Talabalar o'quv faoliyatining korreksiyasi - Психология - Рефераты

Talabalar o'quv faoliyatining korreksiyasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53.5 KB

Talabalar o'quv faoliyatining korreksiyasi «Nazorat» atamasi psixologik tushunchasi bo'lgan bilan bir -qatorda pedagogik ko'rinishi ham mavjud. Yuqorida aytib o'tilganidek «pedagogik nazorat» deganda «nimanidir tekshirilishi» tushuntirilib, unda o'quv jarayonida esa o'quvchi faoliyati uning natijalari, bilish ko'nikmasi va tushunchasi sifatida tekshirishdir. Uslubiy ilmiy tartibda psixologiyani o'qitishi metodikasi ilmiy pedagogikaning qismidir. Shuning uchun talabalarning o'quv faoliyati natijalari nazoratni tashkillashtirish uslubi psixologiyadan tashqari yana pedagogik nazariya va pedagogik amaliyoti tajribasiga ham asoslanishi kerak. Bu o'qitish natijalari nazoratning barcha usul va uslublariga taalluqli va o'quv materialining individual suhbatlarda guruh mashg'ulotlarida yozma nazoratda, kurs va diplom ishlarida, sinov va imtihonlarida o'zlashtirilganligi sifatini davriy aniqlash bilan amalga oshirishning shakl va vaqti bo'yicha farqlarda chegaralar mavjud emas. Barchasi paydo bo'lgan shart-sharoitlar va shunga mos o'qituvchining fikrlari asosida tashkil etilishiga bog'liq. Masalan: agarda ilmiy adabiyotga bo'lgan yengil qarashlarni sezilsa, u holda yozma so'rov shaklida yoki seminar mashg'ulotlarda tavsiya etilgan ma'lumotnomalardan muhim ma'lumotlarni o'zlashtirishlari zarur bo'lgan jihatlarni muhokama qilish orqali talabalar bilimni tekshirislmi tashkillashtirish mumkin. O'qitishning yakuniy tekshirishi deganda esa, semestr yoki yillik (o'tilgan kurs bo'yicha) bitiruv davlat imtihonlarini yoki diplom ishlarini tushunish qabul qilingan. Ba'zi bir holatlarda kurs ishlarini ham o'z ichiga oladi, chunki bir tomonidan qandaydir muhim ilmiy muammoni o'zlashtirish tugallanadi, boshqa tomondan kurs imtihoni yoki diplom ishi (berilgan fanda) bo'yicha tayyorlov bosqichi vazifasini bajaradi. Shu tariqa kurs ishi teng me'yorda kursni o'zlashtirishdagi oraliq natijaga kelishdek yoki o'rganilayotganlardan uzviy muammosini o'zlashtirishning yakuniy natijasi sifatidagi ko'rsatkichidek qaralishi mumkin.

