O'quvchilarning ishlab chiqarish amaliyotini tashkil qilish va o'tkazish - Педагогиka - Рефераты

O'quvchilarning ishlab chiqarish amaliyotini tashkil qilish va o'tkazish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

22.91015625 KB

O'quvchilarning ishlab chiqarish amaliyotini tashkil qilish va o'tkazish Reja: 1. Ustozning ishlab chiqarish amaliyotiga tayyorgarligi 2. O'quvchilarni bilim, malaka ko'nikmalarini nazorat qilish va baholash usullari ,

Malakali mutaxassislarni o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi o'quv muassasalarida tayyorlash jarayoni, ya'ni ishlab chiqarish ta'limi uch bosqichdan iborat. 1 . Agar o'quv ustaxonalarida ishlab chiqarish ta'limining asosiy vazifasi o'quvchilarni bo'lajak kasbi bo'yicha tanishtirish, ish joylari bilan tanishtirish, jihozlar bilan tanishtirish bilan birga o'quvchilar bu bosqichda murakkab bo'lmagan boshlang'ich mehnat usullarini, ishlab chiqarish operatsiyalarini bajarish, ularni mustahkamlashni hamda mustaqil ish bajarish yo'llarini ishlab: chiqarishni ta'limi ustasi-ustoz rahbarligida amalga oshiradi. 2. Ishlab chiqarish sharoitida ishlab chiqarish ta'limini amalga oshirish ancha murakkab bosqich bo'lib, bu davrda o'quvchilar o'quv ustaxonalarida olgan bilim bilan malaka va ko'nikmalarini takomillashtirishadi. Yangi jihozlar bilan tanishadi. Ilg'or ish tajribalar bilan tanishadi va o'quvchilarga mo'ljallangan ish normallari asosida mustaqil ish bajarishadi. Natijada, ular mehnat jamoasi an'analariga hurmat, jamiyat oldidagi burch hamda o'z kasbiga bo'lgan muhabbat kabi xislatlar shakllanib boradi. Bu bosqichda korxona ilg'or ishchilari, ularga rahbarlik qilishadi. Ustoz esa ular bilan hamkorlikda o'quvchilarning ishlab chiqarish ta'limi dasturi materiallarining bajarilishini kuzatib boradi hamda birgalikda rahbarlik qiladi. 3. Uning yakunlovchi bosqichi bitiruv oldi ishlab chiqarish amaliyoti bo'lib, bu bosqichda o'quvchilar o'z kasbiy bilim, malaka va ko'nikmalarini mustahkamlashadi, yuqori ish unumdorligini eslatgan jihozlar, qurilmalar, uskunalar, moslamalar bilan tanishadi va ularda ishlash yo'llariga ega bo'lishadi. Ishlab chiqarish amaliyoti jarayonida bo'lajak mutaxassislarining mutaxassis sifatida ishlab chiqarishda ma'lum darajadagi aniq ishlarni bajarishlari, uskunalarga xizmat ko'rsatish, talab darajasida (me'yorida) ish bajarish shart va amalga oshiriladi. Bu davrda ishlab chiqarish ustasining asosiy vazifasi o'quvchilarni ish joyi bilan ta'minlash, zanjir bo'lgan ishlab chiqarish vositalari, materiallar, asboblar. texnikaviy jlhozlar, ko'rsatmali materiallar va boshqalar bilan tanishtiradi, ta'minlash va ularning hamma ishlab chiqarish talablariga rioya

