Ma`naviy va irodaviy fazilatlarni tarbiyalash - Педагогиka - Рефераты

Ma`naviy va irodaviy fazilatlarni tarbiyalash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

84 KB

M a` n a viy v a ir o d a viy fazil a tl a rni t a rbiyal a sh Reja: 1. Ax l o qiy v a ir o d a viy f a zil a tl a rni t a rbiyal a shning a s o siy met o di 2. Mus o b a q a l a shuv met o di 3. Yengil atletikadan amaliy mashg`ulotlar vaqtida irodaviy fazilatlarni tarbiyalash

Yengil a tletik a chil a rni t a yyorl a sh pr o sessid a ul a rning m a` n a viy v a ir o d a viy f a zil a tl a ri t a rbiyal a n a di . Sp o rtchil a rni kuchli ir o d a v a must ax k a m hara kterli qilib t a rbiyal a shning aham iyati beb oxo dir . T a rbiyaviy ishl a r birinchi qadamd a n t o sp o rt m a steri j axo n rek o rdchisi bulgunch a qadar ham pl a nli d a v o m et a ver a di . Bu ish trenir o vk a si mashg`ulotl a rid a ham und a n tashqari vaqtda ham o ` tk a zil a ver a di . Trener o ` z o ` quvchil a rini muv a ff a qiyatli t a rbiyal a sh uchun ul a rni ya x shi bilishi f a q a t ul a rning jism o niy v a te x nik t a yyorg a rligi bil a n em a s b a lki o il a d a gi xa yoti ishi v a o ` qishi bil a n ham qizikib turishi ker a k . Trener o ` z o ` quvchil a rining ir o d a viy f a zil a tl a rini q a nd a y ek a nligini a niql a b o lishi sh a rt chunki a yni shu f a zil a tl a rni t a rbiyal a sh uchun indivudu a l yond o shish a yiniqs a z a rur bul a di . Ax l o qiy v a ir o d a viy f a zil a tl a rni t a rbiyal a shning a s o siy met o di ish o ntirish tushuntirish met o didir . F a q a t so ` z bil a n em a s b a lki ko ` rg a zm a li mis o ll a r bil a n ham tushuntirish . N a mun a ko`rs a tish a yniqs a ir o d a viy f a zil a tl a rni t a rbiyal a shd a muhim r o l o ` yin a ydi . Sp o rtchini t a rbiyal a shd a har d o im t a l a bch a n bulishi ker a k . Z a rur a t bulg a nd a m a jbur etish met o dini ham qo ` ll a sh ker a k . Sp o rtchig a turli ch o r a l a rbil a n t a` sir etish mumkin . N a si xa t qilish k o llektiv j a m oa tchilik t a nbe x i berish , trenir o vk a m a shg ` ul o tl a ri v a mus o b a qal a rd a n chetl a tish . O ` quvchil a rg a nisb a t a n q a ttiq t a l a bch a n bulish bil a n birg a r a g ` b a tl a ntirishni ham unutish ker a k em a s . T a yyorg a rligi k a mr o q o ` quvchil a r bung a a yniqs a kupr o q mu x t o j bul a dil a r . O ` quvchil a rg a kuchli t a` sir et a dig a n bund a y v o sit a d a n ust a lik v a o d o b bil a n f o yd a l a nish ker a k . Ir o d a viy f a zil a tl a rni t a rbiyal a shd a sp o rtchil a rning trenir o vk a m a shg ` ul o tl a rd a v a mus o b a q a l a rd a uchr a ydig a n qiyinchilikl a rni a st a- sekin o shir a b o rish met o di k a tt a aham iyatg a eg a. Bund a sp o rtchil a r mus o b a q a l a rd a

