Ем-хашак етиштириш ва йиғиб олиш машиналари - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Ем-хашак етиштириш ва йиғиб олиш машиналари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

882.5 KB

Ем-хашак етиштириш ва йиғиб олиш машиналари Режа: 1. Ем-хашак етиштириш ва йиғиб олиш машиналари. 2. Республикамизда етиштирилаётган озуқа экинларини йиғиш усуллари ва агротехник талаблар. 3. Ўргич ва комбайнларининг турлари, тузилиши, ишлаши.

1. ЕМ-ХАШАК ЕТИШТИРИШ ВА ЙИҒИБ ОЛИШ МАШИНАЛАРИ Пичанни нобуд қилмасдан сифатли ўришда илмий жиҳатдан асосланган агротехника муддатларидан ташқари пичаннинг ўриш баландлигини тўғри танлаш, ўриш муддати ва ғарамлаш ишларини ташкил қилиш мухим аҳамиятга эга. Дуккакли ўтларнинг биринчи ўримини ўсимлик ғунчалай бошлаганда, пичанзордаги ўтлар гулламасдан олдин, бошқаларни ўсимлик бошоқлаган даврда ўтказиш керак. Тажрибаларнинг кўрсатишича табиий яйловларда ўтларни ердан 4 – 4,5 см, суғориладиган ерлардаги бир йиллик ва кўп йиллик ўтларни 5 – 6 см баландликда ўриши яхши самара беради. Пичан ўриш ва ғарамлаш ишларини 10-14 кунда тамомлаш тавсия этилади Пичан ўрилганидан кейин қуритилади. Ўрилган ўтларнинг каротинга бой барглари ва гуллари тез қурийди, пояси бир неча кунда қурийди. Чала қуритилган пичан ҳам, ўта қуритилган пичан ҳам озиқлик сифатини кўпроқ йўқотади. Ўта қуритилган пичанда каротин моддалари учиб кетади. Чала қуритилган пичанда озиқ моддаларини емирадиган микроорганизмлар кўпаяди, пичан ўз-ўзидан қизий бошлайди. ҚЎШ БРУСЛИ ЯРИМ ОСМА ПИЧАНЎРГИЧ 1 -кардан вали; 2- занжирли узатма; 3- олдинги ўриш аппаратининг ҳаракат юритмаси; 4- орқа ўриш аппаратининг ҳаракат юритмаси; 5- орқа эксцентрикнинг қутиси; 6- орқадаги эксцентрик; 7,11- гидроцилиндр; 8-орқа ўриш аппарати; 9- пневматик таянч ғилдирак; 10-рама; 12- олдинги ўриш аппаратлари; 13- шатун; 14- олдинги эксцентрикнинг қутиси; 15- тасмали узатма; 16-домкрат; 17- сурувчи чивиқ 18- тахта. Ҳозир пичанни сифатли ўриб олиш учун фермер хўжаликларида ўриш билан бир йўла тойлаш технологияси жорий қилинмоқда. Шунда пичандаги

