Асосий ишлаб чиқаришни ташкил этиш - Машиностроение - Рефераты

Асосий ишлаб чиқаришни ташкил этиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

139.5 KB

Асосий ишлаб чи қ аришни ташкил этиш Режа: 1. Асосий ишлаб чи қ аришни ташкил қ илиш вазифалари ва услублари. 2. Поток чизи ғ и ва унинг элементлари. 3. Поток чизи қ лари ва уларнинг классификацияси. 4. Узлуксиз поток ва узлукли поток 5. Потокни ташкил қ илиш ва ҳ исоблаш 6. Поток ишлаб чи қ ариш самарадорлиги.

Асосий ишлаб чи қ аришни ташкил қ илиш вазифалари ва услублари. Асосий ишлаб чи қ аришни ташкил қ илишнинг вазифаси - умумий кўринишда ишлаб чи қ аришнинг ҳ амма элементларини самарали бо ғ лаш ва улардан самарали фойдаланишдан иборат. Бунинг натижасида ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш ошади ва ме ҳ нат унумдорлиги ўсади. Таннарх камаяди, ме ҳ нат шароити яхшиланади. Ишлаб чи қ ариш жараёнини ташкил қ илиш бошлангич хом- ашёни ишлаб чи қ ариш ва иш жойлари бўйича тўхтовсиз ҳ аракатни таъминлаши керак, ҳ ар бир иш жойида уларга ишлов берилиб тайёр ма ҳ сулотга айлантиришни та қ озо қ илади. Ишлаб чи қ аришдаги узилишлар эса технологиянинг ма ҳ сулот сифатини пасайишига олиб келиши мумкин. Шунинг учун ишлаб чи қ аришда узлуксизликни таъминлаш керак, бу эса ўз навбатида ишлаб чи қ ариш жараёни таркибий қ исмлари ўртасидаги бо ғ ли қ лик ва уларнинг кетма-кетлигини таъминлашдан келиб чи қ ади. Шундай қ илиб, асосий ишлаб чи қ аришни ташкил қ илиш вазифаси фа қ ат ма ҳ сулот ҳ ажмини оширишдан эмас, тайёр ма ҳ сулот сифатини яхшилашдан ҳ ам иборат. Бундай хусусиятлар асосий ишлаб чи қ аришни шакл ва услубларини қ ўллашда маълум талаблар намоён этади. Бу талабларга жавоб бериш учун жи ҳ озлардан тў ғ ри фойдаланиш ва уларни ва қ т бўйича унумдорлигини бо ғ лаш лозим. Ози қ -ов қ ат саноати корхоналари серияли ишлаб чи қ ариш типига тааллу қ лидир. Бундай ишлаб чи қ аришда асосий ишлаб чи қ аришни ташкил қ илишда технологик жараён поток услубида амалга оширилади. Поток услубидан таш қ ари потоксиз ва партияли ишлаб чи қ аришни ташкил қ илиш услублари ҳ ам мавжуд. М.с.: Нон ишлаб чи қ аришда партияли услуб фа қ ат бошлан ғ ич бос қ ичларда (тузлар, шакар эритмасини тайёрлаш) қ ўлланилади. Поток чизи ғ и ва унинг элементлари. Ишлаб чи қ аришда кўпинча поток услуби қ ўлланилади. Поток услуби бир қ анча белгилар билан характерланади. Улардан асосийлари: 1. Ишлаб чи қ ариш жараёнини операцияларга бўлиш. 2. Ҳ ар бир операцияни ало ҳ ида иш жойига, машинага бириктириш. 3. Ҳ амма операцияларнинг иш жойларида бир ва қ тда ва параллел бажариш.

