5-7 Siniflarda unumli mehnat asosida ukitish. Yuqori sinflarda kasb – hunar tayorgarligining mazmuni - Педагогиka - Рефераты

5-7 Siniflarda unumli mehnat asosida ukitish. Yuqori sinflarda kasb – hunar tayorgarligining mazmuni

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

47 KB

5-7 Siniflarda unumli mehnat asosida ukitish. Yuqori sinflarda kasb – hunar tayorgarligining mazmuni Reja : 1. Dastur mazmuni va uning yunalishlari 2. 5-7 siniflarda umumiy mexnat taergarligi. 3. 8-9 sinif kasb taergarligi bulgan taergarlik mazmuni. 4. Akademik litsey va kasib xunar kollejlarida tayergarlik.

Mehnat ta`limi fanining mazmuni shartli ravishda uchga, ya`ni mehnat ta`limi tayergarligi, kasblar buyicha tayergarlik va kasbgacha maxsus tayergarlik qismlariga bo`linadi. Bu qismlar har bir dars va mashgulotlarning tarkibiga singib ketgan bo`lib, ularning o`qituvchilar va uslubchilar tomonidan ilmiy uslubiy nuktai nazardan xisobga olingan xolda taxlil kilib borilishi mexnat ta`limi mashgulotlarining anik maksadga yunaltirilgan bulishini ta`minlaydi. Mexnat ta`limining yunalishlari maktab atrofidagi karxona, tashkilot va kasb-xunar kolledjlarida keng tarkalgan soxalar, kasblarga muvofik tanlab olinadi. Shunga kura xar bir maktabda mexnat ta`limining kuyidagi yunalishlari asos kilib olinishi mumkin: -egosh va unga ishlov berish texnologiyasi; -metall va unga ishlov berish texnologiyasi; -gazlamaga ishlov berish texnologiyasi; -pazandachilik asoslari; -kishlok xujaligi asoslari va boshkalar. 5-7 sinflarda ushbu yunalishlardan ayrimlari tanlanadi va 8-9 sinflarda shu tanlangan yunalishlarga muvofik xolda ishlab chikarish asoslari va kasbga yunaltirish kursi ukitiladi.Ushbu yunalishlarning xar biri yuzasidan kuyidagi bulimlar buyicha uzaro uygunlashtirilgan nazariy bilimlar beriladi va amaliy ish kunikmalari shakllantiriladi: 1. Materialshunoslik asoslari. 2. Asbob-uskunalar xakida ma`lumot va ishlatish usullari. 3. Mashina, mexanizm, stanoklar va moslamalarning umumiy tuzilishi va ishlatish asoslari. 4. Maxsulotlar ishlab chikarish texnologiyasi.

5. Xalk xunarmandchiligi kasblari buyicha umumiy ma`lumotlar berish va uzaro turdosh uchta kasb yunalishi buyicha kasbgacha tayergarlikni amalga oshirish. Bundan tashkari xar bir asosiy yunalish buyicha uy-ruzgor madaniyati va unga tegishli ta`mirlash ishlarini bajarish kunikmalari shakllantirilib boriladi. Xar bir yunalish buyicha ishlatiladigan elektrotexnika vositalari, ulardan tugri foydalanish xamda ta`mirlash asoslari urgatiladi. Xar bir asosiy yunalish buyicha komp`yuter texnikasidan foydalanish masalalari yuzasidan dastlabki ma`lumotlarni berish kuzda tutiladi. Xar bir dars mazmuniga boglik xolda iktisodiy, xukukiy va ekologik bilimlar xamda xavfsizlik texnikasi koidalari uzaro uygunlashtirilgan xolda urgatib boriladi. 5-7 sinflarda mexnat ta`limi yunalishlarining xammasi uchun uygunlashtirilgan badiiy mexnat texnologiyasi va mashina elementlari mashgulotlari utkaziladi. Dasturda badiiy mexnat texnologiyasi mashgulotlari barcha yunalishlar uchun umumlashtirilgan xolda berilgan, ulardan tegishli yunalishga doir mavzular ukituvchi tomonidan ajratib olinishi lozim. Mexnat ta`limi darslaridaukuvchilarda kasblar turlariga oid bilim, kunikma va malakalar maktab joylashgan xududdagi imkoniyat va extiejlarni `isobga olgan xolda tanlanadigan kasblar asosida shakllantiriladi. Ukuvchilarning mexnat ta`limini amalga oshirish uchun kuyidagi tashkiliy va uslubiy vazifalarni xal kilish lozim. Tashkiliy vazifalar . Mexnat ta`limi buyicha nazariy mashgulotlar uchun ukuv xonasi va amaliy mashgulotlar uchun ustaxona tashkil kilish va ularda xavfsiz va kulay mexnat sharoitlarini yaratish. Ukuvchilarni mashgulotlar uchun zarur xom ashe,material,asbob-uskinalar bilan ta`minlash xamda moslamalar,mexanizmlar,stanoklar bilan amaliy ishlash jaraenini tashkil kilish.

