Psixogigiyena va psixoprofilaktika - Психология - Рефераты

Psixogigiyena va psixoprofilaktika

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

48.5 KB

Psixogigiyena va psixoprofilaktika Reja: 1. Psixogigiyena tibbiy psixologiyasining tarmog’i sifatida 2. Psixogigienaning tarmoqlari a) yosh psixogigiyenasi b) mehnat va o'qish psixogigiyenasi c ) turmush psixogigiyenasi d) oila va jismoniy hayot psixogigiyenasi 3. Amaliy psixologning psixoprofilaktika sohasidagi vazifalari 4. Tibbiyot hodimlari ning psixoprofi la ktik ishlari.

Asosiy tayanch tushunchalar Psixogigiyena – odam ruhiy salomatligini saqlash va mustahkamlash Psixoprofilaktika – ruhiy kasalliklar va buzilishlarning paydo bo'lishiga yordam beruvchi sabablarini o'rganish, ularni o'z vaqtida Aniqlash va barham toptirishdir Psixoprofilaktika inson hayotida qanday rol o'ynaydi? Psixogigiyena – odam ruhiy salomatligini saqlash va mustaxkamlash haqidagi fandir. Kishi salomatligiga ijtimoiy foydali faoliyat va mehnatning ta'sirini o'rganish psixogigiyenaning asosiy vazifalaridan biridir. Mehnat faoliyati to'g'ri tashkil etilganda odamning butun qobiliyati to'laligicha yuzaga chiqadi, mehnat sog'liq va baxt garovi bo'lib qoladi. Mehnat rejimi noto'g'ri tashkil qilinganda, ortiqcha charchash nerv tizimining holdan toyishi, turli hil noqulay sharoitlar ta'siri ostida organizm chidamining pasayishi ro'y berishi mumkin. Mehnat va dam olashnini bir meyorda Olib borish esa muhim psixogigiyena ahamiyat kasb etadi. Bugungi kunda faoliyat ko'rsatayotgan Amaliy psixologlarning vazifalari asosan 5 ta yo'nalish bilan belgilanadi, jumladan: psixologik xizmat ko'rsatish faoliyatini maktabni xozirga zamon psixologiya Fani yutuqlari bilan ilmiy-uslubiyot bo'yicha ta'minlashga, insonning shaxsiy va intellektual (aqliy) jixatdan rivojlanishini diagnostika qilishga, ta'lim va tarbiyadagi psixologik nuqsonlarni aniqlashga, eng muhim mavjud kamchilik va buzilishlarning oldini olish (psixoprofiaktika)ga yo'naltirilgan bo'lishi lozim.

Psixoprofilaktikaning asosiy vazifalari bo'lib: 1. har bir yosh bosqichida insonning shaxs sifatida shakllanishi aqlan barkamollikni ta'minlashning oqiloni shart-sharoitlarini yaratish. 2. shaxs kamoloti va intellektual taraqqiyoti bo'sag'asida vujudga kelishi mumkin bo'lgan psixologik buzili shva nuqsonlarning o'z vaqtida oldini olish hisoblanadi. Psixogigiyena psixoprofilaktika bilan ya'ni nerv – psixik kasalliklarini oldini olish bilan mustahkam bog'langandir. Psixoprofilaktikaning asosiy maqsadi quyidagilar a) kasallik qo'zg'atadigan sabablarning organizmga ta'sirini kamaytirish va yo'qotish b) kasallik rivojlanishiga yo'l qo'yilmaslik uchun unga erta tashxis qo'yish va samarali davolash B) to'la-to'kis davolash va kasallik qaytalanishi va uning surunkali turlarga o'tib ketishining oldini olishga qaratilgan choralar ko'rish. Psixoprofilaktika va psixogigiyena uzoq davrlardan buyon mavjud bo'lib, ularning negizlari eski tibbiy adabiyotlarda bayon etilgan. Sog'lom psixikani tarbiyalash psixogigiyena va psixoprofilaktika fanlarining muhim vazifasi hisoblanadi.

