Remont korxonalari ishchi-xodimlari va texnologik uskunalarining sonini aniqlash. Ishlab chiqarish (asosiy) va yordamchi maydonlarini hisoblash - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Remont korxonalari ishchi-xodimlari va texnologik uskunalarining sonini aniqlash. Ishlab chiqarish (asosiy) va yordamchi maydonlarini hisoblash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

69 KB

Remont korxonalari ishchi-xodimlari va texnologik uskunalarining sonini aniqlash. Ishlab chiqarish (asosiy) va yordamchi maydonlarini hisoblash Reja: 1.Remon korxonalarining ishchi xodimlarni sonini aniqlash. 2.Remont-texnologik uskunalarning zaruriy sonini aniqlash. 3.Remont korxonalari bo’linmalari ishlab chiqarish va yordamchi maydonlarini hisoblash. 4.Korxona maydonlarini joylashtirish rejasini ishlab chikish. (komponovkalash).

Tayanch iboralar: Ishlab chiqarish ishchilari, yordamchi ishchilar, inener- texnik xodimlar, xizmat kursatuvchi kichik xodim, texnologik uskuna, ishlab chiqarish maydoni, yordamchi maydonlar, kompanovkalash. 1. Remont korxonalarining ishchi va xodimlari sonini aniqlash. Remont korxonalarida quyidagi toifali ishlovchilar bo’ladi: remont qiluvchi ishchilar, injener-texnik xodimlar, xizmatchilar va xizmat kursatuvchi kichik xodimlar. Remont qiluvchi ishchilar ishlab chiqarish ishchilariga va yordamchi ishchilarga bo’linadi. Ishlab chiqarish ishchilarini asosiy ishchilar deb ham aytiladi. Asosiy ishchilarga mashinalarni remont qilishda va mahsulot tayyorlashda texnologik operatsiyalarni bevosita bajaradigan ishlar kiradi. Yordamchi ishchilar jumlasiga uskunalarga qarab turadigan va ularni remont qiladigan ishchilar, elektriklar, omborchi-asbobsozlar, ut yekuvchilar, nazoratchilar, transport xodimlari, kompressor mashinistlari va boshqalar kiradi. ITX (injener-texnik xodimlar) turkumiga remont korxonasining barcha raxbar xodimlari: ustaxona mudiri, injener-texnolog, texnik nazorat bo’yicha injener (texnik), normalovchi texnik, bo’lim (uchastka) Mexanik-masteri va boshqalar kiradi. Xizmatchilar jumlasiga xisobga olish vazifasini bajaruvchi xodimlar (buxgalterlar, xisobchilar), ta‘minotchilar ma‘muriy boshqarish xodimlaridan ba‘zi birlari (mashinistka-kotibalar va boshqalar) kiradi. Xizmat kursatuvchi kichik xodimlarga korovullar,omborchilar, farroshlar, xat-xujjat tashuvchilar va boshqalar kiradi. Ustaxonada va uchastkalarda band bo’lgan ishlab chiqarish ishchilarining soni quyidagi formuladan aniqlanadi: Р и.ч = К Ф Т х y * ; Bunda Tu – ustaxonada yoki uning ma‘lum bo’linmasi (uchastkasi) da

rejalanayotgan davrda bajariladigan mehnat hajmi, soat. Fx - ishchilarning xakikiy vaqt fondi, soat. K – ishlab chiqarish normasining oshirib bajarilishini xisobga oluvchi koeffitsient, (K = 1,05…1,15). Yordamchi ishchilar soni, ishlab chiqarish ishchilari sonining 10…15% i miqdorida qabul qilinadi. Р ер = (0,1…0,15) Р и . ч ITX va xizmatchilar soni ishlab chiqarish va yordamchi ishchilarning birgalikda olingan umumiy sonidan ko’pi bilan 14% miqdorida olinadi. Xizmatchilar soni ishlab chiqarish dasturining hajmiga qarab, lekin ishchilarning umumiy sonidan ko’pi bilan 7..8% iga teng. Xizmat kursatuvchi kichik xodimlar soni ishchilarning umumiy sonidan taxminan 8% i 3 apital deb olinadi. Qabul qilingan ishlab chiqarish va yordamchi ishchilar soni razryadlar bo’yicha quyidagi nisbatda taqsimlanadi: 1-4% ; II-9%; II-36%; IV-41%; V-7%; VI-3%. Ishlab chiqarish ishchilarining o’rtacha malaka darajasi (o’rtacha razryadi) quyidagi formuladan aniqlanadi: а ур = ер чи VI v IV m п Р Р Р Р Р Р Р Р        6 5 4 3 2 1 ; bu yerda RI ,PII …PVI – tegishli razrayadlar bo’yicha ishchilar soni. Texnologik jixatdan zarur bo’lgan ishlab chiqarish ishchilarining soni (ishdagi ishchilar soni) quyidagi formuladan aniqlanadi: Р и . и = н y Ф Т ;

