Сабзавот ва мева маринадлари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Сабзавот ва мева маринадлари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

98 KB

Сабзавот ва мева маринадлари Режа: 1. Сабзавот маринадлари 2. Консерваланган патиссонлар 3. Мева ва резаворлар маринади

Маринад – мева ва сабзавотдан тайёрланган, устига уксусли қуйма қуйилган консерва маҳсулоти. Қуйма таркибига, уксусдан ташқари, туз, қанд ва зираворлар киради. Маринад қуймаси таркибига кирувчи компонентлар керакли таъмни таъминлайдиган тарзда танланади. Уксус кислотаси консерваловчи таъсирга эга, у актив кислоталиликни ошириш ҳисобига таъсир кўрсатади. Чиритиш ва ёғнордон бактериялари каби микроорганизмлар ривожланадиган рНнинг минимал қиймати 5,6га тенг, ичак таёқчалари учун – 4,4; сутнордон ва нитрогенловчи бактериялар учун – 4,0га яқин. рН муҳитнинг 4гача пасайиши со li , proteus , putrificus , Bacillus subtilis каби бактериялар ривожланишини тўхтатади. Кўплаб бактерияларнинг споралари уксус кислотасининг 6%гача концентрацияли эритмасида узоқ вақт бўлиб, ҳалок бўлмаса ҳам, бу шароитда ривожлана олмайди. Уксус кислотасининг заиф эритмасида моғор, уксуснордон бактериялар ва айрим бошқа аэроб микроорганизмлар яхши ровожланади. Маринадлашда қўлланадиган туз, қанд, зираворларнинг эфир мойлари маълум даражадаги консервалаш хусусиятига эга. Уксус кислотасининг маҳсулот таъмига таъсирини ҳисобга олиб мева ва сабзавотни маринадлаганда, у 0,9%дан ортиқ миқдорда қўлланилмайди. Уксус кислотасининг бу миқдори маҳсулот бузилмаслигини кафолатлай олмайди, шунинг учун маринадлар герметик тарада ишлаб чиқарилади ва пастерланади. Маринадлаш учун уксус, яъни уксус кислотасининг 3–6%ли эритмаси ишлатилади. Уксус кислотасининг эриш температураси 16,7 0 С, қайнаш температураси 118,5 0 С. Сувда у хоҳлаган нисбатда эрийди. Уксус кислотаси сувдаги 78–80%ли эритмасининг 20 0 С температурадаги зичлиги 1,070 г/см 3 ни ташкил этади. Уксус кислотасининг юқорироқ ва камроқ концентрациядаги эритмалари пастроқ зичликка эга. 100%ли уксус кислотасининг зичлиги 1,0498 г/см 3 ни ташкил этади. Уксус кислотасининг 1,0498 – 1,070 г/см 3 оралиқдаги зичликларига икки хил концентрация мос келади. Уксус

кислотасининг бу оралиқдаги концентрациясини зичлик бўйича аниқлаш учун унга озроқ миқдорда сув қўшилади. Агар бунинг натижасида зичлик ортса, у ҳолда кислота 78%дан юқорироқ концентрацияли, пасайса – 78%лидан пастроқ концентрацияга эга бўлади. Уксус уксус эссенциясидан олиниши мумкин. Эссенция - уксус кислотасининг 70–80%ли эритмаси. Эссенция ёғочни қуруқ буғлатиш ёки синтетик усулда олинади. Эссенциядан олинадиган уксус ўткир таъми билан фарқ қилади. Шу сабабли маринад ишлаб чиқариш учун биокимёвий уксус ишлатиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади. Спиртли (шаробли), мева-резаворли (узум, олма ва ҳ.к.), солодли, ароматли биокимёвий уксус турлари мавжуд. Биокимёвий уксус спиртнинг уксусли бижғиши натижасида ҳосил бўлади. Micoderma aceti (уксус замбуруғи) бактерияси таъсири остида этил спирти уксус кислотасига ўтади: СН 3 СН 2 ОН + О 2 → СН 3 СООН + Н 2 О Спиртли (шаробли) уксус спиртнинг заиф эритмаларидан ишлаб чиқарилади. Унинг таркибида 3–5% уксус кислотаси ва 0,3–0,4% экстрактив моддалар мавжуд. Спирт уксусида мева-резавор уксусига ўхшаган хушбўй компонент (аромат) мавжуд эмас. Мева-резавор уксуси, жумладан, узум уксусини олиш учун, меваларни қайта ишлашда ажралган чиқитлар ҳамда ачиган шароб ишлатилади. Бундай уксус яхши ҳид ва таъмга эга бўлади. Унинг таркибида 4% уксус кислотаси ва 0,8%-дан юқори экстрактив моддалар (қандни ҳисобга олмаганда) ва 1%гача спирт мавжуд. Солод уксуси солод (кўкарган арпа ёки жавдар дони)дан олинади. У майдаланади, крахмални қандлаштириш учун фермент билан ишлов берилади. Ҳосил бўлган глюкоза дрожжалар ёрдамида бижғитилади, спирт юзага келади. Ҳосил бўлган ачима хушбўй компонетлар юзага келгунча бир неча ҳафта сақланади, сўнгра уксуснордон бижғитиш амалга оширилади.

