Хозирги замон анъанавий таълими - Педагогиka - Рефераты

Хозирги замон анъанавий таълими

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

66.5 KB

Хозирги замон анъанавий таълими Режа: 1. Анъ анавий таълим нинг тамойиллари, мазмуни. 2. Анъанавий таълим усулларининг хусусиятлари. 3. Анъанавий таълим шаклларининг ижобий ва салбий томонлари.

Мавзуда п едагогик технологиялар тушунчаси ва унинг аспектлари: илмий, жараёнли – ифодавий (ифода этиш, ўқув жараёни агоритими), жараёнли – амали й (ўқув жараёнини амалга ошириш). Педагогик технологиялар даражалари; умумпедагогик (уму м дидактик), хусусий методик (предметли), локал p (модули). Педагогик технологияларнинг таркибий тузилиши; концептуалp асоси, мазмунли яхлит, процессуалp қисми – технологик жараён. Педагогик технологияларга қўйиладиган талаблар (технологик курсаткичлари); тизимлийлик, бошқаручанлик, самаралилик, кайта такрорлаш. Педагогик технологияларнинг илмий асослари; материалистик ва идеалистик, диалектик ва методик, илмий ва диний, инсонпарварлик ва инсонпарварликка қарши прогматик ва экстенсиялистик, эркин тарбиялаш ва мажбурлаш назариаси ва бошқалар ёритилган. Мавзуда кўриладиган масалаларнинг қисқача мазмуни (аннотация): Мавзуда а н ъ анавий синф – дарс технологиясининг фар қ ланиш белгилари, ан ъ анавий та ъ лимнинг классифакцион тамойиллари, ан ъ анавий та ъ лимнинг принциплари, ан ъ анавий та ъ лим мазмуни ва методикаси хусусиятлари, та ъ лимнинг ан ъ анавий шаклининг ижобий ва салбий томонлари ёритиб берилган . Мақсадлар каталоги - талаба бу мавзуни тўла ўзлаштиргандан сўнг: Ан ъ анавий синф – дарс технологияси энг аввало ўзининг авторитар характерга эга эканлиги билан ажралиб туради. “Авторитар педагогика”нинг яроқсиз томонлари нимадан иборат эди? деган саволга Ў збекистон Миллий Университети хузуридаги Олий педагогика институтининг “Олий таълим педагогикаси” кафедраси мудири, ЎзПФИТИнинг “Янги педагогик технологиялар илмий асослари” лабораторияси раҳбари Нурали Сайидахмедов қуйидагича жавоб беради: - Шўро давлатига хизмат қилиб келган педагогикага объектив баҳо бермасдан туриб янги аср педагогикаси ҳақида фикр юритиш мутлоқо мумкин эмас. Педагогика инсон фаолияти билан шуғулланувчи соҳа

сифатида ўз тузилмасида жараённинг субъект ва объектларини қамраб олади. Анъанавий “субъект-объект” педагогикасида ўқувчи объект ҳисобланиб, ўқитувчи унга тажриба узатар эди. Замонавий педагогика, кўпроқ, болага ўқув фаолиятининг субъекти сифатида, ўз-ўзини бошқарадиган ва ўзини намойиш этишга интилаётган шахс сифатида мурожаат қилмоқда. Анъанавий педагогика хусусида матбуотда, диссертацияларда баъзи бир танқидий мулоҳазалар билдирилмоқда. Бизнингча, авторитар педагогиканинг ҳақиқий “қиёфа”сини очиш уни педагогик тизим нуқтаи назардан батафсил таҳлил этиш керак бўлади. Чунки, XXI асрда таълим-тарбияни ҳаракатга келтирувчи куч ўзида аниқ дидактик масалаларни ифодалаган ва уларни ҳал этиш технологияларини бириктирган педагогик тизим ҳисобланади. Энди табиий ҳолда савол туғилади: Педагогик тизим нима? Педагогик тизим деганда, ўқувчи (талаба)ларда олдиндан белгиланган шахс сифатларини шакллантиришга мақсадли педагогик таъсир этишни юзага келтира оладиган воситалар, методлар, жараёнларнинг ўзаро боғлиқ мажмуаси тушунилади. Ҳар қандай истиқболли педагогик инновацияга баҳо беришда тизимли ёндашилгандагина ўзининг объектив баҳосини олиши мумкин. Келинг, энди анъанавий педагогика фаннинг асосий масалаларини педагогик тизим ёрдамида қиёслашга киришайлик. Биринчидан, совет педагогикасида таълим-тарбия мақсади ҳар бир ўқувчи шахсини ҳар томонлама ва гармоник ривожлантириш, мазмунан эса кўпроқ фан асослари бўйича билимлар тизимини шакллантиришдан иборат эди. Афсуски, “ҳар томонлама ривожлантириш”, деклорация, чақириқ эди, холос. Унинг қисқача моҳияти: техникавий тараққиёт давомида инсоннинг меҳнат фаолияти ўзгариб туради, шу боисдан, кенг умумий ва политехник таълимни бундай ўзгаришлар асоси сифатида жорий этиш зуруратга айланган эди. Бугун ҳаётнинг ўзи гувоҳлик бераяптики, техник тараққиёт мумкин қадар юқори касбий маҳорат даражасини тақозо этади. Унга эришиш учун маълум

