Ekish va ko’chat o’tkazish mashinalari - Сельское и лесное хозяйство - Рефераты

Ekish va ko’chat o’tkazish mashinalari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

49.5 KB

Ekish va ko’chat o’tkazish mashinalari Reja: 1. Ekish haqida umumiy ma’lumot va qishloq xo’jalik ekinlari urug’larini ekish usullari. 2. Ekish va ko’chat o’tkazishga qo’yiladigan agrotexnika talablari. 3. Ekish va ko’chat o’tgazish mashinalarining turlari va tuzilishi. 4.Ekish mashinalarini ishga tayyorlash.

1 . G’o’za, makkajo’xori, g’alla va sabzavot ekinlarining hosildorligi ilmiy jihatdan asoslangan ekish muddatlariga, o’simliklarning; dalada joylashtirish usullariga, urug'larning dalada tekis taqsim-lanishiga va ekish chuqurligiga ko’p jihatdan bogliqdir. Qishloq xo’jalik ekinlari urug’larini quyidagi usullarda ekish mumkin: a) qatorlab ekish usuli - g’alla ekinlari ekiladi, qator oralig’i 15 sm, ekish chuqurligi 2…10 sm gacha bo’ladi (lalmikor zonalarda g’alla ekiladi); b) tor qatorlab ekish usuli - qatorlab ekish usuli bo’yicha ekish normasi bir xil, dala yuzasiga o’simliklarni bir tekis joylashtirish maqsadida qator orasi 7…8 sm bo’ladi (lalmikor zonalarda g’alla ekiladi); v) qirqma ekish usuli – ekish agregatining ikki o’tishida amalga oshiriladi, mehnat xarajatlari yuqori xosildorlik hisobiga qoplanadi, qator orasi 15 sm (lalmikor zonalarda g’alla ekiladi); g) keng qatorlab ekish usuli – texnik ekinlar (chopiq talab etiladigan ekinlar) ekiladi yoki o’tqaziladi. Qator orasi 45…90 sm gacha bo’ladi; d) yo’laklab ekish usuli – sabzavot ekinlari ekiladi, asosiy qator orasi 45… 60 sm yo’lakdagi qatorchalar orasi 10…15 sm, yo’lakdagi qatorchalar soni 2 ta yoki 3 ta bo’lishi mumkin; ye) uyalab ekish usuli –texnik ekinlar urug’lar ekiladi, bir uyaga 2 yoki 3dona urug’ tashlanadi, uyalar orasidagi masofa 15…45 sm ni tashkil qiladi. Bu usulda ekilgan urug’lar qatqaloqni tezda yorib chiqish imkoniyatiga ega bo’ladi; j) kvadrat uyalab ekish usuli – texnik ekinlar urug’lari ekiladi, qator orasi 70…90 sm, poliz ekinlari uchun 180 sm, qator orasini bo’ylama va ko’ndalangiga ishlash imkoniyatini beradi; z) punktrlab yoki donalab ekish usuli – texnik ekinlar urug’lari va ko’chatlar donalab ekiladi, bunda urug’ iqtisod qilinadi mehnat sarfi kamayadi; i) aralash ekish usuli – bu usulda bir vaqtning o’zida ikki xil ekin urug’i aloxida-aloxida qatorlarga ekiladi. Masalan makkajo’xori va dukkakli ekinlar; 2. Ekish vako’chat o’tqazish mashinalariga qo’yiladigan agrotexnik talabalar.