тўйимли моддалар кўпроқ сақланиб қолади. Ўрилган пичанни бир жойдан иккинчи жойга олиб бориш ишлари осонлашади. Агар қуритилган пичан ҳам тойланса, кейинги ишлар учун қулайлик яратилган бўлади. Айрим илғор хўжаликларда ўт ўрилган заҳоти майдаланиб, юқори ҳароратда қуритилади ва ундан махсус аппаратлар ёрдамида пичан уни тайёрланади. Мамлакатимизнинг турли тпбиий- иқлим зоналарига қараб пичан ўриш машиналарининг турли тизимлари қўлланилади. Масалан, ўтларни ўриш, қатор уюмлаш, транспорт воситаларига ортиш, чорвачилик фермалари яқинига ташиб келтириш ва ғарамлаш учун пресс-подборшчик ишлатилганида, КН-14 ўрнатма косилка, ППВ-1,6 ёки ППВ-1,3 пресс-подборшчик, ПТА-2,2 ёки ПТУ-3,1 той йиғгич, автомашина ёки трактор прицеплари ва СШР-0,5Б ёки СНУ-0,5 юклагич- ғарамлагич машиналари тизимидан; пичан ўрилган жойга тўпланганида, косилкадан ташқари ПКС-2М подборшчик-ғарамлагич, ВНБ-3 ёки ВНУ-3 ўрнатма волокушка, СШР-0,5 ёки СНУ-0,5 юклагич-ғарамлагич, СТ-4 ғарамга ташигич ва СНУ-0,5 ғарамлагичдан иборат машиналар тизимидан фойдаланилади. РОТОРЛИ ПИЧАН ЎРГИЧ 1-сақлагич; 2-устун; 3-рама қаноти; 4- цапфа; 5- брус; 6- пичоқ; 7- ротор; 8 - бўлгич; 9- тўсиқ; 10- кронштейн; 11- осгич; 12- ўқ; 13-рама Ўрмон-чўл зонасининг унча катта бўлмаган участкаларидаги пичанни ўришда кўндаланг ва ёнлама хаскашлар ишлатилади. Бу хилдаги хаскашлар ўрилган ўтларни бир неча марта ағдариб, сифатли пичан олишга имкон беради. КИР-1,5 МАЙДАЛАГИЧ КОСИЛКА 1- тўсиқ; ёрдамчи пичоқ; 3- пичоқ;

4- қайтаргич 5- қувур; 6-ротор(барабан). Тоғли туманларда пичан ўриш учун ўзиюрар шассига ўрнатиладиган қамраш кенглиги унча катта бўлмаган косилкалар ишлатилади. ГП-14 кўндаланг хаскаш-пичанзорда қуритилган пичанни тўплаш, янги ўрилган ўтларни бевосита косилкалар кетидан уюмлаш учун мўлжалланган. Хаскаш рама, хаскаш аппарати, юриш қисмини автоматик кўтариш механзмларидан иборат. ГВК-6 ғилдирак бармоқли хаскаш-уюмлагич пичанзордаги ўтларни тўзитиш, уюмлаш ва уюмларни ағдаришга мўлжалланган. Хаскашнинг иш органи бармоқли ғилдирак-кегайлар билан бирлаштирилган ҳалқа ва тўғиндан тузилган. ПС-1,6 пресс-подборшчиклар уюмдаги пичан (похол) ларни йиғиб олишга, йиғиб олинган пичанни пресслаб тойлашга мўлжалланган. Пресс- подборшчик 1,6 м ли йиғиш қурилмасига эга бўлиб, уюмланган пичан массаси 1 кг/м гача бўлганини йиғиб пресслайди. Тойни боғлаш учун диаметри 2 мм ли пўлат сим ишлатилади. 1 тонна пичанни боғлаш учун 7-8 кг сим сарфланади. Косилкалар тракторнинг ҚОВдан ҳаракатланади. Тиркалма косилкаларни, ўзининг юриш ғилдираларидан ҳам ҳаракатга келтириш мумкин. Косилканинг асосий узеллари-қирқувчи аппарат, иш органларини ҳаракатлантириш, бошқариш механизми, рама ва косилкани тракторга ёки ўзиюрар шассига қўшишда ишлатиладиган қурилмалардан иборат. Косилкаларни қирқувчи аппарати ўсимликни қирқишга мўлжалланган бўлиб, сегментли қўзғалувчан пичоқ ва қўзғалмас бармоқли брусдан иборат. Қўзғалмас бармоқли брусга бармоқлар маҳкамланган. Сегментлар пичоқнинг елкасига, пластинкалари бармоқларга мих парчин билан маҳкамланган. Пичоқ бармоқлар ўйиғида ҳаракатланиб, сегментнинг олдинги қисми билан қарши кесиш пластинкасига, орқа қисми билан ишқаланиш пластинкасига таянади.

