Oila funksiyasi, oila tizm tiplari va rollari - Психология - Рефераты

Oila funksiyasi, oila tizm tiplari va rollari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70 KB

Oila funksiyasi, oila tizm tiplari va rollari Reja: 1. Oila psixologiyasi fanining funksiyalari. 2. Oila va uning mezonlari.

Oilaning iiqtisodiy funksiyasi nimadan iborat? Oilaning iqtisodiy funksiyasi uning asosiy funksiyalaridan biri xisoblanadi. Oila iqtisodiy, byudjeti, daromadini rejali sarflash, kundalik xarajatga, zarur byumlarga pul ajratish, bir necha yildan sо‘ng olinadigan narsalarga mablag‘ yig‘ish, tejamli rо‘zg‘or yuritish er-xotinning katta tajriba, malakaga ega bо‘lishiga bog‘liq.Shuningdek, oilada о‘sayotgan farzand xam mana shu malaka va kо‘nikmalarga ega bо‘lib borishi zarurligini unutmagan xolda о‘g‘il-qizga iqtisodiy masalalarni xal etishni о‘rgata borish lozim. Keyingi yillarda rо‘zg‘orda yuzaga kelayotgan iqtisodiy muammolar oiladagi shaxslararo munosabatlarga salbiy ta’sir etishi bilan birgalikda farzandlar bilim saviyasining pasayishiga xam olib kelmoqda. Bunday noxush xolatlarning oldini olish maqsadida moddiy qiyinchiliklar tufayli xosil bо‘ladigan muammolarni bartaraf etishda odamlarga psixologik yordam kо‘rsatish lozim. Oila о‘zining shu funksiyasi tufayli jamiyatga, davlatga katta iqtisodiy foyda keltiradi.Masalan, bola tarbiyasi, bolani iqtisodiy ta’minlash borasidayoq uning jamiyatga keltirgan foydasi katta miqdorini tashkil etadi. Buni davlat tomonidan, davlat muassasalarida (bolalar uylarida) bir bolani 16-18 yil tarbiyalab, ishchi kuchi sifatida yetishtirish uchun (uni boqish, kiyintirish, о‘qitish, moddiy ta’minlash va sh.k ) davlat tomonidan xar bir bolaga sarflanadigan mablag‘ va aynan shunday ishchi kuchini oilada tarbiyalash uchun beriladigan nafaqa pullari miqdorini solishtiradigan bо‘lsak, о‘rtadagi farq birinchilar foydasiga bir necha yuz ming sо‘mni tashkil bо‘lish. Tasavvur qilishga osonroq bо‘lishi uchun aytish mumkinki, xar bir bolani voyaga yetkazish uchun oila davlatga kamida bitta “Neksiya” avtomashinasi qimmati miqdorida iqtisodiy foyda keltiradi. Bu boradagi, ya’ni xar tomonlama kamol topgan ma’naviy-axloqiy yetuk, jismoniy-psixologik sog‘lom shaxsni yetishtirishning ma’naviy-axloqiy qimmatini esa xech qanday iqtisodiy mezon bilan о‘lchab bо‘lmaydi. Bu oilani iqtisodiy funksiyasini atiga birgina shaxsni shakllantirishdagi foydasini kо‘rsatish xolos. Oilda xо‘jalik yumushlarini yuritish, rо‘zg‘orning

