 1. Ишлаб чиқаришни технологик тайёрлаш; 2. Моддий-техника таъминоти; 3. Кадрларни тайёрлаш ва доимо ўқитиш; 4. Метрологик таъминот; 5. Хизмат сифатига бўлган талабларни меъёрлаштириш (нормалашти- риш) ва хизмат сифати даражасини барқарорлаштириш; 6. Хизматни аттестациядан ўтказиш (сертификация);

7. Хизмат сифатини яхшилашни рағбатлантириш; 8. Хизмат сифатини бошқаришни ҳуқуқий таъминлаш; 9. Давлат томонидан давлат стандартлари жорий этилиши, унга риоя этилишини ва техник шартлар, техник ўлчов воситалар ҳолатини назорат қилиш; 10. Хизмат сифатини муассасалар (маҳкамалар) томонидан назорат қилиш; 11. Тизимни маълумот (ахборот) билан таъминлаш. Шу кўрсатилган барча йўналишлар бўйича корхонада ишлаб чиқариш стандартлари тузилади ва уларда ўз йўналишлари бўйича бажариладиган тадбирлар, бажарувчи бўлимлар ва ижрочилар аниқ кўрсатилади. Ҳар қандай кўрсатиладиган хизмат сифатига мижозлар қўядиган талаблар давлат қонунларида акс эттирилади ва шу ҳолатдагина уларнинг бажарилишига ҳуқуқий асос яратилади. Ўзбекистонда бундай қонунлар ҳозирча иккита: ”Истемолчилар хуқуқини химоя қилиш тўғрисидаги қонун» (1996 йил май ойида қабул қилинган) ва “Товарлар ва хизматларни сертификация қилиш тўғрисидаги қонун». Биринчи қонунда товар (мол) ишлаб чиқарувчи ёки савдо қилувчилар билан истеъмолчилар, мижозларнинг ўзаро ҳақ-ҳуқуқлари, вазифалари, жавобгарликлари умумий тарзда келтирилган. Иккинчи қонунда эса товарни ёки хизматни сертификация қилиш, яъни уларни барча талаблар, стандартлар асосида тайёрланганлиги ёки бажарилганлигини давлат томонидан тасдиқлаш ва шунга ҳужжат ёки белги олиш тартиблари келтирилган. Бу қонунлардан ташқари давлатнинг яна бир қанча стандартлари (ГОСТлари) мавжуд бўлиб, улар хавфсизликни таъминлаш ва табиатни асраш,экологик талабларидан келиб чиқади, масалан, автомобил габаритлари, чироқлари, сигнализация, бошқарув органларига қўйилган стандартлар шулар жумласидандир. Шунингдек, муассасалар (махкамалар) ва соҳаларнинг ўз стандартлари мавжуд. Булар автомобиллар ишлаб чиқарувчи фирмаларнинг ўз

махсулотлари ва уларга техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлашда қўлланиладиган турли қоидалар, низомлар, техник талаблар, шартлар, технологик интизом ва ҳоказолардир. Юқорида келтирилган давлат қонунлари, стандартлари, соҳа ва муассасаларнинг талаблари ва стандартлари асосида автосервис хизмати кўрсатувчи корхоналар хизмат сифатини таъминлаш ва уни талаблар даражасида барқарор ушлаб туриш мақсадида айтиб ўтилган йўналишлар бўйича ўз стандартларини ишлаб чиқаради ва амалга оширади. Товарлар ва хизматлар сифатига қўйиладиган барча ҳуқуқий ва меъёрий ҳужжатлар тизимини қуйидаги чизмада тасаввур қилиш мумкин (расм-4). I – бўғин II -бўғин III -бўғин Давлат конунлари ва стандартлар Тармок, муассасалар стандартлари, коидалари ва талаблари (ГОСТлар, низомлар, кулланмалар ва х.к.) Хизмат кырсатувчи корхоналар стандартлари Сифатни таъминловчи стандартлар Мижозлар учун хизмат сифатини кафолатловчи кырсатмалар Ташкилий, техник, технологик ва хоказо тадбирлар мажмуаси Бузилмай ишланган ресурслари ва юрган йуллар, кунлар ва хоказо

Расм Қишлоқ хўжалигидаги сервис хизматини хуқуқий ва меъёрий таъминловчи ҳужжатлар тизими. Ўзбекистонда иккинчи бўғинда («Ўзавтосаноат» корпорацияси) томонидан «ЎзДЭУ авто» автомобилларига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш тўғрисидаги низоми» ва «Аҳоли автомобилларига хизмат кўрсатиш қоидалари» ишлаб чиқилган. Низомда автомобиллар техник хизмати ва таъмирлашлар асослари ва меъёрлари, ва шунингдек уларни автотеххизмат корхоналарида ташкил этиш бўйича тавсияномалар келтирилади. Низом асоси қилиб автомобиллар техник ҳолатини таъминловчи маълум бир стратегия танлаб олинади. Коидада эса мижоз билан бажарувчи-ижрочи орасидаги алоқаларни, тартибларни ҳуқуқий меъёрлари келтирилади. Коидадан, хусусан, шуларни келтириш мумкин: буюртмани бажариш муддати: -ТХ ва давлат техник қаровига тайёрлаш - 2 кун; -Жорий таъмирлаш - 15 кунга қадар; -Кузовни тўла бўяш (эскисини олиб ташлаб) - 15 кунга қадар; -Кузовни тўла тиклаш ва бўяш - 45 кунга қадар; Сифат кафолати: ТХ - камида 10 кун; автомобил, агрегат, узелнинг жорий таъмири - 30 кун; Кузовни бўяш - 6 ой Агрегатни тубдан таъмирлаш - 6 ой,( босган йўли 15 минг кмга) қадар; Ҳуқуқий - меъёрий ҳужжатлар кўп бўлгани билан амалда сифат масаласида кўп муаммолар тўла ҳал бўлганича йўқ.

Адабиётлар : 1. Хабатов Р.Ш. и др. Эксплуатиция машина – тракторного парка. 2. Заволишин Ф.С. Основы расчета механизираванных процессов в растениеводстве М.Колос.1973 3. Общеесоюзные нормы технологического проектирования ОНТП. М.Колос.1990-1991. 4. Завражнов А.И.Технологическое проектирование ферм и комплексов. Алма-Ата. Кайнар, 1982. 5. Рыбоков М.И. Проектирование механизации произвадстваннтх процессов в жавотноводстве. Алма-Ата. 1986. 6. Романович Ж А Сервесноя деятельност 6 Учебник М. 2007 г. Калацев С Л 7. Зайченко Ю.П. Исследевоние операции Киев «Вища Школа» 1978. 8.Санаев Н.С. ва бошқалар. Фермер хўжаликларида бизнес режа тузиш ва амалиётга жорий этиш

Похожие

Сервис тизимининг назарий асослари

Тола туғрисида тушунча пахта толасининг сифат кўрсаткичлари

Ем-хашак етиштиришни ахамияти. Озуқа турлари ва сифат кўрсаткичлари

Сервис пунктларини лойиҳалаш асослари

Транспорт агрегатларидан фойдаланиш кўрсаткичлари