Shuning odatda, kurs ishlarini yozayotganda uni bajarish vaqti va sifatiga yetariicha qat'i talabiar qo'yiladi. Bu nafaqat o'qish, balki yana ilmiy izlanish mashqlarini yechishdir. O'qish faoliyatining asosiy pedagogik funksiyalari quyidagilar: — o'tilgan o'quv materialini talaba tomonidan o'zlashtirgan sifatini tekshirish va baholash; — barcha talabalarning o'quv dasturini o'zlashtirishi umumiy va o'z oldilariga qo'yilgan maqsad bilan o'qish natijalarini taqqoslash vositasida o'quv jarayonining samarasini baholash; — - yoi qo'yilgan kamchiliklarni bartaraf etish va erishilgan yutuqlarni ko'paytirish bo'yicha asosiy yo'naltiravchi choralarini rejalashtirish, o'quv faoliyatini tashkillashtirishning saraarali usul va uslublari talabalarning mustaqil ishlarini tashkillashtirishni o'zlashtirish va kengaytirish va h.k. — Seminar sinov va imtihonlar nazorat ishlari kurs va boshqa yozma ishlarini o'tkazgach, shuningdek, amaliy va laboratoriya mashg'ulotlarini tekshirib bo'lgach o'quv dasturini tuzatish va uning sifat ko'rsatkichini oshirishga yo'naltirish bo'yicha choralar ko'riladi. — Pedagogik nazorat jadvalini samarali ishlash uchuq bir necha talabalarga javob berish zarur. — Bfrinchidan, nazorat obyektiv bo'lishi kerak. Bu degani barcha o'qituvchi va talabalar o'quv faoliyati holatini bahoiayotganda kelishilgan umumiy jihatlardan ularning nimaga asoslanganligini oldindan barchaga ma'lum bo'lishi kerak. — Ikkincnidan, nazorat natijasida qo'yilgan baholar hajmi o'zgarmas deb hisoblanadi va hech qaysi tarafdan na nazoratchi, na nazorat qiluvchi tomonidan shubhalanishga yo'l qo'yilmaydi, chunki ular ikkala tomonga ham ma'lum bo'lgan obyektiv kriteriyalariga asoslanganligidir. — Uchinchidan, nazorat va uning natijalari oshkoralikni talab qiladi, chunki har bir qiziqqon shaxs (o'qituvchi yoki talaba) dekan yoki kafedra mudiri ularni to'Uq o'rganib chiqishlari, ularga asoslangan xulosalar chiqarishlari mumkin bo'lsin. Xulosalar o'zlari uchun ishonchli va jadval ijobiy ishlami har biriga alohida

taalluqli bo'lgan o'quv jarayonini yo'naltirilishining zaruriy qismlari bo'yicha tanlangan bo'lishi kerak. — Qo'yilayotgan baholaming asoslanganligi va obyektivligini ta'minlashning yetarlicha qulay va ta'sirchan vositasi oliy o'quv dargohlarining tajribasi ko'rsatganidek o'quv muassasada maxsus ishlab chiqilgan, fakultetda rasman tasdiqlangan, shunga mo'Ijallangan o'quv kengashida talabalarni semestrdan semestrga o'tishi, kursdan kursga ko'chirishdagi attestatsiya sharoitlari haqidagi huijatga bog'liqdir. Ushbu hujjat turhcha nomlanishi mumkin. «Talabalar attestatsiyasi shartlari» yoki- «dasturni o'zlashtirish darajasini baholash kriteriyalari» va h.k. Biroq maqsadi bitta nazorat qilinayotgan obyektni baholashga bir xilda yondashishdir. Misol sifatida bunday hujjat variantlaridan birini keltirish mumkin. Oliy o'quv yurtlarining birida tajriba tariqasida ishlatilgan va ishlab chiqilgan psixolog amaliyotchilarni tayyorlovchi muassasa tomonidan talabalarni nazorat qiluvchi, o'qituvchilar tomonidan ham umumiy qoniqish hosil qilgan hujjatlaridan birini misol tariqasida keltirish mumkin. Undagi hamma narsa ham har tomonlama aniqlashtirilgan bo'lmasligi idealdan uzoq bo'lishi (umuman ideal amalda bo'lishi haqiqatdan yiroq) mumkin, ammo u shunisi bilan yaxshiki u ikki tomonga nazorat qiluvchiga ham, nazorat qilinuvchiga ham, aynan nima tekshirilishi va bu qanday bahoiashi haqida yetarlicha aniq qat'iy mo'ljallarni beradi. Mana shu talabalarning dasturni o'zlashtirish sifatini baholashga taalluqli hujjatdan parcha. Fakultet talabalarini attestatsiyasi shartlari. 1. Talabalar attestatsiyasi ular o ' qigan o ' quv fanining o ' zlashtirish darajasiga ko ' ra , imtihon va sinovlardagi tekshiruvlar natijalari bo ' yicha o ' tkaziladi . 2. O ' zlashtirish darajasi . Talabaning bo ' lajak amaliyotchi psixolog mutaxassisi va uning bo ' lajak kasbiy faoliyatiga taalluqli tayyorgarligi umumiy maqsadlaridan kelib chiqqan holda aniqlanadi . Shuning uchun imtihonda undan ikki nazariy (bilimga) va amaliy (mahoratga) qismlardan iborat savollarga javob berish talab qilinadi. Agar savol tuzilishida