ПОРШЕНЛИ ЙИҒИШТИРГИЧ-ПРЕССЛАГИЧ а-олд кўриниши; б- орқадан кўриниши; 1- кардан узатмаси; 2- редуктор; 3- пресслаш камераси;4- поршен ва шатун; 5- йиғиштиргич; 6- ғилдираклар; 7- кўтариб тушуриш механизми; 8- тиркагич; 9- тиққич механизми; 10- тугунлаб-боғловчи механизм; 11- той зичлигини ўзгартириш тутқичи. Косилка юрганида ўт поялари бармоқлар орасига киради, шунда сегментларнинг тиғи пояларни қарши кесиш пластинкаларининг қиррасига қисиб қирқади. Поялар қирқилаётганда сирпаниб чиқиб кетмаслиги учун қарши кесиш пластинкаларининг тиғи майда тишли қилинган. Бармоқли брус пўлат полозчаларга таянувчи иккита бошмоқлар воситасида ер бетига сирпаниб юради. Полозчалар пояларнинг қирқилиш баландлигини ростлаш учун хизмат қилади. Баланд пояларни ўришда дала тахтасига таёқ уланади. Трактор ўнг ғилдирагининг кейинги ўтишига йўл очиш учун таёқ уланган дала тахтаси ўрилган ўтни чапга суриб, қаторлаб уюмлайди. Косилкаларнинг пичоғи кривошип-шатунли механизм, тебранувчи шайба ёки тебранувчи вилка ёрдамида ҳаракатланади. Кривошип етакчи валга бириктирилган. Шатуннинг иккинчи учи болт билан таранг тортилган жағлар ёрдамида пичоқ каллагига бириктирилган. Етакчи ва кривошипни айлантиради, кривошип бармоқ воситасида шатунни ҳаракатлантиради. Шатуннинг юқори қисми бармоқ билан биргаликда доиравий айланади, пичоққа бириктирилган қуйи қисми илгариланма-қайтма ҳаракатда бўлади. К-1,4; К-2,1 ва КНУ-1 косилкаларининг пичоғи кривошип-шатунли механизм билан юритилади. Косилкаларнинг фронтал жойлашган қирқувчи аппаратлари тебранувчи шайбали механизм билан юритилади. Ўтларни ўриш учун тракторга ўрнатиб ёки тиркаб ишлатиладиган косилкалардан фойдаланилади. Косилканинг асосий иш органи бармоқли брусдан иборат. Косилкалар бир, икки ва уч брусли бўлади.

КС-2,1 тезкор косилкаси табиий ўт, беда ва шунга ўхшаш ўтларни ўришга мўлжалланган. Бармоқлари қуйма пўлатлардан ясалиб, ўт поялари қирқилаётганида сирпаниб чиқиб кетмаслиги учун унинг тиғи майда тишли қилиб ишланган. Косилка Т-40, Т-28Х4М ва МТЗ-80 тракторларига осиб ишлатилади. Қирқувчи аппарат икки бошмоқ ёрдамида асосий шарнирга бириктирилган. Тортиш штангасининг бир учи тарангловчи штанга ёрдамида рамага шарнирли, иккинчи учи асосий шарнирга бириктирилган. Тарангловчи штанга қирқиш аппаратини олдинги ёки кетинги исталган бурчакка ағдариб, ўрнатиш имконини беради. Қирқувчи аппарат ташқи ва ички бошмоқларга таяниб юради. Бошмоқларнинг тагида пўлат полозчалар бўлиб, қирқувчи аппаратни исталган баландликда ўрнатиш имконини беради. Ташқи бошмоққа кесилган ўтни чапга суриб ташловчи айириш тахтаси ўрнатилган. Қирқувчи аппаратни иш ҳолатда тутиб туриш учун бир учи ички бошмоқда, иккинчи учи косилка рамасига бириктирилган шпренгел ўрнатилади. Шпренгелнинг узунлигини ўзгартириб, ташқи бармоқнинг олдинги чиқиши ростланади. Қирқувчи аппаратни тракторнинг карданли валидан тасмали узатма ва эксцентрикли шкив орқали ҳаракат олади. Эксцентрикли шкив кривошип- шатунли механизми ёрдамида эксцентрикнинг айланма ҳаракатини қирқувчи аппарат пичоғининг илгариланма-қайтма ҳаракатига ўзгартиради. КСХ-2,1 ўрнатма косилка табиий ўсган ва экилган ўтларни ўришга мўлжалланган. Ўрнатма косилка яхши маневрли бўлиб, ундан кўпинча кичик ва нотекис участкаларда фойдаланилади. Косилка Т-40А, Т-28Х4М ва МТЗ- 80 тракторларига осиб ишлатилади. Хаскашлар. Қишлоқ хўжалигида КГ-1, ГПК-6, ГП-14 маркали кўндаланг хаскашлар ва ГБУ-6, ГФВ-3,1, ГВБ-2, ГВК-6 сингари ёнаки хаскашлар ишлатилади. Хаскашлар ўриб қуритилган ўтларни йиғиш, уюмлаш, уюмларни ағдаришда ишлатилади..