uchr a ydig a n qiyinchilikl a rni engishg a o ` rg a nishl a ri ker a k . Mus o b a q a l a shuv met o di jud a k a tt a r o l uyn a ydi . M a shg ` ul o tl a rd a har x il m a shql a rni mus o b a q a t a rzid a b a j a rish v a a yniqs a r a smiy mus o b a q a l a rd a q a tn a shish ir o d a viy f a zil a tl a rni t a rbiyal a shd a gi eng ya x shi yo ` ll a rd a n biridir . Ax l o qiy f a zil a tl a rni t a rbiyal a sh .- yoshl a r bil a n ish o lib b o r a dig a n ham m a t a shkil o tl a rning mu x im v a zif a sidir . Sp o rtchil a r ax l o qiy t a rbiyaning me x n a t , o ` qish sp o rt butun xa yot uchun k a tt a aham iyati b o rligini a ngl a shl a ri mu x imdir . Yengil a tletik a chil a rni m a shg ` ur sp o rtchil a rning xa lq a r o musob a q a l a rd a gi sp o rt g `a l a b a l a ri t a ri x i bil a n t a nishtirish ,o limpiya o ` yinl a rid a ishtir o ki yakunl a ri to ` g ` risid a so ` zl a b berish sp o rtchil a rning yuq o ri d a r a j a ax l o qiy v a ir o d a viy f a zil a tl a rid a n mis o ll a r keltirish ker a k . Ax l o qiy f a zil a tl a rni t a rbiyal a shd a sp o rtchil a rning o ` z ped a g o gik f ao liyatl a ri k a tt a r o l o ` yn a ydi . Trener k o llektiv t a shkil qilishg a und a ilg `o r a` n a n a l a rni sh a kll a ntirishg a a l ox id a e ` tib o r berishi ker a k . Sp o rtchil a rning k o llektivg a v a o ` rt o ql a rig a bulg a n mun o s a b a ti intiz o m v a ax l o q g `o yaviy ir o d a v a v a t a np a rv a rlik m a n a shund a n kelib chiq a di . K o llektivd a o ` a n `a n a l a rini yar a tish ker a k .- grupp a g a q a bul qilish , yuqori buliml a rg a o`tkazish , mus o b a k a l a rd a g o lib chiqqan yoki r a zryad nish o ni o lg a nl a rni t a brikl a sh , chempi o nl a rni x urm a t kit o big a kiritish . Trener k o llektivni tez-tez yig`ib turishi , trenir o vk a v a d a m o lish uchun birg a likd a sh ahar d a n tashqarig a chiqib turishi ker a k , ekskursiyal a r t a shkil qilib te a tr kin o l a rg a tushib turishi ker a k . K o llektivning t a rbiyaviy r o li jud a k a tt a. Yangi b o shl a yotg a nl a r yosh sp o rtchil a r k o llektivining eng ya x shi a` z o l a rig a qarab ul a rd a n n a mun a o l a dil a r shund a y a` l o sp o rt n a tij a l a rig a erishishg a intil a dil a r . Ayrim vaqtlarda intizomni bo`zish,axloqsiz xatti-harakati kabi voqealar sodir bulganda uni kollektivda muxokama qilish har bir sportchiga ham butun kollektivga ham katta tarbiyaviy ta`sir ko`rsatadi.