bunday bo'linish bo'lmasa doimo shunga tayyor bo'lishi kerak. Talaba doim nazariy holatlami o'zi bilgan hayotiy misollar asosida ko'rsatib berishi kerak. Bu dasturni o'zlashtirish chuqurligi kitob matnini (darsliklar va boshqa adabiyotlar) uslubiy to'g'ri eslab qolishi (xotirasi bo'yicha aytib berishi) bo'yicha baholanmaydi, aksincha olinga; bilimlarni amaliy holatda qo'llay bilishi bo'yicha baholanadi. 3. Talabalar bilimlariga alohida psixologik sikl bo'yicha o'quv fanlariga qo'yilgan talablar: — psixologiya tarixi bo'yicha — imtihon biletlari talab qilayotgan hajmi va rakursda psixologiya rivojiga yo'naltirilgan aniq bosqichini talaba bilishi, bunday rivojlanish qanday amaliy talablardan kelib chiqqanini asoslash, tushuntira olishini, isbotlab berishi; — umumiy psixologiya bo'yicha nazariy savollarni bilishi va o'z bilimini amaliyotda qo'llay olishi avvaldan berilgan amaliyot topshirig'ini bajarishi yoki nazariy holatni ko'rgazma qiluvchi yo tasdiqlovchi hayotdagi misollarni keltirish; — pedagogik va yosh psixologiya bo'yicha talabaning ontogenezda shaxsning psixik rivojlanishi haqidagi qonuniyatlami, shuningdek bolalik chog'ida bu rivojlanishning asosiy bosqich va davrlari yoki tarbiya va talimning psixologik asoslari haqida shaxsning psixik rivojianishining umumiy shakllarini bilishidan iborat. Shuningdek, imtihon qilinayotganda samarali pedagogik amaliyotning asosida yotuvchi, uning ilmiy poydevori sifatida xizmat qiluvchi psixik rivojianishining qonuniyatlari asosidagi misollarda ko'rsatib bera olishi lozim. Ijtimoiy psixologiya bo'yicha ijtimoiy guruhlarga kiritilgan insonlarning faoliyati va xulq-atvori qonuniyatlari haqidagi yana shuningdek, ana shu guruhlarning psixologik tavsifi haqidagi savollarni bilishi, guruhning xatti-harakati yoki guruh faoliyatidagi holatlarni tahlil qilish uchun shu bilimlami qo'llay olishi: - maxsus kurslar bo'yicha umumpsixologik ijtimoiy psixologik va pedagogik- psixologik qonuniyatlarni ommaviy ahamiyatini bolalar va kattalarga ta'lim va tarbiya berishdagi nazariy va amaliy topshiriqlarini yechish uchun bilishi va shu