Bu yerda Fn – rejalanadigan vaqt davrida (bir smenali ish uchun) korxonaning nominal vaqt fondi, soat. Ishchilarning ruyxatdan (xakikiy ishchilar soni) kursatilgan soni ishdagi ishchilar (texnologik) sonidan kup bo’lishi kerak, chunki ruyxatga ta‘tildagi, kasal bo’lib kelmaganlar va boshqa o’zrli sabablarga ko’ra ishga chikmagan ishchilar ham kiritilmagan bo’ladi. 2. Remont-texnologik uskunalarning zaruriy sonini aniqlash. Remont-texnologik uskunalar va ko’rsatish-tashish vositalarning zaruriy sonini, odatda mashinalarni remont qilish texnologik jarayonida kursatilgan ish joylarini jixozlash tabeli bo’yicha aniqlanadi. Ammo, ayrim asosi y uskunalar soni xisoblab topiladi, qaysiki ularda murakkab va kup mehnat talab etiladigan ishlar bajariladi. Bunday uskunalarga metall qirqish stanoklari, payvandlash st anok va moslamalari, yuvish mashinalari, chiniktirish-sinash stendlari kabilar kiradi. Metall qirqish stanoklari soni quyidagicha hisoblanadi: n ст = ус ху н ст Ф К Т * * bu yerda T st – stanokda bajariladigan ishlarning yillik mehnat hajmi, soat. K n – stanokni ish bilan notekis ta‘minlanishini xisobga oluvchi koeffitsienti, K n =1,0…1,3. (us – uskunadan vaqt bo’yicha foydalanish koeffitsienti,  us =0,86…0,90 . Ф x. у – uskunalarning haqiqiy vaqt fondi, soat.

Davriy ta‘sir etib yuvuvchi mashinalar soni: n юм = Q * t / Ф х . у * q *  o *  t bu yerda Q - belgilangan davr ushbu mashinada yuvilishi lozim bo’lgan detallarning umumiy massasi, kg. t - bir to’plam detallarni yuvish vaqti, soat. T = 0,5 soat. Q – bir yo’qlashdan yuvish mashinasining ish unumdorligi, kg/soat;  o – yuvish mashinasini detallarning ogirligi bo’yicha ish bilan ta‘minlash darajasini xisobga oluvchi koeffitsient. (o = 0,6…0,8;  t – yuvish mashinasida vaqt bo’yicha foydalanish koeffitsienti,  t =0,8…0,85. Sinash va chiniktirish stendlari soni quyidagi formuladan aniqlanadi: n cg = Т с . ч * С / Ф х . у *  с g * n bu yerda Ts.ch – sinash-chiniktirish ishlarining yillik mehnat hajmi, soat. С – sinashlarning takrorlanishini xisobga oluvchi koeffitsient, С =1,05…1,07.  с g – stenddan foydalanish koeffitsienti, (sg =0,9…0,95. N – smenalar soni. Payvandlash apparatlarining soni quyidagi formuladan xisoblab topiladi: n n.a = Т пай / Ф у . х *  n.a bu yerda T pay -payvandlash ishlarining umumiy mehnat hajmi, soat.  n.a - apparatdan foydalanish kooeffitsienti,  n.a = 0,7…0,8. Boshqa uskunalar soni texnologik jarayonni bajarish uchun zarur bo’lgan uskunalar tabeli olinadi. Xisoblab topilgan va tanlab olingan uskunalar asosida, maxsus shaklda ustaxonalarning uchastkalari bo’yicha uskunalar ro’yxati tuziladi. 3. Remont korxonalari bo’linmalari ishlab chiqarish va yordamchi maydonlarini xisoblash.