меҳнат тури доирасида фаолиятни мақсадли йўналтиришни талаб этяпти, доимий ўрин алмаштиришни эмас. Иккинчидан, таълим мазмуни анъанавий педагогикада технократик характерга эга эди, ўқувчи маънавиятини, унинг ички дунёсини шакллантиришга эътибор деярли қаратилмас эди. Таълим мазмуни режалаштирилган, марказлаштирилган, собиқ совет давлати бўйича ягона базисли ўқув режалари ишлаб чиқилар ва жорий этилар эди. ўқув предметлари мустаҳкам “хитой девори”дан қалъа қуриб олган, ўқувчи унинг ичида (фақат ичида) ҳаракатланиши мумкин эди. Бугун таълим-тарбия мазмуни умуминсоний ва миллий қадриятлар асосида қайта ишланмоғи, миллий истиқлол мафкураси сингдирилмоғи, жамиятимиздаги ижтимоий-иқтисодий, маънавий-маърифий, техник- технология ютуқларини мужассамлаштирмоғи лозим. Шу билан биргаликда тарбия мазмуни ижодий фаолият тажрибасидан, новатор-педагоглар томонидан яратилаётган илғор технологиялардан баҳра олиши шарт. Учинчидан, авторитар ўқитиш жараёни ўртача ўзлаштирадиган ўқувчига йўналтирилган, ўқувчи фаолияти регламентлашган, назорат эса марказлаштирилган эди. Ўқувчиларда мустақиллик йўқ, ўқитувчи тайёр билимларни ўргатар, болалар уларни тўтидек такрорлар, ўқитувчилар ўқув меҳнати кучсиз мотивлашган. Янги асрда ўқитиш жараёни дидактик жараёнга айланмоғи лозим. Бошқача қилиб айтганда, илғор педагогика технологиялар ёрдамида ўқувчининг ақлий заковатини, эркин фикрлашини, мустақил фаолият кўрсатишини таъминлаши зарур. Бунинг учун ўқув-билиш фаолиятини ташкил этишда интерфаол методлардан (дидактик ўйинлар, гуруҳларда ишлаш, дарс-аукцион, дарс-суд ва бошқа.) мумкин қадар кўпроқ фойдаланиш керак бўлади. Тўртинчидан, анъанавий ўқитиш ташкилий жиъатдан XVII асрда Я.А.Коменский томонидан шаклланган синф-дарс тизимига бўйсунади ва ҳозир ҳам таълимнинг бу шакли жаҳон мактабларида устуворлик касб этиб турибди. Унинг ўзига хос атрибутлари:

- бир хил ёшдаги болалар синфини ташкил этади, бутун синф дарс жадвалига биноан, ягона йиллик режа ва дастур бўйича ишлайди. Оқибатда ўқувчилар йил давомида олдиндан аниқланган кун соатлар бўйича мактабга келиб кетаверади; - ягона машғулот тури – дарс ҳисобланади; - дарс бир ўқув предмети мавзусига бағишланганлиги сабабли синф ўқувчиларининг барчаси бир хил материал билан иш кўрадилар; - ўқитувчи дарсда ўқувчилар фаолиятини тўлиқ бошқаради; - ўқувчининг китобдан фойдаланиши, асосан, уй топишриқларини бажаришда амалга оширилади. Шундай қилиб, дарс-синф тизимининг қонуниятлари махсус адабиётларда тўлиқ ёритилган: ўқув йили, ўқув куни, дарс жадвали, ўқув таътили, танаффус ёки дарслар ўртасидаги дам олиш. Учинчи минг йилликда ўқитиш, (тарбиялаш)нинг ташкилий шакллари ривожланган давлатлар тажрибалари асосида такомиллаштирилиши лозим: дидактик бирликларни йириклаштириш, ўқитиш натижаларини олдиндан белгилаш, режалаштириш, таълим жараёнини психологиялаштириш, компpтерлаштиришга эътибор қаратилади. Ана шу йўналишлар аниқ таълим- тарбия мақсадини ечишга қаратилган ҳолда яхлитлаштирилса, бу амал натижасида кучли технология вужудга келади. Бу технология интеграл технология деб аталади. Интеграл технологиялар учун янги машғулот шакли – семинар – практикум яратилади. Унинг мазмуни: машғулотни ўтказиш учун ўқувчи (талаба)лар кичик гуруҳларга бирлашади ва ҳар бир гуруҳ чегараланган вақт давомида бажара оладиган топшириқлар олади. Ана шу топшириқни бажаришга киришадилар ва бунда таълим-тарбия жараёни объектини тўғри танлаш жиддий аҳамият касб этади. Объект обдон тадқиқ қилингач, натижалар бўйича кичик гуруҳлар ҳисоб берадилар, яъни машғулот “публик ҳимоя” кўринишида ташкил этилади. қарабсизки, ўқувчилар ўз-ўзини

ўқитиш, баҳс, мунозара, мавқеини мустахкамлаш орқали мавзуни чуқур ўрганадилар ва шу тарзда якуний натижа таъминланади. Бешинчидан, анъанавий таълим-тарбия жараёнида ўқитувчи ва ўқувчининг тутган ўрни қуйидагича: ўқувчи-тарбиявий (таълимий) таъсирга бўйсунувчи объект, ўқувчи – етилмаган шахс, ўқувчи – бурма винт, хоҳлаганча бураш мумкин, ўқувчи – аскар. ўқитувчи – командир, ягона ташаббускор шахс, судpя (ҳар доим ҳақ.) унинг қуроли – ёзма ва оғзаки нутқларга асосланган субъектив (5 балл) баҳо. Янги минг йилликда педагогик тизим иштирокчилари – ўқитувчи ва ўқувчи (талаба) фаолиятини “субъект” қонуниятлари асосида ташкил этиш таълимда кўзланган натижани кафолатлайди, яъни ҳамкорликдаги педагогика “иш”га тўлиқ тушади: таълим-тарбия мазмуни энг сўнгги инновацион жараёнлар билан таъминланиб боради. Педагогик жараён марказида ўз имкониятларини тўла намойиш эта оладиган, турлича ҳаётий вазиятларда жавобгарликни ҳис этган ҳолда онгли равишда янги тажрибаларни қўллай оладиган яхлит шахс туради. Демак, эртага “талабалар” педагогикаси “муносабатлар” айланишига шубъа йўқ. Тажрибали педагог ушбу келтирилган замонавий технологиялар йиғиндиси билан самарали фойдалана олади, чунки уларни қўллаш турли омилларга боғлиқ. Таълим жараёнини анъанавий технологияларга асосланган холда ташкиллаш Педагогик жараён замонавий технологиялрга асосланган холда ташкиллаш. Тарбия ўртасидаги г о ризантал тескари боғланиш.  Кузатиш асосида  фаол иштирок этиш асосида

 Тажриба асосида концентуал асосида Кетма-кетли касосида блоклар асосида Олдинлаб кетиш мослик олдинлаб кетиш –II– Тушунтириш намоиш этиш муаммо асосида Билимлилик асосида шахсга қаратилганлик асосида Муқобилсизлик асосида муқобиллик асосида Монолог асосида диалог асосида Академик асосида вазият асосида

Похожие

Хозирги замон ноанъанавий таълими

Касб таълими муассасаларини бошкариш

Мехнат таълими умумий таълим

Мехнат таълими жараёнида укувчиларни тарбиялаш

Мехнат таълими программаси материалининг мазмуни