Uruglarning o’zi esa Davlat standarti talablariga mos kelishi shart. Urug'ning unuvchanligi yuqori bo’lib, yirik-maydaligi va tashqi ko’rinishi bir xil bo’lishi kerak. Urug' ekiladigan dalalar yaxshi tekislangan va ishlangan bo’lib, dala yuzasida 50 mm dan yirik kesaklar va o’simliklar qoldiqlari bo’lmasligi kerak, Tuproqning 0-10 sm chuqurligidagi qatlami maydalangan bo’lib namligi 20% dan oshmasligi kerak. Sabzavot seyalkalarida urug' ekkanda beigilangan normadan ko’pi bilan 5% chetga chiqishga ruxsat etiladi, ayrim ekish apparatlari bilan urug' ekishning o’rtacha notekisligi 4% dan oshmasligi zarur. Seyalka urug'ni 2 dan 5 sm gacha bo’lgan chuqurlikda ekishi kerak, bunda Q 1 sm chetga chiqish ruxsat etiladi. Asosiy qator oraiiqlari kengligining chetga chiqishi ± 1 sra dan, tutash qator oraliqlaridagi chetga chiqish esa ± 5 sm dan ortib ketmasligi kerak. Ko’chat o’tkazish mashinalariga qo’yilgan agrotexnika talablarida ko’chatning ildizini, bir oz egib tuproqga vertikal o’tkazish, har bir ko’chatga 0,2- 0,6 1 hisobida suv qo’yish ko’zda tutilgan. Bunda ko’chatlar shikastlanmasligiga, ko’chat oralarida xato bo’lmasligiga va ular tuproq bilan beqilib qolmasligiga e'tibor berish kerak. Agar ko’chat o’tkazish qadami 35 sm dan kam bo’lsa, ekin qatori yoppasiga sug'oriladi, qadam katta bo’lganda har bir ko’chatning o’ziga suv qo’yiladi. Kartoshka ekkichlarga qo’yiladigan agrotexnika talablarida tugunaklarni bir me'yorda ekish, ekishdagi xatolik 3% dan oshmasligi, tugunaklarni 13 sm gacha chuqurlikda ekishni ta'minlash lozim. Belgilangan chuqurlikdan ± 2 sm gacha chetga chiqishga ruxsat etiladi, xatoliklarga yo'1 qo’yilmaydi. Asosiy qator oralarining eni orasidagi farqi 2 sm tutash qator oralarida esa 10 sm dan oshib ketmasligi kerak. Urug’ ekiladigan tuproqning temperaturasi va namligi talab darajasida bo’lishi kerak. 3. Qishloq xo’jalik ekinlarming urug'ini belgilangan normada ma'Ium bir sxemada ekish uchun ishlatiladigan mashinalar seyalkalar deb ataladi. Seyalkalar vazifasiga ko’ra universal, maxsus va kombinasiyalashtirilgan bo’ladi. Universal seyalkalar har xil ekinlar urug'ini ekish uchun mo’ljallangan (masalan, don,

dukkakli o’t va ayrim texnik ekinlar urug'lar), Maxsus seyalkalar esa bitta yoki alohida ekin uruglni ekish uchun mo’ljallangan (paxta, laylagi, makkajo’xori). Kombinasiyalash-tirilgan seyalkalar bir paytning o’zida urug ekish bilan birga o’g'it solish imkoniga ega bo’ladi. Traktorlar bilan agregatlanishi bo’yicha osma yoki tirkama seyalkalar bo’lishi mumkin. G’alla ekish seyalkalari ko’pincha tirkama bo’ladi, natijada bir nechta seyalkani bitta traktorga agregatlash imkoniyati bo’ladi. Texnik ekkinlar urug’lari esa asosan osma seyalkalar yordamida ekiladi. Seyalka asosan urug' va o'g'it soladigan bunker, ekish apparatlari, urug' va o’g'it o’tkazgichlar, soshniklar, zagartoch yoki boshqa kumuvchi qurilmalar, markerlar, harakat uzatish qismlaridan iboratdir. Urug’ sepish apparatlari urug’ni bunker yoki bankadan qabul qilib bir tekis belgilangan normadan mos xolda uni shkastlamasdan urug’ o’tkazgichga yoki soshnika yetkazib berish uchun xizmat qiladi.Urug’ sepish apparatlari g’altakli yoki diskli bo’lishi mumkin. Urug’ o’tkazgichlar urug’ sepish apparatidan tashlanadigan urug’larni soshnika yetkazib berish uchun xizmat qiladi.Urug’ o’tkazgichlarga qo’yiladigan asosiy talab ular ish jarayonida buklanib qolmasligi kerak. Soshniklar urug’ uchun egatcha ochadi va unga urug’ni tashlab ketadi. Soshniklarning kilsimon va diskli turlari mavjud. Zagortachlar ekilgan urug’ni ustiga tuproq tashlaydi yoki tuproq bilan ko’mib ketadi. Seyalkaning yordamchi ish jixozi markyor agregatning ketingi yurishi uchun iz qoldirib, yon qator oralarining asosiy qator oralariga mosligini ta’minlaydi. Seyalkalarda urug’ sepish apparatlariga xarakat ularning tayanch g’ildiraklaridan xarakat uzatish mexanizmlari yordamida amalga oshiriladi. Ekiladigan urug'larning turlariga va ekish usnliga ko’ra seyalkalarning tuzilishi va texnologik ish jarayonida o’zgarishlar bo’lishi mumkin. Paxtachilikda chigitni 90 yoki 60 sm li qator oralariga ekish uchun SMX-4, SChX-4A, SXU-4 markali seyalkalar ishlatiladi. Bu seyalkalar ikki xil variantda jihozlangan bo’lishi mumkin: a) tukli chigit ekishga mo’ljallangan bo’lib, g'altakli ekish apparatlari biian jihozlangan;

