Ҳосилни идишларга жойлаш ва ташишни ташкил этиш - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Ҳосилни идишларга жойлаш ва ташишни ташкил этиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

39 KB

Ҳосилни идишларга жойлаш ва ташишни ташкил этиш Режа: 1. Ҳосилни саралаш. 2. Ҳосилни идишларга жойлаш техникаси. 3. Терилган ҳосилни транспорт воситаларида ташиш.

1. Узумни соя жойга қўйилган стол устида ёки брезент ёзиб, ерда ёки бўлмаса тоза қатор ораларида сараланади. Сараловчи чап қўли билан саватда узум бошини бандидан ушлаб олади, кўриш ва ишлаш кулай бўлиши учун эхтиёткорлик билан кўтаради, уни уёқ-буёққа айлантиради ва ток қайчининг ўтмас учлари билан ҳамма шикастланган, хом, эзилган ва бирор бошқа нуқсони бўлган ғужумларни кесиб ташлайди. Жуда зич узум бошлари майда ва хом (кўк) ғужумларни олиб ташлаб сийраклатилади. Узум боши жуда зич ҳам эмас, сийрак ҳам эмаслигига ишонч хосил қилиш учун унинг бандини пастга қилиб айлантирилади ва чап қўлга қўйилади. Агар бунда ғужумлар бир томонга ётса, етарли сийрак ҳисобланади. Зич узум бошларини жойлашда осон эзилиб кетади, чунки уларнинг орасига қипиқ тушмайди.(1). Узум жўнатиш ва сақлаш учун мўлжалланган стандарт ҳамда техник жиҳатдан қайта ишлаш учун топшириладиган стандарт бўлмаган навга ажратилади. Ҳар бир ампелографик навнинг стандарт узум бошлари тўлиқ ёки тўлиқ бўлмаслиги, турлича зич бўлиши, аммо ғужумлари ривожланган, пишган, тоза бўлиб, муайян навга хос рангда, механик шикастланмаган, эзилмаган ва касаллик ҳамда зараркунандалардан зарарланмаган бўлиши керак. Узумлар идишга жойлаш билан бир вақтда сараланади. Тайёрлов пунктларидан идишларга жойлаб жўнатиладиган узум ичида 5 фоизгача узилган ва 0,5 фоизгача ёрилган, эзилган ғужумлар бўлишига йўл қўйилади. Узоқ муддат сақлаш учун мўлжалланган узумлар ичида ёрилган ва эзилган ғужумлар бўлишга йўл қўйилмайди (1,4). Узилган узумлар тўшама устига қўйиб ёки бевосита яшикларда бир неча соат сақлангандан кейингина саралаш ва жойлашга киришилади. Узилган узумни бир оз сақлашдан мақсад янги узилган узум бошлари ғужумининг банди мўрт, баъзи навларники (Ҳусайни) эса жуда мўрт бўлади, улар сараланганда осон синиб тушади. Бундай узум идишга жойланмайди, бир оз босилса ҳам ғужумлари зарарланади. Узум саралангач бир оз сақлаш

натижасида банди сўлийди, эгилувчан ва синмайдиган бўлиб қолади, узум бошлари идишга осон ва зич жойланади ҳамда улар ташиш вақтида ўтиришмайди (1). 2. Ҳар қайси ампелографик нав ва товар навга кирадиган узум алоҳида- алоҳида жойланади. Тўғри сақлаш ҳамда ўз вақтида жўнатиш мақсадида айнан бир навнинг йирик ва майда узумларни алоҳида-алоҳида идишга жойланади. Оқ узумлар ҳамда оч рангдаги узумлар ҳам алоҳида жойланади. Узумларни ғалвирга жойлаш. Узум боши кўздан кечирилгандан сўнг эҳтиётлик билан ғалвирга гардиши бўйлаб доира шаклида жойланади, улар бир-бирига шундай тақаладики, бунда битта узум бошини жойлаганда ҳосил бўлган бўшлиқ иккинчисини ғужумлари билан тўлиши керак. Шундан кейин иккинчи қават шингил ва ғужумлари майда бўлган бўлса, у ҳолда учинчи қават жойланади. Устки қават узум бошларининг бандини юқоридан кўринмайдиган қилиб жойлаш керак (1,2). Устки қават ораларини майда узум бошлари билан тўлдириб, зич жойланади. ғалвирни боғлашдан олдин устига қоғоз ёпилади, бунда пакнинг қопқоғи узумни эзиб қўймайди. Узум бирмунча ўтириши учун паклар 10 донадан қилиб устма-уст таҳланиб, бир-икки соат давомида сақланади. Шундан кейин пакнинг қопқоғи олиниб, эзилган узумлар олиб ташланади, қопқоғи қайтадан ёпилиб боғланади. Узумни яшикларга жойлаш. Темир йўл ва автомобиль транспорти-ларида узоқ жойларга ташиш, ҳамда узоқ муддат сақлаш учун мўлжалланган узум очиқ ва ёпиқ яшикларга жойланади (4). Бунинг учун йирик, бир хил кўринишдаги бирлашиб кетмаган ва ғужумлари бир-бирига зич ёпишиб кетмаган узум бошлари танлаб олинади. Узум бошларининг оғирлиги ўртача 300-400г бўлиши лозим. Яшикдаги бўш жойларга 150г дан кам бўлмаган узум бошлари жойланади. Узумни ёпиқ яшикларга жойлашда, баъзан ёғоч қипиғи ва бошқа материаллар ишлатилади. қипиқни ишлатишдан олдин дезинфекция қилинади. Бунда қипиқнинг ўзига хос ҳиди, шунингдек, узумнинг турли

