Стандартлаштириш тармоқлараро тизимлари - Метрология - Рефераты

Стандартлаштириш тармоқлараро тизимлари

Загружено в:

21.04.2023

Скачано:

0

Размер:

75.5 KB

Стандартлаштириш тармоқлараро тизимлари Режа: 1. Стандартлаштириш тармоқлараро тизимлари тўғрисида умумий тушунчалар 2. Конструкторлик ҳужжатларининг ягона тизими 3. Технологик ҳужжатларнинг ягона тизими 4. Маҳсулот сифати кўрсаткичлари тизими 5. Техник-иқтисодий ва ижтимоий ахборотни таснифлаш ва кодлаш ягона тизими

Стандартлаштириш тармоқлараро тизимлари тўғрисида умумий тушунчалар Ишлаб чиқариш миқёсининг катталашгани сабабли кенг тармоқлараро боғланишлар умумтехникавий стандартларнинг комплекс тизимини яратиш заруриятини келиб чиқарди. Бу тизим кейинчалик стандартлаштириш тармоқлараро тизими (СТТ) деб ном олди. СТТ кўп йиллар давомида яратила борди ва ҳар бир тизимда маҳсулот ҳаётий циклининг барча босқичларини ва инсон фаолиятининг барча муҳим соҳаларини ўз ичига қамраб олган ўнлаб ва минглаб стандартларни бирлаштирган. СТТ стандартлаштиришда илмий-техникавий даражанинг ошганлиги билан тавсифланувчи муҳим босқич бўлди. Стандартлаштиришда илмий-техникавий даражани ошириш зарурияти Ўзбекистон иқтисодиётидаги илмий-техникавий истиқбол ва ривожланиши талабларидан келиб чиқди. Қуйида СТТ тизим синфи, шартли белгилар ва тизим номи кўрсатилган рўйхати келтирилган. Тизим синфи Тизимнинг шартли белгиси Тизимнинг номи 1 2 3 1 Ўз СДТ Ўзбекистон стандартлаштириш давлат тизими 2 КҲЯТ Ўз КҲЯТ Конструкторлик ҳужжатларининг ягона тизими Ўзбекистон конструкторлик ҳужжатларининг ягона тизими 3 ТҲЯТ Технологик ҳужжатларининг ягона тизими 4 МСКТ Маҳсулот сифати, пухталиги ва умрбоқийлиги кўрсаткичлари тизими 5 Ўз СМТ Ўзбекистон сертификатлаштириш миллий тизими 6 ҲБТ Ҳужжатларнинг бирхиллаштирилган тизими. Иқтисодий, ҳисобга олиш, статистик, мол билан

ТКТ қўшиб жўнатиладиган, истеъмол, тарнспорт, банк, ташкилий-бошқарув ва бошқа ҳужжатлар тизими Ўзбекистон техник-иқтисодий ва ижтимоий ахборотни таснифлаш ва кодлаш ягона тизими 7 АКНИТ Ахборот, кутубхона, нашриёт ишлари бўйича стандартлар тизими 8 Ўз ЎДТ Ўзбекистон ўлчашлар бирлигини таъминлаш давлат тизими 9 ЗЭҲЯТ Материаллар ва буюмларни занглаш ва эскиришдан ҳимоялаш ягона тизими 10 Заҳира 11 Заҳира 12 МХСТ Меҳнатни илмий ташкиллаштириш, саноат санитарияси, гигиенаси, меҳнат хавфсизлиги стандартлари тизими 13 - Репрография, микрография, копирография 14 ИТТТ Ишлаб чиқаришни технологик тайёрлаш ягона тизими 15 МЯТ Ўзбекистон маҳсулотни яратиш ва ишлаб чиқаришни ташкиллаштирш тизими 16 Ўз АТ Ўзбекистон аккредитлаш тизими 17 ТМСТ Табиат муҳофаза ва табиий бойликлардан фойдаланишни яхшилаш доирасидаги стандартлар тизими 18 - Заҳира 19 ДҲТ Дастурий ҳужжатлар ягона тизими 20 Ўз МСТ Ўзбекистон маҳсулотни синаш тизими 21 ҚЛҲТ Қурилишлар учун лойиҳавий ҳужжатлар тизими 22 - Заҳира 23 - Буюмларнинг ёйилишбардошлигини таъминлаш 24 - Бошқаришнинг автоматик тизими (БАТ) учун техник ҳужжатлар тизими 25 Мустаҳкамликка ҳисоблаш ва синашлар 26 Заҳира 27 ТП Техника пухталиги 28 Заҳира 29 Заҳира