Кўндаланг хаскашнинг хаскашлаш аппарати унинг асосий иш органи ҳисобланади. Аппарат хаскашловчи брус, штампланган пўлат брусга маҳкамланган тишлар, бириктирувчи чивиқлар ва қисқичлар билан ўзаро бириктирилган тозалаш чивиқларидан иборат. Қамраш кенглигига қараб хаскашларда бир, икки ёки олтита хаскашловчи брус бўлиши мумкин. Ҳар қайси хаскашловчи брус кронштейнлар ёрдамида рамага шарнирли бириктирилгани учун даланинг рельефига яхши мослашиб ишлайди. Хаскашлаш аппаратининг кўтариш механизми автомат қулфи, кўтариш вали, кривошип тортқидан иборат. Катакчали кўтариш автомати юриш ғилдираги бир марта тўла айланган хаскашлаш аппаратини транспорт ҳолатга кўтаради. ГП-14 кўндаланг хаскаш катта пайкалларда ишлашга мўлжалланган. Хаскаш рама, хаскаш аппарати, юриш қисмининг автоматли кўтариш механизмидан иборат. Хаскашларнинг рамаси бир-бирига шарнирли бириктирилган учта алоҳида секциядан иборат. Ёнлама хаскашлар тўғри бурчакли (ГБУ-6,0 ва ГВБ-2) ёки бурчакли, барабанли ҳамда ғилдирак бармоқли (ГВФ-3,0) бўлиши мумкин. ГБУ-6,0 Ёнлама хаскаш пичанзордаги ўрилган ўтларни тўзитиш, пичанни уюмлаш ва тўпламларни ағдаришга мўлжалланган. Хаскаш секциялари ҳаракат йўналишига нисбатан 45 0 бурчак остида жойлашган. Хаскаш Т-28Х4, Т-40 ва МТЗ-80 тракторларига осиб ишлатилади. Хаскашловчи барабан ички юриш ғилдирагидан айланма ҳаракат олади. Барабанларнинг айланиш йўналиши иш турига қараб ўзгартирилади. Масалан, эни бир метр пичан уюмларини ҳосил қилиш учун хаскашловчи барабанлар юриш йўналиши бўйлаб айлантирилади, бу ҳаракат агрегатнинг илгарилама ҳаракати билан қўшилиб винтсимон ҳаракат ҳосил қилади. Тишлари шундай айланганлиги сабабли хаскашловчи барабаннинг охиридан узлуксиз тушаётган пичанни олдинги ва ён томонга силкитиб қаторлаб уюмлайди.

