Қишлоқ хўжалиги иқтисодиётининг умумий масалалари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Қишлоқ хўжалиги иқтисодиётининг умумий масалалари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

86 KB

Қ ишло қ х ў жалиги и қ тисодиётининг умумий масалалари Режа: 1. Фаннинг предмети ва вазифалари. Ўрганиш услублари. 2. Қишлоқ хœжалиги - аҳолини озиқ-овқат маҳсулотлари ва истеъмол буюмларига бўлган эҳтиёжини қондириш асоси. Унинг ривожланишининг œзига хос хусусиятлари.

1. Фаннинг предмети ва вазифалари. Ўрганиш услублари. Иқтисодиёт кенг маънода ишлаб чиқариш жараёнида кишилар иштироқ этадиган ижтимоий муносабатларнинг йиғиндисидир. Бу муносабатлар объектив қонун ва қонуниятларга боғлиқ. Жамият ривожланишининг турли босқичларида ижтимоий ишлаб чиқариш қонунлари ва моддий бойликларни тақсимлашни иқтисодий назария ўрганади. Кишилар ўртасида иқтисодий муносабатларни ўрганиб, иқтисодий назария халқ хўжалигининг турли тармоқларда иқтисодий қонунларнинг аниқ турли туман хусусиятларини ўрганиш билан шуғулланмайди ва ўз олдига шуғулланишни вазифа қилиб қўймайди. «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти» бошқа иқтисодий фанлар билан чамбарчас боғланган. «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти»нинг назарий ва услубий жиҳатдан базаси худди бошқа тармоқ фанлари каби иқтисодий назария ҳисобланади. «Иқтисодий назария» ишлаб чиқариш муносабатларини ва уларнинг иқтисодий қонунларида акс этишини, шунингдек бу қонунлардан амалда фойдаланишни ўрганади. «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти» ишлаб чиқариш муносабатларининг шаклланиш турларини иқтисодий қонунларининг ҳаракат қилиш механизмини, уларнинг намоён бўлиш шаклларини ва шу тармоқда аниқ шароитда улардан фойдаланишни очиб беради. «Иқтисодий назария» билан «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти» ўртасида ишлаб чиқарувчи кучларни ўрганиш борасида фарқ бор. Халқ хўжалигининг турли тармоқларида иқтисодий қонуниятларнинг умумий кўриниш хусусиятлари билан тармоқ иқтисодий фанлари шуғулланади: саноат, қишлоқ хўжалик, қурилиш, транспорт, савдо, коммунал-хўжалик иқтисодиёти ва бошқалар. Иқтисодий фанларнинг бундай табақаланиши ижтимоий меҳнат тақсимотининг ривожланиши билан боғланган. "Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти" фанининг ажралиши ҳам моддий ишлаб чиқариш асосий сфераси ҳисобланган қишлоқ хўжалигининг ажралиши билан боғланган. «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти» шундай фанки, у қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришда объектив иқтисодий қонуниятлар

ҳаракати ва уларнинг кўриниш шаклларини ўрганади. Қишлоқ хўжалигида иқтисодий муносабатларни ундаги хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда текширади: мавжуд ширкат хўжаликлари, агросаноат комбинатлари, агрофирмалар, ижара жамоаларининг ривожланишини назарий жиҳатдан умумлаштиради. «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти» қуйидаги аралаш фанларнинг ўргатиш услубиётларидан фойдаланади: 1. Агробизнесни ташкил қилиш ва режалаштириш; 2. Иқтисодий география; 3. Қишлоқ хўжалиги статистикаси; 4. Бухгалтерия ҳисоби; 5. Иқтисодий кибернетика; 6. Қишлоқ хўжалиги корхоналари фаолиятининг таҳлили; 7. Қишлоқ хўжалиги тармоқлари технологиясини иқтисодий баҳолаш ва бошқалар. Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти – тарихий фан. У жамият ривожланиши ва ўзгаришдаги қонуниятларни, уларнинг кўриниш шаклларини ўрганади. Воқеа ҳодисаларни биргаликда ўзаро алоқадорликда ва сабаб оқибатда акс эттирувчи тушунчалар - иқтисодий қонунларга таянган ҳолда қишлоқ хўжалик иқтисодиёти аниқ шароитда уларнинг ҳаракатини очиб беради, хўжалик шароитида улардан фойдаланиш, ишлаб чиқариш ва иқтисодий кўрсаткичларини ҳисоблаш усулларини ишлаб чиқади. Қишлоқ хўжалигида бутун халқ хўжалик тармоқлари сингари қуйидаги қонунлар тизими ҳаракат қилади: 1. Кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш; 2. Жамғариш; 3. Қиймат, талаб ва таклиф қонунлари; 4. Меҳнат унумдорлигининг ўсиб бориши ва бошқалар.

"Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти" фанининг предмети кишиларнинг ишлаб чиқариш муносабатларини ишлаб чиқарувчи кучлар билан ўзаро алоқадорлигида ва ўзаро боғлиқлигида ўрганади. Ишлаб чиқарувчи кучлар табиий ва технологик фанларнинг ўрганиш предмети ҳисобланади. «Қишлоқ хўжалик иқтисодиёти» ишлаб чиқариш муносабатларини ўргана бориб, ишлаб чиқарувчи кучлардаги ўзгаришларни ҳам акс эттиради. «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти»нинг муҳим вазифаси лойиҳадаги ва қўлланиладиган машина, агротехника, мелиоратив ва бошқа тадбирларнинг самарадорлигини аниқлаш ҳисобланади. Шу билан бирга иқтисодиётнинг табиий ва технологик фанлар билан алоқаси ўрнатилади. Шундай қилиб, «Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти» қишлоқ хўжалик тармоғида ишлаб чиқариш муносабатларини моддий ишлаб чиқаришнинг бошқа сфералари билан алоқадорликда ўрганади. Бунда табиий техник ва бошқа аралаш фанлар тадқиқотлари натижасига таянилади. Борлиқни билиш усуллари фаннинг услубини ташкил қилади. "Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти" фанининг асосида материалистик диалектика ётади. Бу услуб ҳодисаларни бир-биридан ажратмасдан уларни бир-бирига боғлаб ўрганади. У ҳодисаларни тўхтовсиз ҳаракатда, ўзгаришда, янгиланишда ва ривожланишда, шунингдек миқдор ўзгаришлардан сифат ўзгаришларига айланишида ўрганади. Қуйидан юқорига ҳаракатини, қарама-қаршиликлар бирлиги ва кураши нуқтаи назаридан ўрганади. Бундан ташқари иқтисодий материалларни ўрганишда иқтисодий тадқиқотларнинг турли усулларидан фойдаланади. Энг кўп қўлланиладиган услубларига статистик, аналитик, корреляция, дисперсия, регрессия, индекс ва бошқалар. Ундан кейингиси иқтисодий-математик услублар: симплекс, ишлаб чиқариш дедукцияси, икки ёқлама баҳолаш, тақсимот ва бошқалар. Алоҳида ижтимоий ҳодисаларни, илғор тажрибаларни ўрганишда монография услуби қўлланилади. Турли тадбирларнинг иқтисодий самарадорлигини асослашда экспериментал услуб қўлланилади. Бундан ташқари анализ ва синтез, хронометраж, танлаб текшириш, анкета сўроғи каби усуллардан ҳам фойдаланилади.