b) tuksiz chigit ekishga mo’ljallangan va diskali yacheykali ekish apparatlari bilan jihozlangan. Ekish agregati kultivatorning o’g'itlagichi va PXG-4 moslamasi yordamida chigit ekish bilan birga o’g'it solish va gerbisid sepish jarayonlarini ham amalga oshiradi. Donli, dukkakli va shunga o’xshash ekinlar urugani ekish uchun SZ-3,6 don- o'g'it seyalkasi va uning modifikasiyalari SZT-3,6, SZU-3,6, SZA-3,6, SZP-3,6, SZL-3,6, SRN-3,6, SZK-3,6 rusumli seyalkalar ishlatiladi. Bu seyalkalar SZ-3,6 seyalka asosida yaratilgan bo’lib, ayrini konstruktiv o’zgarishlari va texnologik imkoniyatlari bilan farqlanadi. Seyalkaning asosiy ishchi qismlari:o'git-urug bunkeri; don uchun g'altaklk ekish apparati; o’git uchui g'altakli-tishli ekish apparati, o’g'it-urug' yo’naltirgichlar hamda o’tkazgichlar; soshniklar va kumuvchi' organlar. Sabzavot, poliz ekinlari urug'ini va shunga o’xshash urug'larni ekish uchtm SO-4,2; SUPN-6;SPCh-6; SST-8A; SST-12A; SON-2.8A; SKON-4,2; SLN-8A; SBU-2,4A;SUPO-b rusumli seyalkalar ishlatiladi. Kartoshka tuganaklari va ekin ko’chatlarini o’tqazadigan mashinalar o’tqazish mashinalari deb yuritiladi. Kartoshka o’rnatma va yarim o’rnatma, to’rt va olti qatorli kombinasiyalashtirilgan SN-4B, SKS-4, SAYa-4, KSM-4 KSMG-4 kartoshka ekkichlar bilan ekiladi. SI-4B kartoshka ekkichi eng ko’p tarqalgan bo’lib, ikkita seksiyadan, har bir seksiyasi bunker va ikkita o’tkazish apnarati bilan jihozlangan. Karam, pomidor, baqlajon, garimdorilarning ko’chatlarini o'tkazishda SKN- 6 va SKN-6A ko’chat o’tkazgichidan foydalanadi. o’tkazgich: suv baki, ko’chat solinadigan idishlar uchun stellajlar, baklarni suv bilan to’ldirish uchun xizmat qiladigan vakuum qurilmasi g'ildirakli traktorga o’rnatilgan. Ko’chat o’tkazish mashshasining ish jarayoni quyidagicha: maxsus o’rindiqda utirgan operator ko’chatni olib ildiz tomonini o’ziga qaratib o’tkazish diskiga quyadi. Ko’chat tutqich ko’chatni soshnik ochgan egatga uzatadi. Ko’chat ildiziga suv qo’yilib, atrofiga tuproq tortiladi va zichlaaadi, ko’chat tutqich avtomatik ravishda ochiladi va o’tkazilgan ko’chatni quyib yuboradi. Ko’chat ekish mashinasining ish tezligi 0,5-3,5 km/ saotgacha bo’lishi mumkin.