Ўрилган ўтни тўзитиш учун хаскашловчи барабаннинг айланиш йўналишини тескари томонга ўзгартириш керак. Бу ҳолда барабан пичанни тўплашдагига нисбатан икки баравар тез айланади, натижада хаскашнинг пружинали тишлари йиғилган ўтни орқага ирғитиб, тўзитади. ГБК-6 ғилдирак-бармоқли ёнаки хаскаш ўтларни тўзитиш, қаторлаб уюмлаш ва уюмни ағдаришга мўлжалланган хаскашнинг иш органи, пружиналар билан жиҳозланган бармоқли ғилдираклардан иборат, ғилдираклар ҳаракат йўналишига 45-50 0 қия ўрнатилади. Бармоқли ғилдираклар ерга санчилиш ҳисобига тирсакли ўқда айланади. Бир хил типдаги чап ва ўнг секциялар ўзаро тиркагич воситасида бириктирилган. Кашакка иккита марказий ғилдирак маҳкамланади. Пичанни қаторлаб уюмлаш учун ҳар қайси секция раманинг ҳаракат йўналишига тескари қилиб ўрнатилади. Шунда секциялар орасида юриш йўналиши томонга очиқ бурчак ҳосил бўлади, бармоқли ғилдираклар пичанни сўриб ўртага уюмлаб кетади. Пичанни қуритиш мақсадида тўзитиш учун хаскаш секциялари айлантириб қўйилади. Таянч ғилдиракларининг ҳолати ҳам ўзгаради, натижада бармоқли ғилдираклар пичанни фақат тўзитади, холос. 2. СИЛОС ТАЙЁРЛАШ МАШИНАЛАРИ Маълумки маккажўхори, оқжўхори каби дағал пояли экинлар кўк пояси молларга силосланган ҳолда берилади. Экинларни силослашда хўжаликдаги техника воситаларига қараб олдин ўриб, кейин силосланади ёки тўғридан-тўгри комбайнда ўриб силослаб бостирилади. Агар кўк поя олдин ўрилиб кейин силосланадиган бўлса косилкада ўрилиб, хаскаш ёки қўл билан йиғиштирилади ва махсус мосламалар ёрдамида майдаланиб кейин силос бостирилади. Кўкпоялар тўғридан-тўғри комбайнда ўриб майдаланса, улар бир йўла араваларга юкланиб, силос ўраларга ташилади. Силоснинг сифати яхши бўлиши учун

кўк пояни айни етилган пайтида ўриш керак. Кўкпоя олдин ўрилиб, кейин майдалаб, силос бостириладиган бўлса бу ишларга жуда кўп меҳнат сарф бўлади. Шунинг учун уни комбайнларга ўриб, бир йўла майдалаб силос бостирлгани маъқул. СИЛОС КОМБАЙНИНИНГ ТЕХНОЛОГИК СХЕМАСИ 1- ўриш аппарати; 2-фаол бўлгич; 3-мотовило; 4- транспортёр; 5,6- битер барабанлар; 2- 7- силлиқ жўва; 8- кесувчи брус; 9- майдалаш барабани; 10 -силос қувури. Маккажўхори, оқжўхори, кунгабоқар ва ёппасига қаторлаб ёки уялаб экилган бошқа экинларни силос учун ўришда СК-2,6А комбайни ишлатилади. Комбайн жатка, майдалаш аппарати, бўшатиш транспортёри ва ёритиш қисмларидан иборат. Жатканинг мотовилоси пояларни қамраб, қирқувчи аппаратга узатади. Қирқувчи аппарат пояларни қирқиб, платформага ётқизади. Занжир-планкали транспортёр пояларни таъминлаш механизмига узатади. Таъминлаш механизми пояларни қарши қирқувчи пластинкага ўтказади. Пичоқли барабан пояларни майдалайди: майдаланган поялар горизонтал транспортёрга, ундан транспортёрга тушади. Қия транспортёр майдаланган массани комбайн билан ёнма-ён ҳаракатланувчи автомашинага ёки тележкаларга ортади. Комбайннинг жаткаси қирқувчи аппарат, дала айиргичи, бошмоқ, платформа, транспортёр, мувозанатлаш ва кўтариш механизмларидан иборат.

