Oliy nerv faoliyati tiplari - Психология - Рефераты

Oliy nerv faoliyati tiplari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

66 KB

Oliy nerv faoliyati tiplari R E J A: 1. Temperament haqida tushuncha va temperament asosiy tiplarining х arakteristikasi. 2. Oliy nerv faoliyati tiplari х akidagi ta’limot temperamentning fiziologik asosidir. 3. O’quvchilar temperamentning х ususiyatlari va ularni ta’lim tarbiya ishida х isobga olish.

Tayanch iboralar : Inson oliy nerv faoliyatini tiplariga umumiy tavsif. Oliy nerv faoliyati tiplarini o’rganish metodlari. Inson Oliy nerv faoliyati umumiy tiplarini o’rganish metodlari asosini tanishtirish. Laboratoriya metodi. Anamnez metodi SHa х sning bir muncha barkaror psi х ik х ususiyati bulmish temperamentning tashki ifodasini anikrok tasavvur э tish mumkin bulishi uchun kuyidagi misolni kurip chikadi. Ikki ukuvchi bir х il ish bilan shugullanmoktadar. Matematikadan kontrol ь ish bajarmoktalar. Х atto yuzaki karaganda х am ularning х akidagi fark kuzga tashlanip turipti. Ulardan biri kimirlamasdan utiripti. Uning х arakatlari salmokta. YUz mimikasi deyarli uzgarmaydi. Temperament kishining yurishida х am imo ishoralari da х am mimikasida х am tafakkur faoliyatining х ususiyatlarida х am namoen buladi. Temperament kishining butun faoliyatiga va х ukukiga induvidual tus beradi. Temperament nima ? Uning х ususiyatlari kanday? Temperament bu sha х sning psi х ik pro ц esslari sodir bulishi dinamikasida umumiy х arakatshanligi va э mo ц ional kuzgoluvchanligida ruebga chikadigan induvidual х ususiyatlardir. Bu х ususiyatlar oliy nerv faoliyati tipi kuzgolish va tormozlanish pro ц esslarining sodir bulishi va uzaro munosabati bilan belgilangandir. Temperamentlarni tort asosiy tipga ajratadilar: х olerik, sangvinik, flegmatik va melan х olik. Х olerik temperament . I.P.Pavlov х olerik temperamentli kishining qiyofasini tariflar э kan bu «jangovor,jush х un,vergul, ason va tez ta’sirlanadigan tip» deb ezadi. Х olerik temperamentning namoen bulishi kup ji х atidan kishilarning kizikishlariga sha х sning yunalishiga boglik. Х olerik temperament jamoat manfaatlari bilan yashaydigan kishilarning tashabusskorligida kuch gayrotida namoen buladi. Sangvinik temperament I.P.Pavlov uni shunday deb х arakterlaydi»sangvinik - kizikkon ma х suldor arbobdir, lekin u kup va kizikarli ishlar mavjud bulsa gina, ya’ni doimiy kizikish ishlari mavjud bulsa gina shunday paytta paydo buladi. Agar

