Главная страница
Рефераты
Машиностроение
Сирпаниш ва ФИК эгри чизиқлари. Понасимон тасмали узатмалар
Сирпаниш ва ФИК эгри чизиқлари. Понасимон тасмали узатмалар
Загружено в:
20.09.2019
Скачано:
0
Размер:
68 KB
Скачать
Похожие
Тасмали узатмалар
Фрикцион узатмалар
Машина ва механизмларнинг механик фойдали иш коэффициенти (фик). Кетма-кет, параллел улашдаги фик. Тишли ғилдиракларнинг фик
Узатмалар
Узатмалар
![ = ( V 1 – V 2 ) / V 1 . Юқорида айтилганларга биноан, қуйидаги хулосага келиш мумкин: маълум дастлабки таранглик 2F 0 учун айланма кучни F t ўзгартириб, тортиш коэффициентининг ҳар хил қийматини олиш мумкин, лекин бу холда сирпаниш коэффициенти -нинг қиймати ҳам ҳар хил бўлади. Маълумки тасманинг дастлабки таранглигидан максимал фойдала-ниш учун тортиш коэффициентининг қийматини катталаштиришга харакат қилинади. Бироқ -нинг қиймати маълум миқдордан ошириб юборилса, узатмадаги зарарли ҳодиса – тўла сирпаниш ҳодисаси рўй беради. Демак ҳар бир тасма учун -нинг шундай қийматини аниқлаш мумкунки (14.1- расмда 0 ), унинг бу қийматида сирпанишнинг салбий таъсири унча катта бўлмагани ҳолда мумкин қадар кўп юкланиш F t узатилади, натижада узатманинг фойдали иш коэффициенти максимал қийматига етади. (14.1) нинг сурати ва махражи тасманинг кўндаланг кесим юзига А = b · δ га бўлинса, қуйидаги ифода келиб чиқади: φ = F / 2F 0 = F · А / 2F 0 · А = σ F / 2σ 0 . Бундан юкланиш натижасида ҳосил бўлган σ F кучланишнинг қийматини аниқланади: σ F = 2 σ 0 ·φ . σ эг нинг қиймати δ / d нинг жоиз қиймати билан чегараланади. Бундан ташқари тасманинг чидамлилиги σ эг - нинг таъсир этиш харак-терига ва такрорланиб туришига (частотасига) ҳам боғлиқдир. Циклнинг такрорланиш тезлиги тасманинг шкивни айланиб ўтиш сони билан ўлчанади: I = V / l с -1 , бу ерда V – айланма тезлик , м/c; l – тасманинг узунлиги, м . 2. Бир қанча тасмаларнинг эгри чизиқларини текшириш натижасида фойдали кучланишнинг жоиз қиймати, тасмани тури ва материалига боғлик эканлиги аниқланди: [ σ F ] 0 = A – W · δ / d 1 , (14.4) бу ерда A ва W - тасманинг тури ва материалига боғлик ўзгармас коэффициентлар. Бундан ташқари, A коэффициент σ 0 га ҳам боғлиқ бўлади.](/data/documents/8dd376e8-04ee-40ac-b779-feaa57e25a54/page-3.png)
![Бу коэффициентларнинг қийматлари қамров бурчаги α =180° тезлиги V = 10 м/с бўлган тасмаларни тажриба усулида синаб аниқ-ланади. [ σ F ] 0 қийматлари махсус жадвалларда келтирилади. Узатманинг амалда ишлаш шароити юқорида кўрсатилган тажриба шароитидан фарқ қилганлиги туфайли, ҳисобланаётган аниқ узатма учун жоиз кучланишнинг қийматини белгилашда мавжуд шароитни ҳисобга олувчи тузатмалар киритилади, яъни: [ σ F ] = [ σ F ] 0 ·К а ·К V · К H · К 0 , (14.5) бу ерда [ σ F ] 0 - фойдали жоиз кучланишнинг жадвалда келтирилган қиймати; К а - қамров бурчаги қийматининг узатманинг тортиш қобили-ятига таъсирини ҳисобга олувчи коэффициент; К V -тезликнинг узатма ишига таъсирини ҳисобга олувчи коэффициент; К H –ишлаш шароити-ни ҳисобга олувчи коэффициент; К 0 -узатманинг горизонтал текис-ликка нисбатан жойлашувини ва тасмани таранглаш усулини ҳисобга олувчи коэффициент. 3. Марказлараро масофани кичик, узатиш сони эса катта бўлган узатмаларда ясси тасма қониқарли ишламайди. Бундай холларда понасимон тасмали узатмадан фойдаланиш маъқул.](/data/documents/8dd376e8-04ee-40ac-b779-feaa57e25a54/page-4.png)
![а б расм. Понасимон тасмаларнинг кўндаланг кесими трапеция шаклида бўлади (14. 3 –расм). Бундай тасмалар кийдириладигин шкивларда шу тасмаларга мосланган ариқчалар бўлади. Лекин шкив ариқчаларнинг чуқурлиги тасма кўндаланг баландлигидан каттароқ бўлиши керак, чунки тасма шкивдаги ариқчага жойлашганда унинг пастки сирти билан шкив орасида очиқ жой қолиши лозим. Шундай қилинганда тасманинг ён тамонлари шкивдаги ариқчанинг ён тамонларига тўла ёпишади ва бу понасимон тасманинг ясси тасмаларга нисбатан афзаллигини кўрсатади . Понасимон тасма корд- 1, тасма ишлаётганда асосан сиқилишига ишлайдиган қисми резина- 2 ҳамда тасманинг қобиғи резиналанган газлама- 3 дан иборат (14.3, б -расм). Понасимон тасмаларнинг стандартлаштирилган етти тури ишлаб чиқарилади, уларга оид асосий маълумотлар жадвалда келтирилади. Бу узатмаларни лойиҳилашда ясси тасмали узатмаларни ҳисоб-лашдаги каби, Р 1, n 1 ва U маълум бўлади, d 1 , d 2 , a, Z ҳамда тасма-нинг турини аниқлаш талаб этилади. Битта тасмани узата олиши мумкин бўлган ҳисобий қувват қийма-ти қуйидагича ҳисобланади: Z P K K K K K K P P ж H V D N X 0 1 (14.6) бу ерда Р 1 – берилган қувват; Р ж – битта тасманинг узатиши мумкин бўлган қувватнинг жадвалда келтирилган қиймати: Z – қабул қилинган тасма қаторларининг сони; 0K ва K K K H V -тегишли коэф-нтлар; K n = n 1 /1000 - айланишлар сони коэффициенти; K D = d 1 / ( P ж ) мах -шкив диаметрининг коэффициети (бу коэффициет танлаб олинган d 1 танлаб олинган 27 – жадвалдаги [1] қийматларидан катта бўлгандагина кирити-лади). Одатда, ҳисобни бошида K D , K α ва K V қийматлари маълум бўлмайди. Шунинг учун дастлаб улар бирга тенг қилиб олинади ва зарур қийматлар топилгандан сўнг](/data/documents/8dd376e8-04ee-40ac-b779-feaa57e25a54/page-6.png)