Sanitariya-gigena xamda mexnat xavsizligi buyicha me`eriy xujjatlarda belgilangan talablarnin tulik bajarilishini ta`minlash va muntazam nazorat kilib borish. Ukuvchilarning turli kasblar buyicha mexnat jaraenlari va kasb egalari bilan yakindan tanishlarini amalga oshirish ushin korxonalar,jamoa xujaliklari,tashkilotlar,muassasalar bilan daimiy aloka urnatish. Rasmiy xujjatlar:me`eriy rejalashtiruvchi xujjatlar,ustoxanada xavfsizlik texnikasi,sanitaraya-gigena va birinshi tibbiy erdam kursatish koidalariga doir xujjatlarni yuritish. Uslubiy vazifalar. Mashgulatlarning yarim va bir yillik ish rejalarini tuzish.Bunda maxaliy shar щ itlar,extieojlar vaimkoniatlarni xisobga olgan xolda, kasblar tasnifi asosida, ukuvchilarni yakindan tanishtirish mumkin bulgan kaslar turlarini tanlash. Ugil va kiz bolalarning uzlariga mos mexnat mashgulotlarini va kasb tanlashlarni amalga oshirib borish. Mashgulotlarda zamanoviy ilgor pedagogik texnologiyalar, yangi didiaktik vositalardan keng foydalanish, mexnat ta`limi va tarbiyasining birligini ta`minlash. Ukuvchilarda turli kasblarga tegishli dastlabki mexnat kunikma va malakalarini, mexnatsevarlikni shakllantirish. Mexnat ta`limi jaraenida ukuvchilarni akliy va axlokiy jixatdan rivojlantirib borishda ularning esh xususiyatlarini, shaxsiy psixologik va fiziologik sifatlarini xisobga olish. Ukuvchilarni kasbga yunaltirish ishlarini olib borish. Ukuvchilarning bilimi, kunikma va malakalarini reyting tizimi asosida nazorat kilib borish. Maktabda mexnat ta`limi va tarbiyasi, kasbga yunaltirish jaraenini tashkil kilish xamda uni amalga oshirishda pedagogika, didaktika, psixologiya, fiziologiya,

