Бугунги кунда педагог-олимлар - Педагогиka - Рефераты

Бугунги кунда педагог-олимлар

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

58 KB

Бугунги кунда педагог-олимлар Бугунги кунда педагог-олимлар (Л.И.Новикова ва бошқалар) болалар жамоаси ривожланиши жараёни таҳлил қилар эканлар, уни қуйидаги уч босқичга бўладилар: а) жамоани дастлабки жипслаштириш; б) жамоани шакллантириш унинг ҳар бир аъзосини индивидуал ривожлантиришнинг қуролидир. Жамоа ҳаётидаги ҳар бир босқичларни ажратиб кўрсатиш юқорида баён этилган фикрларга зид эмас, балки шахснинг ривожланишида жамоанинг етакчи аҳамиятини таъкидлайди. Рус педагоги А.С.Макаренко жамоа муносабатларининг ички жиҳатларига катта аҳамият берган эди. У жамоада шаклланган энг муҳим қуйидаги белгиларни ажратиб кўрсатган эди: 1) мажор – доимий тетиклик, тарбияланувчиларнинг фаолият (ҳаракатга тайёрлиги); 2) ўз жамоаси қадриятларининг моҳиятини тушуниш, унинг учун ғурурланиш асосида ўз қадр-қимматини англаш; 3) унинг аъзолари ўртасидаги дўстона бирлик; 4) жамоанинг ҳар бир аъзосидаги дўстона бирлик; 5) тарбияли, ишчан ҳаракатга йўлловчи фаоллик; 6) ўз ҳиссиёт ва сўзларини бошқара олиш кўникмаси. 3. Жамоани шакллантиришда жамоа аъзолари ва уларнинг фаолиятларига қўйиладиган ягона талаблар муҳим аҳамият касб этади. Ягона талаб ўқувчиларнинг дарс жараёнидаги, танаффус. Синфдан ташқари ишлар вақтидаги жамоат жойлари ҳамда уйдаги хулқ-атвор қоидаларни ўз ичига олади. Пухта ўйлаб қўйилган талаблар тизимининг мунтазам амалга оширилиши мактабда муайян тартибнинг ўрнатилишини таъминлайди. Педагоглар томонидан қўйилган талаблар қуйидаги шароитларда ижобий натижа беради. 1. Қўйилаётган талаблар ўқувчи шахсини ҳурмат қилиш билан

қўшилиши керак. 2. Қўйилаётган талаблар муайян мактаб ёки синфдаги мавжуд шароитни ҳисобга олган ҳолда қўйилиши лозим. 3. Қўйилаётган талаблар аниқ бўлиши керак. 4. Ўқувчиларнинг ташқи қиёфаси, кийиниши, юриш-туриши ҳамда муомаласига нисбатан қўйилаётган талаблар, уларда маънавий маданиятни шакллантиришга хизмат қилиши шарт. Ўқитувчи қўйилаётган талаблар ҳажми, тизимини билибгина қолмасдан, талаб қўйиш методикасини ҳам ўзлаштира олган бўлиши керак. Ўқувчиларга талаблар қўйиш методикаси болаларни талаблар мазмуни билан таништириб, уларнинг аҳамиятини тушунтириш, тажриба орттириш ҳамда уларнинг мунтазам суратда назорат қилиб боришдан иборат. Ўқувчиларни талаблар билан таништириш кўпинча умумий мажлисларда амалга оширилади, бунда таълим муассасаси директори ёки ўқув ишлари бўйича директор ўринбосари истиқболли режалари ва уларни амалга ошириш жараёнидаги талаблар мазмуни билан ўқувчиларни таништиради. Батафсил таништириш айрим ҳолларда амалда кўрсатиш, кейинроқ синфлар бўйича, синф мажлисларида, махсус суҳбатлар уюштириш гоҳида амалга оширилади. Хулқ-атвор таркиб топтиришга йўналтирилган талаблар билан таништириш мазкур талаблар устида машқ қилдириш билан қўшиб олиб борилиши керак. Хулқ атворни тарбиялаш онгни тарбиялашга қараганда мураккаб иш. Ўқувчилар талаблар моҳиятини яхши англашлари мумкин, бироқ аксарият ҳолларда уларга риоя қилмайдилар. Шу боис мунтазам равишда машқ қилдириш маданий хулқ-атворни одатга айлантиради. Талабларнинг қўйилиши жараёнида уларга ўқувчиларнинг амал қилиши устидан назорат ўрнатиш лозим. Назорат қилиб бориш турли шакллар ёрдамида амалга оширилади, чунончи, хулқ-атвор журналини юритиш, синфдаги навбатчилик учун стендда баҳоларни қайд этиб бориш ва бошқалар. Назорат ҳаққоний ва мунтазам бўлиш керак. Унинг натижаларидан ўқувчиларни огоҳ этиб бориш лозим. а) жамоани уюштириш ва жипслаштириш унда фаолни тарбиялаш

