O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish yo’llari - Педагогиka - Рефераты

O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish yo’llari

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

29.5 KB

O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish yo’llari Reja: 1. O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish muammosi. 2. Milliy istiqlol g’oyasining negizlari. 3. Biologiyani o’qitishda o’quvchilarni milliy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalash yo’llari.

O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish muammosi ta’lim tarbiya jarayonida samarali usul va vositalardan foydalanishni taqozo etadi. G’oya - deb , inson tafakkuri maxsuli sifatida paydo bo’lib, shaxsiy munosabatni emas, ijtimoiy maqsadni ifoda etadigan fikrga aytiladi. Mafkura- muayyon ijtimoiy gurux, millat, xalqning maqsadni ifoda etadigan, ularni uyushtirib, safarbar qilib, dunyoqarash va e’tiqod asoslarini shakllantiradigan g’oyalar tizimidir. O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish ta’lim muassasalaridagi faqat ijtimoiy gumanitar yo’nalishdagi fanlarning vazifasi bo’lib qolmasdan, balki o’rta maxsus, kasb hunar ta’limi o’quv rejasidan o’rin olgan barcha o’quv fanlarining vazifasi sanaladi. Bu boradagi ma’naviy ma’rifiy ishlar keng ko’lamda olib borilib, ta’lim tarbiya jarayonining barcha jabhalarida asosiy o’rinni egallashi lozim. Xususan, biologiyani o’qitishda o’quvchilarda Vatan tuyg’usini shakllantirish Ona Vatanga, uning tabiatiga mehr muxabbat uyg’otish va boyliklarini asrab avaylash, tabiatdagi o’simliklar va hayvonlarga nisbatan ongli va to’g’ri munosabatni tarkib toptirish, ekologik madaniyatni yuksaltirishni maqsad qilib qo’yadi. «Hozirga vaqtda eng muhim, eng dolzarb vazifamiz jamiyatimiz a’zolarini, avvalambor, voyaga yetib kelayotgan yosh avlodni kamol toptirish, ularning qalbida milliy goya, milliy mafkura, o’z Vataniga mehr sadoqat tuyg’usini uyg’otish, o’zligini anglash, milliy va umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalashdan iboratdir. Shunga ko’ra, hozirgi kunda har tomonlama kamol topgan, o’zida yuksak ahloqiy fazilatlarni mujassamlashtirgan, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat, mustaqillik prinsiplari va Ona Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalangan, ta’lim va kasbhunar dasturlarini ongli tanlab, puxta o’zlashtirgan, jamiyatimizdagi ijtimoiyiqtisodiy o’zgarishlarga, turmushga moslashgan, sog’lom turmush tarzi va mehnat ko’nikmalari shakllangan, jamiyat, ( Milliy istiqlol g’oyasi: asosiy tushunchalar va tamoyillar. Toshkent

«O’zbekiston» 2000 I.A.Karimov Xushyorlikka dav’at Toshkent «Uzbekiston» 1999 yil 16 bet ) Karimovning "Milliy istiqlol g’oyasi: Asosiy tushunchalar va tamoyillar" risolasida qayd etilishicha, milliy istiqlol g’oyasi O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, milliy va umuminsoniy qadriyatlar, demokratiya tamoyillariga asoslanadi, xalqimizning asrlar davomida shakllangan yuksak ma’naviyati, an’ana va udumlari, ulug’ bobokalonlarimizning o’lmas merosidan oziqlanadi. Shu o’rinda milliy va umuminsoniy qadriyatlarga nimalar kiradi? degan savol tug’ilishi tabiiy. Milliy qadriyatlar alohida olingan xalq, millat va elatlarning o’z tarixiy taraqqiyoti davomida yaratgan va yaratadigan barcha moddiy va ma’naviy boyliklari, urf odatlari, marosimlari, bayramlari va millatning o’zligini belgilaydigan o’ziga xos tamoyillari yig’indisidan iboratdir. Bu o’ziga xoslik moddiy, ma’naviy, ijtimoiy, oilaviy hayot, turmush tarzida namoyon bo’ladi. Bundan tashqari xalq amaliy san’ati, xalq o’yinlari, rasmrusumlari, urf odatlari, marosimlari ham milliy qadriyatlarga kiradi. Biologiyani o’qitishda o’quvchilarni milliy qadriyatlar ruhida tarbiyalash uchun dars, darsdan va sinfdan tashqari mashg’ulotlar, hamda ekskursiyalarda mavzuga bog’liq holda mamlakatimizning yer osti va yer usti boyliklari, ulardan oqilona foydalanish borasida olib borilayotgan ishlar, iktisodiy, siyosiy, hukuqiy, ijtimoiy rivojlanish tamoyillari, biologiya fanining rivojiga hissa qo’shgan allomalarning ma’naviy meroslari, tabiatni muhofaza qilishga oid hadislar, hikmatli hikoyalar, rivoyatlar, afsonalar va maqollardan foydalanish tavsiya etiladi. Umuminsoniy qadriyatlar butun insoniyat rivoji davomida insonlar tomonidan yaratilgan va bebaho mulki sanalgan, moddiy va ma’naviy boyliklar, madaniy, ilmiy, falsafiy, axloqiy, estetik, huquqiy, siyosiy, badiiy, ekologik va h.q. qarashlar yig’indisi sanaladi. Biologiyani o’qitishda o’quvchilarni umuminsoniy qadriyatlar ruhida tarbiyalashda e’tiborni quyidagilarga qaratish : - insoniyatning paydo bo’lishi va rivojlanish tarixini o’rganish.

