Ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва бошқариш менежменти системаси структураси ва мазмуни - Машиностроение - Рефераты

Ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва бошқариш менежменти системаси структураси ва мазмуни

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

135.5 KB

Ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва бошқариш менежменти системаси структураси ва мазмуни Режа: 1. Ишлаб чиқариш менежменти системаси структураси. 2. Мақсадли кичик системасининг мазмуни. 3. Таъминловчи кичик системасининг мазмуни. 4. Функционал ва бошқарувчи кичик системаларининг мазмуни. 5. Ишлаб чиқариш менежменти ташқи муҳити.

1. Ишлаб чиқариш менежменти системаси структураси. Ишлаб чиқариш менежменти системаси ўз структурасига эга. Ишлаб чиқариш менежменти системаси структураси менежмент илмий ёндашишлари талабларига жавоб бериши керак. 1 - схемада ишлаб чиқариш менежменти системаси структураси берилган. Бу система қуйидаги кичик системаларни ўз ичига олади: 1. Максадли кичик система, бу кичик система ўз навбатида қуйидаги компонентларни ўз ичига олади: бажариладиган ишлар ва ишлаб чиқариладиган маҳсулот сифатини ошириш; ресурслардан тежамли фойдаланиш; товарни сотиш бозорини кенгайтириш; ишлаб чиқаришни техник-ташкилий ривожлантириш: атроф муҳитни муҳофаза қилиш ва жамоа ижтимоий ривожланиши. Ташқи муҳит Кириш Чиқиш Тескари алоқалар2.Таъм инловч и кичик систем а 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 1. Мақс адли кичик система 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5.4. Бошқарувчи кичик система 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 3. Функционал кичик система 3.1. 3.2. 3.3 . 3.4. 3.5. 3.6.Менежмент илмий ёндашувлари, принциплари,м етодлари 1-схема

2. Таъминловчи кичик система, бу кичик система ўз навбатида қуйидаги компонентларни ўз ичига олади: услубий таъминот; ресурслар таъминоти; ахборот таъминоти; ҳуқуқий таъминот. 3. Функционал кичик система, бу кичик система ўз навбатида қуйидаги компонентларни ўз ичига олади: Маркетинг; режалаштириш; жараёнларни ташкил этиш ; хисоб ва назорат; мотивация; тартибга солиш. 4. Бошқарувчи кичик система, бу кичик система система қуйидаги компонентларни ўз ичига олади: персонални бошқариш; менежмент социологияси ва психологияси; бошқариш қарорларини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш; қарорларни қабул қилиш таҳлили; қарорларни қабул қилишда башорат. 5. Фирма фаолияти рақобатбардошлигига таъсир қилувчи ташқи муҳит компонентлари қуйидагилар: - макромуҳит, микромуҳит, ҳудуд инфраструктураси. Бу санаб ўтилган компонентлардан ташқари ишлаб чиқариш менежменти системасида "кириш" компонентлари ва "чиқиш" компонентлари мавжуд. "Кириш" компонентларига - услубий, норматив, меъёрий, лойиҳа- конструкторлик ҳужжатлари, хом-ашё, материаллар, янги жиҳозлар, янги меҳнат ресурслари, ахборот киради. "Чиқиш" компонентларига - миқдор ва сифат жиҳатидан маълум муддатларга тўғри келадиган ишлаб чиқариладиган товар киради. Менежмент системасининг "тескари алоқалар" компонентларига талаблар, рекламация ва инновация, илмий-техник тараққиётнинг янги ютуқлари, қониқарсиз сифат маҳсулотлари туфайли фирма истеъмолчиларида туғиладиган талаблар ва таклифлар киради.

