Пиллаларни тайёрлаш ва уларга дастлабки ишлов бериш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Пиллаларни тайёрлаш ва уларга дастлабки ишлов бериш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

54.5 KB

Пиллаларни тайёрлаш ва уларга дастлабки ишлов бериш Режа: 1. Тирик пиллаларни қабул қилиш ва уларга ишлов бериш. 2. Тирик пиллаларни давлат стандартига мувофиқ навларга ажратиш. 3. Пиллаларнинг ғумбагини ўлдириш ва қуритиш. 4. Қуруқ пиллаларни сақлаш ва топшириш.

Таянч иборалар: Тайёр пилла, териш, стандарт талаблари, навларга ажратиш, топшириш, ғумбакни ўлдириш, қуритиш, сақлаш. Ҳар бир тайёрлов пункти бир мавсумда 35 тоннагача тирик пилла қабул қила олади. Пилла қабул қилиш базаларида қуйидаги ишлар амалга оширилади: Қурт боқувчилардан пиллаларни қабул қилиб олиш. Пиллаларнинг вазни ва сифатини аниқлаш. Пилла топширувчилар билан топширган пиллалари учун ҳақ тўлаш ҳақидаги хужжатлар расмийлаштирилади. Топширилган пиллаларнинг ғумбакларини ўлдириш ва қуритиш. Саноат корхоналарига топширилгунга қадар пиллаларни сақлаш. Қуруқ пиллаларни фабрика вакилларига топшириш. Бундан ташқари база вакиллари ипак қурти боқувчилар билан шартномалар тузадилар, уруғларни очириш ва хўжаликлар ҳамда айрим қурт боқувчиларга ипак қурти тарқатиш; пиллачилик озуқа базасини ташкил этиш ва кенгайтириш; қурт боқишга тайёргарлик кўриш ва қурт боқиш вақтида хўжаликлар ва айрим қурт боқувчиларга ташкилий ва агротехник жиҳатдан ёрдам кўрсатиш, пиллачилик хужайраларини зарур материаллар, асбобускуналар билан таъминлаш; шу жумладан пиллачиларга аванс берилишини ташкил этиш ишлари, пилла тайёрлаш комплекс ишларини жорий этиш билан шуғулланадилар. Пиллага дастлабки ишлов бериш базаларида ёки уларни қабул қилиш пунктларида тайёрланадиган тут ипак қуртининг оқ пиллали зот ва дурагайлардан иборат тирик пиллаларига қўйидаги стандарт жорий этилагн («Ўзбекистон Республикаси стандарти. Тут ипак қуртиннг тирик пиллалари техникавий шартлари. Ўз РСТ 631 - 95»). Ушбу стандартга мувофиқ тут ипак қуртининг тирик пиллалари қобиғининг сифатига қараб 1-2 навга ностандарт навсиз ва қора пачоқ пиллаларига ажратилади.

