Qishloq xo’jalik hayvonlarini ekstererini o’rganish - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Qishloq xo’jalik hayvonlarini ekstererini o’rganish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

56.5 KB

Qishloq xo ’ jalik hayvonlarini ekstererini o’rganish Mollarning tashqi tana tuzilish shakli – ekstererini o’rganish bilan ularning xususiyatlari va belgilari aniqlanadi. Eksterer orqali mollarning konstitusiyasi, sog’lomligi va mahsuldorligi to’g’risida xulosa chiqarish mumkin. «Eksterer» so ’ zini ilk bor Klod Burjel 1797 yili o’zining ilmiy ishlarida keltirgan. Hayvonlarni tashqi ko’rinishiga qarab baholash va tanlash ishlari K.Burjelga qadar ham amalga oshirilgan. Hayvonlar ekstererini baholashda quyidagi usullar mavjud: Ko’zda chamalash – ekstererga baho berishdagi asosiy usuldir. SHu yo’l bilan malakali mutaxassis hayvonlarning konstitusiyasiga xos xususiyatlarini hamda salomatligini tez va to’g’ri aniqlaydi. Tana qismlarini o’lchash – hayvonlarning tanasi o’lchanadi. Ilmiy tadqiqot ishlarida hayvonlar tanasining 52 o’lchovi olinib, zootexniya – seleksiyasi ishida 18 va mollarni naslchilik kitobiga yozishda esa 5 o’lchov kifoya qilinadi. Bu usulda faqat mollar tanasining bo’yi, eni, uzunligi, ayrim qismlari va a’zolarining ham bu boradagi ko’rsatkichlari aniqlanadi. Mollar tana o’lchovlarini olishda tasma (lenta), sirkul va o’lchov tayoqchasidan foydalaniladi. Indekslarini aniqlash – orqali bir-biriga munosabatli o’lchovlarning nisbati topilib, tana va uning ayrim qismlarini qanchalik rivojlanganligi aniqlanadi. Jumladan, tana qiya uzunligi ko’rsatkichi 100 ga ko’paytirilib, so’ngra yag’rin balandligi ko’rsatkichiga bo’lsak salmoqdorlik indeksi aniqlanadi. Grafik usulda – bir guruh mollardan olingan tana o’lchov ko’rsatkichlari 100 foiz hisobida olingach, boshqa bir necha mol guruhlario’lchovlarining birinchi guruh mollari o’lchoviga bo’lgan nisbati grafikka tushirilib, o’zaro taqqoslanadi. Suratga olish usuli – ayniqsa mahsuldor mollar uchun qo’l keladi. Bunda qo’shimcha ravishda hayvonlar ekstereri va tananing ayrim qismini suratga tushirib, ular to’g’risida doimo tasavvurga ega bo’linadi.

Chorva mollarini umumiy ko’rinishiga, holatiga va ayrim muchalarining rivojlanishiga qarab tegishli (balli) shkala bo’yicha baholanadi. Bunda sigirlarga 10 ball beriladi. jadval. Sigirlarni ekstereri va konstitusiyasiga qarab baholash Umu miy rivojlanishi va muchalari Baholashda foydalaniladigan ko’rsatkichlar B all Umu miy ko’rinishi va rivojlanishi Tana qismlarini tuzilishi, shu zotga mansubligini, kons Titusiyasining mustahkamligi 3 Elini Hajmi, kattaligi, shakli sut bezlari, elinining rivojlanganligi va hokazo 5 Oldin gi va orqa oyoqlari Mustahkamligi, oyoqlarini qo’yib turish holati, tuyog’ining mustahkamligi va uning shakli. 2 Jami 10 1 - topshiriq. Ko’zda chamalash usulidan foydalanib sigirlarni baholang va natijalarni jadvalga yozing. jadval. Olingan bahosi va yo’nalishi sut go’sht s ut va

go’sht Umu miy ko’rinishi Tana tuzilishining proporsionalligi, konstitusiyasining mustahkamligi, zotning xarakterli belgilarining ko’rinishi 3 Elinl ari Elinining hajmi, sut venalari, oldingi va keyingi so’rg’ichlari tanasiga yopishib turganligi, so’rg’ichlarining bir tekis rivojlanishi 5 Oldi ngi va keyingi oyoqlari Mustaxkamligi va qo’yilishi, tuyog’ining shakli va mustahkamligi 2 Jami 1 0 Kallaning shakli va tuzilishiga qarab, hayvonning suyakdorligini bilish mumkin. Jumladan, sersut zotli sigirlarning kallasi o’rtacha, engil va qotmadan kelgan, eniga kam rivojlangan hamda chuqurroq shaklda bo’ladi. Buqalarning kallasi biroz dag’al. Go’shtdor zotli sigirlarning kallasi salmoqli, bosh qismi keng va qisqa, peshonasi ancha keng. Bo’yin. Hayvonlarning jinsi va mahsuldorlik yo’nalishiga qarab, o’zgacha bo’ladi.