Ишлаб чиқариш менежменти системасини кўриб чиқишда корхонада аввал маркетинг изланишлари асосида система "чиқиши" аниқланиши кейин "ташқи муҳит" ва" кириш" таҳлил қилиниши охирги босқичда менежмент системасига "кириш" сифати даражасига 4 та кичик системалар бўйича "жараён" сифатини таъминлаши таклиф қилинади. 2. Ишлаб чиқариш менежменти мақсадли кичик системасининг мазмуни. Мақсадли кичик система компонентлари бўлиб қуйидагилар ҳисобланди: - ишлаб чиқариладиган товарлар ва бажариладиган хизматлар сифатини ошириш; - ресурслардан оқилона фойдаланиш; - сотиш бозорини кенгайтириш; - ишлаб чиқаришни ташкилий-техник ривожлантириш; - меҳнат жамоасини ижтимоий ривожланиши; - табиий атроф-муҳитни муҳофаза қилиш. Мақсадли кичик системаси беш компонентларининг амалга оширилиши ишлаб чиқариладиган маҳсулот ва бажариладиган хизматлар рақобатбардошлигига эришишга стратегик ва тактик жиҳатдан ижобий таъсир кўрсатади. Рақобатбардошлик - бу маълум бир бозорда ўхшаш объект билан таққосланганда унга нисбатан маълум бир истеъмолни қониқиш даражасини характерловчи объектив хоссадир. Рақобатбардошлик бозорда объект билан таққослаганда рақобатни сарфлаш, сақлаш қобилиятини аниқлайди. Исъмолчилар даромадига боғлик ҳолда рақобатбардошлик аниқ объектлар турлари бўйича шаклланади: ўрта сифатдаги объектлар-паст даромадли истеъмолчилар учун:юқори сифатдаги объектлар - ўрта даромадли оммавий истеъмолчилар учун: жуда юқори сифатдаги объектлар-юқори даромадли истеъмолчилар учун. Ракобатбардош объектлар ишлаб чикаришига эришиш асосий омиллари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади: 1. Объектларни ишлаб чиқиш ва лойиҳалаш, менежмент методлари ва принциплари, илмий ёндашишиларнинг қўлланишини сон жиҳатдан аниқловчи менежмент системасининг сифати.

2. Лойихавий - конструкторлик ҳужжатларда кўрсаткичлар оптималлиги, ишончлилиги ва прогрессивлиги жиҳатидан объектни ишлаб чиқиш сифати. 3. Менежмент ва ишлаб чиқаришни ташкил қилиш, технологиялар прогрессивлигини аниқловчи лойиҳа сифати. 4. Объектни норматив хизмат қилиш муддатида уни ўрнатиш, кўчириш, ремонт ва эксплуатация қилиш учун истеъмолчи харажатлари (объект қиймати). 5. Аниқ истеъмолчининг қўшимча истеъмоллар билан қониқиш даражаси (қадоқлаш сифати, кафолатли хизмат кўрсатиш сифати). Таҳлил қилинадиган объект рақобатбардошлигини миқдорий ўлчаш имкониятини таъминлаш зарурки, у унинг даражаси орқали бошқаришга эришади. Таҳлил қилинадиган объект рақобатбардошлигини ўлчаш учун маълум объект ва рақобатбардош объектлар фойдали самарасини тавсифловчи сифатий ахборот зарурдир. Фойдали самара-бу аниқ истеъмолчи билан ёки аниқ ишни бажариш учун фойдаланиладиган объект мажмуаси, сифат эса - бу бир неча истеъмолчилар гуруҳи учун потенциал фойдали самара. Фойдали самара- объект, товарнинг бир томони, бошқа томони бўлиб эса, объектдан фойдали самара олиш учун объектнинг ҳаётий даврига сарфланадиган умумий харажатлар хисобланади. Бир параметрли объектлар рақобатбардошлилик миқдорий баҳоси (мс: машина ва жиҳозлар учун) қуйидаги формула оркали амалга оширилади. nК К К ол Е оаЕ оа К     2 1 .. .. . бу ерда: Ка.о. - аниқ бозорда таҳлил қилинадиган объект намунаси рақобат - бардошлилиги бирлик улуши. Еа.о. - аниқ бозорда таҳлил қилинадиган объект намунаси самара - дорлиги, фойдали самара бирлиги (валюта бирлиги) Еп.о. - аниқ бозорда қўлланиладиган энг яхши намуна-рақобати са - марадорлиги. К 1 , К 2 , К п – фирма рақобатчи афзалликлари омилларини инобатга олувчи коэффициентлар.