yо‘lga qо‘yilishi, oilada moddiy ne’matlar ishlab chiqarish, fermer xо‘jaligi, shaxsiy ishlab chiqarish kabilar uning jamiyat oldidagi iqtisodiy funksiyasi va axamiyatini tobora ortiraveradi. Oilaning reprodiktiv funksiyasi nimadan iborat? Oilaning muxim b о ‘lgan funksiyalardan yana biri bu uning reproduktiv (jamiyatning biologik uzluksizligini ta’minlash, bolalarni dunyoga ketirish) fueksiyasidadir. Bu funksiyaning asosiy moxiyati inson naslini davom etirishdan iboratdir. Oilaning vazifasi faqatgina yangi avlodni dunyoga keltiribgina qolmasdan insoniyat paydo b о ‘lgan davrdan boshlab yashab kelayotgan ilmiy va madaniy yutuqlari bilan tanishtirgan xolda, ularning salomatligining saqlab turishidan ixam iboratdir. Tabiatan berilgan avlod qoldirish instinkti insonda farzand k о ‘rishga, ularni о ‘stirishga va tarbiyalashga b о ‘lgan extiyojga aylanadi. Bu extiyojlarini qondirmasdan turib, kishi odatda о ‘zini baxtiyr xis qila olmaydi. Shuningdek, er-xotnda farzand tug‘ilishi bilan bog‘liq xolda butunlay yangi xissiyotlar: ayolda-onalik, erkakda- otalik xissi paydo b о ‘ladi. Farzand er-xotin munosabatlarini yanada mustaxkamlovchi asosiy omil xamdir. Oilaning jamiyat oldidagi reprodiktiv funksisi va uning bajarilishi deyilganda axoli soning qayta tiklashi uchun xar bir oilada nechtadan farzan b о ‘lishi lozimligi nazarda tutiladi. Stastistik ma’lumotlarga k о ‘ra, agar xar bir oilada bittadan farzand b о ‘ladigan b о ‘lsa, bunday xalq sakkizinchi avloddan keyin y о ‘q b о ‘lib ketishi mumkin ekan.Xar bir oilada ikkitadan farzandning b о ‘lishi xam axoli sonini saqlab tutishni ta’minlay olmaydi. Demograflarning ta’kidlashlaricha, oila о ‘zining reprodiktiv funksiyasini bajarish uchun xar bir oilaga о ‘rtacha 2,6 ta farzand t о ‘g‘ri kelishi kerak. Albatta, faqat oilagina jamiyat oldidagi funksiyalarni bajarib qolmasdan, balki jamiyat xam oilalarga funksiyalarini bajarib qolmasdan, balki jamiyat xam oilalarga funksiyalarni muvaffaqiyatli uddalashlari uchun zarur b о ‘lgan shart- sharoitlarni yaratib berish lozim. Bu о ‘rinda xukumatimiz tomonidan yuritilayotgan demografik siyosat, iqtisodiy, ijtimoiy va huquqiy tadbirlar bunga

yaqqol misol b о ‘la oladi. Bunday siyosatning asosiy y о ‘nalishlari onlik va bolalikni muxofaza qilish, k о ‘p bolali va kam ta’minlangan oilalarning moddiy axvolini yaxshilash, yosh oilalarga, onalarga yaratilayotgan imtiyozlar va shu kabilardan iborat. Oilaning tarbiyaviy funksiyasi deyilganda nima nazarda tutiladi ? Bolalarning aqliy, jismoniy, axloqiy, estetik tarbiyasiga oilada asos solinadi. Oila inson deb ataluvchi binoning faqat poydevorini q о ‘yish bilan cheklanmasdan, balki uning s о ‘nggi g‘ishti q о ‘yilguncha javobgardir. Ota-ona- sa’natkor, bola- sa’nat asari, tarbiya jarayoni esa sa’natning о ‘zidir. Y о ‘qlikka erishganimizdan s о ‘ng milliy qadriyatlarimizning tiklanishi va xalqimiz azaldan e’zozlab kelayotgan milliy urf-odatlarimiz, an’analarimiz (bola tarbiyasda ota-onadan tashqari, buvi-buva, qarindosh-urug‘, maxallaning xam ta’siri) bu borada katta axamiyatga ega. Lekin ba’zan oila tarbiyaviy funksiyasining susayishi va targ‘ibot- tashviqot ishlarining kamligi natijasida oila a’zolari xulqida yomon odatlarning (ichish, chekish, norkamaniya, turli diniy oqimlar ta’siriga berilish, ma’naviy buzuqlik y о ‘liga kirish) paydo b о ‘lishi tashvishlanarli xollardan biridir. Jamiyatning komil fuqorosini shakllantirish, tarbiyalash xozirgi zamon oilasining muxum funksiyasi darajasiga kiradi. Chunki shaxsning ijtimoilashuvi dastavval oilada amalga oshadi. Oiladagi tarbiya orqali shaxsga ma’lum bir siyosiy-g‘oyaviy dunyoqarash, axloqiy meyorlar va xulq namunalari, jismoniy sifatlar singdiriladi. Xalqimizda “qush uyasida k о ‘rganini b о ‘lish”, deb bejiz aytilmagan. Oilada amalga oshadigan iijtimoilashuv jarayoni natijasida shaxs ijtimoiy meyorlar va qadriyatlarni о ‘zlashtiradi, ijtimoiy xayotga kirib boradi. Oilaning kommunikativ funksiyasi nimadan iborat? Oilaning kommunikativ funksiyasi oila a’zolarning о‘zaro muloqat va о‘zaro tushuniga bо‘lgan extiyojini qondirishga xizmat bо‘lish. Psixologik tadqiqotlarda ta’kidlanishicha, turli ijtimoiy oriyentatsiyalar, “ustanovka”lar, xissiy madaniyat, odamning axloqiy, ma’naviy va psixologik salomatligi –oiladagi о‘zaro, ichki muloqat xarakteri, xondondagi yoshi kattalarning о‘zaro munosabatlarida psixologik “ustanovka”larni namoyon qilishlari oiladagi axloqiy-psixologik