Солод уксуси 5–6% уксус кислотасига эга, унда 1,7–2,0% экстрактив моддалари ва 0,2–0,5% спирт мавжуд. жад вал Маринадла р Маринадлар таркибидаги уксус кислотасининг миқдори, % Сабзавот Мева-резавор Нордонлиги паст Нордон 0,4 – 0,6 0,61 – 0,9 0,2 – 0,6 0,61 – 0,8 Аромат уксуси мева ёки зираворлар қўшиб сақланади, натижада унда керакли таъм ҳосил қилинади. Ушбу мақсадда сельдерей, эстрагон, райҳон, чабер, лимон ялпизи, олхўри ва бошқа мевалар ишлатилади. Маринадлар таркибидаги уксус кислотасининг концентрацияси бўйича нордонлиги паст ва нордон турларга ажралади (8-жадвал). Маринад ишлаб чиқариш учун қуйидаги сабзавотлар ишлатилади: – бодринг, шакли тўғри, пўстлоғи зич, уруғи етилмаган; – патиссон, майда ўлчамли, ясси ликопли ёки яримликоп шаклдаги, уруғи етилмаган; – томат, мевалари қизил, пушти ва кўк, майда этли бўлиши мақсадга мувофиқ; – бақлажон, цилиндр шаклида, диаметри 60 мм гача, уруғи етилмаган; – кабачок, узунлиги 110 мм гача, диаметри 60 мм , уруғи етилмаган; – қалампир, қизил, ширин, девори қалин, узунлиги 70 мм ва узунроқ; – рангли карам, боши оқ ва зич, ўлчами йирик ва ўртача. Бундан ташқари, маринад ишлаб чиқариш учун оқбош ва қизил бош карамлар, қўзоқли ловия, лавлаги, пиёз, саримсоқ, портулак ва хрен ишлатилади. Асосан нордонлиги паст маринадлар ишлаб чиқарилади. Нордон маринадлар ишлаб чиқариш учун рангли ва оқбош карам, саримсоқ ва бошли пиёз ишлатилади.

Мева маринадлари ишлаб чиқариш учун қуйидаги хом ашёлардан фойдаланилади: – майда мевали олма – жаннат ва хитой олмалари; – нок, кузги ва қишки, зич ва шарбатли навлари, эти оч рангли; – олча, тўқ рангли, эти зич; – олхўри, ёрилишга чидамли, пўстлоғи зич, тайёр маҳсулотда ўз рангини яхши сақлайдиган нави. Ушбу талабларга венгерка, ренклод (яшил ва сиёҳранг), мирабель жавоб беради; – қизил, бошқа консервалар учун ишлатиладиган навларнинг барчаси; –узумнинг истеъмол навлари, этли йирик ва пўстлоғи қалин; – қора қорағат, мевалари йирик, юпқа пўстлоқли, кам уруғли. Бундан ташқари, гилос, қизил ва оқ смородина ишлатилади. Мевалардан асосан нордонлиги паст маринадлар ишлаб чиқарилади. Нордон маринадлар кислоталилиги 0,75–0,8%ни ташкил этадиган узум ва олхўридан ишлаб чиқарилади. Сабзавот маринадлари Консерваланган бодринг . «Консерваланган бодринг» кенг тарқалган сабзавот маринадларидан ҳисобланади. Ушбу консервалар механизациялашган линияларда ишлаб чиқарилади. Уларни ишлаб чиқариш учун уруғи етилмаган барра бодринг ишлатилади. Бодринг эрта тонгда, эти таранг ва таъми яхши бўлган вақтда йиғилиши керак. Бодринг таркибида тахминан 4% қуруқ модда, жумладан, 1–1,5% қандлар мавжуд. Нежинский 12, Гривский, Росинка, Бирючекутский 193, Должик, Дружба 60, Котайский, Донской 175 навдаги майда бодринглардан тайёрланган консерваларнинг сифати юқори баҳоланади. Бодрингнинг шакли тўғри, ранги яшил бўлиши керак. Сўлиган (бужмайган), шакли ёмон (буралган, қармоққа ўхшаб қолган, учи ёки кети шишган), ўсиб кетган (сарғайган, етилган уруғли, ичида бўшлиқ ҳосил бўлган), механик зарар етказилган, жуда кирланган, касалликлар ва қишлоқ

