O'quvchilar bilim sifatini oshirish va guruhda intizomni mustahkamlash - Педагогиka - Рефераты

O'quvchilar bilim sifatini oshirish va guruhda intizomni mustahkamlash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

53.5 KB

O'quvchilar bilim sifatini oshirish va guruhda intizomni mustahkamlash Reja: 1. Guruh rahbarining o'quvchilar bilimini nazorat qilish faoliyati. 2. Guruhda intizomni mustahkamlash. 3. Gunih ishini faollashtirisli yo'llari.

O'quvchilarning bilish faolligini taraqqiy ettirishda guruh rahbarining vazifasi quyidagilardan iborat: Bilimga qiziqish va muhabbat uyg'otish. Bola bilimga qiziqmasdan turib, o'qishga intilmaydi, muvaffaqiyatli o'qiy olmaydi. Bolada o'z kuchiga va qobiliyatiga ishoncli hosil etish, o'qishga jalb etish, ilk yutuqlari uchun rag'batlantirish ayniqsa ahamiyatlidir. Boladagi o'qishga qiziquvchanlik qiyinchiliklami yengishga, faolligini oshirishga, ishoncli uyg'otishga va mustaqilligi kamol topishiga olib keladi. O'quv mchnatiga ongli munosabatda bo'lish va unga mas'uliyat bilan yondashish. O'quv mchnatiga ongli munosabatda bo'lishlik ta'limning ijtimoiy, o'qishning shahsiy ahamiyatiiii lushunish demakdir. Guruh rahbarlari o'quvchilarga ularning bosh vazifasi - o'qish ekanligini tushuiitirishi kerak. O'qishga mas'uliyat hissi, faqat Vatan oldidagi burchgagina emas, keng ijtimoiy qamrovli - jamoa, o'qituvchilar, ota-onalar va o'z oldidagi mas'uliyat, ularning fikrlari, rna'qullashlarini eshitishga intilish, guruh, o'quv jamoasida munosib o'rinni egallashga ham tegishlidir. O'quv madaniyatini oshirish. O'zlashtirishning past bo'lishi aksariyat hollarda, o'quvni tizimli va rejali olib borish iqtidori va ko'nikmasining bolalarda shakllanmaganligidan kelib chiqadi. Guruh rahbarining va fan o'qituvchilarining asosiy vazifasi har bir o'quvchining faoliyatini quyidagi shartlar asosiga qurish bilan bog'liq: Faoliyatni reja asosiga qurish. Qunt bilan ishlash. Pala-partishlikka yo'l qo'ymaslik, saranjomlikka o'rganish. Bilim sifatini oshirish. Qiyinchiliklami yengish. O'quv mehnatida muayyan rejimga itoat etish. Bu degani o'quv mehnatini o'quvchining dam olishi bilan to'g'ri almashtirib borilishidir. O'qishda o'rtoqlarcha o'zaro yordam uyushtirish.

O'rtoqlarcha o'zaro yordam guruhda ulgurmovchilikning oldini oladi, guruh jipsligini oshiradi, jamoatchilik ruhining shakllanishiga olib keladi. Guruh o'qituvchilari bilan hamkorlik. Guruh rahbari la'lim-tarbiyaviy ishlarni yakka o'zi emas, balki shu guruhda dars beruvchi boshqa o'qituvchilar bilan hamkorlikda olib boradi. lindi bevosita ana shu ishlar mazmuni bilan tanyshib chiqamiz. Guruh rahbari tarbiyaviy ishlarni amalga oshirish jarayonida o'qish nafaqat har kimning shahsiy ishi, balki ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan ish ekanligini o'quvchilarga tushuntirib boradi. Mustaqil davlatimiz, butun halqimiz. o'quv yurti dargohidan chuqur bilimli, hayotga har tomonlama tayyorlangan kishilarning yet ish ib chiqishini kutmoqda. Bular haqida guruh majlislarida, har bir o'quvchi bilan alohida yoki bir guruh o'quvchilar bilan o'tkaziladigan suhbatlarda, turli tarbiyaviy tadbirlarda guruh rahbari batafsil gapirib beradi. O'qish bu jiddiv mehnat ekanligini va bunga astoydil yondashish, katta mas'uliyat bilan qarash kerakligi bolalarga tushuntirib boriladi. «Bilim - takrorlash mevasidir», - degan edi Abu Rayhon Beruniy. Guruhda va uyda ko'p va jiddiv ishlaydigan bolalar. odatda o'qishda va mehnatda katta muvaffaqiyatlarga erishadilar. Har qanday muvalTaqiyalning zamirida tinimsiz mehnat yotadi. Bolalami o'qishga mas'uliyat bilan qarash ruhicla. ko'chirib olishga qarshi nafrat ruhida tarbiyalash kerak. Guruh majlislarida vaqti-vaqti bilan mazkur masalalar butun mazmun- mohiyati bilan muhokama qilinishi, shu orqali o'quv mashg'ulotlariga loqaydlik bilan qaraydigan o'quvchilarga sezilarli ta'sir o'tkazish kcrak. Guruhning o'zlashtirish masalasi atrofida jamoatchiiik fikrining shakllanishi, bu borada guruh dcvoriy gazetasi imkoniyatlaridan foydalanish yahshi natijalar beradi. O'quvchilami bilimga bo'lgan qiziqishlarini oshirishda ularning nazariy bi lim lari ni mustaqil ravishda qo’llay bilishlarini hisobga olish ayniqsa muhimdir. Bu tajriba juda ko'p o'quv yurtilarda muvaffaqiyatli qo'llanilib kelinmoqda. O'quvchilarga biror bir fan bo'yicha ko'rgazmali qurol yoki biror jihoz yasab kelish