4. Бир операциядан бош қ асига ме ҳ нат предметларини тез кечикмай узатиш. 5. Технологик жи ҳ озларни ишлаб чи қ ариш технологияси ҳ аракати бўйича жойлаштириш, яъни тескари ҳ аракат йў қ . Ана шу белгиларнинг ишлаб чи қ аришда намоён этилиши поток мавжудлигидан далолат беради. Ишлаб чи қ ариш потокининг асосий бу ғ ини поток чизи ғ и хисобланади. Поток чизи ғ и операцияларнинг кетма-кет бажарилиши тартибида занжирсимон жойлашган бир қ анча ўзаро бо ғ лик иш жойлари ва машиналардир. Поток чизи ғ ида бош машина ёки иш жойи ажратилади. Бош машина деганда унумдорлиги бутун поток чизи ғ и ишлаб чи қ аришини белгилаб берадиган ва энг кўп майдонни эгаллайдиган, энг кўп қ ийматга эга бўлган, ҳ амда жараённинг энг о ғ ир асосий операциясини бажарадиган машина тушунилади. Бош машина тушунчасида поток услубининг ҳ исобланишнинг ало ҳ ида методи мавжуд. Унда бош машина кўрсаткичлари асосида поток чизи ғ ининг ҳ амма параметрлари ани қ ланади. Оддий, мураккаб, бош ва ёрдамчи поток чизи қ лари мавжуд. Оддий чизи қ ларда бир операцияда бир иш жой ёки машина банд. Мураккаб чизи қ ларда бир операция бир қ анча машиналарда ёки иш жойларида бажарилади. Потокнинг бош чизи ғ и бу хом-ашёни тайёр ма ҳ сулотга айлантирувчи якунловчи иш жойи. Ёрдамчи чизи қ ларга жараённинг бошлан ғ ич якунловчи ишлаб чи қ ариш бос қ ичлари кириши мумкин. Поток чизи қ ларида иш жойлари транспорт воситалар билан бо ғ ланади. Улар қ уйидагича бўлиши мумкин: 1. Узлуксиз транспорт воситалар (конвейерлар, лентали, скребкали транспортерлар, шнеклар, нориялар). 2. Даврий ҳ аракат транспорт воситалари (автопогрузчиклар, электр ва қ ўл аравачалари). 3. Ҳ аракатга келмайдиган транспортлар (узио қ ар трубалар). 4. Пневмотранспорт. Поток чизи қ ларининг элементлари булиб ишлаб чи қ ариш топшири ғ и ва ишлаб чи қ ариш ритми ҳ исобланади. 1. Ишлаб чи қ ариш топшири ғ и. Ишлаб чи қ ариш топшири ғ и деганда ва қ т бирлиги ичида потокнинг қ уйи бў ғ инларида (ёрдамчи чизи қ да) ишнинг тўхтовсиз олиб борилишини ёки ю қ ори бў ғ инга берилган ишлаб чи қ ариш ҳ ажмини (бош чизи қ ёки бош машина) бажарилишини таъминлаш учун

ишлов берилиши керак бўлган ме ҳ нат предметлари ми қ дори тушунилади. Ёрдамчи чизи қ лар учун ва поток операциялари учун ишлаб чи қ ариш топшири ғ и қ уйидаги формула ор қ али топилади: Z = g  a Z - ёрдамчи чизи қ ёки операциянинг (Z ) ва қ т бирлиги ичида ишлаб чи қ ариш топшири ғ и; q - мумкин бўлган ёки белгиланган бош чизи қ нинг ишлаб чи қ ариши; а - бош ва ёрдамчи чизи қ лар ёки потокнинг бош машинаси ва бош қ а иш жойларида ишлаб чи қ ариш ўртасидаги фар қ ни ифодаловчи коэффициент. Поток чизи ғ ининг машиналарига, иш жойларига ишлаб чи қ ариш топшири ғ и келтирилган формула ор қ али ҳ исобланади. Оддий потокда ҳ ар бир операцияни бажаришда 1 та машина банд, шунинг учун ишлаб чи қ ариш топшири ғ и шу иш жойининг топшири ғ ига тенг, яъни Z о = Z и.ж . Мураккаб потокларда бир операцияда бир қ анча машиналар банд, шунинг учун операция ишлаб чи қ ариш топшири ғ и шу операциялар сонига тенг. Z о = Z и.ж.  С бунда С - машиналар сони. Ишлаб чи қ ариш топшири қ лари ритми. Поток ритми ёки поток чизи ғ и ритми операция ва машиналари, иш жойлари ритми мавжуд. Поток ритми деганда ало ҳ ида ма ҳ сулот ёки ма ҳ сулот партиялари ишлаб чи қ ариш ўртасидаги орали қ ва қ т тушунилади. Поток ритми режали даврдаги иш ва қ ти фондининг товар ишлаб чи қ ариш дастурларига (N) бўлган нисбат билан ани қ ланади ёки потокнинг бош чизи қ лари унумдорлигига бўлиш билан ани қ ланади. N T r ёки чбg T r .  Узлуксиз ишлаб чи қ аришда Т календар иш ва қ тига тенг (соат, смена, сутка). Узлукли ишлаб чи қ аришда регламентли танаффуслар ҳ исобга олиниши керак. Потокнинг ёрдамчи чизи қ лари ритми қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади.