30 ЭТЭСТ Эргономика ва техник эстетика стандартлари тизими 31 Заҳира 32 Ахборот технологиялари - Ўз СТ Ўзбекистон сифат тизими - - Ўзбекистон хизматлар соҳаси Кўрсатилган СТТ лардан Ўзбекистонда қуйидагилар долзарблашган (ёки) долзарблаш жараёни кетмоқда ва қўлланилмоқда: Ўз СДТ, Ўз КҲЯТ, Ўз СМТ, Ўз ТКТ, Ўз ЎДТ, ЎЗ МЯТ, Ўз АТ, Ўз МСТ, Ўз СТ ва Ўзбекистон хизматлар соҳаси. КОНСТРУКТОРЛИК ҲУЖЖАТЛАРИНИНГ ЯГОНА ТИЗИМИ КҲЯТ – қуйидаги таснифлаш гуруҳлари бўйича талабларни ўрнатувчи ўзаро боғланган стандартлар мажмуидир: 0 – асосий низомлар; 1 – умумий низомлар; 2 – Буюмларни конструкторлик ҳужжатларида таснифлаш ва белгилаш; 3 – чизмаларни бажариш умумий қоидалари; 4 – машинасозлик ва приборсозликда чизмаларни бажариш қоидалари; 5 – конструкторлик ҳужжатларининг муомала (ҳисобга олиш, сақлаш, нусҳалаш, ўзгартиришлар киритиш) қоидалари; 6 – фойдаланиш (эксплуатацион) ва таъмирлаш ҳужжатларини бажариш қоидалари; 7 – схемаларни бажариш қоидалари; 8 – кемасозлик ҳужжатларини бажариш қоидалари; 9 – ҳоказо стандартлар. Жами 150 ГОСТ, 15 O’z DSt. СТТ 2 синфига киради. ТЕХНОЛОГИК ҲУЖЖАТЛАРНИНГ ЯГОНА ТИЗИМИ ТҲЯТ – қуйидаги таснифлаш гуруҳлари бўйича талабларни ўрнатувчи стандартлар мажмуи: 0 – умумий низомлар; 1 –ишлаб чиқиш босқичлари; турлари, расмийлаштириш қоидалари, бутлиги; ҳужжатларнинг турлари, атамалари ва таърифлар; 2 – белгилаш, бутлаш, сақлаш ва қўлланиш, ҳужжатларни излаш тизимлари; 3 – деталлар, таркибий қисмлар ва

технологик мосламаларнинг қўлланувчанлигини ҳисоблаш методлари; 4 – асосий ишлаб чиқариш ҳужжатларини расмийлаштириш қоидалари; 5 – текшириш (ўлчаш, синаш, таҳлил) ҳужжатларини расмийлаштириш қоидалари; 6 – ёрдамчи ишлаб чиқариш ҳужжатларини расмийлаштириш қоидалари; 7 – металларга ишлов беришда турли операциялар (амаллар) учун операцияларни ва ўтишларни ёзиш қоидалари; 8 – заҳира; 9 – меъёрий ва маълумотнома ҳужжатларини яратиш қоидалари. Жами 41 ГОСТ, СТТ 3 синфига киради. МАҲСУЛОТ СИФАТИ КЎРСАТКИЧЛАРИ ТИЗИМИ МСКТ – маҳсулотнинг бир турли гуруҳлари ва муайян турлари сифати кўрсаткичларининг номенклатурасини, шунингдек маҳсулот сифати кўрсаткичлари мезонлари ва номенклатурасининг қўлланиш доирасини ўрнатквчи стандартлар мажмуи. МСКТ машинасозлик, енгил ва озиқ-овқат саноати, қишлоқ ва ўрмон хўжалиги тармоқларини қамрайди ва умумий қоидалар ва меъёрларни; атамалар ва таърифларни; сифат кўрсаткичларининг номенклатурасини; синаш методларини ўрнатади. Жами 290 ГОСТ, 1 O’z DSt. 4 синфига киради. ТЕХНИК-ИҚТИСОДИЙ ВА ИЖТИМОИЙ АХБОРОТНИ ТАСНИФЛАШ ВА КОДЛАШ ЯГОНА ТИЗИМИ ТКТ – Объектлар номлари ва таснифлаш аломатлари, таснифлаш гуруҳлари ва уларнинг код белгиларининг тизимлаштирилган мажмуи. Таснифлагичларни ишлаб чиқиш ва олиб бориш асосий низомларини; атамалар ва таърифлар, штрих кодлашни автоматик идентификатлаш асосий низомлари; EAN ва O’z TNTкодларини рўйхатга олиш, тайёрлаш, қайта

кўриб чиқиш ва бекор қилиш тартибини белгиловчи O’z DSt амалга киритилган. Ўзбекистонда қуйидаги халқаро ва ҳудудий стандартлар асосида қуйидаги таснифлагичлар яратилган ва амалга киритилган: КТУТ, КОУ, ОКВЭД, НСКЗ, КФС, КТФ, КСЭ, КС, КСМ, КВ, ЎБТТ. Жами 9 O’z DSt, шунингдек 12 таснифлагич КТУТ, КС, КСМ ва б. СТТ 6 синфига киради.

Адабиётлар : 1. Абдувалиев А.А., Авакян П.Г., Садыков А.Б., Умаров А.С., Хакимов О.Ш. Основы обеспечения единства измерений. Книга 1. – Ташкент, 2005. 2. Абдувалиев А.А., Алимов М.Н. Развитие и совершенствование систем стандартизации, метрологии и сертификации в Республике Узбекистан на период до 2010 года// Standart. – 2005. – №2. 3. Абдувалиев А.А., Алимов М.Н., Бойко С.Р., Мирагзамов М.М., Сабиров М.З. Основы стандартизации, сертификации и управления качеством. – Ташкент: Fan va technologiya, 2005. 4. Абдувалиев А.А., Авакян П.Г., Алимов М.Н., Гольцов В.Ф., Мирагзамов М.М., Сабиров М.З., Садыков А.Б. Основы стандартизации, сертификации, метрологии и управления качеством продукции. Учебное пособие. – Ташкент: Издательство ТГТУ, 2002. 5. Абдувалиев А.А. Некоторые аспекты совершенствования системы стандартизации в Узбекистане// Standart. – 2003. – № 2. 6. Алимов М.Н. Государственные научно-технические программы – важнейший фактор научно-технического прогресса// Standart. – 2004. – № 1. 7. Алимов М.Н. Реализация программ комплексной стандартизации в народном хозяйстве Узбекистана. – Т.: УзНИИНТИ, 1986.

Похожие

СТАНДАРТЛАШТИРИШ

СТАНДАРТЛАШТИРИШ ХАКИДА

Стандартлаштириш объектлари

СТАНДАРТЛАШТИРИШ ДАВЛАТ ТИЗИМИ

Курилишда стандартлаштириш объектлари