Remont korxonalarining ishlab chiqarish maydonlariga asbob-uskunalar (stanok, stendlar, stellajlar, yuvish mashinalarri va boshqalar), transport vaositalari (konveyerlar, kutarish-tushirish moslamalari, rolganglar, aravachalar), remont qilinadigan ob‘ektlar (mashina, agregat va detallar), shuningdek uskunalar orasidagi va ish joylar o’rtasidagi o’tishi joylari eg’allaydigan maydonlar kiradi. Remont korxonasining turiga qarab va ishlab chiqarish dasturi bog’liq ravishda, ularning ishlab chiqarish (asosiy) maydonlarini xisoblashning bir necha uskunalari mavjud: Texnologik uskunalarning har biriga to’g’ri keladigan solishtirma maydoni bo’yicha: F =  n 0 * f 0 Bu yerda n 0 - mazkur turdagi uskunalar soni; f 0 - bitta uskunaga to’g’ri keladigan solishtirma maydon, m 2 . Har xil uskunalar uchun f0 ning qiymati 8…20 m2 gacha bo’lishi mumkin. Bu usul kup mehnat talab qilishiga karamay, taxminiy natijalar beradi. Shu sababli, juda kam qo’l laniladi. 1) Ishlab chiqarish ishchilarning soni va bitta ishchiga to’g’ri keladigan solishtirma maydoni bo’yicha: F =  P и . ч . * f р bu yerda Pi.ch. – ishlab chiqarish ishchilar soni; fr – bir ishchiga to’g’ri keladigan solishtirma maydon, m 2 . 2) Bitta ishchiga to’g’ri keladigan solishtirma maydon, har bir bo’linma uchun alohida qiymatga ega va 8…30 m 2 ga teng bo’ladi. 3) Uchastka yoki bo’linmaning maydonini uskuna va mashinalar (agregatlar) bilan band bo’lgan maydon hamda o’tishi koeffitsienti bo’yicha quyidagi formula orqali aniqlanadi: F = (  F 0 +  F m ) *K Bu yerda  F 0 – uskunalar bilan band bo’lgan jami maydon, m 2 .

 F m – mashina va agregatlar eg’allaydigan jami maydon, m 2 . К – ish zonasining o’tishi koeffitsienti, K=3…7. 4) Bitta remontga to’g’ri keladigan solishtirma maydon bo’yicha: F = W * f у bu yerda W – korxonaning yillik dasturi, shartli remontlar soni; f у – bitta shartli remontga to’g’ri keladigan solishtirma maydon, m2. Bitta remont to’g’ri keladigan solishtirma maydonni, ishlab chiqarish dasturning o’zgarishini hisobga oluvchi koeffitsientlar orqali ifodalash mumkin: f у = А /W + B bundan umumiy maydon quyidagicha teng bo’ladi: F = A + B * W bu yerda А – remont korxonasining ishlab chiqarish dasturi o’zgarishiga qarab, uning maydonining o’zgaruvchi qismini xisobga oluvchi koeffitsienti. В – korxona dasturini o’zgarishi bilan uning maydonining o’zgarmay qoladigan qismini xisobga oluvchi koeffitsient. Ishlab chiqarish maydonini xisoblashning grafik usuli, bunda uskunalar o’lchami bo’yicha maketlar yasalib, joylashtiriladi. Ремонт майдонларни куйидаги хисобдан аниклаш мумкин: -kiyim shkaflari eg’allagan maydonlar ishchilarning umumiy soniga ko’ra bitta ishchiga 0,75…0,80 m2 xisobidan; -yuvinish xonalari eg’allagan maydonlar bitta yuvinish krani 10 ta kishi uchun va 0,5 m2 xisobidan. -dushxonalar maydonlari 5 kishi uchun 2,0…2,5 m2 maydonga ega bo’lgan, bitta dush kabinasi xisobidan.