buyuriladi. Bunda «Agar tirishsang, bu sening qo'lingdan keladi» degan gapni lining qulog'iga quyish kerak. Buni o'quvchi nafaqat oddiy topshiriq, balki o'qituvchining ishonchi sifatida ham qabul qiladi. To'g'risini aytganda, bunday narsalami yasash uchun o'quvchi yetarli nazariy bilimga cga bo'lishi kerak. O'quvchi topshiriqni puhta qilib bajarishi uchun u yoki bu fan asoslarini o'rganishga, o'z bilimini chuqurlashtirishga harakat qiladi, o'zi yasayotgan o'quv quroliga, ushbu Ганца nihoyalda qiziqib qoladi. Shu bilan birgalikda har bir yasalgan narsa zamirida mehnat yotganligini his qiladi, guruh va o'quv yurti jihozlarini avaylashga o'rganadi. O'quv yurti o'quvchilarining bilimga qiziqishi ularning hayotiy ehtiyojlariga bevosita bog'liqdir. 0’quv ytirii hovlisidagi bog’, tokzor, issiqhonada o'tkaziladigan amaliy jarayon - darahtlarni butash, ularga payvand solish, tok kesish, daraht o'tqazish, issiqhonalarda pomidor, sabzavotlar yetishtirish qoidalari o'quvchilarda katta qiziqish uyg'otadi. Bu hoi ulami botanika, geometriya, jo'g'rofiya, mehnat fanlariga havas, ularni sevib o'rganishga rag'bat uyg'otadi. Ahir, yuqoridagi fanlardan chuqur bilim va malaka hosil qilmay turib, mazkur ishlarning mohir ustalari bo'lib yetishish mumkinmi? Bolalarga ijtimoiy fanlarga qiziqishni orttirish uchun ularni turli madaniy-ma'rifiy tadbirlarga tortish ahamiyatlidir. Huddi shuningdek, fizika, himiya, biologiya, tarih, mehnat, astronomiya, chettili fanlari ham o'quvchilarda havas o'yg'otadigan juda katta hayotiy amaliy imkoniyatlarga egadir. Bilimga bo'lgan qiziqishni shakllantirish va o'stirishda guruhlarni, o'quv honalarini va o'quv yurti binosini jihozlash ham katta ahamiyat kasb etadi, o'quvchilarda turli qarashlar, did, dunyoqarashni shakllanliradi, cstetik zavq uyg'otadi, tegishli ma'lum sohalarga havas uyg'otadi. Bugungi kunda turli fanlar bo'yicha qiziqarli adabiyotlar nashr qilinmoqda: «Mashhur kishilar hayotidan», «Qiziqarli matcmatika», «Qiziqarli botanika», «Qiziqarli jo'g'rofiya», «O'simliklar hayoti», «Bizni o'rab turgan olam», «Tarihimizga bir nazar» va hokazo ilmiy-ommabop turkumdagi bu kitoblar o'quvchilar qo'liga berilsa, ular hayotida albatta burilish yasashi turgan gap. Kitobdan ham yaqinroq do'st, undan ham qudratliroq tarbiya vositasi bormi o'zi?