..чеZ T rОперация ритми бу ало ҳ ида ма ҳ сулотларни иш жойларида ва машиналарда ишлов бериш ўртасидаги орали қ ва қ т. Машина ритми ме ҳ нат предмети ёки уларнинг партиясини шу машинада ишлов берилиши тугатилиши керак бўлган чекланган ва қ тини билдиради. Операция ва машиналар ритмлари формуласи қ уйидагича: 0 0 Z T r  мр мр Z T r / /  Машина ва иш жойларида мехнат предметларига ёки уларнинг партиясига ишлов бериш давомийлиги-бу машинада бир ме ҳ нат жараёни бажариладиган ёки ме ҳ нат предметлари ва уларнинг партиясига ишлов бериш тугалланиладиган давр, қ ўл ва машина операциялар ва қ тини ўз ичига олади. Ма ҳ сулотларга ишлов бериш давомийлиги машина унумдорлигини характерлайди. Даврли ҳ аракатдаги машиналар учун у машиналарни юклашга кетадиган ва қ т, технологик жараён ва бўшатиш ва қ тларини ўз ичига олади. t и.б. - ишлов бериш давомийлиги t и.б. = t ю + t т + t б Узлуксиз ҳ аракатдаги машиналар учун ме ҳ нат предметларига ишлов бериш давомийлиги машиналар унумдорлиги микдорига тескари кўрсаткич сифатида ани қ ланади: П t би 1 ..  ёки К Т t би .. К - Т ва қ т ичида ишлов бериладиган ме ҳ нат предметлари ми қ дори, Узлуксиз потокда ме ҳ нат предметларига ишлов бериш давомийлиги ишлаб чи қ ариш ритмига тенг бўлиши керак. t и.б. = r Поток чизи қ лари классификацияси. Поток чизи қ лари бир неча белгилари билан классификацияланади: 1. Механизациялаштириш даражасига қ араб механизациялаш тирилган, автоматлаштирилган ва қ ўл ме ҳ нати кўп чизи қ ларга бўлинади 2. Ишлаб чи қ ариш поток чизи қ лари сонига қ араб: бир чизи қ ли ва кўп чизи қ ли потокларга бўлинади.

3. Ме ҳ нат педметларининг ҳ аракати йўналиши бўйича: вертикал, горизонтал, аралаш потокларга бўлинади. 4. Транспорт воситалари турига қ араб: конвейрли ва конвейрсиз чизи қ ларга бўлинади. 5. Ритмга риоя қ илиш бўйича потоклар: эркин ва регламентлаштирилган ритмли чизи қ ларга бўлинади. 6. Ме ҳ нат предметларига ишлов бериш услуби бўйича:донали, узлуксиз партияли ёки аралаш ишлов бериш чизи қ ларига бўлинади. 7. Узлуксизлиги жи ҳ атидан потоклар узлукли ва узлуксиз потокларга бўлинади. 8. Ихтисослаштириш даражаси бўйича поток чизи қ лари:бир предметли ва кўп предметли поток чизи қ ларига бўлинади. Узлукли ва узлуксиз поток. Узлуксиз поток ало ҳ ида иш жойларини ва машиналарнинг ва қ т бўйича ишининг мувофи қ лаштирилиши, операцияларнинг синхронлиги, жи ҳ озлар ва ишчилар ишининг узлуксизлиги, иш жойларида ме ҳ нат предметининг тўхтовсиз ҳ аракати, ишлаб чи қ аришнинг бир меъёрда бўлиши ва ритмлиги билан характерланади. Узлуксиз поток машиналари ва ишчилари тўла юкланган максимал унумдорликдан фойдаланишади ва танаффуссиз ишлашади. Узлуксиз поток учун қ уйидаги нисбатлар характерли. 1. Машина иши ритми билан ме ҳ нат буюмларига ишлов бериш давомийлигининг тенглиги r = t и . б . 2. Ишлов бериш давомийлиги ва операциялар ритмининг тенглиги. t и.б. = C  r C - операцияларда банд булган машиналар сони. 3. Ҳ ар бир операцияда ме ҳ нат предметларига ишлов бериш ўртача давомийлигининг поток бош машиналарида бажариладиган операцияларга ишлов бериш ўртача давомийлиги тенглиги. Ишлаб чи қ ариш ритми ишлаб чи қ ариш топшири ғ ига, яъни r= Z ва t=П га тенг бўлганлиги сабабли юкоридаги нисбатлар қ уйидаги кўринишга эга бўлади.