Бир параметрли машиналар фойдали самараси қуйидаги формула орқали аниқланади:n Т t ч К К К Ф П с П ... .. 2 1 1 2      бу ерда: Т – машина норматив хизмат муддати, йил; П ч – машина соатли паспортли унумдорлиги; Ф 2 – машина йиллик режавий иш вақти фонди; К 1 , К 2 , К 3 , К п – истеъмолчи талабларига жавоб бермайдиган машина сифатий кўрсаткичларини характерловчи коэффицентлар. Бу кўрсаткичлар машина фойдали самарасини пасайтиради. Буларга машина эскириш муносабати билан унинг унумдорлиги пасайиши коэффициенти, машина истеъмоллари ташкилий-техник ишлаб чиқариш даражаси кўрсаткичи ва бошқалар киради. Рақобатбардошликни таъминлаш шартларига қуйидагилар киради: а) Менежмент системаси ривожланишида илмий ёндашувлар мажмуасини қўллаш; б) техника, технология, иқтисод ва бошқаришни ривожлантириш бирлигини таъминлаш; в) объект ҳаётий даври хамма босқичларини жами харажатлар ва сифатий бирликда кўриб чиқиш; г) изланиш ва ишлаб чиқиш замонавий усулларини қўллаш; д) объект ҳаётий даври ҳамма босқичларида жараёнларни бошқариш функцияларининг ўзаро таъсирини кўриб чиқиш; е) турли объектлар рақобатбардошлигини таъминлаш бўйича чора тадбирларнинг шаклланиши. Товар фойдали самараси қуйидаги сифат кўрсаткичлари системаси орқали аниқланади: 1. Товарни қўллаш кўрсаткичи - аниқ бозорда ундан қўлланилиши бўйича фойдаланиш даражасини кўрсатиш; 2. Товар ишончлилиги – сифатнинг мураккаб хоссаси бўлиб, у товарнинг кўп йиллик чидамлилигини, ремонт қилиниб, яна ишлатилишини ва бошқа хусусиятларини кўрсатади; 3. Товарнинг экологиклиги - экологиклик кўрсаткичи - товар сифати даражасини аниқловчи муҳим бир хусусияти. Буларга одам ва

ҳайвонот дунёси саломатлигига, табиатга, сувга, тупроққа, ҳаво бассейнига объектнинг хавфли таъсирини кўрсатувчи кўрсаткичлар 4. Товарнинг эргономиклик кўрсаткичлари. Сифатнинг эргономик кўрсаткичи объектнинг эргономик талабларига мос келишини яъни шакли, ранги товар элементлари ўзаро ўрнашишини кўрсатади. 5. Товарнинг технологиклик кўрсаткичлари. Технологик- объектнинг ишлаб чиқаришни ривожлантириш, технологиялари асосида ташкил килиш, техник хизмат курсатиш хусусиятларини аниқлайди. 6. Товарнинг эстетиклиги. Эстетиклик-товар ташқи кўриниши жиҳатидан одамнинг ҳиссиётига таъсир қилишни кўрсатадиган сифат хоссаси. 7. Товарнинг патентли, ҳуқуқий кўрсаткичлари. Товарнинг патентли - ҳуқуқий даражаси патент муҳофазаси кўрсаткичи ёрдамида баҳоланади. Товарнинг патентли ҳуқуқий кўрсаткичлари орқали товарнинг ички ва ташқи бозорда сотилиши, рационализаторлик ва ихтирочилик асосида унинг патентларига эга бўлиши ва бошқалар ифодаланади. Товарнинг иккинчи томони бўлиб унинг ресурслар сиғими ёки ишлаб чиқаришнинг ресурслар сиғими ҳисобланади. Алоҳида товар турлари ресурслар сиғими кўрсаткичлари қуйидагиларга бўлинади: - абсолют - структуравий - нисбий - солиштирма Товарнинг ресурслар сиғими абсолют кўрсаткичига унинг ҳаётий даври босқичлари бўйича кўрсаткичларнинг пулдаги ифодаси киради. Товар ресурслари сиғими структуравий кўрсаткичларига ҳарбирлик товар ҳаётий даври босқичи ресурс турининг умумий харажатлар улушида фоизларда ифодаланиладиган кўрсаткичлари киради. Товар ресурслар сиғими нисбий кўрсаткичларига объект техник параметрлари бир бирлигига ресурслар сарфи еки ресурснинг технологик йўқотуви киради.