qilish, bosqichlarini kuzatish bo'ladi. Наг bitta ishlab chiqarish amaliyoti uchun dasturlar mavjud bo'lib, bu dasturlarda ishlab chiqarish muddatlari, hajmi ko'rsatilgan bo'ladi. Ishlab chiqarish amaliyotti har bir soha uchun har xil davrda, hajmda amalga oshiriladi. Masalan, hozirgi davrda sanoat sohasi uchun ishlab chiqarish, amaliyotiga 648 soat. ajratilgan. Bu ishlab chiqarish ta'limining foizini tashkil qiladi. Ya'ni 18 hafta yoki 108 kun demakdir. Ustozning ishlab chiqarish amaliyotiga tayyorgarligi Ishlab chiqarish amaliyotining vazifasi hozirgi zamon ishlab chiqarish korxonalariga malakali mutaxassis kadrlarni tayyorlash, o'quvchilarning o'rganayotgan kasblari bo'yicha bilim, ko'nikmalarini mustahkamlash va takomillashtirishdan iboratdir. Ishlab chiqarish amaliyoti kasb-hunar kollejlarida malakali mutaxassis kadrlar tayyorlash bo'yicha kasb-hunar tayyorgarligining asosiy tarkibiy qismi hisoblanadi. Ustoz usta ishlab chiqarish amaliyot boshlanishdan eng kamida bir oy oldin unga tayyorgarlik ishlarida kerakli yordam ko'rsatadi. Buning uchun u quyidagi ishlarni bajarish kerak: 1 . Ishlab chiqarish amaliyot manzili bilan (korxona, zavod, fabrika, jamoa xo'jaligi, brigada va boshqalar) bilan tanishadi. Bu obyektlar bajariladigan ishlab chiqarish ish jarayonining amaliyot dasturida ko'zda tutilgan maqsadlarga mos kelishini, ya'ni dastur mazmunini amalga oshirishi imkoniyatlari aniqlanadi. Ish joylari tanlanadi va amaliyotni bajarish mumkinligi hamda uning samaradorligi belgilanadi. 2. Korxona bilan ishlab chiqarish amaliyotini o'tkazish bo'yicha shartnoma tuziladi va bu shartnomada «korxona» va «o'quv muassasi» ning o'zaro shartlari belgilanadi. 3. Shartnoma tuzilgandan keyin o'quvchilarni ish joylariga taqsimlash va ularni bir joydan ikkinchi joyga ishlashga o'tish grafigi tuziladi. 4. Ishlab chiqarish amaliyotini boshlashdan oldin «korxona» xodimlari tomonidan maxsus, instruktaj o'tkaziladi. Bunda «korxona» da qanday yurib

turish kerakligi, uskunalar bilan ishlaganda qanday texnik xavfsizligi choralariga rioya qilishni, korxonaning ish tartibi va qoidalari, ish o'rinlarida o'zlarini qanday tutishni va boshqa talablar haqida yo'riqnoma beradi. 5. Ishlab chiqarish amaliyoti, odatda, ishlab chiqarish korxonasi bilan tanishishini ekskursiyadan boshlanadi va o'quvchilarni korxona sexlari, uchastkalari bilan hamda chiqariladigan mahsulotlar va ularga ishlatiladigan materiallar bilan tanishtiriladi. Bu vaqtda ishlab chiqarish korxonalaridan ilg'or ishchilar yoki muhandislar ham qatnashadi. Shu bilan birga ekskursiya oxirida korxonaning rahbari, o'rinbosarlari, jamoatchilar, ilg'or tajriba egalari korxona haqida, uning an'analari tarixi haqida so'zlab beriladi. 6. Ustoz korxonadagi ish o'rinlariga o'quvchilarni biriktirib, ularning ishlarini kuzatib boradi, kerakli instruktajlar beradi, zarur vaqtda o'quvchilar ish joylarini grafik asosida almashtiradi. Ishlab chiqarish amaliyotiga korxonadagi javobgar shaxslar, tomonidan asosiy rahbarlik amalga oshiriladi. Agar ishlab chiqarish amaliyoti jarayonida ba'zi kamchiliklarni uchrasa bunday kamchiliklarni ustoz va rahbarlar orqali barham beriladi. Amaliyot o'qituvchisi o'quvchilarni tegishli kasb va mutaxassisliklari bo'yicha ish joylariga taqsimlanishi, ishlab chiqarish ta'limi va amaliyoti dasturlarining bajarilishi, o'quvchilarning mehnat intizomi va mehnat xavfsizligiga rioya qilishlarini va boshqa vazifalarning bajarilishi yuzasidan javobgardir. Ayrim kasb-hunar kollejlarining o'quv-ishlab chiqarish faoliyati bozor iqtisodiyoti sharoitida rivojlanishini e'tiborga olgan holda, ishlab chiqarish amaliyoti (shu jumladan, bitiruv oldi ishlab chiqarish amaliyoti) kasb-hunar kollejidagi ishlab chiqarish ustaxonalari, sex, uchastka va boshqa ishlab chiqarish tizimlarida o'tkazilishi mumkin. 7. Ishlab chiqarish amaliyoti natijasi bo'yicha hisobot to'plash uchun ustoz tomonidan ko'rsatmalar berilib boriladi. Kasb-hunar ta'limi o'quv muassasalarining o'quvchilar ishlab chiqarish amaliyoti haqida namunaviy shartnoma 1 . «O'quv muassasi» yuqori malakali mutaxassislarni tayyorlash uchun

