Мактаб кутубхоначиларига қўйилган давлат талаблари. Умумий ўрта таълим муаассасалари кутубхонаси Низоми - Педагогиka - Рефераты

Мактаб кутубхоначиларига қўйилган давлат талаблари. Умумий ўрта таълим муаассасалари кутубхонаси Низоми

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

84.5 KB

Мактаб кутубхоначиларига қўйилган давлат талаблари. Умумий ўрта таълим муаассасалари кутубхонаси Низоми Р е ж а: 1. Мактаб кутубхоначиларига қўйилган давлат талаблари. 2. Умумий қоидалар. 3. Кутубхонанинг асосий мақсад ва вазифалари. 4. Кутубхона иш фалияти мазмуни ва уни бошқариш. 5. Кутубхонанинг тузилиши. Штатлар ва моддий таъминоти. 6. Кутубхона кенгаши.

Умумий ўрта мактаб кутубхоналари тўғрисидаги муваққат Низом Ўзбекистон Республикаси Конституцияси, «Таълим тўғрисида»ги Қонун, «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури», ва бошқа карорлар ҳамда меъёрий хужжатлар асосида ишлаб чиқилган ва узлуксиз таълим тизимини ахборот тизими билан таъминлашга қаратилган. МАКТАБ КУТУБХОНАЧИЛАРИ КУРС ТИНГЛОВЧИЛАРИГА ҚЎЙИЛАДИГАН ДАВЛАТ ТАЛАБЛАРИ. Кутубхонашунослик юзасидан тингловчи: умумий ўрта таълим муассасалари кутубхонаси Низомини билиши ва унга амал қилиши, ўз фаолияти давомида кутубхона ишлари, илмий ахборот ва халқ таълимига тегишли меъёрий – хуқуқий, меъёрий-услубий хужжатларни билиши, давлат таълим стандартлари ва улар асосида тузилган ўқув дастурларини аввалги дастур ва талаблардан фарқини билиши; китобхонлар билан ишлашда турли техник дидактик воситалари, мавжуд дарсликлар, ўқув қўлланмалари, ўқув метод адабиётларни таҳлил қила олиши, уларни бир-биридан фарқи-афзалликларини билиши, янги инновацион усулларни қўллаш; кутубхонашунослик йўналишида синфдан ва мактабдан ташқари таълим-тарбиявий ишларнинг мазмун-мундарижаси, шакллари ва бундай ишларни ташкил қилиш йўл ва усулларини билиши; Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг асарлари ва унинг фаолиятига оид китоблар кўргазмасини ташкил этиш ва янги асарлар билан бойитиш. - мактаб кутубхоначилари қайта тайёрлаш курсидан уз вақтида ўтиши; ўз мутахассислиги йўналишида касбга йўллаш ишларини олиб бора олиши;

китобхонларнинг ўз устида мустақил ишлашларини ташкил этиш ва уларга шароит яратишни билиш; китобхонлар эхтиёжидан келиб чиққан холда кутубхона фаолиятини бошқариши; кутубхона йўналишидаги илғор иш тажрибаларни билиши ва улардан ўз фаолиятида фойдаланиши; Кутубхона фондини акс эттирувчи каталог ва картотекаларни юритиб бориш. Кутубхонада доимий равишда долзарб мавзуларга доир китоб кўргазмаларини ташкил этиш. Кутубхона фаолияти учун зарурий хужжатларни юритиб бориш (йиллик иш режа, кутубхона кундалиги, китобхон формуляри, дарсликларни хисобга олиш дафтари, инвентарь китоби, йўқолган китоблар ўрнига олинган адабиётлар ҳисобини юритиш дафтари) кабилар. Кутубхонада ўтказилаётган оммавий тадбирлар ҳисобини юритиш, Маълумот - библиография ишларини йўлга қўйиш. Кутубхонадаги дарсликлар ҳисоб-китобига оид ҳужжатларни юритиш. Кутубхона фондида вақтли матбуот нашрларининг мавжудлигига эришиш. Кутубхона фондини янги чиқаётган нашрлар билан бойитиб бориш. Кутубхонани меъёр даражасида безатилишига эътибор бериш: (кутубхонадан фойдаланиш қоидалари, ўқиш маданиятига оид плакатлар, шоир ва ёзувчиларнинг портретлари). Маънавият ва маърифат ишлари мажмуаси. Қарздор китобхонлар билан ишлаш. Низом умумий ўрта мактаб кутубхоналарининг асосий вазифаларини , иш мазмуни, бошқарув тизимини, моддий- техник таъминотини , кутубхона кенгаши фаолиятини белгилаб беради. I .УМУМИЙ ҚОИДАЛАР

