Таълим қонуниятлари ва принциплари - Педагогиka - Рефераты

Таълим қонуниятлари ва принциплари

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

37 KB

Таълим қонуниятлари ва принциплари Режа: 1. Таълим жараёни қонуниятлари 2. Таълим принциплари

1. Таълим жараёни қонуниятлари. Педагогикада қонуниятлар – бу қонунларнинг аниқ шароитлдаридаги ҳаракат ифодаси. Уларнинг асосий хусусияти қонуниятлар педагогикада эҳтимолий- статистик характер беришида акс этади, қонунларни эса таълим жараёнида амалга оширишни ҳамма ҳолатларда ҳам аниқ кўриб бўлмайди. Қонуниятлар асосан эмпирик методлар асосида пайдо бўлади ва иккига ажралади. 1. Ташқи қонуниятлар таълим жараёнида таълимнинг ижтимоий жараёнлар ва шароитлари билан боғлиқлигида характерланади. 2. Ички қонуниятлар таълим жараёнида унинг таркибий қисмлари (мақсад, мазмун, восита, метод, шакллари) орасидаги алоқани ҳосил қилади. Бундай қонуниятлар педагогикада жуда кўп. - педагогиканинг ўргатувчилик фаолияти кўпинча тарбиявий характерга эга бўлади. Бу қонуният таълим ва тарбия орасидаги алоқада акс этади; - ўқитувчи ва ўқувчиларнинг биргаликдаги фаолияти ва таълим натижалари орасида боғлиқдик мавжуд; - ўргатилаётгшан билимларга ўрганиш истагининг мослиги; - таълим берувчи ҳаракатларининг таълим олувчиларнинг якка ва жамоавий фаолиятига мослиги; - таълим берувчи ҳаракатларининг таълим олувчиларнинг билиш, интеллектуал ва бошқа эҳтиёжларига мос бўлиши; - таълим берувчи ва таълим олувчилар фаолиятининг таълимнинг техник воситалари имкониятларига мослиги;

- ўқитувчи ва ўқувчилар фаолиятининг замонавий ҳаёт шарт- шароитлари талаблари асосида моделлаштириш 2. Таълим принциплари. Таълим қонуниятларидан уни самарали ташкил қилишга нисбатан муайян муҳим талаблар келиб чиқадики, буни таълим принциплари дейилади. Таълимнинг асосий принциплари таҳлилига эътибор қаратайлик. 1. Таълимнинг илмий бўлиш принципи – ўқувчининг ўкув материалидаги қонуниятларни акс эттириши, тушуниши ва ўзлаштириши учун тўғри шарт – шароит яратиш мақсадида зарур. 2. Таълимнинг тизимли ва изчил бўлиш принципи баён қилинаётган ўқув материалини мустаҳкамлаш ва илгари ўтилган материалларни тўлдиришга хизмат қилишини, ўқувчиларнинг узлуксиз ва тизимли суратда мустақил иш олиб боришларини, ўқувчиларнинг ўзлаштирган билим ва ҳосил бўлган кўникма, малакаларини ҳисобга олиб боришни ҳам ўз ичига олади. 3. Таълим тарбиянинг бирлиги принципи таълим жараёнини тўғри ташкил қилиш ва ўқитишнинг хилма-хил метод ва усулларидан фойдалана олишга кўп жиҳатдан боғлиқдир. 4. Таълимда назариянинг амалиёт билан боғлаб ўқитиш принципи изчиллик билан амалга оширилиши оқибатидагина ўқувчилар ўқув материалининг туб моҳиятини табиат ва жамият тараққиёти қонуниятларини илмий амалиётлари учун зарур бўлган маҳорат, кўникма ва малакалар ҳосил қиладилар. 5. Таълимда онглилик, фаолият ва мустақиллик принципи ўқитишни шундай ташкил этишни назарда тутадики, бунда

ўқувчилар илмий билимларни ҳамда уларни амалда қўллаш усулларини онгли ва фаол эгаллаб олишади. 6. Таълимда кўрсатмалилик қоидаси ўқитиш жараёнини сифатини оширади, ўқувчиларнинг билим олишларини осонлаштиради 7. Таълимнинг ўқувчиларга мос бўлиш принципи деганда ўқув материалларининг мазмуни унинг ҳажми, характери, у ёки бу гуруҳ ўқувчиларининг жисмоний ривожига, умумий тайёргарлигига – савияси ва имкониятларига лойиқ бўлиши тушунилади. 8. Таълимда билим кўникма ва малакаларни пухта ва мустаҳкам ўзлаштириш принципи муҳим дидактик талаб ва қоидаларни, яъни ўкувчилар томонидан тизимли ва онгли ўзлаштирилган илмий билимларни мустаҳкам, эсда сақлаб қолиш ҳамда ўзлаштирилган илмий билимларни ўз турмуш фаолиятларида қуллай олиш малакалари билан қуроллантиришни назарда тутади. 9. Таълимда ўқувчига хос хусусиятларни ҳисобга олиш принципи – таълим жараёнида гуруҳий хослик хусусиятларини, ҳар бир ўқувчининг ўзига хос жисмоний, аҳлоқий, руҳий ва бошқа хусусиятларга эгалигини ифода этади.

АДАБИЁТЛАР. 1. Педагогика. А.Қ,Мунавваров умумий таҳрири остида. Т., “Ўқитувчи”, 1994. 2. Общая педагогика. Под. ред. В.А.Сластенин: В 2 ч –М. : “Владос”, 2003 г. ч.1, ст. 125-144 3. Харламов И.Ф. Педагогика. М. “Высшая школа”, 1990. 4. Криско Б.Г. Педагогика ва психология. М. “Владос”, 2001. 5. Лихачев. В.Г. Педагогика. М., “Юрайт”, 2003. www.pedagog.uz www.ziyonet.uz

Похожие

Биологик таълим жараёнининг яхлитлилиги, ўқитиш принциплари ва қонуниятлари

Таълим жараёнининг мохияти ва принциплари

Тарбия жараёнининг моҳияти ва мазмуни. Тарбия қонуниятлари ва принциплари

Фуқаролик маданиятини шакллантиришнинг қонуниятлари ва тамойиллари

Ижтимоий педагогика мезонлари ва принциплари