- buyuk allomalarning insoniyat tarixi va sivilizatsiyasida tutgan o’rnini yoritish; - umumbashariy mulkka aylangan ilmiy asarlarning yaratilish tarixini o’rganish; - umumxalq bayramlarining tarixini o’rganish, o’tkazilishida milliy ruh kiritish; - biologiya fanining rivojiga hissa qo’shgan buyuk olimlar hayotining ibratli tomonlarini ko’rsatish zarur; Jumladan, «Evolyutsion ta’limot» bobini o’rganishda o’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish jarayonida milliy qadriyatlarimiz bo’lgan Axmad ibn Jayxoniy, Abu Nosir Forobiy, Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali ibn Sino, Mirzo Ulug’bek, Zaxiriddin Boburlarning asarlarida evolyutsion g’oyalarning yoritilishi va ularning jahon sivilizatsiyasiga qo’shgan hissalarini qayd etish orqali milliy g’ururni shakllantirish, Empedokl, Aristotelь, Teofrast, Lukresiy, Kar, Galen, K.Linney, JKьyuve, J.B.Lamark, Ch.Darvinlarning evolyutsion nazariyaning yaratilishi va rivojlantirishga qo’shgan hissalarini bayon etib umuminsoniy qadriyatlarga hurmat tuyg’usini tarkib toptirish masalasi o’qituvchining diqqat markazida bo’lmog’i lozim. O’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirish samaradorligini oshirish uchun o’qituvchi milliy mafkuraning bosh va asosiy g’oyalarini chuqur angladi, olib boriladigan ma’naviyma’rifiy ishlarni tashkil etishda mazkur g’oyalarga asoslanishi, o’quvchiyoshlarni shu yuksak maqsadlarni amalga oshirishga safarbar etishi kerak. Xulosa qilib aytganda, o’quvchilar ongi va qalbiga milliy istiqlol g’oyasini singdirishda biologiya darslari, ekskursiyalar, darsdan va sinfdan tashqari mashg’ulotlarni samarali tashkil etish, mavzu mazmuniga bog’liq holda ularni milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat, mustaqillik prinsiplari va Ona Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalashga katta e’tibor berish lozim.

Adabiyotlar : 1. O’zbekiston, milliy istiqlol, iqtisodiy, siyosat, mafkura. I.Karimov.1 tom. 1996. 2. Tolipova. J, A.T. G’ofurov. Biologiya o’qitish metodikasi. Toshkent. Bilim.2004. 3. Verzilin N.M, V.M. Korsunskaya. Biologiya o’qitishning umumiy metodikasi. Tosh. O’qit. 1983. 4. J.G’. Yo’ldoshev, S.A. Usmonov. Pedagogik texnoldogiya asoslari. Tosh. O’qit. 2004.

Похожие

Milliy istiqlol mafkurasining g'oyalarini bolalar ongiga singdirish usullari

Milliy istiqlol g'oyasi asosiy tushuncha va tamoyillar turkumiga kiruvchi Odobnoma, Vatan tuyg'usi, Milliy istiqlol g'oyasi

Odomnoma darslari orqali o’quvchilar ma’naviyatini o’stirish

Milliy istiqlol g`oyasi. Asosiy tushuncha va tamoyillar konsepsiyasi yaratilishining asosiy sabablari

Umumiy o`rta ta`limning “Milliy istiqlol g`oyasi va ma`naviyat asoslari”