Товар ресурслар сиғими нисбий кўрсаткичларига товар ҳаётий даври босқичида унинг фойдали самараси бир бирлигига ресурслар сарфини характерловчи кўрсаткичлар киради. Масалан: автомобиль 100 км юришига тўғри келувчи ёкилги харажати, аниқ ресурс турида унинг хаетий боскичида технологик йўқотувлар. Ишлаб чиқариш ресурслар сиғими кўрсаткичларига алоҳида турдаги ресурслардаги самарали фойдаланиш кўрсаткичлари киради. Бу кўрсаткичларга қуйидагиларни киритиш мумкин: - ишчи капитал самарадорлиги кўрсаткичи; - тўпланган капитал самарадорлиги кўрсаткичи; - ишлаб чиқариш рентабеллиги; - қарздорлик кўрсаткичи; - активлар самарадорлиги кўрсаткичи. Ишлаб чиқариш менежменти мақсадли кичик системасининг яна бир компоненти бўлиб ишлаб чиқаришни ташкилий-техник ривожлантириш ҳисобланади. Ишлаб чиқаришнинг ташкилий-техник даражаси фирма даражасида илмий- техник тараққиёт ва инновацион сиёсат натижалари, система " кириши" талабларига асосан технология ва ташкил қилиш даражалари билан характерланади. Мақсадли система бу компонетининг якин орадаги жорий вазифалари қуйидагилардан иборат: - ишловчининг доимо иш жойида, йулда, уйида ва бошка жойларда жисмонан хавфсизлигини таъминлаш; - озик-овкат ма ҳ сулотлари, уй-жой, кийим-бош, ҳ аво, сув, маиший хизмат кўрсатиш предметлари, ишлаб чи қ ариш хоналари, ме ҳ нат предметларининг экологик хавфсизлигини доимо таъминлаш; - ишловчининг физиологик, ижтимоий э ҳ тиёжларини қ ондириш учун шароитлар яратиш; - жамоада нормал ахло қ й-психологик му ҳ итни яратиш, ра қ обатни бош қ ариш ва бош қ алар. "Жамоа ижтимоий ривожланиши ва атроф мухитни мухофаза қ илиш"нинг перспектив, стратегик вазифаларига қ уйидагилар киради:

- экологик, эстетиклик талабларга жавоб берадиган ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқарадиган объектларни лойихалаш ва кўриш; - тозаловчи иншоотларни ишга қобилиятли ҳолатда сақлаш ёки бошқа кўриш; - ҳ удуд ижтимоий инфраструктураси нормативларининг халкаро даражасига якинлашиш; - жамоада ижтимоий психологик изланишлар утказиш. Бу йўналишлар бўйича комплекс та ҳ лил ўтказиб муаммоларни ани қ лаб ани қ вазифаларни белгилаш лозим. Ижтимоий ва экологик муаммоларни ҳ ал қ илмай, фирма жамоаси келажагига эришиб бўлмайди. Ишлаб чи қ ариш менежменти системаси ма қ садли кичик системаси компонентлари узо қ давр " Фирма стратегия" сида ва қ ис қ а даврда "Бизнес-режада" ўз ифодасини топади. 3. Таъминловчи кичик системасининг мазмуни. Таъминловчи кичик система куйидаги компонентлардан иборат: услубий (методик) таъминлаш, ресурслар билан таъминланиш, ахборот билан таъминланиш, ху қ у қ ий таъминланиш. Таъминловчи кичик системасининг асосий компоненти бўлиб ресурслар билан таъминланиш ҳ исобланади. Менежмент системаси ресурслар билан таъминланиш ма қ садлари: - фирма истеъмолчиларини талаб қ иладиган сифат ва ми қ дорда керакли турдаги ресурслар билан ўз ва қ тида таъминлаш; - ресурслардан фойдаланишни яхшилаш - ме ҳ нат унумдорлигини, фонд самарадорлигини ошириш, ишлаб чи қ ариш даври давомийлигини қ ис қ артириш, жараёнларнинг ритмлилигини таъминлаш, айланма воситалар айланишини қ ис қ артириш, иккиламчи ресурслардан тўла фойдаланиш, инвестициялар самарадорлигини ошириш. Ресурслар қ уйидаги турлари мавжуд: - ме ҳ нат ресурслари - саноат ишлаб чи қ ариш персонали ва носаноат персонали; - моддий ресурслар - хом ашё ва материаллар; - асосий ишлаб чи қ ариш фондлари- бино ва иншоотлар, узатувчи қ урилмалар, машиналар, технологик жи ҳ озлар, транспорт воситалари,

