Mаktаb pеdаgоgikаsini o’qitish metodikasi - Педагогиka - Рефераты

Mаktаb pеdаgоgikаsini o’qitish metodikasi

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

44.5 KB

Mаktаb pеdаgоgikаsini o’qitish metodikasi Reja: 1. Umumiy o’rtа tа`lim mаktаblаrining tuzilishini o’rgаtish. 2. Mаktаb rаhbаrlаrining fаzilаti vа mаktаb dirеktоrining vаzifаlаri bilаn tаnishtirish. 3. Mаktаbni pеdаgоgik xоdimlаr bilаn tа`minlаshdа dirеktоrning аsоsiy vаzifаlаrini tushuntirish mеtоdikаsi.

Xalq maorifini boshqarish davlatimiz siyosatining bevosita ifodasidir. Umumiy o’rta va kasb-hunar ta‘limining rivojlanishi ularning maqsad hamda vazifalarini tobora yaqinlashtirib, birlashtirmoqda. Boshqaruv organlari barkamol avlodni o’qitish va tarbiyalash sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshirishlari, yetilgan masalalarni o’z vaqtida va ijodiy hal etishlari, barcha o’quv yurtlarining ish saviyasi hozirgi zamon talablariga muvofiq oshirilishini ta‘minlashlari kerak. Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirishdan bosh maqsad va pirovard natija har jihatdan barkamol avlod ni tarbiyalash, XXI asrning erkin fikrli, o’z vatani va xalqini manfaatlariga sadoqatli yorqin shaxslarni voyaga yetkazishda namoyon bo’ladi. Bu maqsadga erishish umumiy demokratik yangilanishlar jarayoni, jamiyatni erkinlashtirish, mamlakatda yangi ijtimoiy- siyosiy muhitni shakllantirish bilan bog’liqdir. Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshi rish, hayotga tadbiq qilish, hech bir mubolag’asiz, strategik maqsadlarimiz farovon qudratli demokratik davlat, erkin fuqarolik jamiyati barpo etishimizning asosi bo’lmog’i lozim. Bu barcha davlat va jamoat tashkilotlari, tabiiyki, eng avvalo, uzluksiz ta‘lim tizimi muassasalari faoliyati mazmunini tubdan qaytadan ko’rib chiqishni taqozo etadigan murakkab jarayondir. Ijtimoiy amaliyot, jamoatchilik tarbiyasi, ta‘lim va tarbiyaning aniq maqsadga qaratilganligi - erkin shaxsni shakllantirishning asosini tashkil etadi. Erkinlashtirish, jamiyatni ma‘naviy yangilash, birinchi navbatda, yosh avlod an‘analari insonparvarlik va demokratik qadriyatlarni singdirish orqali ta‘minlanadi. Jamiyatni ma‘naviy yangilash jarayonida, shunga asoslangan holda Vatan madaniyati va milliy san‘atini rivojlantirish, ularning yutug’ini xorijiy mamlakatlarida targ’ib va tashviq etish, yoyish, milliy va xalqaro tanlovlar, ko’riklar o’tkazish kabi chora-tadbirlarni faollik bilan amalga oshirish ayniqsa, yoshlar badiiy ijodiyotini yanada rivojlantirish alohida ahamiyatga egadir. O’zbek xalqi va uning davlatchilik tarixi, O’zbekiston xalqlarining badiiy, falsafiy va pedagogik tafakkuri shakllanishi va rivojlanishi tarixi, etno grafiya, etnogenez,

