Ўқитиш принциплари (TAMOYILLARI ) - Педагогиka - Рефераты

Ўқитиш принциплари (TAMOYILLARI )

Загружено в:

22.09.2022

Скачано:

0

Размер:

36.5 KB

Ўқитиш принциплари РЕЖА: 1 Таълим қонуниятлари тарбиянинг ажралмас қисми эканлиги. 2 Шарқ ва Ғарб олимлари таълим принциплари (Фаробий, Беруний, Ибн Сино, Коменский)

1 Таълим қонуниятлари тарбиянинг ажралмас қисми эканлиги. Таълимнинг қуйидаги қонунлари мавжуд: тарбияловчи таълим қонуни; ҳар қандай таълим фақат ўқитаётган, ўқиётган ва ўрганаётган объектив маълум бир мақсадга йуналтирилган ўзаро таъсири ёрдамида амалга оширилади; таълим фақатгина ўқитувчининг фаолияти ва ўй фикрларига мувофиқ равишда ўқувчиларнинг фаол фаолиятлари давомида юз беради; ўқув жараёни ўқитувчи ҳамда ўқувчининг мақсадларига мувофиқ келган ҳолда юз беради; алоҳида бу шахсни у ёки бу фаолиятини ўрганишга йўллаш уни ушбу фаолиятга жалб этиш орқали эришилади; таълимнинг мақсади, билим олишнинг мазмуни ва таълим методлари орасида доимий боғлиқлик мавжуд бўлади; таълимнинг мақсади таълим мазмуни ва методини белгилаб беради. Таълим жараёни қонуний равишда у содир бўладиган, амалга ошадиган ташқи шарт-шароитларга ҳам боғлиқдир. Мактабда таълим учун мувофиқ келадиган махсус ўқув-моддий, ахлоқий-руҳий ва эстетик шарт-шароитлар яратиш керак. Таълим ўқитувчиларни ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда ташкил этилади. Инсон ва унинг ўқув-билиш фаолияти ҳақида ҳамма фанларнинг ютуқлари бизнинг дидактик қонуниятлар ҳақидаги тасаввурларимизни бойитишга таъсир кўрсатади. Таълимнинг қонуниятларидан дидактиканинг принциплари келиб чиқади. Таълим ва тарбия тушунчалари бир-бирига чамбарчас боғлиқ ту- шунчалардир. Бизнинг мустақил Республикамиз мисолида таълим ва тарбия умуминсоний қадриятларга йуналтирилган бўлиб, ўқувчиларда барча инсонларга мос ижобий хислатларни шакллантиришни кўзда тутади. Истиқлол мафкураси ўзбекона таълим тарбиянинг асоси қилиб олинади."Шу Ватан барчамизники", "Ватанни севмок иймондандир" ғоялари, хур Ўзбекистон мадхияси, Ўзбекистон Республикаси миллий байроги таълим ва тарбиянинг асоси ҳисобланади. Мустақиллик-ислохот- таълим-тарбия, булар бир-бирига эгизакдир.

Шунинг учун таълим жараёнида ўтилаётган катта ва кичик мавзуларнинг мазмунидан келиб чиқадиган тарбиявий томонлари тўғри белгилаш ва уни таълим билан бирга, бир бутунликда амалга оширишни таъминлаш жуда мухим ва хал қилувчи аҳамият касб этади. ШАРҚ ВА ҒАРБ ОЛИМЛАРИ АСОСИДА ТАЪЛИМ ПРИНЦИПЛАРИ (ФАРОБИЙ, БЕРУНИЙ, ИБН СИНО, КОМЕНСКИЙ) Шарқ ва Ғарб олимлари асосларида таълим принциплари.Улг Шарқ мутафаккири Абу Наср ал-Фаробий (870) 160 дан зиёд илмий мақола ва асарлар ёзган. Улар орасида "Тахлису Навомису Афлотун" ("Афлотун қонуниятларининг мохияти"), "Бахт-саодатга эришувчи рисола" каби ўнлаб асарлари эътиборга моликдир. Ал-Фаробий фикрига кўра, таълимнинг асосий шакли ишонтириш методларидир. Улгурадиганлар учун-мавхум фикрлар ёрдамида, ўртачалар учун-кўргазмалар ёрдамида, яъни образли шаклда амалга ошириш лозим. Ўрганиш бахт келтириши керак. Ал-Фаробийнинг ушбу тезиси ўқишда кейинчалик бўлмаслиги, балки қувонч ва лаззат келтириши, камолотга етишувига ҳамда хакикий бахтга эришувига олиб бориши лозим деб кўрсатадиган бугунги куннинг педагог-новаторлари ғояларига қўшилиб кетади. Абу Али Ибн Сино Х1 аср бошларида яшаб ижод этган мутафак- кирдир.Унинг 300 дан ортиқ илмий асарлари мавжуд. Бу асарларнинг негизида инсон камолоти ва тарбияси масалалари алоҳида ўрин тутади.У мактабда ўқиш, тарбия ишларини жамоа тарзда ташкил этиш ғоясини олга сурди. Ўқитиш жараёнининг дидактик асосини яратди. Унинг фикрича, болани бирданига китобга банд қилиб қўймаслик, ўқиш аста-секин енгилдан-

оғирга қараб бориши керак. Машқлар ўқувчилар ёшига мос бўлиши, ўқувчининг майл ҳамда истак қобилиятини ҳисобга олиш керак. Шарқ олимлари билан бир каторда Ғарб олимлари ҳам ўзига хос таълим принциплари яратишган. ХVI асрда Я.А.Коменский таълим принциплари тарбияга қиёслаб ўрганишни, яъни ўқувчиларга табиат қўйнида бевосита таълим беришни,табиатда қандай мутаносибликка эришишни таклиф этади.

АДАБИЁТЛАР: 1.Й.И.Турсунов,У.Н.Нишоналиев"Педагогика курси".Т."ЎҚИТУВЧИ"1997. 2.А.К.Мунавваров "Педагогика". Т."Ўқитувчи". 1996. 3."Ўзбек педагогикаси антологияси".Т. "Ўқитувчи".1995. 4."Педагогика тарихи".Хошимов ва бошқалар.Тошкент.1995. 5. WWW.PEDAGOG.UZ

Похожие

Биологик таълим жараёнининг яхлитлилиги, ўқитиш принциплари ва қонуниятлари

Замонавий ўқитиш технологиялари. Шахсга йўналтирилган ўқитиш технологиялари, муаммоли ўқитиш

Ўқитиш тамойиллари

Ta’lim tamoyillari

Махсус фанларни ўқитиш жараёнида қўлланиладиган ўқитиш методлари