Maxsus moslamalarni loyihalash uslubiyati - Машиностроение - Рефераты

Maxsus moslamalarni loyihalash uslubiyati

Загружено в:

13.03.2024

Скачано:

0

Размер:

266.5 KB

Maxsus moslamalarni loyihalash uslubiyati Reja: 1. Moslamalarni loyihalash bosqichlari 2. Moslamalarni loyihalash ketma-ketligi 3. Moslamalarni konstruksiyasini chizish ketma-ketligi 4. Kuch sxemasini tuzish

Moslamalarni loyihalash bosqichlari Maxsus texnologik moslamalarni 2 ta asosiy bosqichda loyihalanadi: 1) moslamani loyihalash; 2) moslamani konstruksiyalash. Birinchi bosqichda moslamani aloxida elementlari tanlanadi, asosiy parametrlari hisoblanadi va asoslanadi. Bo‘lishi mumkin bo‘lgan konstruksiyalar variantlari texnik va iqtisodiy jihatdan taxlil qilinadi. Ikkinchi bosqichda tanlangan elementlar asosida moslamani umumiy ko‘rinishi va orginal detallari ishchi chizmalari ishlab chiqiladi. Loyihalashni to‘g‘ri va sifatli bajarilishi uchun konstruktor quyidagi boshlang‘ich ma’lumotlarga ega bo‘lishi kerak . 3. Zagotovka va tayyor detalni barcha texnik talablari bilan ishchi chizmasi. Bu bilan detal xaqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘ladi. 4. Bajariladigan va ilgarigi amallar eskizlari. Ulardan detalni bazalashtirish va mahkamlash sxemalari, xamda qaysi yuzalarga ishlov berilgan qaysi yuzalarga ishlov berilmaganligi aniqlanadi. 5. Asosiy va yordamchi vaqtlar sarfi, kesish maromlari, ishlatiladigan Dastgoh va asboblar, amallar tarkibi xaqidagi ma’lumotlar texnologik jarayon kartasidan olinadi. 6. Amal unumdorligi berilmagan holda, detallarni tayyorlash miqdori zarur bo‘ladi. 7. Dastgoh moslamalarini detallari qismlari bo‘yicha davlat standartlari, qo‘llanilayotgan moslamalar konstruksiyalari albomlari, Dastgoh stolini o‘rnatish yuzalari xaqidagi ma’lumotlar . Boshlang‘ich ma’lumotlarni chuqur taxlil asosida konstruktor moslamani yanada maqbulroq konstruksiyasini, texnolog bilan kelishilgan holda texnologik jarayonga tegishli o‘zgartirish kiritilishi mumkin. Loyihalanayotgan moslama konstruksiyasini, aloxida elementlarini tanlash va umumiy kamponovkani aniqlashda quyidagi talablarga rioya qilinishi kerak . 1. Moslama talab etilgan aniqlikni ta’minlanishi (detalni moslamadan holatini aniqlovchi

elementlarni aniqlash, tanani bikrligi, mahkamlash ishonchliligini ta’minlagan holda) kerak. 2. Moslama talab etilgan unumdorlikni ta’minlashi (ko‘p o‘rinli moslamalar, tez ishlovchi mahkamlash mexanizmlar qo‘llash bilan) kerak. 3. Moslama iqtisodiy samara (moslamani loyihalash, tayyorlash va qo‘llash bo‘yicha sarf harajatlar, bajarilayotgan amal tannarxini kamaytirish hisobga qo‘llanishi) zarur. Faqatgina moslama ishchini og‘ir qo‘l mehnatidan ozod qilsa bunday talab qo‘yilmasligi mumkin. 4. 4. Moslama ta’mirlashga qulay qilib konstruksiyalanadi. 5. 5. Moslama ekspluatatsiyaga qulay (oson, o‘rnatilishi va olinishi, boshqaruv elementlarini qulayligi) bo‘lishi zarur. 6. Moslama ishchini mexnatini yengillashtirish kerak. 7. Moslama texnik xavsizlikni ta’minlashi zarur . Moslamalarni loyihalash ketma-ketligi Moslamani konstruksiyalash ketma-ketligi: 1. Detalni bazaviy yuzalari tozaligi va aniqligi, bazalashtirish sxemasiga asosan o‘rnatish elementlarni soni o‘lchamlari va ko‘rinishi aniqlanadi. So‘ngra o‘rnatish xatoligi hisoblanadi. 2. Talab etilgan unumdorlikka asosan moslama ko‘rinishi (bir yoki ko‘p o‘rinli; bir yoki ko‘p pozitsiyali) aniqlanadi. 3. Berilgan kesish maromiga va detalga ta’sir etuvchi kuchlar va ularni yo‘nalishlariga asosan mahkamlash kuchlari aniqlanadi. Mahkamlash xatoligi hisoblab chiqiladi . 4. Mahkamlash kuchi va uni quyilish nuqtasiga asosan mahkamlash mexanizmi ko‘rinishi aniqlanadi va uni asosiy konstruktiv o‘lchamlari kerakli mahkamlash kuchi hisoblanadi. 5. Mahkamalsh kuchi va zagotovkani o‘rnatish, olish vaqti asosida kuch yuritmasi ko‘rinishi aniqlanadi va asosiy parametrlari hisoblanadi. Standartlardan