Умумий ўрта таълим мактаблари кутубхоналари ўқувчиларга , ўқитувчиларга хизмат кўрсатадиган мустақил таркибий- ўқув- методик, ахборот ва маданий оқартув бўлинмаси ҳисобланиб, таълим муассасасини дарсликлар, ўқув қўлланмалари, қўшимча китоблар билан тўлиқ ва мунтазам равишда таъминлайди ҳамида зиё тарқатадиган маданий ва маърифий марказ ҳисобланади. Кутубхона ўз фаолиятида Ўзбекистон Республика Конституцияси , « Кадрлар Тайёрлаш миллий дастури», «Таълим тўғрисида»ги Қонунларига, республика хукуматининг бошқа Қарорларига , Халқ таълими вазирлигининг меъёрий хужжатларига , ўқув муассасасининг утавига ҳамда мазкур Низомга таянади. Ёшларни Ватанга муҳаббат, миллий истиқлол ғояларига садоқат руҳида маънавий- аҳлоқий жиҳатдан комил шахс қилиб тарбиялашга қўмаклашиш кутубхона иш фаолиятининг мазмунини ташкил этади. Мазкур Низомм мактаб кутубхоналарига қўйиладиган умумий талаблар даражасини белгилаб беради. Халқ таълими тизимидаги барча кутубхоналар учун Республика илмий - педагогика кутубхонаси мувофиқлаштирувчи Марказ ҳисобланади. Мактаб кутубхонасидан фойдаланиш тартиби ўқув муассасалари кутубхонасидан фойдаланишнинг намунавий тартиби асосида ишлаб чиқилади ва макатаб раҳбари томонидан тасдиқланиб, кўзга ташланадиган жойга қўйилади. II . КУТУБХОНАНИНГ АСОСИЙ МАҚСАД ВА ВАЗИФАЛАРИ 2.1Республика Президентининг Фармонлари, Вазирлар Махкамасининг Қарорлари, давлатимиз, жамиятимиз, томомнидан эришилган ютуқлар акс эттирилгн педагогика, маданият, санъат, ва фаннинг турли тармоқларининг энг илғор ютуқлари, ғоялари акс эттирилган адабиётларни тарғиюб қилиш. 2.2 Миллий мафкура, миллий ғоялар сингдирилган адабиётлар асосида баркамол шахсни тарбиялаш ишида фаол иштирок этиш. Ўқув жараёни ва

тарбиявий ишларга кутубхона-ахборот, библиографик хизматининг ҳамма усул ва шакллари орқали ёрдам бериш. 2.3 Давлат таълим стандартлари ижросини таъминлаш ҳамда кутубхоналар эхтиёжини қондириш мақсадида кутубхона-ахборот жамғармасини шакллантириш. 2.4 Ҳудуд, шаҳар, вилоят,шунингдек, бшқа тизимдаги ўқув муассасаларига тегишли кутубхоналар билан ўз иш фаолиятини мувофиқлаштириш. Кутубхона қўйидаги вазифаларни бажаради: Мактаб ўқувчи ёшлари ўртасида маънавий- маърифй тарғиботлар олиб бориш учун библиографик хизматни йўлга қўйиш, янги ахборотлар билан китобхонларни таъминлаш. Президент асарлари оЛий Мажлис материаллари, республикамиз мустақиллиги, миллий мафкура ва миллий ғояларни мужасссамлаштирилган, фан-техника ютуқлари, маданият ва санъат янгиликлари акс эттирилган адабиётларни тарғиб ғилиш. 2.7. Мактабнинг ғоявий- сиёсий, маънаивий ишларида, касаба уюшмаларни ҳамда фан ўқитувчилари билан ҳамкорликда тадбирлар ўтказишда қатнашиш. 2.8 Ота-оналар эхтиёжидан келиб чиққан ҳолда буюртма олиш, уни мактаб бўйича шакллантириш ҳамда тегишли ташкилотларга бериш. 2.9 Китобхонларга ўқув залида ва кутубхонанинг бошқа китоб бериш бўлимларида табақалаштирилган хизмат кўрсатиш. 2.10. Ўқувчиларнинг киобхонлигини ошириш ва китобга бўлга қизиқишини ўрганиш. 2.11. Мактаб фан ўқитувчилари билан ҳамкорликда янги адабиётларнинг тавсия руйхатларини тузиш. 2.12. Ҳомий ташкилотлар, турли ташкилотлар ва муассассалар , айрим фуқароларнинг ёрдамлари ҳисобидан ктубхона захирасини тўлдириб бориш.