хўжалик зараркунандалари зарар етказган бодринглардан консерва ишлаб чиқарилмайди. Бутун консерваланадиган бодрингнинг узунлиги экстра нав учун –70, олий нав учун – 90, I нав учун – 110 мм дан ошмаслиги керак. Уруғи сувли етилмаган, узунлиги 140 ва диаметри 50 мм гача бўлган йирик бодрингдан ҳам I нав консервалар ишлаб чиқарилади, аммо бундай маҳсулотнинг сифати пастроқ юради. Бодрингни далада қўлда териш жуда кўп меҳнат талаб қилади. Венгрияда ишлаб чиқарилган тракторда судраладиган VU русумли бодринг териш машинасининг иши қониқарли натижа беради. Машина ўсимликни кесади, меваларини ажратади ва конвейер ёрдамида машинанинг ён томонидаги майдончада ўрнатилган яшчикларга узатади. Машина ҳосилни бир маротаба териш учун мўлжалланган. Шунинг учун дастлабки 3–4 терим қўлда амалга оширилади. Агар бодрингнинг керакли нави экилган бўлса, механик зарар кўрган бодринг миқдори 1,5%дан ошмайди. Унумдорлиги 3000 кг/с хом ашёни ташкил этувчи, бодрингни консервалашга тайёрлаш ва навлаш механизациялашган станцияси – ВЕУ-0,1 да (Комплекс фирмаси, Венгрия) бодринг шчёткали ювиш машинасидан навлагичга ўтади ва диаметри йирик мева бракка ажратилади. Диаметри 40– 50 мм бўлган бодринг инспекциялаш транспортёри ёрдамида параллел ишловчи учта навлаш станцияларига узатилади. Транспортёрда шакли нотўғри бодринг ажратилади. Навлагичлар бодрингни диаметри бўйича икки навга – диаметри 20 мм дан кам ва кўп бўлган ҳамда узунлиги бўйича учта навга – 70, 70 – 90, 90дан узун бўлган бодрингларга ажратади. Ажратиб олинган бодринг ювилади ва тўқималардаги ҳаво чиқиб кетиши учун 5 соат давомида тоза совуқ сувда ивитилади (сувда сақланади). Совуқ сувда сақлаганда, бодринг ҳужайралараро бўшлиқдаги ҳавони нафас олиш учун сарфлайди. Ҳавонинг янги оқими сув туфайли бодринг ичига кира олмайди. Ивитиш бодрингнинг зич консистенцияси сақланишини