бош қ ариш автоматлаштириш воситалари, ўлчаш асбоблари ва бош қ алар; - молиявий ресурслар - ўзлик капитали, заём капитали, номатериал ва бош қ алар; - ресурслар мажмуаси - барча ресурслар йи ғ индисининг пулдаги ифодаси. Ресурслар ҳ аракати жараёни ўз ичига олади: - ресурслар шаклланиши яъни маркетинг изланишлари илмий изланувчан конструкторлик ишлари, ишлаб чи қ аришни ташкилий технологик тайёрлаш, товарлар ишлаб чи қ ариш ва хизматлар бажариш, капитал қ урилиш, фирма товарларини кафолатли хизмат кўрсатиш учун жалб этиладиган ресурслар, ўз навбатида товарлар ишлаб чи қ ариш, хизматлар бажариш учун жалб қ илинган ресурслар бевосита товарларни тайёрлаш, хизмат кўрсатиш, ремонт- эксплуатация э ҳ тиёжлари учун ресурсларга ва капитал қ урилиш учун янги қ урилишга ишлаб чи қ аришни кенгайтиришга, техник қ айта жи ҳ озлашга, реконструкция ресурсларига бўлинади: - санаб ўтилган йўналишларнинг бири бўйича ресурслардан фойдаланиш; - ресурсларнинг тикланиши; - ресурсларни ҳ исобдан чи қ ариш. Ресурслардан фойдаланишни яхшилаш омиллари: - ресурслар ҳ аракати жараёнида менежмент илмий ёндашишлар ва принципларини қ ўллаш; - меъёрлантириш моделлаштириш, башорат қ илиш омиллар билан функционал қ ийматини та ҳ лил, оптимизация бўйича тадбирларини и қ тисодий асослаш, баланс методлари ва бош қ а методларини қ ўллаш йўллари ор қ али ресурсларнинг шаклланиши ва улардан фойдаланишни оптимизациялаш; - товар конструкциясини такомиллаштириш; - минимум чи қ индилар ва ме ҳ нат сарфларини таъминловчи лазерли, электрофизик, электрохимик, электрон-нурли, плазмали, биологик, радиацион ва бош қ а прогрессив методларни қ ўллаш йўллари билан технологияларни такомиллаштириш; - ресурсларни бош қ аришни такомиллаштириш; - ресурслардан фойдаланишни яхшилашни ра ғ батлантириш.

Ресурслар билан таъминланиш усуллари; - хом- ашё товар биржалари ор қ али; - тў ғ ри ало қ алар, ким ошди савдолари, танлов, кўриклар; - шахсий ишлаб чи қ ариш; - ҳ омийлик. Менежмент системасининг ахборот билан таъминланиши - таъминловчи функциянинг мухим компонентларидан бири ҳ исобланади. Унинг сифати системанинг фаолият самарадорлиги ва қ ўлланиладиган қ арорларнинг асосланиш омиллари ани қ ловчиси бўлиб ҳ исобланади. Коммуникациялар - бу ахборот билан алмашиш бўлиб, у асосида ра ҳ барият самарали қ арор қ абул қ илиш учун зарур бўлган ахборотни олади ва уни фирма ишловчилари қ арорлар қ абул қ илиниши учун етказади. Ахборотни алмашиш жараёнида тўртта элементни ажратиш мумкин: 1. Узатувчи - ахборотни тўпловчи ва уни узатувчи шахс 2. Маълумот - символлар билан кодлаштирилган ахборот 3. Канал - ахборотни узатиш воситаси 4. Қ абул қ илувчи-ахборот тегишли бўлган ва у асосда ишлайдиган шахс. Ахборотларни қ уйидагича гуру ҳ лаш таклиф қ илинади: 1. Объект бўйича-товар сифати кўрсаткичлари, унинг ресурслар си ғ ими, бозор инфраструктураси, ишлаб чи қ ариш ташкилий-техник даражаси, жамоа ижтимоий ривожланиши, атроф му ҳ итни му ҳ офаза қ илиш параметлари кўрсаткичлари 2. Менежмент системаси кичик системасига тегишлилиги бўйича - ма қ садли кичик система, систематик илмий асосланиши, функционал ва таъминловчи кичик система, система таш қ и му ҳ ити, бош қ арувчи кичик системаси бўйича ахборотлар. 3. Узатиш шакли бўйича - вербаль ахборот ва новербаль 4. Ва қ т бўйича ўзгариши асосида - шартли-доимий ва шартли- ўзгарувчан 5. Узатиш усули бўйича-спутникли, электронли, телефон ва хатлар ор қ али 6. Узатиш режими бўйича-регламентланмаган муддатларда, сўров асосида ва ани қ муддатларда тайёрлаб узатиш. 7. Тайинлаш, қ ўллаш бўйича-и қ тисодий, техник, ижтимоий, ташкилий.