bilimlami pedagogik holatlarini psixologik baholash va tahlil qilish uchun ijodiy qo'llay olishi. 4. Imtihon va sinovlardan tashqari talabani attestatsiya qilish uchun asos bo'Iib, uning seminar va amaliy mashg'ulotlar natijalari, kurs va nazorat ishlari sifati bo'yicha o'qituvchi tomonidan aniqlangan oraliq baholashlarini o'tkazish o'zlashtirishiga xizmat qilishi mumkin. Bunday holatda talaba berilgan fan bo'yicha imtihonsiz (sinovsiz) «a'lo» baho bilan attestatsiya qilinishi mumkin. Bu yerda yetarlicha talabaning bilimi va mahoratiga aniq va qat'iy talablar belgilanadi. Shubhasiz hujjatning qulayliklari deb - talabaning o'quv faoliyalining shunday natijasizki, o'qitish sifatini ham nazariy bilimlarga va uni hayotda qo'llashning amaliy mahoratiga bog'liqdir. O'qituvchi nazorat qilinuvchi nazoratchilarga oldindan tanish bunday kriteriy o'qitishni va talabaning o'quv faoliyatini boshidan aniq jihatdan yo'naltirib.psixologiya bo'yicha holatlarda amaliy topshiriqlarni yechishdagi mahoratini ko'rsatish asosida tekshirishni nazarda tutadi. Hozirgacha yetarli darajada aniqlanmagan va qayta ishlash talab qiluvchi (balki dars jarayoni davomida izlanishlarni talab qiluvchi) «mahorat» va «bilish» tushunchalarining aniq tarkibi haqidagi savol berishgan. Gap shundaki, turli o'qituvchilar va boshqa nazorat qiluvchilar unga turli xil tarkiblarni kiritishlari mumkin. Biroq psixologik jihatdan o'quvli inson yetarlicha ishonch va aniqlik bilan ushbu tushunchalardan yashirin manbani anglab olishi mumkin. Bu ko'rsatilgan jihatlarni qo'llash mahorati talabalarga salmoqli foyda keltiradi, og'zaki javob berish uchun imtihonlarda ulardan qanday bilimlami nazorat talab qilinishi va ular nimani ushbu bilimlarga ilova sifatida hayotiy masalalar asosida ko'rsata olishlari lozimligi yuzasidan uchun aniq taassurot qilib oladilar. Ushbu jihatlarni imtihonlarda bilim va mahoratlarini tekshirish uchun qo'llash uslubi oddiy, har bir bilimga bitta nazariy savol va bitta topshiriq kiritiladi. Odatda, savollar oldindan talabalarga ma'lum bo'ladi, ularning bilimlarini tekshirish uchun imtihonga kiritilgan va dastur bilan hamjihatlikda tuzilgan va

talabalarga ma'lum qilingan psixologik topshiriqlar to'plamini qo'shish kerak, shu orqali ular imtihonlarga tayyorgarlik tartibida barcha berilgan to'plam topshiriqlarini yechadilar.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Karimov I.A. Barkamol avlod O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. - Т .: «O'zbekiston», 1997. 2. Karimov I.A. Barkamol avlod orzusi. - Т .: «O'zbekiston», 2000. 3. Karimov I.A. O'zbekiston XXI asrga intilmoqda. - Т .: «O'zbekiston», 2001. 4. Активные методы обучения педагогов и руководителей учреждений образования. Тезисы докладов. -Пермь, 1993. 5. Андреева Г.М. Социальная психология. -М., 1998-376-с. 6. Бадмаев Б.С.Психология: как ее изучить и усвоить. - М.,1997.-256-с. 7. Бадмаев Б.С. Психология и методика ускоренного обучения.-М., 1998.- 272 с. 8. Бадмаев. Методика преподавания психологии М.: 2001. 9. Введение в психологию: Учебник для высш.школы/Под общ.ред.А.В.Петровского.-М., 1996. -493-с. 10. Возрастная и педагогическая психология: Учеб.пособие для институтов /Под ред. М.В.Гомезо и др. -М., 1984. - 256-с. 11. Галперин П.Я. Психология как объективная наука. Избр. психологические труды. -М.: Воронеж, 1998. - 480 с. 12. Галперин П.Я., Талызина Н.Ф. Формирование знаний и умений на основе теории поэтапного усвоения умственных действий. — М.: 1968. 13. Гиппенрейтер Ю.Б. Введение в общую психологию. -М.: 1996. - 336-с.

Похожие

Talabalar o'quv faoliyati psixologiyasi

Talabalar mustaqil ishlarini boshqarish

O'quv faoliyatini tashkil etish shakllari

Sport faoliyatining psixologik xususiyatlari

Sport faoliyatining psixologik xususiyatlari