xususiy metodika va maxsus fanlarning ilmiy xulosalaridan keng foydalanish kuzda tutilgan.Mashgulotlar mavzui amaliet bilan, ukuv mavzusini tarbiyaviy muammolarni xal kilish bilan uygunlashtirilgan xolda bulishini ta`minlash. Mazkur ukuv dasturi asosida olib borilgan ukuv tarbiya ishlari natijalarini, ukuvchilarning uzlashtirishlarini aniklash va nazorat kilish Davlat ta`lim standarti asosida amalga oshiriladi. Umumiy urta ta`lim maktablarning 5-9-sinflarida o`quvchilar soni shaxar maktablarida 25 va undan ortik bulsa, kishlok maktablarida 20 va undan ortik bulsa, mexnat ta`limi darslari ikkiga bo`lingan holda olib boriladi. Xalk hunarmandchiligining ayrim nodir kasblarini o`rgatish uchun usta-shogird yoki ota-ugul, ona-kiz shakllaridan foydalaniladi. Bunday mashgulotlarni tegishli xalq ustalari bilan maktab urtasida tuziladigan shartnomalar asosida tashkil kilinadi. Dasturdagi mexnat yunalishlari buyicha mashgulotlarni tashkil kilish va utkazish ketma-ketligi maxalliy sharoit va imkoniyatlar xisobiga olingan xolda ukituvchi tomonidan xal kilinadi. Mexnat ta`limining barcha yunalishlari buyicha amaliy mashgulotlar 5 va 6- sinflarda 6 kundan, jami 24 soat, 7-sinfda 10 kun, jami 40 soat va 8-sinfda 16 kun, jami 96 soat rejalashtirilgan bulib, ular ukuv yilining ezgi, baxorgi va kishgi amaliy mashgulotlar davrida ukituvchining tanlashi asosida utkaziladi. Kishlok xujaligi asoslari yunalishi buyicha amaliy mashgulotlar ukuv yilining tegishli mavsumlarida utkaziladi. Amaliy mashgulotlarning maksadi-ukuvchilarga urgatilaetgan bilim, kunikma va malakalarini bevosita ijtimoiy foydali va unumli ishlab chikarish mexnati jaraenida (ustaxonada, fermada, korxonada, tashkilot, muassasa, jamoa xujaligi ekinzorlarida eki xunarmand usta xuzurida) mustaxkamlashni bozor munobatlari koidalari asosida tashkil kilishdan iborat.

Mexnat ta`limining mazmuni va vazifalarini belgilashda katta axamiyat beriladi, chunki xali bu muammo xal kilingan deb tasdiklab bulmaydi. Bu bir kancha sabablarga kura mumkin emas. Mexnat ta`limining vazifalari mazmuni esa yanada kuprok ishlab chikarishning usib kelaetgan esh avlodni mexnatga tayerlash talablariga boglik. Ma`lumki bu talablar uzgarishsiz kolmaydi, ya`ni ular ilimiy texnika va fan tarakieti bilan boglik. Shu sababli dialektik nuktay nazarda tastiklash mumkinki mexnat ta`limining vaziyfalari, mazmuni masalasi bir marta va xamma vakt uchun xal kilinmaydi. Mexnat ta`limi vazifalari va mazmuni xakidagi savolga bir xil javob olish yana ikki xol bilan murakkablanadi. Mexnat ta`limi vazifalari bilan tanishilgach uning mazmuni batafsil taxlil kilishga utish mumkin. 5 – 7 siniflarda ukuvchilar asosiy bulimdan: ishlov berish texnologiyasi elementlari, modellashtirish, usumliklarni ustirish va xayvonlarni xaeti bilan tanishishdan iborot dastur buyicha ukitiladi. Ukuvchilarning amaliy faoliyatlariga asosiy e`tibor kilinadi, bunga ukuv vaktining 75% ajiratiladi. Asosan mexnat ta`lim dasturi kuydagi mazmun buyicha ajiratiladi: shaxar va kishlox sharoitlarini xisobga olgan xolda. Undan keyin ugil va kiz bolalar uchun birlashgan dastur. 8 – 9 siniflarda ukuvchilarni tayergarligi saxolar buyicha ajratiladi va xalk xujaliginig bitta yunalishi buyicha ixtisoslik asoslari urgatiladi. Ukuv rejasi umumiy texnika asoslari, unumli ishlab chikarish asoslari, umumiy kasbkorlik asoslari va amaliy mashgulotlariga ajratilgan.

Akademik litseylarda, kasb-hunar kollejlarida o`rta maxsus kasb ta`limi jaroyonida olingan mutaxassislik asoslarini berish bilan birgalikda keyingi bosqichlardagi kasbiy rivojlanishga asos beradi. Kasb – hunar kollejlari uch yillik ukitish muddatini belgilaydi.

Похожие

Boshlang’ich sinflarda mehnat ta’limining mazmuni

Kasb-hunar talimining maqsadi va mazmuni

Kasb-hunar ta`limining mazmuni va ta`lim tamoyillari

Ta’lim standartlashtirish. O’rta maxsus kasb-hunar ta’limi mazmuni, maqsad va vazifalari

Kasb-hunar pedagogikasining huquqiy- me’yoriy asoslari