iqlimga tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri bog‘liqdir. Insoniyat taraо‘о‘iyotining xozirgi bosqichida fan-texnika taraqiyotining yuksalib, odamlarning kundalikxayotining urbanizatsiyalashuvining (radio, televidiniye, video, kompyutr va boshqalar). Ortib borish, oilalarining tobora nuklerlashib borayotganligi bilan oilaning kommunikativ funksiyasining axamiyati, oila a’zolarining bir-birlari bilan “odamlarcha”suxbatlashib olishining axamiyati tobora ortib bormoqda. Bu о‘rinda о‘zbek oilasining о‘ziga xos xususiyati: kо‘p avlodlilik, kо‘p farzandlilik kabilar bunday oilalar a’zolari о‘rtasida о‘zaro muloqatni tо‘laroq amalga oshishiga asos bо‘ladi, ularning о‘zaro muloqatga bо‘lgan extiyojlarini qondirishda muxim rol о‘ynaydi. Biroq sо‘ngi yillarda ba’zi oilalarda ota-onalar va bolalar о‘rtasida muloqatning kamligi, bir- biriga e’tiborining pasayishi, oila a’zolari о‘rtasida fikr erkinligining cheklanganligi (ayniqsa, qishloq oilalarida), xolatlari xam mavjud. Xatto oiladagi о‘zaro munosabatlarining yomonlashuvi natijasida oila a’zolarni ayrimlarida stress(asabiy taranglik),suitsid (о‘z joniga qasd qilish) kabi noxush xolatlarning kelib chiqishi xam kuzatilmoqda. Bunday noxushliklarning oldini olish uchun, eng avvalo, oila a’zolari о‘rtasida oshkora , yaqin о‘zaro tushunarli, ishonchli muloqatning amalga oshishi uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish, lozim bо‘lsa bu borada yoshlarga tegishli bilimlarni berish axoli uchun psixolgik maslaxatxonalar faoliyatini yо‘lga qо‘yish, treninglar tashkil etish, “Ishonch telefonlari”, “Qalb markazlari” kabilarni tashkil etishb, ular faoliyatini takomilashtirish lozim. Oilaning rekreativ funksiyasi nimadan iborat? Nikox- oila munosabatlari yuzaga kelgan dastlabkt, ibtidoiy zamonlardan buyon unga xarakterli b о ‘lib kelgan xususiyatlardan biri uni о ‘z a’zolarining munosabat talablaridan biri uni о ‘z a’zolarining axloqiy- psixologik ximoyalanishni ta’minlash, yosh bolalarga va mexnatga yaroqsiz kishilar yoki keksa qarindoshlarga moddiy-ma’naviy va jismoniy yordam k о ‘rsatish kabilardan iborat b о ‘lib kelgan.