1. Ало ҳ ида машина ишлаб чи қ ариш топшири ғ ининг унинг унумдорлигига тенглиги; Z i = П i 2. Ҳ ар бир операция бўйича ало ҳ ида машина, унумдорлигининг шу операция бўйича ишлаб чи қ ариш топшири ғ ига тенглиги. П и.ж.  С = Z 3. Бир бирликка келтирилган ҳ ар бир операциялар бўйича машиналар унумдорлигининг бош машина унумдорлигига тенглиги. Бу нисбатларнинг тўла бажарилиши фа қ ат идеал ташкил қ илинган потокларда намоён бўлиши мумкин. Ха қ и қ атда эса поток узлук c излигини та ҳ лил қ илишда қ уйидаги кўрсаткичлардан фойдаланиш мумкин. 1. Поток машиналари унумдорлигининг умумий мувофи қ лик коэффициенти. У қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади:m N К m i oni о     1 бу ерда    m i oni 1 - ҳ амма операциялар бўйича бир бирликка келтирилган машиналар унумдорлигининг йи ғ индиси; N - ишлаб чи қ ариш дастури; m - операциялар сони. 2. Поток операциялари бўйича машиналар унумдорлиги мувофи қ лик коэффициенти. У машина унумдорлигининг ишлаб чи қ ариш топшири ғ ига бўлган нисбати ёки операциялар бўйича бир бирликка келтирилган машиналар унумдорлигининг келтирилган машиналар унумдорлигининг йи ғ индисининг поток ишлаб чи қ аришга бўлган нисбати сифатида ани қ ланади. п i i В П К  . . . . жи жиi Z П К  бу ерда B п - поток ишлаб чи қ ариши. 3. Қ ўшни (аралаш) операциялар бўйича машиналар унумдорлигининг мувофи қ лик коэффициенти. У кейинги операциядаги машинанинг

келтирилган унумдорлигини олдинги операциядаги машина унумдорлигига бўлган нисбати ор қ али ани қ ланади: 1 i iсп i П П K бу ерда П i-1 – олдинги машина унумдорлиги; П i – кейинги машина унумдорлиги. 4. Ҳ ар бир операция бўйича машиналар унумдорлигининг бош машина унумдорлиги билан мувофи қ лик коэффициенти қ уйидагича ани қ ланади:б oni сптвo П П К  бу ерда П б - бош машина унумдорлиги Агар бу коэффициентлар ми қ доридаги фар қ лар 3-5% дан кўп бўлса, потоклар узлуксиз ҳ исобланади. 5. Параллеллик коэффициенти. У ҳ амма операцияларда ишни бажариш ва қ тини айрим операцияларда ме ҳ нат буюмларининг тўхтаб қ олиш ва қ тларини қ ўшиб операциялар ва қ тларига бўлиш билан ани қ ланади. 6. Потокнинг умумий узлуксизлиги ани қ лаш учун унинг узлуксизлик коэффициенти ани қ ланади. Узлукли поток Узлукли поток ишлаб чи қ аришнинг ҳ амма асосий белгиларига жавоб беради. Лекин машиналар ўртасида мувофи қ лаштириш бўлмаслиги ва операцияларга ишлов бериш давомийлиги билан ритм ўртасида фар қ бўлиши мумкин. Шунинг учун узлукли потокда операциялар орали ғ ида ме ҳ нат предметларининг тўпланиб қ олиши жи ҳ озларнинг тўхташи ва уларнинг тўла юкланмаслиги мумкин. Аммо ҳ еч бўлмаганда битта машина тўхтовсиз ишлаб тўла унумдорликда ишлайди, бу бош машина. Бу поток ишлаб чи қ ариш тури учун қ уйидагилар тааллу қ ли: 1. Бир қ исм машиналар учун машиналар ритми ва ме ҳ нат предметларига ишлов бериш давомийлигининг тенгсизлиги. r i  t i об