dasturlar va o'quv rejasiga asoslanib, «qurilish ishlari» kasbi bo'yicha 20 o'quvchidan iborat A-21 guruhini 10-dekabr 2001-yildan 15-yanvar 2002-yilgacha ishlab chiqarish amaliyotini o'tashga yo'llaydi. O'quvchilar ro'yxati ilova qilinadi. 2. «O'quv muassasi», «Ishlab chiqarish amaliyoti Nizomi» ga binoan o'quvchilarning dastlabki kasbiy tayyorgarligini, texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilishni, ish sharoiti qoida tartiblarini saqlashni, uskunalarni ehtiyotkorlik bilan boshqarishlariga bo'lgan munosabatlarini ta'minlaydi. O'quvchilar ishlab chiqarish amaliyoti davrida «Korxona»ning ichki tartib qoidalariga to'liq bo'ysinishadi. «O'quv muassasi» ustoz orqali o'quvchilarning o'quv ishlarini tashkil qiladi va ularga uslubiy rahbarlikni amalga oshlradi. 3. «Korxona» bajaradi: a) o'quvchilarga-amaliyotchilarga zarur bo'lgan jihozlar bilan jihozlangan ish joylarni, ishlab chiqarish topshiriqlari, hujjatlar va boshqalar bilan ta'minlaydi. O'quvchilarni kasbga oid bo'lmagan boshqa ishlarga jalb qilmaydi va ularning bo'sh, bekorchi bo'lishlariga yo'l qo'yilmaydi; b) «Korxona» da qabul qilingan me'yorlar, talablar bo'yicha o'quvchilarni maxsus kiyimlar, shaxsiy xavfsizlik vositalari bilan ta'minlaydi. Ish sharoitini sanitariya gigiena talablari asosida ta'minlaydi. d) o'quvchilarning bajargan ish natijalarini qat'iy hisobga olib boradi. O'quvchilarning ishlab topgan haqlari qaydnomasi asosida bar oyda «O'quv mauassasa» hisob raqamiga pullarni o'tkazib turadi; e) o'quvchilarning va ustozning yo'l harajatlarini to'laydi. 4. Agarda shartnomada ko'rsatilgan talablar «Korxona» tomonidan bajarilmasa, u holda «O'quv muassasa» o'qtuvchilarni ishlab chiqarish amaliyotidan chaqirib olishlari mumkin. 5. Agarda ishlab chiqarish amaliyoti davrida o'quvchilar «Korxona» ichki qoidalarini buzishsa, u holda «Korxona» rahbariyati ularni ishlab chiqarish amaliyotidan chetlatib, «O'quv muassasa» ga qaytarib yuborishlari mumkin. 6. Tomonlarning qo'shimcha shartlari _________ 7. Tomonlar tomonidan paydo bo'lgan kelishmovchiliklar

qabul qilingan me'yorlar asosida hal qilinadi. 8. Shartnoma muddati ______ dan __________ gacha Ishlab chiqarish amaliyoti dasturlarining namunaviy tuzilmasi Ishlab chiqarish ta'limi amaliyotini o'tkazishning eng muhim qismi bo'lib, uning dasturini ishlab chiqish hisoblanadi. Ishlab chiqarish dasturi quyidagi tuzilishga ega: 1 . Umumiy qoidalar. Amalivotga ajratilgan umumiy vaqti, o'tash muddati, ish rejasi, amaliyotga rahbarlikning tashkiliy masalalari, amaliyot o'tishini nazorat qilish. 2. Ishlab chiqarish amaliyotining o'quv tarbiyaviy masalalari. 3. Ish mazmuniga qo'yiladigan talablar, o'quvchilar bajarishi lozim bo'lgan vazifalar va boshqalar. 4. Amaliyot o'tishi uchun kerak bo'lgan ish o'rinlari ro'yxati va bajariladigan ishlar tafsiloti. 5. Amaliyot jarayonida o'rganadigan yuqori unumdorlikni asboblar va moslamalar. 6. Ilg'or ishchilar mehnati usullari va ularni o'rganish rejalari. 7. Ishlab chiqarish ta'limi ustoziga uslubiy tavsiyalai. 8. Yakuniy malakaviy ishga qo'yiladigan talablar. O'quvchilarni bilim, malaka ko'nikmalarini nazorat qilish va baholash usullari O'rta maxsus, kasb-hunar muassasalarida o'quv tarbiyaviy jarayon unumli mehnatni amalga oshirish uchun o'quvchilarni tnyyorlashga yo'naltirilgan bo'lib, malakali, unumli mehnat o'quvchilarning ta'lim-tarbiya olish jarayonida shakllangan bilim, malaka va ko'nikmalariga asoslangandir, O'quv-tarbiyaviy jarayon . - boshqariladigan va rostlanadigan jarayon bo'lib, o'qituvchi, ustoz o'quvchilardagi bilim, malaka, ko'nikmalarini son va sifat jihatdan haqqoniy baholash, o'quv-tarbiyaviy jarayonda olingan natijalarga qarab o'zgartishlar kiritib borish bilan birga o'zining faoliyatiga ham tavsif beradi.