bunday ishlar bulmasa u no х ush lanch bulib koladi». Sangvinik х arakatchang mazannatlik tip. U yangi sharoitlarga tez moslashadi, kishilar bilan tez til topiship ketadi, dilkash sangvinikning х is tuygulari engillik bilan paydo buladi va uzgaradi, mimikasi boy, Х ARAKAtchang,ifodali. U kuvnok unda gam va kayguli damlar bulsa х am kupincha kuvnok yuradi. Ammo bu kayfiyatlardan tez kutiladi. Sangivinikta va х tli boglanishlar tez va osonlik bilan х osil buladi. Flegmatik temperament. I.P.Pavlov shunday deb ezadi:»Flegmatik х aetning osiyishta doimo bir х ildagi sabotli va tirishkok me х natkashidir»- deb ezadi. Flegmatikda shartli reflekslar sekin х osil buladiyu lekin barkaror buladi. Binobarin flegmatikning х issietlari sekin paydo bulsada barkaror va davomli buladi. Melan х olik temperament. Melan х olikning reak ц iyalari kupincha kuzgovchining kuchiga tugri kelmaydi. Unda tashki tormozlanish ayniksa kuchli . SHuning uchun melan х olikning dikkatini boshka narsaga tortish oson. Х aetdagi norma sharoitlarda va tugri tarbiya natijasida melan х olik jiddiy ma’noli х aetiy vokealarga osonlik bilan bardosh bera oladigan kishilar buladilar. Temperamentning fiziologik asoslari kanday? Bu masala uzak vaktdan beri kishilarni kiziktirip kelgan. Э ramizgacha V-IV asrda yashagan grek olimi Gippokrat temperament kishi organizmida kon boglam sarik yaki karo utning kanday nisbatta orlasishiga boglik deb х isoblagan. Uning nazariyasi rim vrachlari х am kabul kildilar. Pavlov kuplab tadkikotlarni materiallarini chukur analiz kilish natijasida х ayvonlar katti х arakatidagi individual х ususiyatlarning sababi nerv pro ц esslarining kuzgolishi va tormozlanish х ususiyatlari х amda ularning bir biriga kushilishi bilan takozo kilinadigan х ulosaga keldi. Nerv sistemasi х ilma х il х ususiyatlarning yigindisi nerv sistemasining uziga х os tiplarini х arakterlap berdi. 1. Kuchli muvozanatsiz (tinip tinchimas) tip. 2. Kuchli muvozanatli х arakatchang tip. 3. Kuchli muvozanatli inert, tashki kurinishida ancha vazmin jidiy tip. 4. Kuchsiz tip.

Oliy nerv faoliyati tipi va temperament urtasidagi munosabatni kuyidagicha tasavvur э tish mumkin. Tarbiyaviy ishlarda temperamentlarning nikoblanishi х ollarini х am itiborga olish kerak. YUkorida aytip utilganidek insonda х aetiy tajriba va tarbiyaning ta’siri juda katta. Kishining х aeti va faoliyati davomida х osil kilingan muvafakkat boglanishlarning sistemasi « temperamentni koplob ketadi». Temperament bilan х isoblashmoq lozim, u faqat sha х sning х arakterini tashkil qiluvchi mu х im х islatlarning rivojlanishi ta’minlaydigan dastlabki shartlardan biri bulishini nazarda tutmoq kerak.

Adabiyotlar ro`yxati: 1. G`oziev E. Oliy maktab psixologiyasi. T. 1997 2. G`oziev E. Psixologiya. T. 1994. 3. Gamezo M. V., Domashenko I. A. Atlas po psixologii. - M.,1986 4. Gippenreyter Yu. B. Vvedenie v obshuyu psixologiyu. Kurs leksiy. - M., 1996 5. Granovskaya R. M. Elementi prakticheskoy psixologii. SPb, 1997 6. Grimak L. P. Rezervi chelovecheskoy psixiki. - M., 1990 7. Karimova V. M. Psixologiya. - T., 2002 8. Karimova V. M., Akramova F. Psixologiya. Ma’ruzalar matni - T., 2000 9. Klimov E. A. "Osnovi psixologii". Uchebnik. - M., 1997 10. Klimov E. A. Osnovi psixologii. - M., 1998 11. Merlin V. S. Struktura lichnosti. Xarakter, sposobnosti, samosoznanie. - Perm, 1990 12. Nemov R. S. Psixologiya. - Kn.1. Obshie osnovi psixologii. - M., 1994 13. Nemov R. S. Psixologiya. - V 2-x kn. Kn.1. - M., 1998 14. Nemov R. S. Psixologiya. V 3-x kn. - Kn.1. - M., 1998 15. Olshanskiy B. B. Prakticheskaya psixologiya dlya uchiteley. M. 1994. 16. Prakticheskaya psixodiagnostika. Metodiki i testi. - M., 1999 17. Prakticheskaya psixodiagnostika. Metodiki i testi. - Samara, 1998 18. Prikladnaya psixodiagnostika. - M., 1999 19. Rubinshteyn S. L. Osnovi obshey psixologii. - M., 1998 20. Umumiy psixologiya. A. V. Petrovskiy ta ћ riri ostida. T.1992.

Похожие

Oliy nerv faoliyati fiziologiyasi uning yosh xususiyatlari oliy nerv faoliyati tiplari

Oliy maktab o`qituvchisining psixologik faoliyati

Nerv sistemasining fiziologiyasi

Shaxs faoliyati

Oliy mаktаbdа psiхоlоgik muhit