adabiyotshunoslik, ijtimoiy-gumanitar fanlarning barcha yo’nalishlarini yangi saviyaga ko’tarish talab qilinadi. Mazkur muammolar doirasida ilmiy izlanishlar olib borishning kontseptual asoslari O’zbekiston Prezidentining "Tarixiy xotirasiz - kelajak yo’q" risolasida chuqur taxlil etilib, boshlab berilgan. Ma‘naviy yangilanish jarayoni milliy bayramlar, urf-odatlar, o’yinlar shaklida mavjud bo’lgan taraqqiyparvar mil liy qadriyat va an‘analarni qayta tiklash, ularni rivojlantirish va zamonaviy hayotga joriy etish bilan ham uzviy bog’liqdir. Ta‘lim -tarbiya tizimiga rahbarlik qilish printsiplari. Ta‘lim oldiga qo’yilgan vazifalarni muvaffaqiyatli bajarish ta‘lim tizimini boshqarish va unga rahbarlik qilish faoliyatining saviyasiga bog’liq. Kelajagi buyuk jamiyatning rivojlanish talablaridan kelib chiqib, maorifning o’rni va roliga yangi avlodni tarbiyalash nuqtai nazaridan qarab, Oliy Majlis materiallarida, Prezidentimiz ma‘ruzalarida, maxsus qarorlarida rahbarlikning yuqori ilmiy darajada amalga oshirish zarurligiga alohida e‘tibor berib kelmoqda. Ta‘lim tizimiga ilmiy rahbarlik asoslarini ishlab chiqish pedagogika uchun asosiy yo’nalishdir. Barkamol avlodni o’qitish va tarbiyalash tajribalarini o’rganish, umumlashtirish, bu jarayonning qonuniyatlarini ochib berish, pedagogika nazariyasining asosiy masalalarini ta‘lim amaliyotiga va fan yutuqlarini nazarda tutgan holda I.A. Karimov asarlari asosida ijodiy hal qilish pedagogikaning burchidir. I.A. Karimov o’z asarlarida kelajagi buyuk O’zbekiston Respublikasining organlarini tashkil etish, boshqarish va ularning rahbarlik faoliyatiga doir muhim printsiplarini har taraflama mufassal ishlab chiqdi. Ilmiylik va pedagogikani amaliyot bilan bog’lanish printsipi Bu printsip xalq ta‘limi organlari va maktabning hamma ishini O’zbekiston Respublikasi davlatining ko’rsatmasi, fan va texnika yutuqlari hamda ijtimoiy taraqqiyotning ob‘ektiv qonuniyatlari asosida amalga oshirishni talab etadi. Chunki idora qilish uchun ishni bilish kerak. Hamma narsadan xabardor bo’lmasdan turib, to’la-to’kis bilimga ega bo’lmasdan turib, idora qilish ilmini bilmasdan turib, boshqarish mumkin emas. Xalq ta‘limi ishlarini, maktab ishini,

kasb-hunar kollejlari ishini va unga rahbarlik qilishda ko’zlangan maqsadlarga erishish uchun milliy mafkura, milliy g’oya, pe dagogika, pedagogika tarixi, psixologiya, xususiy metodika, mantiq, etika va estetika kabi fanlar erishgan yutuqlarni muntazam o’rganib borish, tahlil qilish hamda bu muvaf-faqiyatlarini keng qo’llanishi zarur. Boshqaruv muassasalari barkamol avlodni o’qitish va tar biyalash sohasida yagona davlat siyosatini muttasil yetilgan ma salalarini o’z vaqtida va ijodiy hal etishlari, barcha o’quv yurtlarining ish saviyasi hozirgi zamon talablariga muvofiq oshirish ishini ta‘minlash kerak. Demokratik markazlashgan printsip. Ta‘lim tizimini boshqarishda markazlashgan rahbarlikni keng demokratiya bilan mustaqillik va tashabbuskorlikni rivojlantirish bilan birga qo’shib olib borish, o’ziga xos xususiyatlarni va shart-sharoitlarni hisobga olish imkonini beradi. Yuqoridan turib, bir xil andoza bichib berish demokratiya va markazlashgan rahbarlikka butunlay yot narsadir. Barcha tadbirlarda, mahalliy xususiyatlarda ishga qanday munosabatda bo’lish usullarida, nazoratni amalga oshirish usullarida, har xil yo’llarini qo’llanish asosiy, muhim bo’lgan birliklarni buzmaydi, balki bu birlikni ta‘minlaydi. Ilmiy rejalashtirish ta‘limshshg insonparvarlik (tamoyillari), ta‘limda yoshlarni shaxsiy o’quv qobiliyatini ro’yobga chiqarish va ularni rivojlantirish va boshqa printsiplari mavjud. Ishlab chiqarish va ta‘lim tizimi. O’zbekiston Respublikasining Kadrlar tayyorlash milliy dasturida o’quv ishlab chiqarish majmuasining (markazlarini) tashkil etish va ularni rivojlantirish, zamonaviy uskunalar, apparatlar va asboblar bilan jihozlash rag’batlantiriladi, deyiladi. Kadrlar tayyorlash va birgalikda ilmiy-texnologik yechimlar yaratshida korxonalarning ishlab chiqarish salohiyatidan samarali foydalaniladi. Ishlab chiqarishda kadr lar tayyorlash qo’llab quvvatlanadi. Ta‘lim tizimini hayot bilan va mustaqil O’zbekiston davlatining siyosati bilan bog’langanlik printsipi.