2. Операцияларнинг бир қ исми учун ме ҳ нат предметларига ишлов бериш давомийлиги ва операциялар ритми тенгсизлиги ҳ амда шу операция ишлаб чи қ ариш топшири ғ и ва машина унумдорлиги тенгсизлиги. pi pi П Z  3. Операциялар бир қ исми учун бир-бирликка келтирилган ме ҳ нат предметларига ишлов бериш давомийлиги ва ритми тенгсизлиги ҳ амда бир- бирликка келтирилган машиналар унумдорлиги йи ғ индисининг тенгсизлиги. 0 iiоб i RСt  Узлукли поток икки хил ташкил қ илиниши мумкин: 1. Ҳ исобланган ритмли узлукли поток. Бунда ҳ ар бир машина тахминан ҳ исобланган ритмга тенг ўз ритмига мос ҳ олда ишлайди. Ишлов бериш давомийлиги ритмдан кичик бўлса операциялар, ишлов бериш тугаллангандан кейин машина тўхтатилади, ме ҳ нат предметлари тўпланади. Тўхташ ва қ ти ҳ исобланган ритм ва ишлов бериш давомийлиги ўртасидаги фар қ сифатида ани қ ланади. Бундай потокда тўхташлар кўп, лекин узо қ бўлмаган бўлади ва тўпланишлар кўп бўлади. 2. Тезлаштирилган иш ритмли узлукли поток. Бундай потокда хар бир машина маълум ҳ исобланган ва қ т давомида, яъни тезлаштирилган ритмда тўхтовсиз ишлайди, сўнг узо қ муддатли танаффус бўлади. Бунда жи ҳ озлар, иш жойлари тўхтайди, ишчилар эса бош қ а операцияларга жалб қ илинади, сўнг яна жараён такрорланади. Бунда тўпланишлар катта бўлади. Бундай поток услуби жи ҳ озлар тўхташи ва қ тини камайтирмайди, лекин кўп станокли хизмат қ илиш услубини қ ўллашга имкон беради. Бунинг яна бир камчилиги катта тўпланишга ишлаб чи қ ариш майдони зарур. Бир предметли потоклар оммавий ишлаб чи қ аришга тааллу қ ли. Лекин серияли ишлаб чи қ аришни ало ҳ ида участкаларида қ ўлланиши мумкин. Ҳ ар бир бундай чизи ққ а фа қ ат бир ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш ёки фа қ ат бир хом ашёга ишлов бериш бириктириб қ ўйилади. Иш жойлари фа қ ат операцияни бажаришга ихтисослашган улар узлукли ва узлуксиз бўлиши мумкин. Кўп предметли чизи қ ларда бир қ анча турли хилдаги, лекин технологик жи ҳ атдан