O'quvchilarning bilim, malaka, ko'nikma va qobiliyatlariga baho berishdan oldin уа n а bir bor bilim, malaka, ko'nikma va qobiliyatlar ta'sirini qarab chiqaylik. Bilim - nazariy va amaliy faoliyat natijasida o'rgangan, esda saqlab qolingan, qabul qiungan, fikrlashtirilgan hodisa va predmetlar haqidagi tushunchalar tizimidir. Bilimlar o'z navbatida tizimli va tizimsiz, nazariy-amaliy, keng va tor, chuqur, yuzaki, moslanuvchan, andozali, mustahkam va mustahkam bo'lmagan turlariga bo'linadi, Bularning ichida kasbiy ta'lim natijasida hosil bo'ladigan nazariy va amaliy bilimlarni oshirish mumkin. Chunki nazariy bilimlar narsalarning (predmetiar) yetarli darajadagi xususiyatlarini, texnika va texnologiyalar hodisasini va ularning obyektiv munosabatini bildiradi. Amaliy bilim esa texnika va texnologiya sohasidagi jarayonlarning aloqasini, hodisasini va boshqalarning to'g'ridan-to'g'ri amaliy faoliyatga kiritilganligini bildiradi Malaka - bu o'quvchining avtomatik ravishda amalga oshirilgan holda birorta ishni bajarish qobiliyatidir. Ko'nikma - yangi sharoitda insonning (mutaxassisning) ishni sifatli, kerakli hajmda va ajratilgan - belgilangan vaqtda bajarish qobiliyatidir. Ko'nikmani shakllantirish bu kasbiy ta'limning majburiy oxirgi maqsadi bo'lib, bu ko'nikma o'qish, amaliyot jarayonida bosqichma-bosqich shakllanib boradi. Ko'nikmalar: aqliy (xotira va fikrlash), sensorli (qabul qilish ko'nikmasi), dvigatelli harakati (psixomotorli) va irodali bo'ladi. Kasbiy qobiliyat kasbiy faoliyat sharoitida ishni muvaffaqiyatli bajarish bo'Igan shaxsning shaxsiy-psixologik sifat belgisidir. Qobiliyat tug'ma bo'lmasdan uning ko'zga tashlanishi yoki ajralib turishi muhitga, o'rganishga, tarbiyaga bog'liqdir. Qobiliyatning tug'ma ko'rinishi uning qabul qila olishi, fikrlashi, xotirasi, faraz qilishi va boshqalar bo'lgani uchun bular rivojlantirilsa, to'g'ri yo'lga solinsa, qobiliyat yuqori cho'qqiga chiqadi.