Ta‘lim tizimi hayot bilan, davlatimiz siyosati bilan bog’lash printsipi O’zbekiston maktablari, kasb-hunar kollejlari oldida turgan barcha nazariy va amaliy vazifalarni hal etishda asosiy printsip bo’lib keldi va shunday bo’lib qoladi. Ta‘lim tizimini boshqarishga siyosiy yondoshshp ta‘lim-tarbiya ishlaridagi hodisa, fakt va jarayonlarga mustaqil O’zbekiston Respublikasi manfaatlari nuqtai nazaridan turib munosabatda bo’lish demakdir. Hozirgi bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida O’zbekiston xalqining irodasi va manfaatlarini ifodalab, kelajagi buyuk davlat qurishga va dadil qadamlar bilan bu vazifani amalga oshirishga qodir bo’lgan barkamol avlodga ta‘lim-tarbiya berishni ta‘limning asosiy vazifasi deb hisoblaydi. Yoshlarni milliy mafkura ruhida tarbiyalash, milliy ongni shakllantirish, Prezidentimizning hayoti va faoliyati timsolida, tajribasi negazida tarbiyalash zarur. Mustaqil O’zbekiston Respublikasida Xalq ta‘limini keng yoyilishi, miqdor va sifati jihatidan jadal o’sishi, turli xildagi ta‘lim tizimi va ta‘lim muassasalaridan tashqari o’quv-tarbiya maskanlarining ishlab turishi, ta‘lim va tarbiya jarayonini boshqarishning juda zarurligini taqozo etadi. Sotsial boshqarish masalalari ilmiy bilimning maxsus sohasi qilib ajratiladi. Pedagogik jarayonlarni, hodisalarni va ob‘ektlarni boshqarishda pedagogika qonuniyatlarini hisobga olish zarur. Bu holda pedagogik boshqarish tushunchasi qo’llaniladi. Barcha tipdagi o’quv yurtlari, maktabdan tashqari muassasalar, xalq ta‘limi bo’limlari va boshqalar asosiy boshqarish ob‘ektlariga kiradi. Ta‘lim-tarbiyani tashkil qilish va boshqarishga doir ishlarning hammasi pirovard natijada yagona asosiy maqsadga erishishga, ma‘lum darajada umumiy ma‘lumot darajasi va kasbiy tayyorgarligiga ega bo’lgan har tomonlama rivojlangan va imon-e‘tiqodli qilib tarbiyalangan kishini tarkib toptirishga qaratilgandir. Xalq ta‘limi tizimi tarkibiga vazirliklar, tuman xalq ta‘limi bo’limlari, maktablar, litsey, kasb-hunar kollejlari kiradi. Ta‘lim-tarbiya jarayonini tashkil kilish, ta‘lim tizimini boshqarish O’zbekiston Respublikasining "Ta‘lim to’g’risida"gi Qonunida ko’rsatib berilgan. Ular qo’yidagilardir:

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining ta‘lim sohasidaga vakolatlariga quyidagilar kiradi: ta‘lim sohasidagi davlat siyosatini amalga oshirish: ta‘lim sohasidagi davlat boshqaruvi organlariga rahbarlik qilish: - ta‘limni rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish: ta‘lim muassasalarini tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish tartibini belgilash: ta‘lim muassasalarini akkreditatsiyadan, pedagog, ilmiy kadrlarni attestatsiyadan o’tkazish tartibini belgilash: boshqa davlatlarning ta‘lim muassasalariga O’zbekiston Respublikasining hududida . ta‘lim faoliyati bilan shug’ullanish huquqini beruvchi ruxsatnomalar berish: - qonun hujjatlariga muvofiq xorijiy davlatlarning ta‘lim to’g’risidagi hujjatlarini tan olish va bu xujjatlarning ekvivalent ekanligini qayd etish tartibini belgilash: davlat ta‘lim standartlarini tasdiqlash: davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi ma‘lumot to’g’risidagi hujjatlarni tasdiqlash va ularni berish tartibi ni belgilash: davlat grantlari mikdorini va ta‘lim muassasalariga qabul qilish tartibini belgilash: davlat oliy ta‘lim rektorlarini tayinlash: ta‘lim oluvchilarni akkreditatsiya qilingan bir ta‘lim muassasadan boshqasita o’tkazish tartibini belgilash: Ta‘limni boshqarish bo’yicha vakolatli davlat organlarining huquqiy doirasi. Ta‘limni boshqarish bo’yicha vakolatli davlat organlarining huquq doirasiga quyidagilar kiradi: - ta‘lim sohasida yagona davlat siyosatini ro’yobga chiqarish: ta‘lim muassasalari faoliyatini muvofiqlashtirish va uslubiy masalalarda rahbarlik qilish:

davlat ta‘lim standartlari, mutaxassislariiing bilim saviyasi va kasb tayyorgarligaga bo’lgan talablar bajarilishini ta‘minlash: davlat ta‘lim muassasalarini moliyalash Respublika va mahalliy byudjetlar mablag’lari, shuningdek, byudjetdan tashqari mablag’lar hisobidan amalga oshiriladi: Ta‘limni rivojlantirish fondlari. Ta‘limni rivojlantirish fondlari qonun xujjatlarida belgilangan tartibda yuridik va jismoniy shaxslarning, shu jumladan chet ellik yuridik shaxslar va jismoniy shaxslar ning ixtiyoriy badallari hisobidan tashkil etilishi mumkin. Xalq ta‘limi vazirligi O’zbekiston Respublikasida maorifga bevosita rahbarlik qiladi. U barcha tipdagi maktablar, bog’chalarga rahbarlik qiladi. Oliy va o’rta maxsus ta‘lim va zirligi barcha universitetlarga, kasb-xunar kollejlariga, litseylariga, bilim yurtlariga rahbarlik qiladi. Oliy o’quv yurtlari uchun o’quv rejalari va dasturlar ishlab chiqadi va tasdiqlaydi. Xalq ta‘limi vazirligi "Ta‘lim haqida"ga qonunning bajarilishi, maktablarda o’quv-tarbiya jarayonining yo’lga o’yilishi, uning moddiy bazasi, o’qituvchilarning malakasi va kattalar ta‘limining tashkil etilishi uchun javob beradilar. Xalq ta‘limi vazirligida turli xil o’quv-metodika bo’limlar tashkil etiladi. Ular pedagogika jamoatchiligini xalq ta‘limi bo’limlari va maktablarga yordam berishga jalb etadilar. Tuman, xalq ta‘limi bo’limlari o’zlariga qarashli maktablari faoliyatini, mahalliy va milliy xususiyatlarini hisobga olgan holda nazorat kiladilar. Boshqarish va rahbarlikni hayot bilan bog’lash printsipi O’zbekiston Respublikasi maktab va boshqa o’quv-tarbiya mu assasalari barcha ishlab chiqarishning asosida boshqariladi. Demokratik tsentralizm, rejalilik va ilmiylik bu printsiplarning asosiysidir. Demokratik tsentralizm printsipi markazlashtirilgan rahbarlik demokratiya, joylarda aniq sharoitlarni (milliy xususiyatlar, u yoki bu ishlab chiqarish sohalarining ustunligi shahar yoki qishloq, tuman va boshqalar) xisobga oluvchi tashabbuskorlikning rivojlanishi bilan birga qo’shib olib borishni nazarda tutadi. Rejalilik printsipi

Ta‘lim va tarbiyaga oid ishlarning hammasi yuqoridan pastgacha rejalashtirishni bildiradi. Xalq ta‘limining barcha sohalarini rivojlantirish rejalari tuziladi, barcha o’quv-tarbiya muassasalarining ish mazmuni belgilanadi. Har bir maktabda perspektiv reja (reja kamida uch yillik), yillik ish rejasi tuziladi. Yillik reja maktabning o’tgan yili ichidagi ishning tahlilini, umumiy ta‘limni ta‘minlash (maxsus maktablarda esa bolalarni tanlab olish) tadbirlarini o’quv-tarbiya ishlarining vazifalari va mazmunini, tashkiliy pedagogik tadbirlar va hokazolarni o’z ichiga oladi.Direktorning, uning muovinlarining ish rejalari alohida tuziladi. Ilmiylik printsipi Ishning shunday tashkil etilishini nazarda tutadiki, bun da jamiyat taraqqiyoti qonuniyatlari hamda ekonomika, peda gogika, psixologiya, gigiena va boshqa sohalarda hozirgi zamon fani yutuqlari hisobga olinadi.

АDАBIYOTLАR: 1. Kаrimоv IА Bаrkаmоl аvlоd — O’zbеkistоn tаrаkkiyotining pоydеvоri. T. 1997. 2. Kаrimоv I.А. Kаdrlаr tаyyorlаsh milliy dаsturi. T. 1997. 3. "O’zbеkistоn Rеspublikаsi Tа`lim to’g’risidа"gi Qоnuii.1997. 4. G’аybullаеv N.R., Yodgоrоv R., Jdаrkin L.P., Tоshmurоdоvа K... Mаmаtqulоvа R. vа bоshqаlаr. Pеdаgоgikа. "Univеrsitеt", 1999. 5. G’аybullаеv N.R. Yodgоrоv R., Jdаrkin L.P., Tоshmurоdоvа Q.А., Mаmаtqulоvа R. vа bоshqаlаr. Pеdаgоgikа (Bаrchа bаkаlаvr yo’nаldshlаri uchun). 2000. 6.Inоg’оmоv R., Tоshmurоdоvа Q. Pеdаgоgаkа fаni XXI аsrdа. T. 2000. "Yangi аsr аvlоdi" nаshriyoti.

Похожие

Oila pedagogikasining o’qitish metodikasi

Boshlang’ich sinflarda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi

XXI аsr pеdаgоgikа fаni

Tasviriy san’at o’qitish metodikasi fani, uning maqsad va vazifalari

Maxsus fanlarni o’qitish metodikasi fanining mazmuni, predmeti va maqsadi