-xojatxonalar eg’allagan maydonlar 15 kishiga 3 m2 maydonli bitta unitaz xisobidan. Ma’mriy xonalarining maydonlari xizmatchilar soniga ko’ra bitta kishiga 5 m 2 . Hisoblashlardan keyin hamma ishlab chiqarish va yordamchi xonalarning maydonlarini qo’shib, korxonaning umumiy maydoni aniqlanadi. 4. Korxona maydonlarini joylashtirish rejasini ishlab chikish (kompanovkalash). Avval korxonaning gabarit o’lchamlari - uzunligi va eni aniqlanadi. Remont korxonalarini qurish va ulardan foydalanish ko’p yillik tajribaga asoslanib xo’jaliklarning 50 tagacha traktori bor MTP ga ega bo’lgan markaziy remont ustaxonalarini ikki oraliqli qilib (oraliqlar kengligi 6 va 12 m) 50 tadan ortiq traktorga ega MTP lar uchun esa uch oraliqli qilib (oraliqlar kengligi 6, 12 va 6 m)loyihalash va ko’rish tavsiya kilinar edi. Xozirda markaziy remont ustaxonalarini ikki oraliqli qilib (oraliqlar kengligi 12 va 18 m) yoki uch oraliqli qilib (oraliqlar kengligi 6, 6 va 18m) loyihalash va qurish tavsiya qilinadi. Remont ishlab-chiqarish binosining uzunligi quyidagi usullar bilan aniqlanadi: markaziy remon tustaxonalari uchun L = F um / В bu yerda F um – ustaxonaning umumiy maydoni, m 2 . V – binoning eni (kengligi) , m.. Binoning eni standart asosida qabul qilinadi va 12, 18, 36 va 48 m va xokazo bo’lishi mumkin.Hisoblangan binoning uzunligini qurilish plitalariga moslashtirish uchun 6 soniga qoldiksiz bo’linadigan eng yaqin songacha yaxlitlab

olinadi.Odatda, bino uzunligining eniga nisbati quyidagi tengsizlikni qanoatlantirishi tavsiya qilinadi: L /B  3.0 ixtisoslashgan remont korxonalari uchun binoning uzunligi qismlarga ajratish va yig’ish chizigi (liniyasi) ning uzunligi orqali aniqlanadi. Bunda korxonaning yillik dasturiga qarab, uzlukli yoki uzluksiz ishlaydigan konveyerlar uzunligini aniqlash lozim. Bino uzunligini uning eniga nisbati uchdan ortiq bo’lmasligi kerak. Hisoblangan uzunligi 6 ga karrali bo’lishi lozim, balandligi 6…14 m bo’lishi mumkin. Binoni jixozlash paytida hisoblangan maydonlarni qabul qilishda, 15% gacha farq qilishiga ruxsat etiladi. Mashina ramasi yoki asosiy detalni harakatlanish yo’liga qarab, mashinalarni remont qiladigan ustaxonalar texnologik jarayonlar sxemalarining quyidagi ko’rinishda qabul qiladilar: to’g’ri oqimli, Г – simon va П -simon. Hozirgi vaqtda keng qo’lamda tarqalgan sxema, bu ishlab chiqarish uchastkalarining to’g’ri oqimli joylashish sxemasidir.

Adabiyotlar: 1.Shoumarova M., Abdillayev T. Qishloq xo’jaligi mash i nalari. Toshkent, O’qituvchi 2002Y. 2.A.I. Komilov, Q.A. Sharipov, N.T. Umirov, I.M.Marupov, R.T. Rustamov Traktor va avtomobillar. Toshkent «Talkin» -2003.(lotin alifbosida) 3.F.B.Yevdokimov Umumiy elektrotexnika T.O’qituvchi.1995. 4.N.I.Vershagin i dr. Organizasiya i texnologaya mexanizirovannыx rabot v rastenivodstve, Ucheb, posb № IRPO; Izd.sentr «Akademiya», 2000 5.E.Oyxo’jayev, X.Qo’shnazarov «Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishini mexanizasiyalash» Toshkent «Mehnat», 1988.

Похожие

Mashinalar va uskunalarni remont qilish ishlab chiqarish jarayonlari. Remont ob‘yektlarini yuvish, tozalash va bo’yoqlash asoslari

Remont korxonalari ishini tashkil etish asoslari

Qishloq xo’jalik ishlab chiqarish texnologik jarayonlarini avtomatlashtirish

Transmissiya va yurish qismi detallarini, yerga ishlov berish va o’rim-yig’im mashinalari asosiy ishchi organlarni remont qilish

Remont korxonalarida mahsulot tannarxini va texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlarini aniqlash