билан чамбарчас боғлиқ. Ҳар бир педагогнинг жамоани шакллантириш борасидаги ҳаракати жамоанинг таянч ядросини танлашдан бошланади. Жамоа фаолини шакллантириш жамоанинг у ёки бу фаолиятга нисбатан эҳтиёжи мазмунидан келиб чиқади. Ишончли, ишчан жамоа фаолини яратиш учун ўқитувчи ўқувчилар фаолиятини уларнинг жамоа ишларидаги иштироки, хулқ-атворини кузатиб бориши ҳар бир ўқувчининг ижтимоий фаолиятни ташкил этиш лаёқатини аниқлаши зарур. Жамоа фаолини шакллантиришда ўқувчиларнинг жамоадаги обрўсини ҳам инобатга олиш лозим. Жамоа фаоли таркибини болаларнинг ўзлари, албатта, педагог иштирокида ва раҳбарлигида танласа, мақсадга мувофиқ бўлади. Педагог жамоа фаоли билан маслаҳатлашишни ташкил этади. Жамоа фаолининг ҳар бир аъзоси зиммасига муайян вазифа юклаш, маълум даврда ана шу вазифалар юзасидан ҳисобот бериб боришларига эришиш лозим. Педагог айнан шу фаолга оширилган талаб қўяди. Ўқувчилар жамоасида фаол раҳбарлигида ўз-ўзини бошқариш жамоа аъзоларидан айримларининг бошқаси устидан устун келишига олиб келмаслиги керак. Шу боис педагог фаолни мақсадга мувофиқ фаолият юритишини назорат қилиб бориши лозим. Ўқувчилар ўз-ўзини бошқариш, бу педагоглар томонидан ташкил қилинадиган жамоа ишини уюштириш ва бошқаришда ўқувчиларнинг фаол иштирок этишидир. Ўз-ўзини бошқаришнинг шакллари орасида жамоа аъзоларининг йиғилиши, конференцияси ҳамда турли комиссиялар фаолияти ўрин тутади. б) ўқувчилар жамоасини шакллантиришда анъаналар муҳим ўрин тутади. Жамоа анъаналари – бу барқарорлашган одат бўлиб, уларни жамоа аъзолари бирдек қўллаб-қувватлайдилар. Жамоа анъаналари мазмунида муносабатлар хусусияти ҳамда жамоанинг ижтимоий фикри ёрқин ифодаланади. Жамоа анъаналари шартли равишда иккига бўлинади: а) кундалик фаолият анъаналари; б) байрам анъаналари.

Кундалик фаолият анъаналари ўқувчиларнинг ўқув фаолияти (ўзаро ёрдам турлари) ни меҳнат фаолияти (кўчатлар ўтказиш, ҳашарлар уюштириш ва бошқалар) ни ўз ичига олади. Байрам анъаналарига турли воқеа ва ҳодисалар билан боғлиқ саналарни нишонлаш хусусан, «Алифбе байрами», мустақил, Наврўз байрами, Хотира ва қадрлаш куни ва бошқалар киради. Анъанавий байрамлар ўқув муассасаларида турлича ўтказилади. ўқувчилар анъаналар моҳиятини англасалар, уларга нисбатан онгли муносабатда бўлсаларгина унинг таъсир кучи юқори бўлади. Анъаналарнинг юзага келишида ўқувчиларнинг унга нисбатан муносабати катта аҳамиятга эга. Мактаб раҳбарияти ва ўқитувчилар болалар жамоасига у ёки бу ортиқча анъанани юкламасликлар керак. Уларнинг вазифаси ошкор бўлмаган ҳолда ҳамда ўқувчилар яратиш зарурлигини тушунтириш тадбирларни уюштириш ва ўтказишда биргаликда иш олиб бориш, ўқувчиларни анъаналарни давом эттиришга ўргатишдан иборат. Илмий тадқиқотлар шахс ва жамоа ўртасидаги муносабатларнинг ривожланиши борасида қуйидаги андозанинг яратилишини таъминлади.

Шахс ва жамоа Шахс жамоага бўйсунади Муносабатлар мувофиқлиги Шахс жамоани ўзига бўйсундиради Жамоа анъана қадриятлар ни қилади Жамоа анъанала ри ва қад риятларн и амалда бажариш Тўла қонли бирлик қарор топиш и Шахс жамоаг а ихтиёри (конфор тизм) Шахс жамоани ўзига бўйсунд и ради (конфор тизм) Жамоа фаолият и ни ташкил этишдаг и роллари Жамоа анъаналари (қадриятлари) шахс томонидан мажбуран қабул қилинади, унга нисбатан норозилик келиб чиқиши мумкин Икки ёқлама қадриятлар тизимининг қарор топиши Норасмий лидерлик ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР

1. «Ўзбекистон Республикасининг Кадрлар тайёрлаш миллий дастури», «Баркамол авлод – Ўзбекистон тараққиётининг пойдевори» – Тошкент: Шарқ, 1997-65 б. 2. Каримов И.А. « Ў збекистон келажаги буюк давлат». Тошкент : Ў збекистон 1992-62 б. 3. Каримов И.А. «Янги уйни қ урмай туриб, эскисии бузманг» – Тошкент : Ў збекистон 1993 . – 24 б. 4. Каримов И.А. «Озод ва обод Ватан, эркин ва фаравон ҳ аёт-пировард ма қ садимиз». 8-жилд . – Тошкент : Ў збекистон , 2000. 5. www.ziyonet.uz

Похожие

М. Бехбудий - педагог-ташкилотчи

Педагог жамоа фаолиятининг педагогик асослари

Ижтимоий педагог ва унинг касбий сифати

Ижтимоий-педагог ва унинг касбий фаолияти

Хозирги кунда замонавий маданият иқтисодиёт техника ва технологияларнинг ютуқлари