O'quv jarayonida fanlar bo'yicha o'zaro bog'lanishga katta e'tibor berish kerak. Bundan o'qituvchiyu o'quvchi ham yutadi. Bunga bir necha misollar keltirish mumkin. Fizika darsida masalalar yechish asnosida matcmatika formulalaridan foydalaniladi. Matematika darslarida fizik kattaliklar va o'lchov birliklari qo'llaniladi. Bulardan tashqari ikkala fan birgalikda o'rganadigan mavzular bo'ladiki, ularda ikkala fan o'qituvchisi ham bir darsda o'z sohalari bo'yicha tushuncha bersalar nur ustiga nur bo'ladi. Adabiyot-tarih, mehnat-botanika, tarih- jo'g'rofiya juftliklari faoliyatida ham bunday imkoniyatlar cheksizdir. Bolaning muayyan bir fanga qiziqishiga suyanib turib, unda boshqa fanlarga ham ongli ravishda yondashish va fan asoslarini o'rganishga havas uyg'otish mumkin bo'ladi. O'quvchilami bilish faolligini takomillashtirish uchun to'garak, fakultativ mashg'ulotlari jarayonida kengroq foydalanish lozim. Guruh rahbari o'z o'quvchilarining qiziqishi, moyilligi, uy sharoiti haqida ma'lumotlar bilan fan o'qituvchilarini tanishtiradi, bolaga qanday munosabatda bo'lish kcrakligi haqida maslahatlar beradi. Hatto, shunday ham bo'ladiki, biror fandan o'zlashtirmayotgan o'quvchi bilan guruh rahbarining o'zi bevosita ish olib boradi. «Ikkalamiz bu topshiriqni bajarmasdan qo'ymaymiz», deb dalda beradi shogirdiga. Kerak bo'lganda, a'lochi o'quvchilami yoki ushbu fan o'qituvchisini ham ko'makka chaqiradi. Bundan o'quvchini ko'ngli tog'dek ko'tariladi, yolg'iz emas ekanligini tushunadi, topshiriqni o'zlashtirishga harakat, havas uyg'onadi. Bolalarda o'quv mchnatiga javobgarlik va mas'ullik hissini tarbiyalash juda muhimdir. Mas'ullikni sczmagan o'quvchi pala-partish o'qiydi. Mas'ullik kishini sergak torttiradi, o'quv faoliyatiga alohida javobgarlik hissi bilan qarashga undaydi Malumki, ongli intizom va mas'uliyat hissini sezish o'quv yurtida olib boriladigan tarbiyaviy ishlar tizimining samarasi hisoblanadi. Bolalarning intizomli bo'lishida guruh rahbarining hizmati katta. U darsda va darsdan tashqari vaqtlarda turli tarbiyaviy usullardan foydalanib, bolalarda intizomni tarbiyalab boradi, guruhda aniq rejim va ichki tartib o'matishga kirishadi; jihozlash, tozalik va tartibni joriy etib boradi.