2.13. Кутубхонаган мунтазам қатновчи китобхонларни жалб қилган ҳолда «Китобсеварлар клуби» ни ташкил этиш. III. Иш мазмуни Ўқувчилар ва ўқитувчиларга иш режасига мувофиқ хизмат кўрсатишни ташкил этиш. Мактаб кутубхонаси соҳалар таркиби бўйича универсал, узвий таълим бериш ва ахборот вазифаларига мазмунана жавоб берадиган кутубхона жамғармасини шакллантиради. Ждамғарма дарсликларини ўқув-методик, бадиий маълумотнома характердаги ўқувчилар ва ўқитувчилар учун мўлжалланган илмий-оммабоп адабиётларни ўз ичига олади. Жамғарма китоблар, журналлар, газеталар, рисолалардан иборат, шунингдек, ноаъанавий ахборот ташувчилар, нота нашрлар, грампластинкалардан тузилган бўлиши мумкин. Жамғарма таркиби ва унинг нусхадорлиги мактаб турига, ўқувчилар контингентига, миллий ўзига хослигига кўраўзгариб туради., зарур бўлганда мактабда ўрганилаётган чет тиллари бўйича ҳам адабиётлар комплектланади. Соҳага доир бўлмаган ва мазмунан бир-бирига ўхшаша адабиётларни қайта тақсимлаш мумкин. Мактаб кутубхонаси ҳар йили дарсликларининг етарли ёки етарли эмаслиги ҳақидаёзма ҳисобот тузади. Бир йилда икки марта педагогик кенгашда ҳисоб беради, Кутубхооначи ва мактабнинг илмий бўлим мудири ўқувчиларнинг таркиби ва сонини ҳисобга олган ҳоолда дарсликлар учун буюртма тузади ва туман(шаҳар) ХТБ гна тақдим этади. Кутубхона мактаб маъмурияти билан биргаликда кутубхона жамғармасини жойлаштириш ва сақлаш режимини амалга оширади. Кутубхоначи «Мактаб кутубхоналари учн кутубхоначилик техникаси минимуми»га мувофиқ жамғарма ҳисобини юритади, уларга ишлов беради, асрайди. Жжамғарма дарсликларнигнг ҳисоб-китоби мактаб дарсликларини ҳисобга олиш бўйича алҳида китобда юритилади. Ўқувчилар, ўқитувчилар, тарюбиячилар, мактабнинг бошқа ходимлар, ота-оналар(уларнинг ўрнини босувчи шахслар)кутубхонага аъзо бўла

оладилар. Мактаб кутубхонаси заруриятга қараб микрараайон(қишлоқ) аҳолисининг педагогика ва халқ таълимига оид мавжуд адабиётларга бўлган эхтиёжини қондиради. Китобхонларга ҳар тмомнлам хизмат кўрсатиш кутубхонанинг ўқув залида олиб борилади, Китобхонларга адабиёт танлашда ёрда кўрсатилади, китоб билан ишлаш бўйича алоҳида ва оммавий тадбирлар ўтказилади. Мактаб кутубхонаси ўқувчиларни китоб мутолаа қилишларини ууюштириш, педагогик таълимни ташкил қилишда ота-оналар( уларни ўрнини босувчи шахслар)га амалий ёрдам кўрсатади. Кутубхоналараро абоненмент ва ички китоб алмашум усулларидан фойдаланади. Кутубхона маълумотнома билиография аппаратини: ўқувчиларнинг турли ёш гуруҳлари ва ўқитувчилар учн кталоглар, картотекалар маълумотнома- библиография жамғармасини ташкил этади ва юритади, адабиётларнинг тавсиявий руйхатларини расмийлаштиради. Кутубхона мактаб педагоглар жамоаси ва ўқувчиларг аахборот- библлиограяи хизматини кўрсатади, болалар билан китоб ўқиш маданиятини тарбиялаш ишларини ўтказади, китобхонлар орасида библиографияга доир билимларни тарғиб этади. Мактаб кутубхоначиси библиография8га доир билимларни тарғибь қилиш бўйича факултатив машғулотлар, муқовалаш иши бўйича тўгаракларни , кутубхоначилик касбига йўллаш ишларини олиб бориши мумкин. Мактаб кутубхонасини мудири, кутубхоначи кутубхона фаоллари тузади, ўқувчиларни кутубхона ишига жалб қилади. Ишларни ташкил этиш Мактаб кутубхонаси тегишли хона ва жихозлар, мактаб ўқувчилари контингентига мос дарсликлар жамғармаси, ўқув-методик, маълумотнома, илмий-оммабоп, бадиий адабиётлар мавжуд бўлганда осилади. Мактаб кутубхонасининг ходимлари штатлар ва лавозим окладлари амалдаги штат нормативлар ҳамда маданий оқартув муассасалари рахбарлари ва мутахассислари учун ягона таъриф ставкаларига мувофиқ белгилаади.