Bu xolat о ‘z navbatida oilaning asosiy funksiyalaridan birini, uning rekreativ funksiyasini tashkil b о ‘lish. Oilaning rekreativ funksiyasi – о ‘zaro jismoniy, moddiy, ma’naviy va psixologik yordam k о ‘rsatish, bir-birining salomatligini mustaxkamlash, oila a’zolarning dam olishini tashkil etish demakdir.Bu funksiya keyingi yillarda yanada muxim axamiyat kasb etmoqda. Oila a’zolari salomatligini mustaxkamlash, oila a’zolarning dam olishini tashkil etish, oila a’zolarning bevosita mexnat, о ‘qish va boshqa ijtimoiy faoliyatlardan xoli xolda, ya’ni b о ‘sh vaqtlarni birgalikda о ‘tkazishlarini qanday tashkil qilishlari, unda bularning о ‘zaro munosabatlari xarakteri qanday ekanligi bugungi kun oilasi mustaxkamligi uchun muxim axamiyatga ega b о ‘lgan omillardan xisoblanadi.B о ‘sh vaqt jamiyatining nixoyatda muxim ijtimoiy qadriyatlaridan birdir. Bu qadriyatdan odamlar turlicha foydalanadilar. B о ‘sh vaqtni muntazam ravishda qanday о ‘tkazishga qarab xar bir odamning yetuklik darajasiga, ma’naviy dunyosiga baxo berish mumkin. Bu borada erishilgan yutuqlarimizdan biri shuki-dam olish va sog‘lomlashtirish ishlariga davlat miqyosida axamiyat berila boshlandi. Lekin k о ‘pchilik turli sabablar bilan (ularning о ‘zlari k о ‘proq moddiy sababni k о ‘rsatishda) madaniy dam olishga e’tibor bermay q о ‘yganligini xam aytib о ‘tish lozim. Xozirgi vaqtda oilaviy dam olish, oilaviy turizim va qator oilaviy tadbirlar doirasi kengayib bormoqda. Shuni xam ta’kidlab о ‘tish joizki xozirgi vaqtda oilaning rekreativ funksiyasini k о ‘p xollarda davlat va ijtimoiy tashkilotlar о ‘z zimmasiga olmoqda. Jamiyat a’zolarining xafsizligini ta’minlash, qariyalarga bepul tibbiy yordam k о ‘rsatish (bizning milliy xususiyatlarimizga yot b о ‘lsa-da, qariyalar uylarining ochilishi), odamlar dam olishlari va о ‘z sog‘liklarini tiklab olish imkoniyatlarini beradigan dam olish uylari va sanatoriyalarning ochilishi kabilar shular jumlasidandir. Lekin shu bilan birga oilaning о ‘z a’zolarining axloqiy-psixologik ximoyanganligini ta’minlashdagi roli toboro ortib bormoqda. Chunki inson faqat о ‘z oilasidagina va faqat о ‘z yaqinlari qurshovidagina о ‘zini tom ma’noda xotirjam,erkin xis qila olishi mumkin xolos. Bu borada oilaning о ‘rnini xech bir ijtimoiy muassasa bosa olmaydi. Oilaning felitsitologik funksiyasi nima?