2. Қишлоқ хœжалиги - аҳолини озиқ-овқат маҳсулотлари ва истеъмол буюмларига бўлган эҳтиёжини қондириш асоси. Унинг ривожланишининг œзига хос хусусиятлари. Қишлоқ хўжалиги агросаноат мажмуининг юраги ҳисобланиб, мамлакат иқтисодиётининг муҳим тармоғидир. У мамлакат аҳолиси учун ҳеч бир нарса билан алмаштириб бўлмайдиган озиқ-овқат маҳсулотларининг асосий манбаи ҳисобланади. Дунё аҳли синтетик йўл билан ёғ, оқсил ва углеводларни синтез қилиш ҳисобига янги озуқа ресурсларини излаш билан банд. Лекин бу маҳсулотлар қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг ўрнини эгаллайди деган гап эмас. Шундай қилиб, қишлоқ хўжалигининг ҳаётий муҳимлиги қуйидагиларда аниқланади: Биринчидан, у аҳолини озиқ-овқат билан таъминлайди, усиз кишиларнинг маънавий ҳаёти ва моддий ишлаб чиқариш амалга ошмайди. Лекин давлат томонидан қабул қилинаётган чора - тадбирларга қарамай қайта қуриш бошларида моддий ишлаб чиқаришнинг етакчи сфераси ҳисобланган қишлоқ хўжалигининг иқтисодий самарадорлик кўрсаткичлари бирмунча пасайди, аҳолининг озиқ-овқатларга бўлган эҳтиёжларини қондириш, унинг тизимини такомиллаштириш кутилган натижаларни бермади. Иккинчидан, қишлоқ хўжалиги енгил ва озиқ-овқат саноати учун хом ашёнинг асосий массасини беради, яъни у тармоқлари маҳсулоти ҳам бевосита аҳоли эҳтиёжларини қондириш учун фойдаланилади. Қишлоқ хўжалигининг мавжуд имкониятлардан фойдаланиш даражаси ва самарадорлиги саноатнинг ушбу тармоқларининг ишлаб чиқариш ҳажмини ва самарадорлигини аниқлайди. Тўқимачилик саноатида барча моддий харажатларнинг 40 фоизини, қанд саноатида – 70 фоизини, сут ва ёғ маҳсулотларида 80 фоизга яқинини қишлоқ хўжалик хом ашёси ташкил қилади. Ҳозирги вақтда мамлакат халқ истеъмоли фондининг 3/4 қисми

бевосита қишлоқ хўжалик маҳсулотидан ёки қишлоқ хўжалиги хом ашёсидан ишлаб чиқарилган саноат маҳсулотидан иборат. Учинчидан, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши мамлакат оғир саноатининг ривожланиш суръатига ва даражасига самарали таъсир кўрсатади. Қишлоқ хўжалиги йирик миқдорда ишлаб чиқариш воситаларини истеъмол қилгани ҳолда трактор, мелиоратив ва қишлоқ хўжалик машинасозлиги, кимё саноати, айниқса минерал ўғит ишлаб чиқаришга фаол таъсир кўрсатади. Ҳозирги вақтда қишлоқ хўжалиги маҳсулотини ишлаб чиқаришга кетадиган минерал харажатларнинг асосий қисмини саноат етказиб берадиган ишлаб чиқариш воситалари (ёқилғим-мойлаш материаллари, азҳира қисмлар, минерал ўғит, омухта ем, асосий воситалар амортизацияси ва бошқалар) ташкил қилади. Тўртинчидан, қишлоқ хўжалик меҳнат ресурсларини сафарбар қилиш сфераси сифатида катта аҳамиятга эга. Бу тармоқда 2000 йилда 3,7 млн. киши банд бўлиб, у халқ хўжалик фаол ходимларининг 38% ини ташкил этади. Ҳар йили қишлоқ хўжалиги ўз ходимларининг бир қисмини бошқа тармоқларга ўтказиб иқтисодиётнинг бу тармоқларида иш кучини такрор ишлаб чиқаришга катта ҳисса қўшади. Бешинчидан, қишлоқ хўжалигининг мамлакат иқтисодиётидаги роли яна шу билан аниқланадики, у умумхалқ масалаларини ҳал қилиш учун зарур бўлган жамғаришнинг муҳим манбаи ҳисобланади. Бу тармоқда мамлакат халқ хўжалигида ташкил топган қўшилган қийматнинг 30 фоизга яқини яратилади. Қишлоқ хўжалик маҳсулотлари ва улардан қайта ишланган товарларни сотишдан жами валюта тушумининг 40 – 50 фоизи ташкил топади. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг халқ хўжалигининг бошқа тармоқларидан фарқ қиладиган ўзига хос характердаги хусусиятлари ҳам мавжуд: қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг биринчи хусусияти шундан иборатки, тармоқда ер-сув ресурслари, ўсимлик ва табиий ҳайвонот дунёси, тирик организмлар, биологик меҳнат воситаларидан фойдаланилади. Бу ерда