КС-1,8 «Вихрь» комбайни ҳосилдорлиги 800 ц/га гача бўлган, исталган усулда экилган маккажўхори ва бошқа экинларни силос учун йиғишда ишлатилади. Комбайн ўсимликни ўради ва кўкат озиқ учун майдалайди, шунингдек, пайкалдаги ўриб сўлитилган ўтларни йиғиб олади. Комбайн пневматик ғилдиракларга ўрнатилган рама, мотовилоли жатка, силос қирққич, силос трубалари, сница ҳамда узатиш механизмидан иборат. Мотовило пояларни қирқиш аппаратига яқннлаштиради ва ўрилгандан сўнг уларни платформа тубига ўрнатилган занжир-планкали транспортёрга жойлайди. Ўрилган масса занжир-планкали транспортёр воситасида пружиналаш- тирилган юқори ва пастки битерли барабан, жўва ҳамда қарши қирқиш брусидан ташкил топган узатиш механизмига йўналтирилади. Пружиналар таъсирида битерлар транспортёрига тушаётган масса қатламининг қалинлигига қараб бир-биридан узоқлашади ёки яқинлашади. Натижада майдаланадиган ўсимлик қатлами ўзгармас қалинликда тутиб турилади ва уч секцияли майдалаш барабан билан қирқиш сифати белгиланган даражада сақланади. Барабан пояларни яхши майдалаш ва уларни силос трубалари орқали транспорт воситаларига узатишни таъминловчи Т-симон спирал пичоқлар билан таъминланган. Қаторлаб уюмланган ўтлар узиб қўйилган қирқиш аппаратига (мотовилоси олиб қўйилган) ўрнатилган махсус подборшчиклар билан йиғиб олинади. Кўкпояни белгиланган (10,15,20 ва 30 мм) узунликда қирқишга эришиш учун майдалаш барабанига ҳар хил миқдорда пичоқлар ўрнатилади ёки юритмадаги юлдузчани алмаштириб, унинг айланиш тезлигини ўзгартирилади. Маккажўхорини силос учун йиғишда барабанга 9 та, ўсимликларни пичан уни ёки сенаж тайёрлаш учун майдалашда эса 18 та пичоқ ўрнатилади. Тиғ қалинлиги 0,3 мм ва улар билан қарши қирқиш бруслари орасидаги тирқиш кўпи билан 4 мм бўлганда ўсимликлар минимал узунликда

майдаланади. Жатка ва мотовило сурилма гидроцилиндр ёрдамида кўтарилади ва туширилади.

Фойдалани лган адабиётлар рўйхати 1. И.А.Каримов «Дехқончилик тараққиёти-фаровонлик манбаи». Тошкент., 1994 йил. 2. Э. Ойхўжаев, Х..Қўшназаров. «Қишлоқ хўжалик ишлаб чиқаришини механизациялаш», Тошкент., 1988 йил. 3. А.И.Комилов, Қ.А.Шарипов ва башқалар. Трактор ва автомобиллар. Тошкент «Талқин» 2003 й.(лотин алифбосида). 4. М. Шоумарова, Т.Абдуллаев «Қишлоқ хўжалик машиналари».Тошкент. «Ўқитувчи». 2002. 5. Ў.Қўчқаров. Олий ўқув юртларига «Трактор ва автомобиллар» фанидан агрономик мутахассислигига оид қўлланма. Тошкент 1997. 6. В.И Родичев., Г.И Родичева Трактор ва автомобиллар. Т.1984 й. 7. А. Гуревич, С. Сорокин «Трактор ва автомобиллар» Т. Ўқитувчи-1980 й. 8. Ф.М.Маматов «Қишлоқ хўжалик машиналари». Қарши. «Ўқитувчи». 2008.

Похожие

Ем-хашак тайёрлаш машиналари

Ем-хашак йиғиштириш машиналари

Ем хашак ўтлар

Ем-хашак экинлари

Қўнғирбошли ем-хашак ўтлар