Xozirgi zamon oilasining tobora axamiyati ortib borayotgan funksiyalardan biri uning felitsitologik funksiyasidir(italyancha “felitsite”-baxt degani). Shaxsiy farovonlikka erishishga intilish oilaviy munosabatlar tizimida k о ‘p jixatdan xal qiluvchi omil b о ‘lib bormoqda. Baxt nima о ‘zi? Xozirgi zamon oilasi о ‘z a’zolarining baxtini ta’minlash qanday rol о ‘ynaydi? Baxtga intilish xar bir inson uchun tabiiydir va ayni shu baxtga intilish ularni oila quriga undaydi. Inson о ‘ziga ato etilgan baxtning t о ‘rtdan uch qismini oiladan, choraktaga yetar-yetmas qismini boshqa narsalardan topadi. Oilada er-xotinning bir-birini t о ‘liq tushunish-ularning о ‘zlarini baxtli xis qilishlarini ta’minlaydi. Shuningdek, о ‘zidagi mavjud tibbiy- ijodiy imkoniyatlar (iqtidor)ni r о ‘yobga chiqarish, jamiyat va oila doirasida sarflash xam insonga о ‘zini baxtli xis etish imkonini beradi. Keyingi vaqtlarda insonning imkoniyatlari ortgan sari uning baxtga intilish darajasi xam ortib bormoqda. Lekin ba’zan nopok y о ‘llar bilan pul topish orqali baxtli b о ‘lishga intilish yoki о ‘zgalar xisobiga shaxsiy baxtga intilish kabi salbiy xolatlar xam uchrab turadi. Ba’zan esa oila a’zolarning (ayniqsa: er-xotinning)shaxsiy baxtga о ‘z maylicha intilishi oilalarda noxush xolatlar (xiyonat kabi)ni xam keltirib chiqarishi mumkin. Shuning uchun xar bir shaxs о ‘zida k о ‘proq vijdonlik, poklik, xalollik kabi ma’naviy-axloqiy fazilatlarni tarbiyalashga e’tibor berilish lozim. Oilaning regulyativ funksiyasi nimaga xizmat b о ‘lish? Oilaning regulyativ funksiyasi oila a’zolari о ‘rtasidagi о ‘zaro munosabatlarni boshqarish tizimini, shuningdek birlamchi ijtimoiy nazoratni, oilada ustunlik va obr о ‘ni amalga oshirishni ifodalaydi. Bunda kattalar tomonidan yosh avlodni nazorat qilish va ularni moddiy xamda ma’naviy tomonidan q о ‘llab-quvatlash nazarda tutiladi. О ‘tgan zamonlarda oilaning boshqarish funksiyasi ma’lum darajada rasmiy tarzda belgilab xam q о ‘yilgan. Unga k о ‘ra, oilada kim xonadon boshlig‘i b о ‘lishiga, uning obr о ‘si va ustunligi qayd etilgan va oilaning shua’zosi (asosan ota) butun umri davomida о ‘z farzandlari va oila a’zolari xatti-xarakati, xulqi uchun javobgar b о ‘lgan. Unda ota-onasiga b о ‘ysunmaganlarni jazolash xollari xam nazarda tutilgan. Xozirgi zamon egalitar oilalarda esa oilaning boshqaruv funksiyasi asosan

axloqiy meyorlar, oila a’zolarning shaxsiy obr о ‘si va birinchi navbatda, ota- onalarning bolalarga nisbatan b о ‘lgan munosabatlardagi obr о ‘si kabilar yordamida amalga oshiriladi. Shungak о ‘ra, ba’zi oilalarda oilani boshqarish, unga boshchilik qilish oila a’zolarning qiziqish va imkoniyatlarini xisobga olgan xolda amalga oshirilsa, ba’zi oilalarda(er-xotinning aloxida-aloxida) yetakchilikka intilish natijasida oilaviy nizolarning ortib borishi, bolalarning xar tomonlama e’tibordan chetda qolishi, natijasida jinoyatchilik k о ‘chasiga kirib ketishi kabilar kuzatiliadi. Ba’zi oilalarda ayol ustunligining mavjudligi о ‘g‘il bola shaxsida ayollarga xos xususiyatlarning k о ‘payib borishiga olib kelishi mumkin. Shu bilan birga oilaning boshqaruv funksmyasioila a’zolarining xulqi, masuliyati, majburiyati kabilarni xam boshqarishni, nazorat qilishni о ‘z ichiga oladi. Odam oila qurgandan s о ‘ng, albatta, uning ijtimoiy mavqei о ‘zgaradi. Endi u “uylanmagan yigit”,”turmushga chiqmagan qiz” emas, balki “oilali” odamdir. Shunga k о ‘ra u о ‘zining xatti-xarakatlari, xulqini xam oilali odamga xos tarzda qaytadan k о ‘rib chiqadi. Oila qurish tufayli uning ma’suliyati ortadi. Erning va xotining xulqi xam endi о ‘ziga xos tarzda boshqariladi. Oilaning relakatsiya funksiyasi nima ? Xozirgi zamon oilasining eng asosiy funksiyalaridan yana biri relaksatsiya funksiyalaridir. Bu degani oila a’zolarning jinsiy, emotsional faoliyatini, ruxiy jismoniy quvvatini, mexnat qobiliyatini yana g‘ayta tiklash demakdir. Ma’lumki, fan-texnika taraqiyotining xozirgi bosqichida, ishlab chiqarish munosabatlarining jadallashuvi, xalq x о ‘jaligining turli jabxalarida yangi texnologiyalarining joriy etilishi va shu kabi qator omillar inson ruxiyatiga oldingilarga qaraganda k о ‘proq jismoniy, ruxiy z о ‘riqishlar bermoqda. Bugungi va ertangi kun sanoati, ishlab chiqarishi ishchi xodimdan bor imkoniyatni safarbar qilib, butun vujudi bilan ishlashni va о ‘zining kasb-xunar maxoratini muntazam oshirib borishni taqazo b о ‘lish. Ishlab chiqarish jarayonlari jadalligining bunday tarzda davom etishi shu jarayonlar ishtirokchisi, boshqaruvchisi insonni tezda toliqib, о ‘zining mexnat qobiliyatini y о ‘qotishga olib kelishi mumkin. Ish kuni davomida k о ‘tarinkilik, kuchli z о ‘riqish bilan ishlagan xodim ishdan s о ‘ng о ‘z u о ‘da, oila a’zolari