Psixogigiyena barcha sohalarga taluqlilimi? Psixogigiyenaning quyidagi tarmoqlari mavjud: 1. yoshga oid psixogigiyenasi. 2. mehnat va ta'lim psixogigiyenasi. 3. turmush psixogigiyenasi. 4. oila va jinsiy hayot psixogigiyenasi. Yosh psixogigiyenasi. Odamning ruhiy salomatligini saqlash va mustahkamlash vazifalari uning yoshi ulg'ayib borgan sari o'zgarib boradi. Shu jixatdan olganda bolalik davri, pubertat davr va involyusiya (rivojlanishning aksi, so'lish) davrini hammadan mas'uliyatli deb bilmoq lozim. Mana shu paytlarda odam psixikasida, shuningdek, nerv tizimining ayrim bo'limlari va butun organizmda katta o'zgarishlar ro'y beradi (shaxs va xarakterning shakllanishi, qarish jarayonlari) Ilk go'daklik davrida bolani qat'iy kun tartibi bilan boqish psixogigiyenik jixatdan kata ahamiyatga egadir. Oiladagi sog'lom muhit ota bilan ona o'rtasidagi o'zaro munosabatlar farzandlar tarbiyasida muhim rol o'ynaydi. Tarbiyaning buzilishi va kamchiligi – yomon ta'sir qoldiradigan psixogigiyenik omildir. Har bir davrning o'ziga hos psixogigiyenik talablariga amal qilish sog'lom turmush tarzigi ta'minlaydi. Jumladan kun tartibi, to'g'ri ovqatlanish jismoniy tarbiya bilan shug'ullanish va boshqalar.

Nima uchun odam mexnat qiladi? Mehnat va o'qish psixogigiyenasi. Psixogigiyena nuqtai nazaridan mehnat odamga foydali va zarurdir.kishining mehnatga emosional jixatdan qanday munosabatda bo'lishi juda muhim omil hisoblanadi. Mehnat shaxsni shakllantirish vositasi, ijod, ilxom va turli-tuman xissiy kechinmalarning manbai bo'lib xizmat qiladi. Mehnat psixologiyasining mehnat faoliyatining barcha turlariga ta'luqli bo'lgan bir necha umumiy vazifalari va muammolari mavjud. Agar kishining kasbi uning qizishlari va tayyorgarligiga mos kelsa, u holda mehnat quvonch, zavq, ruhiy sog'lomlik manbaiga aylanadi. Mehnat psixogigiyenasining muhim bo'limlaridan biri aqliy mehnat gigiyenasidir. Aqliy mehnat noto'g'ri tashkil etiladigan bo'lsa, salomatlikka putur yetkazadigan omil bo'lib qolishi mumkin. Aqliy mehnat miya tinib turgan paytda (kunning birinchi yarmida) ayniqsa samarali va foydali bo'ladi. Bunday mehnat tanafussiz 3-4 soatdan uzoq cho'zilmasligi kerak. Aqliy mehnat bilan shug'ullanayotgan odamning tez-tez chalg'ib turishi, shovqin-suron, telefon qo'ng'iroqlari va boshqalar ishga halal beradi. Aqliy mehnatni harakat, jismoniy tarbiya, jismoniy mehnat, sayr qilish bilan birga navbatlab olib borish kerak. Chekish aqliy mehnatga halal beradi, asab tizimini stimullaydigan qo'zg'otuvchi moddalar (fenamin, kofein, kofe, achchiq choy) ham tavsiya etilmaydi.

Odamlar bir-birlariga qanday munosabatda bo’lishi kerak? Turmush psixogigiyenasi Bu psixogigiyenaning asosiy vazifasi turmushda kishilarning o'zaro munosabatlari, kechinmalari, har hil kelishmovchiliklar oqibatlarini o'rganish, oldini olishdan iborat. Kishilar orasidagi kelishiovchiliklar negizida quyidagi kasallik va illatlar yotadi: nevrotik xastaliklar, psixopatiyalar va ruhiy kasalliklar, iqtisodiy yetishmovchiliklar, ichkilikbozlik, giyohvandlik, taksikomaniyalar va x.k. turmush psixogigiyenasi ushbu zararli omillarga qarshi psixogigiyenik chora-tadbirlar ishlab chiqishi kerak. Bugungi kunda kishilar hayotida televideniya, Internet va radioning ta'sirini o'rganish psixogigiyenada dolzarb muammo bo'lib qolmoqda. O'zaro normal insoniy munosabatlarning psixoprofilaktik ahamiyati benihoya katta. Ruhiy shikastlarni bartaraf etadigan hamma omillar ruhiy sog'lomlikni saqlash va psixik kasalliklarning olidini olishga imkon beradi. Shahar sharoitlarida ishlab chiqarish, tarnspopt, radio, televizor va Musiqa asboblaridan chiqadigan shovqin odamga patogen ta'sir qiladi. Unga qarshi kurash jiddiy psixogigiyenik tadbirlardan biri hisoblanadi.