замбуруғлар билан касалланиш хавфи йўқолади. қипиғ тўкилмаслиги учун яшиклар ичига қоғоз солинади. Яшик тайёр бўлгандан кейин, узум жойлаш учун унинг остига 1,5-2 см қалинликда пўкак қипиғи солинади. Узум бошлари зич ва бир-бирига нисбатан бирмунча ётиқ қилиб, яшикнинг яримигача жойланади. (3,4). Биринчи қават жойланиб бўлингандан кейин очиқ жойлари, бўш бурчаклари кичикроқ узум бошлари билан тўлдирилади ва устига яна пўкак қипиғи солинади ва худди шу тартибда узумнинг иккинчи қавати яхшиланиб текислангандан кейин, пўкак қипиғи солиниб, ғужумлар бутунлай беркитилади. Шу тариқа жойланган узум устига қоғоз ёпилади, ҳар томондан ўралади ва қопқоғини ёпиб яхшилаб михланади. Узум жойланган яшиклар мустахкам бўлиши учун сим билан боғланади. Стандарт яшикларнинг хажми 9-10 кг бўлади. 3. Узум ҳосилини токзордан саралаш жойига қай холда ташиш узумларни қандай мақсадда етиштирилганлигига боғлиқ. Узоқ жойларга юбориладиган ёки бу жойнинг ўзида қишга сақлаб қўйиладиган хўраки узумларни айниқса эҳтиётлик билан қўлда ташиш керак. Икки ишчи теримчилар узган узумларни бир икки қават қилиб замбилга жойлайди. Хўраки навларни саватдан саватга солиш ва узоқ жойларга ташишга йўл қўйилмайди. Бу ҳолда узилган узумлар кенг ясси саватларга жойланиб, замбилда ташиб чиқилади. Сўнгра саватларни ўзида машинага ёки аравага жойлаб бостирмага олиб борилади. Жойлаб тайёрланган узум тезда совуқ бинога кўчирилади ёки вагон- совутгичларга жойлаш учун темир йўл станциясига ёки бўлмаса изотермик вагонларга ортиш учун жўнатилади. Яшикларга жойланган узумни токзордан станция, омбор ёки сотишга мўлжалланганлигини ташишнинг энг яхши воситаси автотранспортдир.

Агар йўлда тўрт – беш суткадан ортиқ бўлмаса, узумни юк ташиладиган вагонларда жўнатиш қулайлиги аниқланган. Жуда узоқ масофага уни фақат рефрижераторларда жўнатиш мумкин. Узум ҳосилини боғдан олиб чиқишда ҳар хил русумдаги трактор, прицеп ва ортиш-тушириш механизмларидан фойдаланилади.

Адабиётлар: 1. Х. Бўриев, Р. Ризаев ”Мева-узум маҳсулотлари биокимёси ва технологияси”, Т., 1996. “Меҳнат”, 36-37, 40-45 бетлар. 2. Х. Бўриев, Р. Жўраев, О. Алимов. “Мева-сабзавотларни сақлаш ва уларга дастлабки ишлов бериш”. Т., “Меҳнат”, 2002, 95-98 бет. 3. А. Рыбаков. “Сбор, обработка и хранение фруктов и винограда” Т., 1962. 35-40, 163-166 стр. 4. А. А. Рыбаков ва бошқалар. Ўзбекистон узумчилиги. Т., ”Ўқитувчи”, 1969, 175-180 бет.

Похожие

Ҳосилни териш, ташиш ва сақлашда ишлатиладиган анжом-ускуналар, идишлар ва жойлаш материаллари

Уругчиликнинг вазифалари ва ташкил этиш

Уруғчилик. Уруғчиликнинг вазифалари ва ташкил этиш

Бетон қоришмасини жойлаш

Юк ташиш жараёнини ташкил этиш