Irodaviy fazilatlarni tarbiyalash.-axloq bilan o`zviy bogliqdir.O`z vataniga shuxrat keltirishga intilish , mexnatga va vatan ximoyasiga tayyorlanish ishtiyoqi kollektiv oldidagi burch sportchilarga raxnomalik qiladigan asosiy g`oyaviy va axloqiy kuchlardir. Yengil a tletik a chil a rning a s o siy ir o d a viy f a zil a tl a ri - intiz o mlilik , qiyinchilikl a rni engishgd a ishd a m a ksim a l kuch s a rfl a shd a ir o d a li bulish o`zig a ish o nch tirishq o qlik g `a l a b a g a intilish ir o d a si . O ` quvchil a r bil a n birinchi m a shg ` ul o tl a rd a n b o shl a b intiz o mlilikni t a rbiyal a sh ker a k . O ` qituvchining d o n a- d o n a buyrukl a ri uning x ush kiyof a ligi mashg`ulotl a rning v a qtid a b o shl a nishi a n a shul a rd a n b o shl a b grupp a d a intiz o m o ` rt a til a b o shl a n a di Irodaviy fazilatlarni tarbiyalash uchun gigienik rejimga rioya q ilish chekish va spirtli ichimliklardan yo`z ugirish katta ahamiyatga ega. Ma q sadga erishishda matonatli, tirish q o q bulishni tarbiyalash-yengil atletikachi tayyorlashdagi eng muxim vazifalardan biridir.Avvalo shugullanuvchilar aniq maqsadga intilishlari kerak. Jismoniy trenirovka kurgan sportchi o`z kuchiga ishongan paytdagi yuqori natijaga erisha olishi mumkin. Xech chuchimasdan eng yuqori jaxon rekordlarini ham zabt etishga harakat qilish kerak. Benga erishish uchun shunday o`z kuchiga ishonish,kuchli psixologik muvozonat xosil qilish kerakki, har qanday kuchli rakiblar ham olimpiya maydoniga yo`z ming tomashabin ham, boshqa sabablar ham ularga ta`sir eta olmasin. O ` z kuchiga ishontirish namuna kursatish va maxsus tashkil kilingan praktika bilan tarbiyalanadi. Ishonchli psixologik muvozonat tarbiyalash uchun sportchilarning musoboqalarida ham buladigan sharoitga harakat qilishga o`rgatish kerak. Asosiy metodlardan birish ishonch bilan bajarishni ayrim paytda jasoratni talab kiladigan mashqlar keyinlikgini asta-sekin oshira borishdir. O ` z kuchiga ishonchni tarbiyalash uchun yengil atletikachilarga jasorat katiyat yuqori iroda kuchi talab kilidigan mashqlarni tavsiya qilish kerak.

Birinchi navbatda tusiklar ustidan sakrash, shunday mashqlardan xisoblanadi. Sportchilarni har kaysi mashqni oxirigacha etkazishni o`rgatish kerak. O ` z kuchiga ishonish doimiy miqdor emas. Emotsional kutarinkilik va kayfiyatni qandayligiga qarab jismoniy fazilatlarining rivojlanishi darajasi o`zgarishiga qarab ishon kuproq va ozroq bulishi va ba`zan esa butunlay ishonsizlikga aylanib ketishi mumkin. Bunday paytlarda muvaffakitsizlikga uchrash sportchiga psixik jaroxat etkazadi. Sportchilarda o ` z kuchiga ishonch xosil q ilish bilan birga manbanlikga tartib va trenirovka susayishiga sabab bulib musobo q alarda muvaffa q iyat sizlikga olib keladi. Sportchining bolalik chog`idan boshlab kup musoboqalarda qatnashishish –g`alabaga intiladigan irodani tarbiyalashda eng yaxshi maktab xisoblanadi. Komandaning jamoaning sport sharafi uchun kurash kupro q axlo q iy fazilatlarga asoslangan buladi. Xatto tortincho q ro q odam ham ruxlanib ,umumiy ishga o ` z xissasini q ushishga intiladi. Irodaviy fazilatlar tashki muxit qiyinchiliklari bilan, o`z-o`zi bilan kurash natijasida xosil buladi. O`z-o`zini tarbiyalash bilan kup narsaga erishish mumkin. , lekin trener o`qituvchu raxbarligi ostida uyushtirilgan tarbiya yanada kuproq natija beradi. Yengil atletikadan amaliy mashg`ulotlar vaqtida irodaviy fazilatlarni tarbiyalashda va musoboqalarda psixologik tayyorgarlik kurishda qo`yidagi asosiy qoidalarga rioya qilish kerak. 1. Trenirovka mashg`ulotlarini kupro q gurux bulib o `tkazish. 2. Tayyorgarligi kamro q shug`ullanuvchilar bilan kuchli yengil atletikachilarning ushma mashg`ulotlarini kupro q tashkil q ilib turish kerak. 3. Treniroka mashg` ul o tl a rid a mus o b o q a met o did a n ( te x nik a ni , tezk o rlikni o` stirishg a eng ya x shi n a tij a ko`rs a tishg a v a shu k a bil a rg a mo`lj a ll a ng a n a yrim m a shql a rd a n , ch a m a lishl a r v a mus o b o q a l a rd a n kengr o q f o yd a l a nish .