Кутубхоанинг иш тартиби меҳнат қонунчилиги биноан мактабнинг ички иш тартиби қоидаларига мувофиқ белгиланади. Кутубхоначиларнинг ўз вазифаларига алоқаси бўлмаган бошқа ишларга жалб этиш тақиқланади. Бир ойда бир марта кутубхонада тозалик куни ўтказилади ва шу куни китобхонларга хизмат кўрсатилмайди. Кутубхона ходимлари белгиланган қоидаарга мувофиқ китобларнинг матбуот материалларининг ва бошқа асарларнинг ҳисобга олиниши, сақланиб ва улардан фойдаланишни таъминлайдилар. Улар амалдаги қонунчиликка биноа жамғарманинг қандай сақланганлиги учун моддий жавобгардирлар. Мактаб маъмурияти адабиётларнинг дарсликларнинг йўқолмаслигини таъминлаш ва китобхонларга хизмат кўрсатишни уйитириш учун зарур шароитларни яратиб бериш мақсадида кутубхонага керакли жихозлар, кутубхона техникаси, тезник воситалар, нусха олиш,кўпайтириш техникаси, компьютерлар, қўриқлаш ва ёнғинга қарши кураш воситалари билан жихозланган, санитария-гигена мезонларига мос келадиган алохида хона ажратиб беради. Дарсликлар жамғармасини сақлаш учун алохида хона ажратилади. Мактаб маъмурияти жамғарма дарсликларини таъминлаш ва уларни сақла учун жавобгардир. Жамғарма дарсликлар ҳисобга олиш сақлаш ва кутубхона ҳисобидан чиқариш, уларни синфлар бўйича қайта таъминлаш ишини кутубхоначимактаб маъмуияти рахбарлигида амалга оширилади. Мактаб кутубхонасида «Мактаб дарсликларни ҳисобга олиш ва синфлар бўйича тақсимлаш китоби», шунингдек, мактаб дарсликларини ҳисобдан чиқарига доир хужжатлар учун алоҳида папка юритилади. Бу хкжжатлар мактаб маъмурияти томонидан тасдиқланади. Кутубхона мудири (кутубхоначи)моддий жавобгар шахс ҳисобланади. Адабётлр харид қилиш ва кутубхонани таъминлаб туришга доир бошқа сарф-харажатлар белгиланга нормативлрга мувофиқ туман (шаҳар)ХТБ маблағлариҳисобидан кўзда тутилади. Шунингдек, мақсадили маблағ билан