таъминлайди, акс ҳолда стериллаш вақтида бодринг юмшаб кетади. Бу операциянинг камчилиги шундан иборатки, ишлаб чиқариш цикли узайиб кетади, бодринг ивитиш учун ишлаб чиқариш майдонини банд этувчи катта сиғимли чанлар ўрнатиш талаб этилади. Шунинг учун ивитиш ўрнига 3–5 дақиқа давомида температураси 60 0 С бўлган сувда сақлаш усули қўлланилади. Бунда бодринг юзасидан мум қисми ювилиб кетади, натижада бодринг ичига сув кириши учун имконият ошади. У зич ва карсилдоқ бўлади. Бодрингнинг иссиқда пишиб ўтишининг олдини олиш учун иситилган сувда ушлагандан сўнг тезда совуқ сувда совутилади. Тайёрланган бодринг ювилади, инспекцияланади, айни вақтда думлари олинади. Сўнгра бодринг лакланган тунука, шиша банка ёки бутилларга жойланади. Ҳар бир банканинг остига дастлаб ювиб, 4–6 см узунликда майдаланган кўкат ва зираворлар солинади. Кўкат ва зираворлар тўпламига хрен, ялпиз, сельдерей, укроп, петрушка, дафна барги, қўзоқли қалампир, қора мурч, хушбўй мурч, долчин, аччиқ қалампир ва саримсоқ киради. Шунингдек, қуруқ зираворларга СО 2 гази билан ишлов бериб ажратиб олинган экстрактлар ишлатилади. Зираворлар катта сиғимдаги тараларнинг (2–3 л ) остига солинади ва устига бодринг тахланади. Тўлдирилган тарага таркибида 6–7% туз ва 1% сирка кислотаси бўлган фильтрланган иссиқ (85 0 С) эритма солинади. Кислота эритмага охирги дамда, бевосита банкага қуйишдан илгари солинади. Сирка ёки сирка кислотасининг керакли миқдори ( N ) 100 кг қуймага кг да қуйидаги формула бўйича аниқланади:M N mm 100 100 21    , бунда m 1, m 2 – консерва ва уксусдаги уксус кислотаси (уксус эссенцияси)-нинг миқдори, %; М – қадоқлаш вақтидаги банкага солинган қуйма миқдори, соф оғирликдан % ҳисобида. Тўлатилган банкалар герметик беркитилади ва 100 0 Сда стерилланади. Стериллашнинг давомийлиги, таранинг ўлчами ва материалига қараб, 5–15

дақиқа давом этади. Стериллашдан сўнг маҳсулот эзилмаслиги учун тезда совутилади. Стериллаш микроорганизмларни ҳалок этаибгина қолмай балки маҳсулот сифатини ёмонлаштирувчи ферментларни инактивлайдиҳам. Пектолитик ферментлар моғор билан биргаликда маҳсулотга тушиб, хом ашё тўқималарини юмшатади. Пероксидаза таъсирида бодринг нохуш таъм олади. Бу фермент иссиқликка чидамли бўлса ҳам, 85 0 Сдан юқорироқ температурагача иситиш вақтида у ҳам инактивлашади. Стериллаш ва кейинги сақлаш вақтида диффузион-осмотик жараёнлар юзага келади. Бу жараёнлар натижасида шарбат бодринг танасидан қуймага, ош тузи ва уксус кислотаси эса – қуймадан мева тўқималарига ўтади. Маҳсулот 5 кун сақлангандан сўнг бу жараёнлар кескин секинлашади, 25–30 кундан сўнг эса амалда тўхтаб қолади. Консервадаги бодринг миқдори консерва соф оғирлигининг 50–55%ни, зиравор ва кўкатлар миқдори 2,5–3,5%ни ташкил этади. Тайёр маҳсулотдаги ош тузининг миқдори 2,5–3,0%, уксус кислотаси бўйича умумий кислоталилик 0,4-0,6%. Бодрингдан одатдаги нордонлиги паст маринад ҳам тайёрланади. Унда хом ашё қуйидаги схема бўйича тайёрланади. Бодринг ўлчами бўйича навланади, ювилади, инспекцияланади ва думи олинади, 50–60 0 Сда бланширланади, совутилади, банкаларга жойлаштирилади ва маринад қуймаси қуйилади. Маринад таркибида уксус кислотаси ва ош тузидан ташқари қанд ҳам мавжуд. Ўлчами 110 мм дан ортиқ бўлган йирик бодринг узунлиги 20–30 мм бўлган ҳалқаларга кесилади. Тайёр маҳсулотда қанд, ош тузи миқдори ва умумий кислоталилик меъёрланади. Консерваланган патиссонлар . Герметик тарада консервалаш учун фақат ўлчами кичик, эти майин ва ширин бўлган барра патиссонлар олинади. Хом ашё ювилади, ранг ва ўлчамлари бўйича навланади, думи олинади, диаметри 7–12 см бўлган йирик патиссонлар бўлакларга бўлинади.