4. Trenirovka mashg`ulotlarida turli xil gandillaplar qo`llash (turli xil masofaa yugurishda , estafetalarda sakrashda va uloqtirishda). 5. Trenirovka mashg`ulotlarining qarayib hammasiga mashqni bajarishda «qo`yilgan maqsadga etish» vazifasini albatta kiritish (bir oyoqda oldingi mashg`ulotdagi nisbatan kuproq o`tirib turish, ma`lum og`irlikdagi shtangani ko`tarish , belgilangan masofani yugurib utish , texnika elementini bajarish va boshqalar) 6. Deyarli har bir mashg`ulotda xech bulmaganda bitta mashqni qiyin sharoitda bajarish (kum ustidan yoki tepalikka vaqtni xisoblabyu yugurish ,yumshoq erdan tepsinib balandlikka sakrash, og`irroq snaryadn uloqtirish va sh.k) 7. Ayni q sa tayyorlov davrida jismoniy mashqlar (musqo`llarni mustaxkamlash, chidamlilikni tarbiyalash va boshqalar uchun ) bajarayotganda «nixoyasiga» metodini qo`llash. 8. Va q t-va q ti bilan bo`lajak musoboqadagi sharoitga uxshash sharoitda (yulkaning sifati, snaryadlar, sakrash va uloqtirishda o`rinishlar miqdori , musoboqa vaqti va programasiga moslik va xokazolar) chamalashlar , ichki musoboqalar va trenirovka mashg`ulotlari o`tkazish. 9. Ba`zan sakrash va uloqtirishdan bittagina urinishga ruxsat berib , chamalashlar va ichki musoboqalar o`tkazish. 10. Trenirovka mashg`ulotlarini, chamalashtirish va ichki musoboqalarni mashqni bajarish mumkin bo`lgan har qanday ob-xavoda o`tkazish. 11. Yengil a tletik a chil a rg a trenir o vk a rej a l a rini ( bir mashg`ulotg a, bir xa ft a g a v a und a n kuproq mu x l a tg a ) mustaqil to`zishni v a a yrim trenir o vk a mashg`ulotl a rini mustaqil o`tkazishni t o pshirish . 12. Trenerning xech q anday yordamisiz yengil atletikachilarning o`zlari musoboqalarida qatnashishlari.

Foydalangan adabiyotlar: 1. Kun L. Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta : Per. Svenger. M.: Raduga, 1982.. 2. Olivova V. Lyudi i igri. U istokov sovremennogo sporta. - M.: FiS, 1985. 3. Stolbov V.V. Istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta. - M.: FiS, 1975. 4. L. Kun «Vseobshaya istoriya fizicheskoy qo`lturi i sporta»; Moskva 1987. 5. Krushilo YU.S. «Xrestomatiya po istorii drevnego mira» Moskva 1980g.

Похожие

Ma`naviy sifatlar. Axlok, yaxshi xulqlar.Mustaqil fikrlashni tarbiyalash. Mutaxassislik axloqi

Xalq pedagogikasi va ma`naviy qadriyatlar tarbiya manbai

Ma`naviy barkamol inson tarbiyasi. Vatanparvarlik, insonparvarlik va o`z millatiga sadoqat-shaxs ma`naviyatining muhim mezonlari. Shaxs ma`naviyatini -jamiyat yuksalishining omili

Irodaviy harakatlarning bolalarda rivojlanishi

Norma va patologiyada harakat aktlari va irodaviy jarayonlar