o‘lchamlari aniqlanadi. 6. Kesish asbobini yo‘naltiruvchi elementlar ko‘rinishlari va o‘lchamlari aniqlanadi. 7. Zaruriy yordamchi elementlar konstruksiyalari, o‘lchamlari va ularni joylashishi aniqlanadi. 8. Moslamani umumiy ko‘rinishi ishlab chiqiladi va ularni zaruriy o‘lchamlari aniqlanadi . 9. Мосламани юкланган ва ҳаракатланувчи қисмлари мустахкамликка ва ейилишга ҳисобланади. 10. Ishlab chiqilgan moslamani iqtisodiy nuqtai nazardan maqbulligi hisoblanadi . Moslamalarni konstruksiyasini chizish ketma-ketligi Moslamani umumiy ko‘rinishini aloxida elementlarni birin-ketin ma’lum ketma- ketlikda chizish bilan ishlab chiqiladi . 1. Ishlov beriladigan detal chizmasi uchta (ba’zan 2 ta) proyeksiyada (ko‘rinmas uziq-uziq chiziqlarda) bir biridan ma’lum masofada (moslama proyeksiyalari joylashadigan qilib) chiziladi . 2. Chizmada kesish asbobini yo‘naltiruvchi elementlari (konduktor vtulkalari kerakli joyda, oraliqda) chiziladi . 3. Moslama o‘rnatish elementlari detalni bazaviy yuzalari tegib turadigan holda chiziladi . 4. Kuch xosil qiluvchi yuritma va maxkamlash mexanizmlari chiziladi. 5. Yordamchi qurilmalar va detallar chiziladi. 6. Elementlarni to‘g‘ri joylashtirilgan holda tanani konsturksiyasi chiziladi . 7. Moslamani umumiy chizmasi ishlab chiqiladi. O‘lchamlar va dopusklar qo‘yiladi, DST lari materiali termik ishlov beriladigan yuzalar ko‘rsatilgan holda detallar ro‘yxati tuziladi. Texnik talablar yoziladi. Xalqada radial teshik parmalash konduktorini umumiy ko‘rinishini ishlab chiqish ketma-ketligi 1-4 rasmlarda keltirilgan.

1-rasm. Ishchi asbobni yo‘naltirish va o‘rnatish elementlarini konstruksiyalash. 2-rasm. Mahkamlash qurilmasini konstruksiyalash.

3-rasm. Kuch xosil qiluvchi yuritmani konstruksiyalash. 4-rasm. Moslamani tanasini konstruksiyalash. Moslama umumiy ko‘rinishda uchta guruh o‘lchamlar qo‘yiladi. I guruh — o‘lchami va aniqligi detal o‘lchamlari xatoligiga ta’sir etuvchi o‘lchamlar, ular texnologik o‘lcham zanjirlari hisobi asosida aniqlanadi .

II guruh — montaj va tutashuvlar o‘lchamlari, ular ishlov aniqligini ta’minlaydi. III guruh — gabarit va ma’lumot uchun o‘lchamlar. Ba’zan talabga ko‘ra bitta texnologik amal uchun har xil murakablik, unumdorlik va qiymatga ega bo‘lgan ikkita moslama loyihalangan bo‘lishi mumkin. Bunda bu variantlardan detal tayyorlashni texnologik yoki sex tannarxi bo‘yicha solishtirilib, maqbuli aniqlanadi. Kuch sxemasini tuzish Qisish kuchini xisoblash kattik jismga ta’sir qilayotgan tashki kuchlar sistemasi statistika misolida yechish mumkin. Ishlov berilayotgan zagotovkaga bir tomondan ogirlik kuchi va ishlov berish jarayonida xosil bo‘layotgan kuchlar ta’sir qilsa, ikkinchi tomondan tayanch reaksiyasi va qisish kuchlari ta’sir kiladi. Bu kuchlar ta’sirida zagotovka o‘z holatini saqlab turishi kerak. Xisoblashda asosan siljituvchi kuch va momentlarni nazarda tutish kerak, bunda qisish kuchi katta bulishi kerak. Qisish kuchini xisoblashda kuyidagi boshlangich ma’lumotlar bulishi kerak: а ) zagotovkani bazalash sxemasi, b) ishlov berish vaktida paydo bo‘ladigan kuchni yo‘nalishi, kattaligi va kuchni tushish joyi, v) zagotovkani maxkamlash sxemasi, ya’ni qisish kuchini yo‘nalishi va tushish nuktasi. Moslamalarni loyihalashda aniqlikni baxolash sharti buyicha baxolanadi. Ammo xatolikni statistik tashkil etuvchisini xisoblash mumkin bulgani uchun, berilgan aniqlikni ta’minlash sharti kuyidagi ko‘rinishda bo‘ladi ; bunda: К с - umumiy xatolikni statistik tashkil etuvchisi qismini xisobga oluvchi koyeffitsiyent :