Jinsiy tarbiya qay tarzda berilishi kerak? Oila va jinsiy hayot psixogigiyenasi Oilaning mustahkamligi sevgi, muhabbat, do'stlik oiladagi katta yoshdagi kishilarning bir-biriga o'zaro hurmati, kichiklarga nisbatan shavqatliligi, oiladagi manfaatlarning umumiyligi, ularning o'zaro munosabatlarda zarur paytlarda kechirimli bo'lishlari baxtiyor oila vujudga kelishiga yordam beradi. Oiladagi mavjud an'analar, urf-odatlar rasm-rusmlar va marosimlarning ijobiy ta'sirida yigit qizlar asta-sekin kamol topib boradilar. Yoshlarni turmush qurishga muvaffaqiyatli tayyorlashni ko'zlab ish tutish uchun o'spirin yigit va qizlarning jinsiy tarbiyasini to'g'ri yo'lga qo'yish, oilaviy turmushning quvonchlari va tashvishlariga doir muayyan darajada ma'lumot berish ularga bardoshli va matonatli bo'lish hamda qiyinchiliklarni mardonavor yengish yo'llarini tushuntirish maqsadga muvofiqdir. Oila – ijtimoiy zarurat. Ma'lumki tabiatdagi butun mavjudod yirik organizmlar borki barchasining juftlikda yashashi hayotiy qonuniyatlardir. Shunday ekan, insoniyat tabiat sarvari sifatida kishi-shaxs tariqasida shakllanib chiqishiga qadar ham shunday tabiiy zaruratga ehtiyoj sezgan. Nikoxdan o'tishga qadar shaxslar o'zlarti tanlagan kishining irsiyatini bilishlari lozim. Afsuski, shunday kasalliklar borki, ular nasldan-naslga o'tadi. qarindosh Urug'dan qiz olish yoki qiz berish odati

qat'iy qoralanish va undan butunlay voz kechish kerak. Chunki ayrim ota onalar shunday nikoxlarga rozilik berib, natijada nogiron va kasalmand farzand dunyoga kelishiga sababchi bo'ladilar. Psixogigiyenaninng eng muhim vazifalaridan biri har tomonlama to'la to'kis jinsiy hayotni qaror toptirishga yordam berishdan iboratdir. Bu sohadagi buzilishlar ko'pincha ancha-muncha ruhiy jaroxatlar va asab buzilishlarga olib keladi. Noto'g'ri olib borilgan jinsiy hayot ko'pincha kishini og'ir iztirobga solib u ko'pgina kelishmovchiliklarning sababchisi hisoblanadi. Ayniqsa jinsiy hayotdagi chekinishlar va bu hayotning estetik jixatlarini bilmaslik zamirida erkakda va ayolda jinsiy sovuqlik kabi buzilishlar kuzatiladi. Ayrim shaxslarda jinsiy moyillik ustunlik qilishi natijasida u jinsiy hayotga ko'proq e'tibor beradi.bunday holat shaxsda potologik rivojlanish belgisi borligini ko'rsatadi. Jinsiy hayot faqat turmush qurgandan keyin boshlanishi kerak. Jinsiy ortiqchaliklar va seksual buzuqliklar nerv sistemasini holdan toydiradigan omil hisoblanadi.

Похожие

Shaxs va shaxsning patologiyasi

Psixologning profilaktik ishi

Psixologik maslahat fanining predmeti. Psixologik maslahat haqida Nizomning qabul qilinishi

Xalq ta`limi tizimida psixologik xizmat. ta`lim-tarbiya jarayonida psixodiagnostika metodikalaridan foydalinish

Ruhiy kasalliklar ruhiy kasalliklarda uchraydigan belgilar