Sergo’sht hayvonlarning bo’yin muskullari yaxshi rivojlangan kalta va enli bo’ladi. Elinni baholashda uning shakliga, katta va kichikligiga, tuzilishiga, so’rg’ichlarining joylashishi va rivojlanganligiga hamda sutdor venalarining yaqqol ko’rinib turishiga e’tibor beriladi. Sigirlarda quyidagi elin shakllari mavjud: vannasimon kosasimon, yumaloqlashgan hamda echkisimon. Vannasimon va kosasimon elinlar katta hajmli bo’lib, sermahsul sigirlarga xos bo’ladi va ular eng maqbul shakllar hisoblanadi. Normadagi elin so’rg’ichlari silindrik shaklida, uzunligi esa 6-8 santimetr bo’lishi kerak. Boshqa shakldagi elin so’rg’ichlari mashinada sog’ishga yaroqsiz bo’ladi. Go’sht yo’nalishidagi qoramollarning ekstereri o’ziga xos go’shtdor bo’ladi. Tanasi muskullar bilan tig’iz to’lishgan. Orqasi keng, qovurg’alari egilgan go’shtdor, kallasi go’shtdor, bo’yni kalta, yo’g’on va keng, elka va ko’krak qismiga tekis ulangan. Oyoqlari kalta mustahkam, keng qo’yilgan. jadval. Buqalarni ekstereri va konstitusiyasiga qarab baholash. Umumiy rivonlanishi va ko’rinishi Baholashda foydalaniladigan ko’rsatkichlar B all Umumiy ko’rinishi va rivojlanishi Tana tuzilishining mutanosibligi, konstitusiyasining pishiqligi, zot xususiyatlarining ifodalanganligi, erkaklik tipining ifodalanganligi, muskullari, suyaklari 4 Muchalari Boshi, bo’yni, ko’kragi, yag’rini orqasi, beli, tanasining 4

keyingi qismi orqa qismi Oldingi va orqa oyoqlari Oldingi va orqa oyoqlarining baquvvatliligi va qo’yilishi, tuyoqlarining baquvvatligi va shakli 2 Jami 1 0 Topshiriq. Ko ’ zda chamallab baholash usulidan foydalanib buqalarni baholang va natijalarni jadvalga yozing. jadval. Ko’rsatki chlar Baholashda o’rganiladigan omillar Y uqori baho O lgan bahosi Umumiy rivojlanishi va ko’rinishi Tana tuzilishining mutanosibligi, konstitusiyasining pishiqligi, zot xususiyatlarining ifodalanganligi, erkaklik tipining ifodalanganligi, muskullari, suyaklari 4 Muchalar i Boshi, bo’yni, ko’kragi, yag’rini orqasi, beli, tanasining keyingi 4

qismi orqa qismi Oldingi va orqa oyoqlari Oldingi va orqa oyoqlarining baquvvatliligi va qo’yilishi, tuyoqlarining baquvvatligi va shakli 2 Jami 1 0

Adabiyotlar: 1. A.G.Avizov, R.X.Xamrakulov, «Chorvachilikdan amaliy mashg’ulotlar” T.: «O’qituvchi», 1980. 2. T.X.Ikromov «Chorvachilik» T.: «O’qituvchi» 1996. 3. V.M. К ulikov, Yu.D.Ruban, «Umumiy zootexniya» T.: «O’qituvchi» 1980. 4. M.A.Mavlonov, E.Movlonov «Qoramolchilik» T.: 1980. 5. S.D.Dastqulov, A.Qaxxorov, «Chorva mollarini urchitish» T.: 1993. 6. R.Xamroqulov, К . К aribaev «Qishloq xo’jalik hayvonlarini oziqlantirish», T.: 1999. 7. SH.A.Akmalxonov, A.Rajabov, «Sut sog’uvchi operator kitobi» T.: «Mehnat», 1988. 8. U.N.Nosirov, «Qoramolchilik» T.: 2001. 9. U.N.Nosirov, «Fermer bo’laman» T.: «Mehnat», 2002.

Похожие

Qishloq xo’jalik hayvonlarini o’sishini o’rganish

Qishloq xo’jalik hayvonlarini tamg’alash

Elektroyuritma qishloq xo’jalik ishlab chiqarishida

Qishloq xo’jalik ekinlarini etishtirish texnologik kartasi

Qishloq xo’jalik ekinlarini sug’orish usullari va texnikasi