1- навга шикастланмаган тоза пиллалар киради. Шунингдек қобиқ сиртидаги доғ ёки доғларнинг умумий диаметри 5мм дан катта бўлмаган даста изининг узунлиги 10мм дан катта бўлмаган силлиқ ялтироқ жойнинг узунлиги 10мм дан катта бўлмаган пиллалар бўлишига йўл қўйилади. 2- навга қобиқ сиртидаги доғ ёки доғларнинг умумий юзаси қобиқ юзасининг тўртдан бир қисмидан ошмаган даста изининг узунлиги 15мм дан катта бўлмаган силлиқ ялтироқ жойининг узунлиги 15мм дан катта бўлмаган бир қутби ўткир учли эзилган юпқа қобиқли бузуқ шаклли ва ичи кўринмайдиган юпқа қутбли пиллалар киради. Қобиқ сиртининг тавсифи бўйича навли пиллалар талабига тўғри келган кар (пилла ичида ғумбаги ўлиб пилла қобиғига ёпишиб қолган силкитганда овоз бермайдиган) пиллалар ностандарт ушбу талабларга тўғри келмагани эса навсиз пиллаларга ажратилади. Навсиз пиллаларга қобиқ сиртидаги доғ ёки доғларининг умумий юзаси қобиқ юзасининг тўртдан бир қисмдан ортиқ бўлмаган, даста изининг узунлиги 15мм дан катта силлиқ ялтироқ жойнинг узунлиги 15мм дан катта бўлган, узунлиги бўйича қобиғи ўта эзилган ва пачоқланиб ёпишган, ички доғлари қобиғининг сиртига чиққан, кигизсимон, пахтасимон, қўшалоқ ғумбакли, тешик, моғорлаган, қотиб қолган, чала ўралган, хом, юпқа қутбли, жуда бузуқ шаклли ва иккала қутби ўткир учли пиллалар киради. Пилла ичидаги тирик ғумбакни турли йўллар билан ўлдириш мумкин. Жумладан тўғридан-тўғри тушаётган қуёш нури, иссиқ ҳаво (камида 60С) иссиқ сув буғи билан турли заҳарловчи моддаларнинг буғлари билан, радиоактив нурлар, ҳар хил кучланишдаги ва ҳар хил кўринишдаги электр токи таъсирида ва бошқа кимёвий ҳамда физик таъсир кўрсатиш йўллари билан амалга ошириш мумкин. Ишлаб чиқаришда пиллаларнинг ғумбаги дастлабки ишлов бериш пунктларида фақат икки усулда: пиллани иссиқ буғда буғлаб кейин ҳавода қуритиш ва пиллага иссиқ ҳаво таъсир эттириш йўли билан ўлдирилади.

П и л л а ғ у м б а г и н и б у ғ л а ш й ў л и б и л а н ў л д и р и ш ва у н и с о я д а қ у р и т и ш. Бу усул айрим бош пиллахоналарнинг дастлабки ишлов бериш базаларида қўлланилмоқда. Махсус камерада 60С дан юқори ҳароратда пиллага тўйинган иссиқ ҳаво таъсир эттириб, ғумбак ўлдирилади. Камерага пиллалар киритилгандан кейин, камерадаги ҳарорат дастлаб 52-60С ва жараён охирида 68-70С га кўтарилади. Олинадиган сурилма яшикчаларга пиллалар 5-10см қалинликда 6-8 кг дан солинади. Пиллалар бир текис қуриши, моғорламаслиги ҳамда чиришининг олдини олиш мақсадида биринчи 10кун давомида ҳар куни бир марта, кейин 2-3 кунда бир марта пиллалар ағдариб турилади. Ғумбакларни иссиқ ҳаво билан ўлдириш ва пиллалрни қуритиш. Ҳозирги вақтда пилла ичидаги ғумбакка иссиқ ҳаво билан таъсир этиш кенг қулланилмоқда. Республикамизда амалда қўлланилаётган “Симплекс” КСК-4,5; СК-150; К-1 камерали агрегат ва бошқа аппаратлар, шунингдек япон пилла қуритиш аппаратларида ҳам ғумбакларни ўлдиришда иссиқ ҳаво қўлланилади. «Симплекс» аппарати ҳаво билан пиллалар қарама-қарши йўналишда ҳаракат қилиши асосида ишлайди. Пиллаларга дастлаб паст ҳароратли, лекин юқори намликка эга бўлган ҳаво таъсир этади. Пиллалар аппаратда юқоридан пастга томон, яъни паст ҳароратли жойдан аста-секин ҳарорати юқорироқ бўлган, бироқ паст намликка эга бўлган иссиқ ҳавога дуч келади, яъни пилла иссиқ ҳавога дуч келган сари қурий бошлайди. «Симплекс» пилла қуритгичи уч хил вазифани бажариши мумкин: ғумбакни ўлдириш; ғумбакларни ўлдириш ва чала қуритиш; тирик пиллаларнинг ғумбагини ўлдириш ва тўла қуритиш. Қуруқ пиллаларни сақлаш. Қуруқ пиллалар 30 кг ли қопларда қуруқ, офтоб тушмайдиган, ёғин- сочиндан ҳимоя қилинган жойда сақланади. Пастки қатор қоплар ердан анча кўтарилган тахталар устига қўйилади. Пастки қатордаги қоплар устига яна 56 қатор қоп тахланади (қоплар кўпи билан 7 қатор қилиб тахланади). Сақлаш