Патиссонни консервалашнинг кейинги босқичлари бординг консервалашга ўхшаш. Бошқа турдаги сабзавотларни консервалашга тайёрлаш қуйидаги тартибда амалга оширилади. Томат. Томат ювилади, инспекцияланади, думи олинади ва чайилади. Йирик томат иккига бўлинади. Сабзи. Сабзи ювилади, инспекцияланади, пўстлоғи ва барги олинади, юмшатиш учун 2–4 дақиқа давомида сув ёки буғда бланширланади ва совуқ сувда совутилади. Сўнгра сабзи айлана, пластинка, юлдузча, кубик шаклида кесилади. Лавлаги. Лавлаги ювилади, инспекцияланади, барг қолдиқларидан тозаланади ва пўслоғини олишни осонлаштириш учун бланширланади. Бланширлаш буғ ёрдамида берк шпаритель (дигестер)да 110–120 0 Сда 10–15 дақиқа давомида амалга оширилади. Бланширланган лавлагининг пўстлоғи арчилади. Майда лавлаги бутунлигича, йириклари эса пластинка ёки кубик шаклида кесилган ҳолда маринадланади. Рангли карам. Рангли карамнинг устки барглари олинади, барглари алоҳида-алоҳида ажратилади, ювилади, оқлаш учун бланширланади. Маринадлаш карамдан табиий консерва тайёрлашдаги тартибда амалга оширилади. Оқбош ва қизилбош карам. Карамнинг устки қатламлари олинади, ўзаги пармалаб олингач ювилади ва майдалаб кесилади. Майдаланган карам бир дақиқа давомида қайнаётган сувда бланширланади. Карамнинг иссиқлик таъсирида тез пишувчи навлари, бланширлаш ўрнига, 2% миқдордаги туз билан аралаштирилиб 1–2 соат давомида хона температурасида сақланади. Маринадланган карамни сақлашда унинг қорайиши кузатилади, натижада маҳсулотнинг ташқи кўриниши ёмонлашади. Қорайиш темирнинг сульфитлари ҳосил бўлиши, полифеноллар оксидланиши ёки меланоидинлар ҳосил бўлиши натижасида содир бўлади.

Зираворларни карамга бевосита қўшиш ҳам маҳсулот қорайишига олиб келади. Маринадланган карамнинг табиий оқ рангини сақлаш учун унга 0,2%– ли олтингугурт диоксиди ( SO 2 ) билан 3 дақиқа давомида қайнаб турган сувда ишлов бериш ва совутиш керак. Бош пиёз. 25 мм диаметрли пиёз бутунлигича маринадланади. Унинг пўстлоғи, илдиз ўзаги, думи олинади; ювилади; қайнаётган сувда 2–3 дақиқа бланширланади ва совутилади. Қўзоқли ловия. Ловия қўзоғининг учлари кесилади, йирик дуккаклилар 25–30 мм узунликдаги бўлакларга кесилади, қайнаётган сувда 2–4 дақиқа давомида бланширланади ва совутилади. Қўзоқли чучук қалампир. Қалампир ювилади, уруғдони олинади, уруғлари тўкиб олинади, узунлиги бўйича икки бўлакка бўлинади, 0,5–1,0 дақиқа сувда бланширланади ва совутилади. Хрен. Хреннинг илдизи инспекцияланади, 1–2 соат совуқ сувда ивитилади, пўстлоғи олинади, учлари кесилгач, ювилади ва волчокда майдаланади. Портулак. Портулак салат сабзавотлар оиласига киради. Унинг таркибида эркин шовул кислотаси мавжуд ва кислоталилиги баланд. Хом ашёнинг ёғоч бўлган шохлари олинади, ювилади, бланширланади ва сувда совутилади. Саримсоқ. Саримсоқ бутунлигича ёки доналаб ва пўстлоғи тозаланиб маринадланиши мумкин. У 50–70 0 С температурали сувда 2 соат ивитилади, юзасидаги ёпғич барглари (пўстлоғи)нинг, қуриган қисмлари олинади ва ювилади. Кабачок. Кабачокнинг думи олинади ва ювилади. Узунлиги 110 мм гача бўлгани бутунлигича консерваланади, йириклари эса 15–25 мм қалинликда ҳалқа қилиб кесилади ва консерваланади. Бақлажон. Бақлажоннинг думи олинади, ювилади, 12–15 мм қалинликдаги думалоқ бўлакларга кесилади, тузланади, ўсимлик мойида