Ekishdai oldin marza va pushta olish uchun GX-4, GN-2A marza oigichdan, marza olish bilan birga -urug' ekishda GSD-1,4 marza olgich-seyalka kultivatoridan, GS-1,4 marza olgich-seyalkasidan, urug' ekilgandan so’ng KGF- 2.8PM, KRN-4,2, USMK-5,4 va boshqalardan foydalaiadi. o’rnatma UGN-4K universal marza olgichi uchta pushta olish bilan birga to’rtta egat ham ochadi, marza polosasini yumshatadi, frezalaydi, ekish va ko’chat o’tkazish uchun uni zichlaydi, shuningdek, avval hosil qilingan marzalarni tiklaydi. o’rnatma GX-4 marza olgich seyalkasi marza olish bilan birga tuproqni yumshatishi, meniral ug'iglar solishi, pushta yuzasini zichlash va sabzavot ekinlarining uruglarini ekish uchun mo’ljallangan. 4. Ekish mashinalarini ishlatishdan oldin tekis rostlash maydonchasida ishga tayyorlanadi. Bunda quyidagilar bajariladi: a) mashinaning texnik butligi aniqlanadi; b) mashina aylanma qismlarining bir tekis shovqin chiqarmasdan aylanishi tekshirib ko’riladi; v) soshnik va zagortachlarning texnik talab darajasiga mosligi o’lchab ko’riladi; g) ekish apparatlarining belgilangan normaga mosligi tajriba qilib ko’riladi; d) qator oralarining belgilangan qator orasiga mosligi o’lchab ko’riladi; ye) markyorning uzunligi o’lchanadi; j) osma seyalkalarning traktorga simmetrik ravishda osilganligi o’lchanadi; z) osma seyalkalarning bo’ylama tekislikda ramasining traktorga bir tekis o’rnatilishi o’lchanadi; i) ekish agregatning texnika va mexnat xavfsizligi qoidalariga mos kelishi kuzatiladi. Agarda yuqoridagi punktlarning birontasida kamchilik kuzatilsa, u tuzatiladi va shundagina ekish mashinasi ishga tayyor deb akt qilinadi.Ekish mashinasini ishga tayyorlash mexanizator va agronom tomonidan bajariladi.

Adabiyotlar: 1.Shoumarova M., Abdillayev T. Qishloq xo’jaligi mash i nalari. Toshkent, O’qituvchi 2002Y. 2.A.I. Komilov, Q.A. Sharipov, N.T. Umirov, I.M.Marupov, R.T. Rustamov Traktor va avtomobillar. Toshkent «Talkin» -2003.(lotin alifbosida) 3.F.B.Yevdokimov Umumiy elektrotexnika T.O’qituvchi.1995. 4.N.I.Vershagin i dr. Organizasiya i texnologaya mexanizirovannыx rabot v rastenivodstve, Ucheb, posb № IRPO; Izd.sentr «Akademiya», 2000 5.E.Oyxo’jayev, X.Qo’shnazarov «Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishini mexanizasiyalash» Toshkent «Mehnat», 1988.

Похожие

Almashlab ekish

Issiqxonalarda ko’chat yetishtirish texnologiyasi

Issiqxonalar uchun ko’chat etishtirish

Ochiq yer uchun ko’chat yetishtirish

Jun qirqimini tashkil qilish va o’tkazish.