ишлаб чиқариш жараёни объектив шароитларга, тирик организмларнинг ривожланиши ва ўзгариш тезлигига боғлиқ. Бу шарт - шароитлардан фойдаланиш деҳқончилик ва чорвачилик тармоқларида ишлаб чиқаришни ташкил қилишнинг илғор шаклларини ҳамда ходимларга ҳақ тўлашни танлашда муҳим аҳамият касб этади. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг иккинчи хусусияти шуки, бу тармоқда бош ишлаб чиқариш воситаси ер ресурслари ҳисобланади. Агар саноатда (қазилма саноатдан ташқари) ер корхоналарини жойлаштириш учун макон бўлиб хизмат қиладиган бўлса, қишлоқ хўжалигида эса у асосий ва алмаштириб бўлмайдиган ишлаб чиқариш воситасидир. Меҳнат жараёни ва маҳсулот ишлаб чиқариш қишлоқ хўжалигида бевосита ер билан, унинг сифати, ундан фойдаланиш жараёни билан боғлиқ. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши катта ер майдонларида агрегатлар ёрдамида амалга оширилади. Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришида сув ҳамда энергетик ресурсларга талаб жуда юқори ҳисобланади. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг учинчи хусусияти юқорида келтирилган икки хусусиятидан келиб чиқади. Унда такрор ишлаб чиқариш иқтисодий жараёни табиат билан чамбарчарс боғланган, маҳсулот ишлаб чиқариш биологик цикл билан боғлиқ. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг тўртинчи хусусияти тупроқ- иқлим шароитига боғлиқлигидир. Қишлоқ хўжалик экинларининг ҳосилдорлиги йиллар бўйича иқлим шароитига қараб, об-ҳавога қараб ўзгариб туради, бу эса ўз навбатида чорвачиликнинг ривожланишига, қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг самарадорлигига таъсир қилади. Олимларнинг тадқиқотларига кўра, кўпгина қишлоқ хўжалик тармоқларида тенг ҳаражатларга тенг натижа олинмайди. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг бешинчи хусусияти шуки, бу тармоқда сув ресурсларидан фойдаланиш муҳим роль ўйнайди. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг олтинчи хусусияти шуки, бу ерда иш вақти билан ишлаб чиқариш даври мос келмайди. Қишлоқ

хўжалигида ишлаб чиқариш даври иш вақтидан узоққа чўзилади. Бу шу билан характерланадики, биологик жараён бевосита кишиларнинг иштирокисиз ҳам давом этаверади. Масалан, кузги экинлардан, буғдойни етиштириш учун 200-230 кун талаб қилинади, иш вақти эса 25-30 кунни ташкил қилади, холос. Ёмон об-ҳаво бўлса, иш вақти шунча қисқа бўлади. Капитал ва меҳнат ҳам шунга қараб сарфланади. Ишлаб чиқариш даври билан иш вақтининг мос келмаслиги қишлоқ хўжалигида ишларнинг мавсумийлигини кетириб чиқаради. Саноатнинг кўпчилик тармоқларида эса меҳнатнинг сарфланиши тўхтовсиз амалга оширилади ва мавсумийликни камайтиради. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг еттинчи хусусияти шуки, бу тармоқ ўзининг ривожланиши жараёнида табиий ва иқтисодий шароитларига қараб ўзаро технологик боғлиқ бир неча тармоққа ишлаб чикаришга ихтисослашади. Саноатда эса корхоналар маълум бир маҳсулотнинг алоҳида қисмини ишлаб чиқаришга ихтисослашади. Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришининг саккизинчи хусусияти шуки, бу ерда тайёр маҳсулот (ялпи маҳсулотнинг 20%)нинг бир қисми келгуси давр ишлаб чиқаришига, ишлаб чиқариш воситаси (уруғ, ем-хашак, бузоқ ва ҳ.к.)га киради. Шу ва бошқа сабабларга кўра асосий ва айланма воситаларидан тўлиқ фойдаланиш муаммолари вужудга келади, айрим қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг товарлилик даражаси саноатга нисбатан анчагина пасаяди. Қишлоқ хўжалигининг келажакдаги ривожланиши бўйича турли хил қарашлар мавжуд. Ҳаммага маълумки, охирги йилларда мамлакат қишлоқ хўжалик тармоқлари чуқур инқирозга учраган. Бу энг аввало озиқ-овқат сифатининг пасайишига ва етишмаслиги, ишлаб чиқаришнинг турғунлиги ва серхаражатлилиги, қишлоқ аҳолиси турмуш шароитининг барқарор ташкил топмаётганлигида намоён бўлмоқда. Айрим маҳсулотларнинг истеъмол балансижа анчагина салмоқни четдан олинадиган маҳсулот ташкил қилади. Қишлоқ хўжалиги ишлаб