қовурилади ва совутилади. Қовургандаги кўринар камайиш фоизи 15–20ни ташкил этади. Қовоқ. Қовоқнинг пўстлоғи ва уруғи олинади, кубик шаклда майдаланади ва 3–4 дақиқа давомида қайноқ сувда бланширланади. Янги сабзавот билан биргаликда маринадлаш учун аввалдан тузланган сабзавот ҳам ишлатилади, булар: тузланган бодринг, томат, рангли карам, қўзоқли чучук қалампир, пиёз. Тузланган сабзавот 8–24 соат давомида совуқ оқар сувда туз миқдори 1–3%га тушгунча ушланади. Тузнинг сабзавотда қолган қисми қуйма маринад рецептида ҳисобга олинади. Дастлабки ишлов берилган сабзавот сиғими 3 л гача бўлган шиша ёки тунука банкаларга жойлаштирилади ва устидан маринад қуйилади. Банкалар герметик беркитилади ва 90–110 0 С температурада стерилланади, сўнгра совутилади. “Ассорти” сабзавот аралашмаси маринади . Ушбу маринадлар кенг ассортиментда ишлаб чиқарилади. “Украинский” , “Донской”, “Кубанский”, “Ташкентский”, “Сумской” ва бошқа салатлар шулар жумласидан. Умумий овқатланиш учун “Майский”, “Южний”, “Столовий”, “Нежинский”, “Овошчной”, “Закусочний” салатлари ишлаб чиқарилади. Сабзавот маринадлари тўпламига 2тадан 6тагача сабзавот (бодринг, томат, рангли карам, оқбош карам, пиёз, сабзи, қўзоқли ловия, яшил нўҳот, хрен, лавлаги) киради. Оқбош карам баъзан олма ва клюква қўшиб маринадланади. Салатлар таркибига, сабзавотдан ташқари, кунгабоқар мойи, ош тузи, зираворлар (хушбўй мурч, дафна барги, гвоздика) киради. Сабзавот маринадидан ташқари, сабзавот-қўзиқорин салатлари ишлаб чиқарилади. Уларнинг рецептига маринадланган қўзиқорин, янги оқбош карам, бошли пиёз ҳамда тозаланган кунгабоқар мойи киради. Тайёрланган сабзавот бўлакларга бўлинган қўзиқорин билан аралаштирилади, уксус ва зираворлар қўшилади.

“Ассорти” маринади ва салатлар ишлаб чиқариш учун сабзавот одатдаги йўл билан тайёрланади. Салатлар ишлаб чиқаришда тайёрланган сабзавот устига ош тузи сепилади ва 10–15 дақиқа ўтгач, яхшилаб аралаштирилади. Банкаларга қадоқланган аралашмалар устига маринад қуйилади. Банкалар герметик беркитилади ва 100 0 Сда стерилланади. Кислоталилиги паст сабзавотли салатларни стериллаш учун юқорироқ температура қўлланилади. Таркибига яшил нўҳот кирган “Сумской” салати учун стериллаш температураси 120 0 Сни ташкил этади. Мева ва резаворлар маринади Маринад ишлаб чиқариш учун ишлатиладиган мева ва сабзавот қуйидаги тартибда тайёрланади. Данакли мевалар. Меванинг думи олинади. Олхўрига ёрилиб кетмаслиги учун игна суқилади ёки мева юзасида тўр қилиш учун бланширланади. Олча, гилос ва қизил бланширланмайди. Узум. Узум боши алоҳида шингилларга ажратилади. Баъзан узум бошидан доналаниб олиб маринадланади. Қорағат ва крижовник. Қорағат бутун боши билан ёки алоҳида резаворларга ажратилган ҳолда маринадланади. Қорағат резаворлари чўпдан тозаланади, крижовникнинг эса думи олинади. Нок. Нокнинг майда мевалари бутунлигича маринадланади, йириклари – нимталанади ёки чоракталанади. Барча турдаги нокнинг думи, гулкоса ва уруғдони олинади. Баъзан нокнинг пўстлоғи ҳам арчилади. Олма. Майда олманинг (хитой олмаси, тоғолма) думи кесилади ва уруғдони олинади. Улар бутунлигича маринадланади. Йирик олмалар маринадлашга нок каби тайёрланади. Уруғли мевалардаги ошловчи моддаларни оксидловчи ва флобафенлар ҳосил қилувчи ферментларни инактивлаш учун мева қайноқ сувда бланширланади ва совуқ оқар сувда совутилади.