8. Объект ҳ аётий даври бос қ ичи бўйича- маркетинг, илмий конструкторлик ишлари, ишлаб чи қ аришни ташкилий техник тайёрлаш бос қ ичи бўйича 9. Бош қ ариш объектининг субъектга муносабати бўйича- фирма ва таш қ и му ҳ ит орасида, фирма ичида, вертикал ва горизонтал бўйича ишлаб чи қ ариш бўлинмалари ор қ али, ахборотлар. Ахборот сифатига асосий талаблар: - ўз ва қ тида бажариш; - ха қ и қ ийлиги; - етарлилиги; - ишончлилиги; - ахборотлар системаси комплекслиги; - ахборотнинг ҳ у қ у қ ий таъминланиши; - кўп марта фойдаланиш даражаси; - кодлаштириш имконияти; - ахборотнинг актуаллиги. Менежмент системаси ҳ у қ у қ ий таъминланиши система ривожланиши, фаолияти ишлаб чи қ иши билан бо ғ лик турли саволларнинг ҳ у қ у қ ий ва меъёрий ҳ ужжатлари асосланиши- бу ҳ ужжатларга ҳ укумат ва бош қ ариш органлари қ онунлари, қ арорлар фармойишлари ва давлат стандартлари киради. Менежмент системасининг ҳ у қ у қ ий таъминланиши қ уйидаги йўналишлар бўйича амалга оширилади. - мамлакат и қ тисоди фаолияти ҳ у қ у қ ий саволлари; - стандартизация, метрология, товарлар ва хизматлар сертификациялари, истеъмолчилар ҳ у қ у қ ини ҳ имоялаш, антимонопол сиёсат, товар сифатини бош қ ариш системалари бўйича қ онунлар ва меъёрий ҳ ужжатлар; - товарлар ўзаро алмашинуви ва хавфсизлигини тартибга солиш, ишлаб чи қ аришни ривожлантириш, жамоа ижтимоий ривожланиши, табиий атроф-му ҳ итни му ҳ офаза қ илиш бўйича қ онунлар ва меъёрий ҳ ужжатлар; - фирма ташкил топиши ва ҳ у қ у қ ий тартибга солиниши. 4. Функционал ва бош қ арувчи кичик системалар мазмуни.

Функционал кичик система қ уйидаги компонентлардан иборат: маркетинг, режалаштириш, жараёнларни ташкил қ илиш, ҳ исоб ва назорат, мотивация, тартибга солиш (сиз маркетинг, режалаштиришни фан тари қ асида, ҳ исоб ва назорат, мотивацияни менежмент фанида ўргангансиз, жараёнларни ташкил қ илишни эса кейинги мавзуда ўрганасиз). Тартибга солиш - таш қ и му ҳ ит омиллари ўзгаришини ўрганиш бўйича менежмент функцияси, у фирма менежмент системаси фаолият кўрсатиш самарадорлиги ва бош қ ариш қ арорлари сифатига таъсир кўрсатади. Фирма менежмент системаси фаолият кўрсатиш самарадорлиги ва қ арорлар сифатига таъсир килувчи таш қ и му ҳ ит асосий омиллари қ уйидагилар: 1. Фирма фаолиятида илмий-техник тара ққ иёт темплари. 2. Ишлаб чи қ ариладиган товарлар бўйича истеъмолчилар янги талаблари ва даъволар. 3. Таъминотчилар. 4. Ра қ обатчилар бозор стратегияси. 5. Таш қ и и қ тисодий фаолият со ҳ асида давлат сиёсати. 6. Ба ҳ о-нарх сиёсати. 7. Бозор инфраструктураси, фирма макрому ҳ ити ва микрому ҳ ити, ҳ удуд инфраструктураси бош қ а омиллари. Фирма таш қ и му ҳ ит омиллари ҳ аракатини уч йўналиш бўйича ба ҳ олайди: - фирма жорий фаолияти турли аспектларига таъсир қ илувчи ўзгаришлар; - фирма жорий фаолиятига та ҳ дид келтирувчи омиллар (бозор стратегияси ра қ обатчилари); - фирма жорий ва стратегик ма қ садларга эришиши учун керакли қ ўшимча имкониятлар омиллари. Ю қ орида санаб ўтилган 7 омил ани қ та ҳ лили натижалари асослангандан кейин фирма бизнес-режасига ва унинг бозор стратегиясига киритилади. Шу зайлда бош қ ариш даврида тескари ало қ алар ўрнатилади. Бош қ арувчи кичик системаси компонентлари бўлиб қ уйидагилар ҳ исобланади: персонални бош қ ариш, менежмент социологияси ва психологияси, бош қ ариш қ арорларини ишлаб чи қ иш ва амалга ошириш,