qurshovida boshqa tashvishlarni unutib, unga k о ‘rsatilgan mexr-oqibatdan baxramand b о ‘lgan xolda, ular bilan b о ‘ladigan о ‘zaro muloqat, ular tomonidan b о ‘ladigan emotsional q о ‘llab-quvvatlash, beriladigan daldalardan ruxiy quvat olib, ertangikun mexnat faoliyatiga о ‘zini qayta tiklab olishi lozim b о ‘ladi. Buning uchun esa uning oilasida tinchlik-totuvlik, bir-birini tushunish, о ‘zaro xurmat, mexr-oqibat, ijobiy psixologik iqlim xukm surmog‘i lozim. Aks xolda inson bu oilada emotsional jixatdan, ruxiy jixatdan о ‘zining qayta tiklab ola olmaydi. Bu esa oqibatda odamning mexnat faoliyatida turli xatolarga, ishda sifatsizlik, jaroxatlarga y о ‘l q о ‘yishiga, turli kasalliklarga duchor b о ‘lishiga olib kelishi mumkin. Yuqoridagi funksiyalarning muvaffaqiyatli bajarilishi xar qanday oila baxtini ta’minlovchi mezon xisoblanadi. Shuni xam nazarda tutish kerakki, oila- jamiyatning bir b о ‘lagi, uning asosiy yacheykasidir. Oila uni xarakterlovchi turli mezonlarga kо‘ra quydagicha farqlanadi: 1. Tо‘liqligiga kо‘ra: tо‘liq, notо‘liq va qayta tuzilgan(ikkinchi nikox) oilalar. 2. Bо‘g‘inlar soniga kо‘ra: nukler (ota-ona va bolalardan iborat bо‘lgan) va kо‘p bо‘g‘inli (ikki va undan ortiq avloddan iborat oila a’zolari birga yashovchi) oilalar. 3. Bolalar soniga k о ‘ra: farzandsiz, bir bolali , ikki bolali, 3-4 bolali, 5 va undan ortiq bolali oilalar. 4. Er-xotinning ijtimoiy kelib chiqishiga k о ‘ra: ishchilar, dexqonlar, xizmatchilar, ziyolilir oilasi, tadbirkorlar, aralash turdagi oila. 5. Er-xotinning ma’lumot saviyasiga k о ‘ra: oliy ma’lumotlilar, о ‘rta- maxsus, о ‘rta, tugatilmagan о ‘rta, maxsus yordamchi maktab ma’lumotiga ega b о ‘lgan qayliqlardan tashkil topgan va aralash turdagi oila. 6. Oilaning “yoshiga” k о ‘ra: yosh oila (1 yilgacha, 3-5 yillik, 6-10 yillik turmush tajribasiga ega b о ‘lgan oilalar), о ‘rta yoshdagi oila, yetuk yoshdagi oila(qariyalar oilasi).