К с koyeffitsiyenti qiymatii dinamik xatolik kattaligiga bog‘likdir. Masalan: konduktorda parmalash dinamik xatolik kesuvchi asbobni og‘ishiga tengdir, shuning uchun minimal bo‘ladi, shu bilan birga koyeffitsiyent eng katta bo‘ladi. Boshqa ma’lumotlar bo‘lmagan takdirda kuyidagi jadvaldan tanlanishi mumkin . Moslamalarni loyihalashda asosiy elementlarni (zagotovkani o‘rnatish uchun dastgoxga moslamani o‘rnatish va maxkamlash uchun element, kesuvchi asbobni yo‘naltiruvchi element va x.k.) o‘lchamlari va ularni joylanish dopusklarini tayinlash muxim rol o‘ynaydi. Zagotovkaga ishlov berish vaqtida asosan kesish kuchi ta’sir kiladi. Xisoblashda qisish mustaxkamligi koyeffitsiyenti K ni xisoblanadi : К=К о х К 1 х К 2 х К 3 х К 4 х К 5 хК 6 . bunda: К 0 - koyeffitsiyenti, maxkamlashni garantiyali mustaxkamligini ifodalab, barcha holatlar uchun doimo 1,5 ga tengdir . К о =1,5; К 1 - koyeffitsenti, zagotovkadagi notekislar tufayli kesish kuchini ortishini ifodalovchi koyeffitsentdir . Dastlabki ishlov berishda - К 1 =1,2 Toza ishlov berishda - К 1 =1,0 К 2 - koyeffitsenti, kesuvchi asbob kesuvchi qismini utmas xolga kelganligi tufayli kesish kuchini ortishini ifodalovchi koyeffitsent bo‘lib, uni qiymatilari quyidagi jadvalda keltirilgan .

Adabiyotlar: 1. Андреев Г.Н., Новиков В.Ю., Схиртладзе А.Г. Проектирование технологической оснастки машиностроительного производства. -М.: Высшая школа, 1999. -415с. 2. Ансеров М.А. Приспособления для металлорежущих станков. 4-е изд. - М.: Машиностроение, 1975, -656 с. 3. Белоусов А.П. Проектирование станочных приспособлений. -М.: Высшая школа, 1980. -240с. 4. Горошкин А.К. Приспособления для металлорежущих станков: Справочник. -М.: Машиностроение, 1979. -303с. 5. Корсаков В.С. Основы конструирования приспособлений. -М.: Машиностроение, 1983. -277. 6. Кузнецов Ю.И. Конструкции приспособлений для станков с ЧПУ. -М.: Высшая школа, 1988. -303с. 7. Перегудов Л.В., Хошимов А.Н., Шалагуров И.К. Перегудов С.А. Автоматлашган корхона станоклари -Т.: «Узбекистон», 1999. 488б. 8. Терликова Т.Ф., Мельников А.С., Баталов В.И. Основы конструирования приспособлений. -М.: Машиностроение, 1980. -119. 9. Алексеева Н.А., Джайман В.В., Серпичева Е.В. Основы проектирования и конструирования узлов и деталей машин и механизмов. - М.: Издательство. МАИ. 2006. - 104 с. 10. Базаров Б.С. Основы технологии машиностроения. -М.: Машиностроение, 2007. - 380 с.

Похожие

Moslamalarni o`rnatish, mahkamlash elementlari

Texnologik moslamalarni vazifalari va tasnifi

Dastgoh moslamalari va yordamchi asboblar

Nazorat va yig`ish moslamalari

Kesib ishlash texnologik jarayonlarini loyihalash asoslari