қ арорлар қ абул қ илишда башоратлаш. (Бу компонетларни сиз фан тари қ асида ўргангансиз). 3.5. Ишлаб чи қ ариш менежменти таш қ и му ҳ ити. Ишлаб чи қ ариш менежменти системаси таш қ и му ҳ ити компонентларига макрому ҳ ит, ҳ удуд инфраструктураси, фирма микрому ҳ ити киради. Макрому ҳ ит мамлакат ривожланиши турли со ҳ алари билан характерланади. Бу со ҳ аларга қ уйидаги со ҳ алар киради: хал қ аро, сиёсий, и қ тисодий, ижтимоий-демография, ҳ у қ у қ ий экологик, табиий-и қ лимий, илмий-техник, маданий. Ўз навбатида ҳ ар қ айси со ҳ а фирма фаолиятига бевосита ёки билвосита таъсир қ илувчи омиллар билан ани қ ланади. Мамлакат и қ тисодий со ҳ аси қ уйидаги омиллар билан ани қ ланади: мамлакат фирмалар саноат ма ҳ сулотининг ра қ обатчи таш қ и бозорда солиштирма вазни; худди шундай ички бозорда, таш қ и и қ тисодий ало қ алар ўзгариши тенденциялари, мамлакат бюджети та қ чиллиги, инфляция ўртача йиллик темплари, хусусий мулкчиликнинг умумий мулкчиликда солиштирма вазни, мамлакат экспортида хом ашё ресурсларининг солиштирма вазни, соли қ системаси ва таш қ и и қ тисодий фаолият, мамлакат хал қ хўжалиги структураси, а ҳ оли даромадини та қ симлаш структураси мамлакат молиявий системаси ривожланиши даражаси кўрсаткичлари. Ҳ удуд инфраструктураси - бу қ аёрда фирма территориал жойлашган бўлса унинг самарали фаолият кўрсатишига таъсир қ иладиган тармо қ лар. Инфраструктура тармо қ ларига қ уйидагилар киради: - бозор инфраструктураси; - атроф табиий му ҳ ит мониторинги; - саноат; қ урилиш; со ғ ликни са қ лаш; - фан ва маориф; маданият; - савдо; транспорт ва ало қ а; - турар жой коммунал хўжалиги; - маиший хизмат курсатиш; - ша ҳ ар атрофи қ ишло қ хўжалиги. Ҳ удуд инфраструктураси ҳ ар бир тармо ғ и фирма ишига билвосита таъсир кўрсатувчи аник кўрсаткичлар ва омиллар билан характерланади.