7. Q ayliqlarning ota-onasi oilasining moddiy ta’minlanganlik darajasi jixatidan qudalarning bir-biriga mos ekanligi yoki ular orasida katta tafovut mavjudligi b о ‘yicha bir-biriga mos b о ‘lmagan oilalar. 8. Regional jixatlariga k о ‘ra: shaxar, qishloq, aralash tipdagi oila. 9. Nikoxdan qoniqqanlik saviyasiga k о ‘ra, ajralish saviyasida-nikoxdan qoiqqanlik darajasi k о ‘yi saviyada b о ‘lgan oila, о ‘rta saviyada va nikoxdan qoniqqanlik darajasi yuqori saviyadagi oila. 10. Oilada ayol yoki erkak yetakchiligiga k о ‘ra: er yetakchi b о ‘lgan oila, xotin yetakchi b о ‘lgan oila, er va xotin yetakchilikni birga bajaradigan (biarxat) oila. 11. Oilada er-xotin orasidagi munosabatlariga k о ‘ra: avtoritar, demokratik, libnrial, aralash tipdagi oilalar. 12. Er-xotinlarning millatiga k о ‘ra: bir milatli yoki baynalminal oilalar. Baynalminal oilalar о ‘z tnavbatida ikkiga b о ‘lish mumkin: dini, urf- odatlari yoki tili bir guruxga kirgan millat vakillari orasida nikoxlar, masalan, о ‘zbek-tojik, о ‘zbek- qozoq, о ‘zbek-turkman, rus-ukrain, о ‘zbek-tatar va boshqalar, dini, urf-odatlari yoki tili bir guruxga kirmagan millat vakillari orasida nikoxlar, masalan, о ‘zbek-rus, о ‘zbek- ukrain, о ‘zbek-eston, о ‘zbek-nemis va boshqalar. Yuridik rasmiylashtirilganligiga kо‘ra: sinovdagi oila(birga yashashadi, ammo xali nikoxni rasmiylashtirilmagan, chunki bir-birlarini norasmiy nikoxda sinashyapti), rasmiylashtirish arafasidagi oila ( birga yashashadi, oila qurushi maqsadi aniq, ammo ayrim obyektiv sabablarga kо‘ra rasmiylashtirish kechiktirilyapti), nikoxdan oila, nikoxdan tashqari oila (ayrim erkak kishilarning ikkinchisi, uchinchi, yuridik jixatdan norasmiy oilasi). Nikoxdan tashqari oilalarningayrimlari pinxona bо‘lsa, kо‘pchiligi haqida erkak kishining birinchi oilasi va qarindoshlari bilishadi.

Adabiyotlar: 1. G’oziyev E.G. Umumiy psixologiya. Toshkent. 2002.1-2 kitob. 2. G’oziyev E.G. Muomala psixologiyasi. T-2001. 3. Vedenskaya L.V, Pavlova L.A. Delovaya retorika: uchebnoye posobiye dlya vuzov.- M.:IKS “MarT”, 2004-512 s. 4. Nemov R.S. Prakticheskaya Psixologiya Poznaniye sebya: Vliyaniye na lyudey:Posobiye dlya uch-sya-M:Gumanit. Izd.Sentr VLADOS, 2003, - 320 s. 5. www.referat.arxiv.uz www.slayd.arxiv.uz www.ziyonet.uz

Похожие

Oila va nikoh. Oila va nikoh institutining rivojlanishi tarixi

Oila diagnostikasi va konsultatsiyasi xususiyatlari

Psixologik ataptatsiya va oila integratsiyasi

Oila psixologiyasining umumiy asoslari

Oilaviy mojorolar va ularning sabablari. Nomaqul oila psixologik muhit salibiy bо‘lgan oila sifatida