Bu ishlarni guruh rahbari bir o'zi emas, balki o'qituvchilar, guruh jamoasi, faollari va ota-onalar bilan hamkorlikda amalga oshiradi. Guruhda intizomni saqlash va joriy qilish faqat guruh rahbarining ishi deb tushunuvchilar ham uchrab turadi. Bu mutlaqo noto'g'ri fikr. Intizom uchun butun guruh, pedagogik jamoa mas'uldir. Intizomni tarbiyalash juda qiyin va murakkab tarbiyaviy jarayondir. Shunisi ham borki, ko'p vaqt qilingan mehnatni bir paytni o'zidayoq yo'qqa chiqarish mumkin. Masalan, guruh rahbari va ayrim fan o'qituvchilari darslarida bolalar jim, intizomli o'tirishadi, darslarni berilib tinglashadi, o'quv yumushlari bilan band bo'lishadi; ba'zi o'qituvchilarning darslarida buning aksi: bolalar qiy-chuv qilishadi, bir-biriga qog'oz otishadi, partaning ostiga kirib yashirinishadi, natijada o'qituvchi tajanglashadi, o'quvchilar bilan ihtilofga boradi. Bunday ayanchli manzara har bir o'quv yurti hayotida uchrab turishi tabiiy. Nega shunday bo'ladi? Bu holatda o'sha fan o'qituvchisining o'zi aybdordir. Negaki u dastlabki mashg'ulotlaridayoq o'z «siri»ni bolalarga oldirib qo'ygan. Uta ko'ngilchan, so'zlari, harakatlari ta'sirsiz, bo'shang, muloyim, bolalarni o'ziga jalb qilolmaydi, tashkilotchilik qobiliyatiga ega emas. Ho'sh natija nima bo'ladi? O'qituvchi o'z kayfiyatini buzadi, jismonan charchaydi, o'quvchilarni uradi, dais maqsadiga erishish u yoqda tursin, darsni to'liq o'tolmaydi, bundan ham yomoni o'quvchilar intizomini buzadi, guruhda tarqoqlikni, boshboshdoqlikni vujudga keltiradi. Mana, sizga birgina bo'shang o'qituvchining keltirgan ziyoni. O'quvchilarda intizomni tarbiyalamasdan turib, ularni o'quv yurtiga, atrof- muhitga, kishilarga, darslarga to'g'ri munosabatda bo'lishga, uy vazifalarini bajarishga, saranjomlikka o'rgatish qiyin. Ongli intizomni tarbiyalash - o'quv yurtining' asosiy vazifasi hisoblanadi. Guruh rahbarlari huddi shunday holatlarga o'z e'tiborlarini qaratishyaari lozim. Butun guruh o'qituvchilari oldiga yagona pedagogik talablarni, qattiqqo'llikni, guruhda intizomni saqlash, o'quvchilarga bo'lgan talabchanlikni oshirishni alohida vazifa q i l i b qo'yish lozim.

Sharqning faylasuf shoiri Shayh Sa'diy: Agar da muallim bo'Is a beozor, Bolalar guruhni qilishar bozor, deb bejiz aytmagan. Yana shuni ham aytish kerakki, intizom deganda bolalarning partada qimirlamay o'tirishini emas, balki ongli intizomni tushunish kerak. Ko'pgina o'qituvchilar o'zicha intizom o'rnatmoqchi bo'ladilar. Guruhga qosh-qovog'idan qor yog'dirib kiradilar, dag'-dag'a q i l i b bolalarni siquvga oladilar, gah desa qo'lga qo'nadigan qilmoqchi bo'ladilar. Bu bilan mutlaqo kelishib bo'lmaydi. Zo'ravonlik asosiga qurilgan tartib yahshilikka o l i b bormaydi. Bu murg'aqk qalblarga adovat urug'ini sochadi, ularni sovuqqon, qo'rqoq, jur'atsiz, yolg'onchi, ozurda qi li b qo'yadi. Darslardagi tartib-intizomni saqlashning eng yahshi usuli o'quvchilar ishonchini qozonishdir. Darsni qizg'in, ijodiy, ko'rgazmali qurollar yordamida, ular havasini va hayratini uyg'otish, lol qoldirish, dars o'tilgach birorta ham o'quvchini «beish» qoldirmaslik - har biriga o'ziga hos amaliy topshiriqlar berish ayni muddaodir. Intizomli bo'lish nafaqat o'quv yurtida, balki o'quvchining kelgusi hayotida ham asqotishi turgan gap. Chunki, inson hayotining chigal va murakkab so'qmoqlarida ham tartib-intizom muhim ahamiyatga ega.

Adabiyotlar : 1. “O’zbekiston Respublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, “Barkamol avlod O’zbikiston taraqqiyotining poydevori”- Toshkent: Sharq, 1997-65b. 2. Karimov I.A “Yuksak m’naviyat yingilmas kuch “. Toshkent: O’zbekiston 2008. 202 b. 3. Tarbiyaviy ishlar konsepsiyasi. 2005y. 4. A. Avloniy “Turkiy Guluston yohud ahloq” (nashirga tayyorlovchi Holiqov L)- Toshkent: O’qituvchi, 1992. 160b.

Похожие

O`quvchilar bilim sifatini oshirish va sinfda intizomni mustahkamlash

Bilim, ko`nikma va malakalarni mustahkamlash

O'qituvchi va o'quvchilar o’rtasidagi muloqot

O'qituvchi va o'quvchilar orasidagi muloqot jarayoni

Ta’lim sifatini boshqarish.