Bilim, ko'nikma, malaka va qobiliyat o'zaro bog'liq bo'lib, ularni alohida- alohida baholash juda murakkab. O'quvchilarning bilim, malaka va ko'nikmalarini baholash ustozning, o'qituvchining, muhandis-pedagogning uslubiy faoliyatini tarkibiy qismidir. Shuning uchun ham o'qituvchi o'quv sharoitida har bir o'quvchini diqqat bilan kuzatib, o'rganib borish va faoliyatini baholab borishi zarur. Umumta'lim, o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi va oliy o'quv yurtlardagi texnikaviy, texnologik fanlar bo'yicha bilim, malaka va ko'nikmalarini baholash usul va turlari asosan bir xildir. Ularda faqat mazmun jihatdan, ya'ni amaliyotni, kasbiy yo'naltirilganlik, malaka va ko'nikmalarga bo'lgan talabning ko'prog'i boshqalar bilan bog'liqdir. Mashinasozlik fanlarini o'rganishda bilim, malaka va ko'nikmalarni baholashning quyidagi turlari mayjud: Joriy - og'zaki so'rash, yozma nazorat ishiari, amaliy ish, o'qituvchining kuzatib borishi, dasturli nazorat. Davriy - bar bitta mavzuning o'tgandan keyin tekshirib borish. Yakuniy - nazorat ishiari, zachetlar, imtihon va bitiruv ishlari. O'quvchilarning bilim, malaka va ko'nikmalarini nazorat qilishda uchta asosiy funksiya (vazifa) amalga oshiriladi: tekshiruvchi, o'rgatuvchi va tarbiyalovchi. Tekshiruvchi - nazorat qiluvchi - o'quvchilarning, guruh o'quvchilarining o'zlashtirganlik darajasini belgilab borish (ya'ni bilimi, malakasi va ko'nikmasi). O'rgatuvchi - har bir o'quvchining bilimi, malakasi va ko'nikmasini tekshirish natijasida boshqa o'quvchilar o'zlarining bilim, malaka va ko'nikmalarini taqqoslaydi hamda o'ziga xulosalar chiqaradi. Shu bilan birga o'qituvchi umumiy kamchiliklarga ham to'xtalib o'tishi natijasida, boshqa o'quvchilarga saboq bo'ladi. Tarbiyalovchi - tizimli nazorat o'quvchilarda o'ziga-o'zi baho berishni, imkoniyatlarini tarbiyalaydi va o'z vaqtlarini to'g'ri taqsimlashga undaydi. O'quvchilarning bilimi, malakasi va ko'nikmalarini nazorat qilishning eng ko'p tarqalgan turi - og'zaki so'rash (shaxsiy, gruppali) dir. Lekin buning ham o'ziga xos qiyinchilik tomonlari bor, ya'ni kimni qachon chaqirish kerak? Qanday savol

berish kerak? Savolning hajmi qanday bo'lishi lozim? Qancha vaqt kerak? Nimani so'rash kerak? Oachon o'quvchilar bilan nima qilish kerak? va h.k. Nazorat qilish qanday bo'lmasin, ularga qo'yiladigan umumiy talab: o'quvchilarga aniq savollar bilan murojat qilish va uni nazoratga ko'proq o'quvchilarni jalb etishdir. O'quvchilarning kasbiy mahoratini belgilovchi obyektlari bo'lib, quyidagi ishlab chiqarish bilim, malaka va ko'nikmalari hisoblanadi. -o'quv ishlab chiqarish ishlarini bajarish sifati; - ishlab chiqarish muhiti unumdorligi - vaqt va mahorat; - ishni bajarishda ishlab chiqarish usullarini qo'llay olishi; - hozirgi zamon texnika va texnologiyasini qo'llay olish, ish bajar ish; - mustaqil ish bajara olish; -amaliy ishlarni bajarishda nazariy bilimlarni qo'llay olish; - mehnat madaniyati, ish joyi tartibi; - ish bajarish vaqtida texnika xavfsizlik qoidalariga rioya qilish.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1 . O'zbekiston Respublikasi «Ta'lim to'g'risida»gi Qonuni. - Т .: 1997- yil. 2. «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi». — Т .: 1997-yil. 3. Barkamol avlod - O'zbekiston taraqqiyotining poydevori. 29-avgust 1997-yil. 4. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 5-yanvardagi «Uzluksiz ta'lim tizimi uchun davlat ta'lim standartlarini ishlab chiqish va joriy etish to'g'risida» gi 5-sonli Qarori. 5. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 13-maydagi «O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limini tashkil etish chora-tadbirlari to'g'risida»gi 204-sonli Qarori. 6. O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 16-oktabrdagi «O'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi Davlat ta'lim standartlarini tasdiqlash to'g'rsida»gi 400-sonli Qarori.

Похожие

Ishlab chiqarish amaliyotini tashkil qilish va o`tkazish

Bitiruv oldi amaliyotini tashkil qilish va o`tkazish

O'quv ustaxonasida darsni tashkil qilish va o'tkazish metodikasi

O’quvchilarning ishlab chiqarish korxonalaridagi o’qishlari va ishlab chiqarish amaliyotlarini tashkil etish

Ta’lim tarbiya jarayonini tashkil kilish. Boshqarish tizimi va ishlab chiqarish