таъминлаш (ҳомийлар,база корхоиалари,жамоат ва оталиқ ташкилотлари) орқали ҳам амалга оширилади. Моддий техника базаси ва кутубхона жамғармасининг аҳволи мактабнинг янги ўқув йилига тайёрлигини асосий кўрсаткичларидан бири ҳисобланади. Мактаб кутубхонаси мактабнинг номи кўрсатилган тўртбурчакли муҳрга ва бошқа зарур муҳрга эга бўлади. Кутубхонанинг тузилиши. Штутлар ва моддий таъминот Кутубхона таркибида қуйидаги бўлимлр мавжуд бўлиши керак: китоб сақлаш хонаси, китоб бериш хонаси ҳамда қиротхона. Мактаб маъмурияти ўз кутубхонасини маъморий ҳужжатларга биноан бино, керакли асбоб – ускуна, жихозлар билан таъминлайди ҳама кутубхона жамғармасини ва биносини ёнғиндан сақлаш,қўриқлаш, таъминлаш, тозалашни йўлга қўяди. Кутубхонанинг таъминоти ва жамғармасини тўлдириш учун кетадиган маблағ мактабнинг умумий харажатлар сметасида кўзда тутилади. Кутубхонани бошқари ваколдати, жамғармани сақлаш учун жавобгарлик амалдаги қонунларга биноан кутубхона мудири зиммасида бўлади. Кутубхона мудирлигига махсус кутубхоначилик маълумотига эга бўлган, бундай мутахассис бўлмаган тақдирда истисно тариқасида педагогик маълумотга эга бўлган, кутубхоначилик соҳасида ишлаган ходим тайинланади Кутубхона мудирини ишга қўйиш ёки бўшатиш мактаб рахбари томонидан амалга оширилади. Кутубхонанинг бошқа ходимлари кутубхонанинг мудири тасиясига биноаи мактаб рахбари томонидан ишга қабул қилинади ёки бўшатилади. Кутубхона мудири бевосита мактаб раҳбарига бўйсинади ва педагогик кенгаш таркибига киритилади. Кутубхона мудирасининг иш режасини мактаб рахбари тасдиқлайди ва кутубхона мудири қилган ишлари бўйича мунтазам ҳисобот бериб боради.

Кутубхонанинг асосий иш кўрсаткичлари ва бошқа маълуотлар Халқ таълими вазирлиги, республика илмий-педагогика кутубхонаси, вилоят халқ таълими бошқармалари, туман халқ таълими бўлимлари, илмий – услубий комиссиялар сўровларига биноан тақдим этилади. Кутубхона кенгаши Кутубхона фаолиятини мактабда олиб бориладиган ўқу-тарбиявий ишлар билан мувофиқлаштириш учун кутубхона кенгаши тузилади. Кутубхона кенгаши китобхонларга кутубхона, ахборот-библиографик хизмат кўрсатишни такомиллаштиришга кўмаклашади. Кутубхона кенгаши мактаб рахбарлари, ўқитувчилари, ота- оналар,жамоат ташкилотлари вакиллари киради. Кутухона кенгаши раиси этиб, мактабнинг маънавият ва маърифат ишлри бўйича директор ўринбосари, унинг ўринбосари этиб кутубхона мудираси тайинланади. Кутубхона кенгаши таркиби мактаб рахбари томонидан кутубхона мудири тавсиясига биноан бир ўқув йили муддати билан тасдиқланади. Кутубхона кенгашининг йиғилиши ҳар чоракда бир марта ўтказилади ва баённнома билан расмийлаштирилади. Кутубхона кенгашига қуйидагилар юклатилади: кутубхонанинг иш режасини тузишда қатнашиш, кутубхона иш режалари ва ҳисоботлаин муҳокама этиш; кутубхона жамғармасини бутлашга ёрдам бериш; кутубхона жамғармаси ҳисобидан чиқарилаётган адабиётлар рўйхатини кўриб чиқиш; кутубхона ходимларининг китоблар билан ўтказиладиган оммавий ишларини ташкил қилишда кўмаклашиш. Адабиётлар: 1.Ўзбекистон Республикасининг кутубхона-библиографик классификацияси .Т.2005 йил. У.Ў.Т кутубхона Низоми Тестлар:

Умумий ўрта таъли муассасалари кутубхона Низоми қачон тасдиқланган? А) 1997 йил; Б)2004 йил; В) 2002 йил ; С) 2000 йил

Адабиётлар: 1. Ўзбекистон Республикасининг «Таълим тўғрисида»ги ва «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури»даги қонунлари.Т.Шарқ,1997 йил 2. И.А.Каримов Баркамол авлод Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори.Т.1997 3. Баркамол авлод орзуси .Т.1999 йил. 4. www.ziyonet.uz

Похожие

Мактаб кутубхонаси хужжатларини юритиш тартиби

Мактаб кутубхонаси хужжатларини юритиш тартиби

Давлат умуммиллий дастури асосида мактаб кутубхонаси ишини такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари

Умумий ўрта таълим давлат таълим стандарти асосидаги меҳнат таълими дастурининг илмий-услубий таҳлили

Умумий ўрта таълим ўқув юртларида биологик таълим мазмуни