Фирма самарали фаолият кўрсатишига таш қ и му ҳ итнинг тў ғ ри таъсир қ илувчи омилларига ёки микрому ҳ ит омилларига қ уйидагилар киради: - ра қ обатчилар; - ало қ адаги аудиториялар; - маркетинг воситачилари; - соли қ системаси ва таш қ и и қ тисодий фаолият бўйича қ онунчилик. Жадвал-1 Фирма микрому ҳ ити кўрсаткичлари ва омиллари. Микрому ҳ ит омиллари Микрому ҳ ит кўрсаткичлари омиллари 1. Таъминотчилар (система кириши) 1.1. Қ абул қ илинадиган хом ашё ва мате - риаллар сифати интеграл кўрсаткичи 1.2. Буюмлар, э ҳ тиёт қ исмлари сифати интеграл кўрсаткичи. 1.3. Фирмага келиб тушувчи оборотлар сифати интеграл кўрсаткичи. 1.4. Фирмага келиб тушувчи меъёрий усул ва техник-и қ тисодий ҳ ужжатлар сифати интеграл кўрсаткичи. 1.5. Мутахассислар тайёрлаш сифати кўрсаткичи. 1.6. Хом ашё ва материаллар етказиб бериш шартлари ўзгаришини башорат қ илиш. 2. Истеъмолчилар. (система чи қ иши) 2.1. Фирма товарлари асосий истеъмолчилар э ҳ тиёжлари ўзгариши тенденциялари.

2.2. Товар ассортименти ва ҳ ажми бўйича бозор параметрлари ўзгаришини башорати 2.3. Истеъмолчилар даромади ўзгаришнинг башорати 2.4. Мамлакат ва Дунё ички бозори сегментацияси белгилари а ҳ амияти ва таркибининг ўзгаришининг башорати. 3. Ра қ обатчилар. 3.1. Ра қ обатчилар товари ра қ обат бардошлиги ва ба ҳ о сифатини та ҳ лил қ илиш. 3.2. Асосий ра қ обатчилар ишлаб чи қ ариш ташкилий-техник даражасининг та ҳ лили. 3.3. Асосий ра қ обатчилар товарлари ба ҳ оси ва ра қ обатбардошлигининг та ҳ лили. 3.4. Асосий ра қ обатчилар бозор стратегиясини башорат қ илиш. 4. Ало қ адор аудиториялар 4.1. Ҳ удуд молиявий ташкилотлари ом мавий ахборот воситаси, давлат ва муас сасалар, ижтимоий ташкилотларнинг, фирма ва унинг товарига муносабатларининг та ҳ лили . 4.2. Ало қ адаги аудиториялар билан муносабатни яхшилаш бўйича тадбирлар ишлаб чи қ иш 5. Маркетинг воситачилари 5.1. Савдо воситачилари структурасини та ҳ лил қ илиш ва улар билан бирга товар ҳ аракати маркетинг стратегиясини ани қ лаш. 5.2. Маркетинг хизматларини кўрсатиш бўйича агентлик ало қ аларини йўлга қ ўйиш. 5.3. Молия-кредит муассасалари билан ало қ аларни ўрганиш. 6. Соли қ системаси буйича қ онунчилик 6.1. Соли қ системаси ва таш қ и и қ тисодий фаолият бўйича маълумотларнинг шаклланиши

6. 2. Фирма иши самарадорлигига соли қ ставкаси божхона пошлинаси, лицензиялари ва бош қ а кўрсаткичлар таъсирининг та ҳ лили. 6. 3. Соли қ системаси ва таш қ и и қ тисодий фаолият бўйича қ онунчиликни такомиллаштириш таклифларини тайёрлаш

АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1. И.А.Каримов " Буюк келажак сари" Т. 1998 й 2. Р.А.Фатхуддинов "Производственный менежмент"М. 1997 й. 3. Н.А.Саломатина, З. П. Румянцева тахрири остида "Менежмент организации". Ў қ ув қ ўлланма, Москва " Инфра-М" 1996 й 4. Уткин Э.А. "Управление фирмой". Москва 1996 г. 5. С.В.Валдейцев та ҳ рири остида "Управление исследованиями, разработками и инновационными проектами". Санкт Петербург"1995 6. Р.В.Кружкова та ҳ рири остида " Организация, планирование и управление производством на предприятиях пищевой промышленности" М. "Агропромиздат" 1985 й. 7. www.Ziyonet.uz

Похожие

Ишлаб чиқаришни моддий-техник таъминлашни ва энергетика хужалигини ташкил қилиш

Асосий ишлаб чиқаришни ташкил этиш

Ишлаб чиқаришни ташкилий – технологик тайёрлаш

Транспорт ва омбор хўжалигини ташкил қилиш

Ремонт хўжалигини ташкил қилиш