чиқаришининг ресурс потенциалидан фойдаланиши самарасиз ва атроф муҳит учун зарарли бўлиб келди. Кўп туманларда тупроқ гумус миқдори 30- 40% га пасайган, унинг шўрланиш даражаси кучайган. Харажатларнинг рентабеллиги ҳам хорижий мамлакатларга нисбатан анча паст. Ижтимоий ривожланишнинг инфраструктура тизими анчагина орқада қолмоқда. Миграция жараёни давом этмоқда ва ҳ.к. Қишлоқ хўжалигининг узоқ йиллар давомида турғунлиги ва инқирози сабаблари кўп, уларнинг асосийлари қуйидагилардир: 1).Деҳқонларнинг сиёсий, иқтисодий, ижтимоий ва ҳуқуқий камситилиши; 2).Ходимларнинг ер ва бошқа ишлаб чиқариш воситаларидан ва ишлаб чиқарилган маҳсулотларидан узоқлашиши, мулкка эгаликнинг паст даражада ташкил топиши; 3).Директив режалаштириш ва баҳоларни белгилаш, маъмурий қўмондонлик тизимининг давом этиши; 4).Чегараланган моддий-техник таъминоти ва молиялаштириш, қайта ишловчи саноатларда моддий техника ва технологиянинг орқада қолиши; 5).Фаннинг ролини тўғри баҳоламаслик, фан-техника тараққиётидан фойдаланишнинг пастлиги. Классик иқтисодчилар, барча ривожланган жамиятларда капиталнинг кўп қисми, энг аввало, деҳқончиликка ва кейин мануфактурага сарфланишининг самарадорлигини алоҳида кўрсатганлар. Ўтган асрнинг 90 – йилларига келиб, қишлоқ хўжалигини инқироздан чиқаришнинг асосий йўллари аниқланган бўлиб, ҳозирги кунда уларнинг кўпчилиги амалга ошмоқда. Бунга қуйидагиларни киритиш мумкин: 1).Иқтисодий муносабатларни қайта қуришнинг муҳим қисми сифатида ер ислоҳотини аста секин амалга ошириш. Ер ислоҳотининг маъноси – ерга бўлган мулкни давлат тасарруфидан чиқариш ва ундан мулкнинг турли- туман шаклларидан фойдаланиш; 2).Қишлоқда тақсимот муносабатларини ўзгартириш. Мулкни хусусийлаштиришнинг аҳамиятини камайтирмагани ҳолда, ер ва бошқа

ишлаб чиқариш воситаларига хўжайинлик ҳиссини уйғотиб, улар томонидан яратилган маҳсулотларга ўзларининг эгалик қилиши ҳам муҳим аҳамият касб этади. Қандай мулк шакли бўлишдан қатъий назар, арзон меҳнат унумли бўлиши мумкин эмас. Буни хорижий мамлакатлар тажрибаси ҳам тасдиқлайди; 3).Мулк ва хўжалик юритишнинг янги шаклларини қўллаб қувватлаш. Аграр секторнинг келажагида бир-бири билан рақобат қиладиган, ўзаро ҳаракат қиладиган, бир-бирини тўлдирадиган йирик, ўртача ва майда корхоналарни кўриш мумкин. Корхоналарнинг турли ўлчамлари хўжалик юритишнинг турли шаклларига мослашиб кетади. Асосан деҳқон ва фермер хўжаликлари ривожланиши кенгаяди; 4).Турли хўжаликларда мулкни давлат тасарруфидан чиқариш, хўжалик юритишнинг мавжуд шаклларини ўзгартириш, уларни демократик асосда ижара, ширкат (кооператив) ва акциядор корхоналарга айлантириш, бунда бирламчи меҳнат жамоаларига ва алоҳида ҳар бир жамоа аъзосига мустақилликни ошириш; 5).Хўжалик юритишнинг бозор механизмидан фойдаланишга ўтиш; маҳсулот бозори, ишлаб чиқариш воситалари бозори, шу жумладан ер, иш кучи ва қимматбаҳо қоғозлар бозори. Корхона даражасида оризонтал, тўғри шартнома муносабатлар ривожланади. Давлат даражасида бошқаришнинг иқтисодий ричагларини (банклар, солиқлар, субсидия, кредит бериш шартлари) тавсифлайдиган кўрсаткичларнинг сақланиб қолишига ва дастурли ёндошишга олиб келади. Аста-секин маҳсулотлар талаб ва таклиф асосида эркин сотила бошлайди. Маҳсулотларни марказдан тақсимлаш қисқаради; 6).Қишлоқ хўжалик маҳсулотларини экологизация қилиш ва ресурсларни тежаш. Бу ерда муҳим ролни биотехнология, тупроқни ҳимоя қиладиган технология, ўсимликларни ҳимоя қилишнинг яхлитланган усуллари, қайта ишлашда чиқитсиз технология ва бошқалар ўйнайди;