Мевани бланширлаш жараёнининг давомийлиги хом ашёнинг тури, ўлчами ва пишиқлик даражасига қараб 2–10 дақиқани ташкил этади. Хитой ва жаннат олмалари учун у 3 дақиқадан ошмайди. Тайёрланган мева банкаларга қадоқланади ва маринад қуйма қуйилади. Мева маринадларининг қуймаси таркибига уксус, қанд (15–50%) ва зираворлар – долчин, гвоздика, хушбўй мурч (қуйма массасидан 0,2%) киради. Маринад қуймаси тайёрлашда, аввало, иситилаётган сувда қанд эритилади, сўнгра 10–15 дақиқа қайнатилади, фильтрланади ва зираворлар экстракти билан сиркақўшилади. Экстракт олиш учун бир ҳисса зиравор 10 ҳисса сувга солинади, қайнашгача иситилади, бир сутка герметик беркитилган йиғувчида сақланади, яна бир маротаба иситилади ва фильтрланади. Банкаларни тўлдириш учун уларга иссиқ маринад қуймаси қуйилади. Аммо олча, олхўри ва қизилдан тайёрлашда, меванинг ранги кетмаслиги ва ёрилмаслиги учун, маринад температураси 60 0 Сдан, узум учун 30 0 Сдан ошмаслиги керак. Тўлдирилган банкалар герметик беркитилади ва 85 0 Сда пастерланади. 3литрли бутил ва №14 банкалардаги маринадлар 100 0 Сда стерилланади. Пастерлаш (стериллаш)дан сўнг маринад совутилади. Мева ва резаворлар маринадларида қанд, (нордонлиги паст маринадларда 12%дан кам эмас ва нордон маринадларда 17%), уксус кислотаси ва оғир металлар миқдори меъёрланади. Маринадлар омборларда 0–15 0 С температурада сақланади. Сақлаш вақтида маринад етилади, яъни уксус кислотаси ва қуйманинг бошқа таркибий компонентлари сабзавот ва мевага, мева ва сабзавот шарбати эса қуймага диффузияланади. Етилиш хом ашё тури ва ўлчамларига, қуйма концентрацияси ва сақлаш температурасига қараб 20 кундан 2 ойгача давом этади. Етилгандан сўнг маринадларнинг таъм кўрсаткичлари кескин яхшиланади.

Маринад сақланганда баъзан қуйма лойқаланиши кузатилади. Бу микробиологик жараёнлар натижаси бўлиши мумкин. Лойқаланган намакобда сут бижғиш бактериялари Lactobacillus plantarum , Lactobacillus fermentati учрайди. Бактерияларнинг сони 1 мл га 100–150 дона бўлганда намакобнинг енгил, 1 мл га 12 млн . бўлганда қаттиқ лойқаланиши кузатилади.

Фойдаланилган адабиёт рўйхати: 1. Фан-Юнг А.Ф., Флауменбаум Б.Л. и др. Технология консервирован-них плодов, овощей, мяса и рыбы. – М.: Пищевая промышленность, 1980. 2. Флауменбаум Б.Л., Танчев С.С., Гришин М.А. Основы консер-вирования пищевых производств. – М.: Агропромиздат, 1986. 3. Самсонова А.Н., Ушева В.Б. Фруктовые и овощные соки. -М.: Пищевая промышленность. 1976. 4. Химический сотав пищевых продуктов. Под ред. Покровского А.А. -М.: Пищевая промышленность. 1976. 5. Шобинг ер У. Плод ов о- яг од ны е и ов ощ ны е соки. - М.: Л ёг кая и пищевая промышленность, 1982. 6. Джураев Х.Ф., Додаев К.О., Чориев А.Ж Технология перера- ботки бахчевых культур М.: Из-во «Пищевая промышленность». Ж-л Хранение и переработка сельхозсирья, 2001, № 9. 7. Додаев К.О., Абдукадиров И.Т., Джураев Х.Ф., Додаева Д.К. и др. Особенности переработки бахчевых культур. М.: Пищевая промышленность. 2002, № 11. 8. Эшматов Ф.Х., Додаев К.О., Хасанов Х.Т. Переработка плодов граната на соки и концентраты. Журнал «Пиво и напитки». М.: ООО «Пищепромиздат». 2005, № 2.

Похожие

Мева ва сабзавот шарбатлари ва ичимликлари

Мева – сабзавот ва полиз маҳсулотларини етиштириш

Сабзавот ва полиз экинларида, мева боғларида қўлланувчи гербицидлар.

Мева-сабзавот консервалари ишлаб чиқариш чиқитларидан фойдаланиш

Мева-сабзавот ва полиз маҳсулотларини саклаш хамда кайта ишлашнинг умумий асосий коидалари