даврида пиллаларнинг моғорлашига ва зараркункндалар шикастлашига йўл қўймаслик керак. Қуруқ пиллаларни топшириш. Саноат корхоналари учун пилла тайёрловчи ташкилотлар келишилган ҳолда зотдор қуртлар пиллалрнинг ҳамма навини ҳамда нуқсонли пиллаларни пиллакашлик фабрикаларига, қора пачоқ пиллаларни эса ипак йигириш фабрикаларига топширадилар. Қуруқ пиллалар «Ўзбекистон республикаси стандарти. Тут ипак қуртининг қуруқ пиллалари техникавий шартлари Ўз РСТ 630 - 95» ГОСТи асосида қабул қилинади. Ушбу стандартга мувофиқ навли қуруқ пилла аралашмаси қобиғининг сифатига ва хом ипак чиқиш миқдорига қараб биринчи ва иккинчи навларга бўлинади. Навга қобиғи шикастланмаган тоза пиллалар, қобиғи сиртидаги доғ ёки доғларнинг умумий диаметри 5 мм дан катта бўлмаган, ҳар бир даста изининг ва ҳар бир силлиқ ялтироқ жойининг узунлиги катта бўлмаган пиллалар қабул қилинади. Навга қобиқ сиртидаги доғ ёки доғларнинг умумий юзаси қобиқ юзасининг тўртдан бир қисмидан ошмаган, ҳар бир даста изининг узунлиги ва ҳар бир силлиқ ялтироқ жойнинг узунлиги 15мм дан катта бўлмаган бир қутби ўткир учли, эзилган, юпқа қобиқли, бузуқ шаклли ва ичи кўринмайдиган юпқа қутбли пиллалар киради. Навсиз пиллаларга қобиқ сиртидаги доғ ёки доғларнинг умумий юзаси қобиқ юзасининг тўртдан бир қисмидан ортиқ бўлган, даста изининг ва силлиқ ялтироқ жойининг узунликлари 15мм дан катта бўлган, узунлиги бўйича қобиғи ўртача эзилган ва пачоқланиб ёпишган, ички доғлари қобиқнинг сиртига чиққан, кигизсимон, пахтасимон, қўшалоқ ғумбакли, тешик, моғорлаган, қотиб қолган, чала ўралган, юпқа қутубли жуда бузуқ шаклли ва иккала қутуби ўткир учли пиллалар киради. Пилланинг барча навлари учун меъёрланган намлик 10,0%, сараланмаган навли пилла аралашмасидан бегона аралашмаган терихўрнинг тирик нусхаларига,

қорапачоққа, шунингдек 10,0% дан ортиқ навсиз пиллалар бўлишига йўл қўйилмайди.

Адабиётлар рўйхати 1. Республикада пиллачиликни ривожлантириш чора тадбирлари тўғрисида Вазирлар Маҳкамасининг 2012, 2013, 2014, 2015 йиллардаги қарорлари ва фармонлари. 2. Абдуллаев У. Тутчилик, Т. 1991 й. 3. Абдурахмонов А.Рождественский К.М. Ипак қурти наслчилиги ва уруғчилиги. Тошкент, 1991 й. 4. Ахмедов Н., Муродов С. – Ипакчилик асослари. Тошкент, 1998 й. 5. Федеров А.И. «Тутоводство» Селхозиз 1954. 6. Сахобиддинов С.С. «Ўсимликлар систематикаси» Ўқитувчи, 1970. 7. «Пиллачилик» Ўкув қўлланмаси. 1971. 8. «Тутоводство лабораторно практические работы» Ўқитувчи, 1974. 9. Рахманбердиев К., Дузь-Крятченко М.Ф., Муҳаммеджанова Ш. «Лабораторно практические работы» «Матбуот», Т., 1978. 10. Рахманбердиев К., Муҳаммаджанова Ш. «Тут селекцияси» «Меҳнат»,1988.

Похожие

Сутга дастлабки ишлов бериш жараёни

Машинада сут согиш ва сутга дастлабки ишлов бериш курилмалари

Донга ишлов бериш машиналари

Тупроққа ишлов бериш усуллари

Экинга ишлов бериш машиналари