7).Фаннинг роли ва унинг ишлаб чиқаришга таъсирини кучайтириш. У барча ресурсларни йирик комплекс мажмуаларига тўплаш йўли билан амалга оширилади. Биринчи босқичда, қишлоқ хўжалик маҳсулотлари йўқолиши максимал қисқартиришга барча ресурсларни жалб қилиш ва бунинг ҳисобига ялпи ишлаб чиқаришни ўстириш қўйилган. Иккинчи босқичда, ишлаб чиқаришни ўстириш қишлоқ хўжалигини ишлаб чиқариш ресурслари билан таъминлашни яхшилаш, илғор хўжалик юритиш шаклларини ривожлантириш ва бозор механизмидан фойдаланиш ҳисобига аҳолини озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган талабини тўлароқ қондириш қўйилади. Учинчи босқичда, аҳолининг барча озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган тўлов қобилиятини тўла қондириш, биологик жиҳатдан тўлақонли озиқ-овқатнинг кенг ассортиментини ишлаб чиқариш учун база яратиш қўйилади. Ҳукумат томонидан тузилган дастурлар ўз ичига қишлоқни ижтимоий янгилашнинг кенг жабҳасини олади: қишлоқ аҳолисининг меҳнат ва яшаш шароитини яхшилаш, аҳолини камдаромадли гуруҳи учун социал товон тўлаш ва ҳ.к.

Фойдаланилган адабиётлар рўйҳати: 1. Узбекистон Республикаси Конституцияси. (Асосий қонун) Тошкент «Узбекистон» 1992 йил. 2.Каримов И.А. «Ўзбекистон келажаги буюк давлат», Т. Ўзбекистон 1992 йил 3.Каримов И.А. «Ўзбекистон иқтисодий сиёсатнинг устивор йўна-лишлари» Т. Ўзбекистон 1993 йил 4.Каримов И.А. «Ўзбекистон бозор иқтисодиётига ўтишнинг ўзига хос йўли», Т. Ўзбекистон 1993 йил 5.Каримов И.А. «Деҳқончилик тараққиёти – фаровонлик манбаи», Т. Ўзбекистон 1994 йил 6.Каримов И.А. «Ўзбекистон ХХ I асрга интилмокда», Т. Ўзбекистон 1994 йил 7.Каримов И.А. «Ўзбекистон иқтисодий ислоҳатларни чуқурлаштириш йўлида», Т. Ўзбекистон 1995 йил 8.Каримов И.А. «Ўзбекистон ХХ I аср бўсағасида: хавфсизликка тахдид, барқарорлик шартлари, тараққиёт кафолатлари», Т. Ўзбекистон 1997 йил. 9.Каримов И.А. «Бизнинг бош мақсадимиз – жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этишдир» (Олий Мажлис Қонунчилик Патаси ва Сенатни ҚУшма мажлисидаги маърузаси.). тошкент «Узбекистон» 2005 йил. 10.Ўзбекистон Республикаси Қонуни. «Мулкчилик тўғрисида», «Адолат» 1991 йил

Похожие

Қишлоқ хўжалиги логистикада омбор хўжалиги

Қишлоқ хўжалиги инфратузилмаси

Қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишнинг умумий масалалари

Қишлоқ хўжалиги логистикада захиралар

Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари сифатини бошқариш