ўхшаш ма ҳ сулотлар ишлаб чи қ аради. Иш жойлари қ исман универсал ва қ исман ихтисослашган. Кўп предметли поток турлари. 1. Гуру ҳ ли потоклар. Бундай потокларга бир ва қ тнинг ичида бир қ анча турли буюмлар ишлаб чи қ ариладиган потоклар киради. 2. Ўзгарувчан потоклар. Бундай потокларда бир ма ҳ сулот партияси ишлаб чи қ арилади, кейин бош қ а ма ҳ сулот партияси ишлаб чи қ арилади. Потокни ташкил қ илиш ва ҳ исоблаш. Потокни ташкил қ илиш ва ҳ исоблаш учун бирламчи маълумот бўлиб, маълум даврда ассортимент буйича корхона цех ёки участка ишлаб чи қ ариш дастури хизмат қ илади, бундан таш қ ари иш режими, ма ҳ сулотнинг ишлаб чи қ ариш технологик схемаси, жи ҳ озларнинг характеристкаси, ва қ т нормалари ва бош қ алар қ ўлланилади. Потокни ҳ исоблаш қ уйидаги бос қ ичларда олиб борилади. 1. Ишлаб чи қ ариш жараёнини ало ҳ ида қ исмларга бўлиш: бос қ ич, жараён ва операцияларни ани қ лаш. 2. Технологик ўхшашлиги жи ҳ атидан айрим ма ҳ сулот турларини ва таркибий қ исмларни гуру ҳ лантириш. Аввал гуру ҳ га ажралган операциялар сони бўйича бир хил, лекин турли иш режимига эга бўлган ма ҳ сулотлар тўплами, сўнг турли технологик операциялар сонига эга бўлган ўхшаш ма ҳ сулотлар тўпланади. Ҳ ар хил гуру ҳ да бош буюм ажратилади ва ҳ исоблар та ҳ лили ани қ ма ҳ сулотга асосланиб олиб борилади. Бу ма ҳ сулот кўпрок ривожланган технологик схема талаб этиши мумкин ёки бош қ алардан кўп ме ҳ нат талаб этиши билан фар қ қ илади. 3. Поток операциялари ва поток чизи ғ и ишлаб чи қ ариш топшири ғ и ва ритмларини ани қ лаш. Поток ишлаб чи қ аришни ташкил қ илиш бўйича қ илинган ҳ исобларни ме ҳ нат предметларига ишлов бериш давомийлиги ва ритмдан фойдаланиб ёки машиналар унумдорлиги ва ишлаб чи қ ариш топшири қ ларидан фойдаланиб амалга ошириш мумкин. 4. Поток операциялари бўйича машиналар сонини ани қ лаш. У қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади:..этN Z К  бу ерда:

Z - машиналар ишлаб чи қ ариш топшири ғ и; N т.э. -машиналар техник-и қ тисодий унумдорлик нормаси. 5. Машина иши ритмини ва ишлаб чи қ ариш топшири ғ ини ани қ лаш. Иш жойи ишлаб чи қ ариш топшири ғ и операциялар бўйича топшири қ ни уларнинг сонига бўлиш ор қ али ани қ ланади. Ритм эса шу операция ритмини машиналар сонига кўпайтириш ор қ али ани қ ланади. 6. Потокни синхронлаштириш ишлаб чи қ ариш топшири ғ и билан машина унумдорлгини ёки ишлов бериш давомийлиги ва ритми келишуви билан бо ғ ли қ Уларни та ққ слаганда тенгсизлик намоён бўладиган иш жойлари ани қ ланиб уларни бартараф этиш йўллари ани қ ланади. 7. Поток линиясини режалаштириш ва хизмат қ илувчи персонал сонини ани қ лаш, яъни ишчилар сонини ани қ лаш. Поток ишлаб чи қ ариш самарадорлиги. Ишлаб чи қ ариш самарадорлигини ошириш - корхона жамоасининг вазифаси ҳ исобланади. Доимий бир хил ритмда ишлаш – жи ҳ озлардан тўли қ фойдаланиш, ишчилар иш ва қ тидан йу қ отувининг камайишига сабаб бўлади. Поток ишлаб чи қ аришда ишлаб чи қ ариш жараёнининг узлуксизлиги ишлаб чи қ ариш даври давомийлигининг қ ис қ аришига олиб келади, бу эса ўз навбатида ма ҳ сулот ме ҳ нат си ғ иминининг камайишига олиб келади. Поток ишлаб чи қ ариш самарадорлигини ошишига таъсир этувчи омиллар қ уйидагилар: - кўп унумдорли ихтисослашган жи ҳ озлардан фойдаланиш; - ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш ҳ ажмини ошириш; - ишлаб чи қ аришни ю қ ори ритмлилик билан таъминлаш; - ме ҳ нат унумдорлигини ошириш; - ишлаб чи қ ариш даври давомийлигини қ ис қ артириш; - айланма мабла ғ лар айланишини тезлаштириш; - ма ҳ сулот таннархини камайтириш; - фойда ва рентабелликни ошириш. Поток ишлаб чи қ аришнинг и қ тисодий самарадорлигига ба ҳ о бериш учун қ уйидаги кўрсаткичлар ишлатилади: бирлик ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш

учун жонли ме ҳ нат сарфлари, поток чизи ғ ида тайёрланган бирлик ма ҳ сулотга кетадиган капитал харажатлар:поток чизи ғ идан ишлаб чи қ арилган бирлик ма ҳ сулот таннархи. Бирлик ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш учун жонли ме ҳ нат сарфлари қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади: У т = (Т см  К р ) / Z cм бу ерда: Т см - смена давомида поток чизи ғ ининг ишлаш ва қ ти, минут; К р - ишчилар сони, киши; Z см - сменада ишлаб чи қ ариш топшири ғ и. Бутун линия бўйича умумий жонли ме ҳ нат и қ тисоди қ уйидагича ани қ ланади: Э т = (T см  K р1 ) / Z см - (T см  К р2 ) / Z см бу ерда: Кр 1 ва Кр 2 - поток чизи ғ ининг механизациялашгача ишчилар сони ва ундан кейин; Z см1 ва Z см2 - поток чизи ғ ининг механизациялашгача ишлаб чи қ ариш топшири ғ и ва ундан кейин. Ишлаб чи қ ариш потокининг механизациялаштириш бос қ ичида сонли жонли ме ҳ нат сарфининг и қ тисоди қ уйидагича ани қ ланади:  мех = Δ t ч.м / Δ t п.м  100 = (t р - t ч.м. ) / (t р - t п.м. )  100 бу ерда:  мех - механизация даражасини ошириш %; t ч.м. - бир қ исм механизациялашганда иш ва қ ти и қ тисоди бирлик ма ҳ сулот учун киши соат; t п.м. - комплекс механизациялашганда иш ва қ ти и қ тисоди; t р - механизациялашмаган усулда ишлаб чи қ арилган ма ҳ сулот ме ҳ нат си ғ ими, бирлик ма ҳ сулот учун киши-соат; t ч.м. - ма ҳ сулот ме ҳ нат си ғ ими, қ исман механизациялашганда; t п.м. - комплекс механизациялашда ма ҳ сулот ме ҳ нат си ғ ими, киши-соат бирлик ма ҳ сулот учун. Поток линияси бўйича капитал харажатлар формула ор қ али ани қ ланади:йил ум х П К К  бу ерда:

К ум - поток чизи ғ ида ишлаб чи қ аришда тадби қ қ илишда барча капи тал харажатлар, сўм; П йил - ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш бўйича поток чизи ғ ининг йиллик иш - лаб чи қ ариш топшири ғ и. Поток чизи ғ ини тадби қ қ илишда и қ тисодий самарадорлигини ҳ исоблашда ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш ҳ ажмида эксплуатацион ва капитал харажатлар та ққ осланиб қ урилади. Та ққ осланганда капитал харажатларни, ма ҳ сулот таннархини камайтирувчи вариант самарали ҳ исобланади. Агар та ққ осланганда вариантлардан бирида капитал ҳ аражатларнинг ўсиши ва ма ҳ сулот таннархининг камайиши юз берса, бунда қ ўшимча капитал харажатларнинг қ опланиш муддати қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади: Т к.м. = (К 2 - К 1 ) / (С 1 - С 2 ) бу ерда: К 1 ва К 2 - ўтган йилдаги ва тадби қ қ илинган вариант бўйича капитал харажатлар. С 1 ва С 2 - ўтган ва тадби қ қ илинган вариант бўйича хом-ашё матери - аллар, эксплуатацион харажатлар. Бир неча машиналарни та ққ ослаш учун ва и қ тисодий самарали вариантни танлаш учун қ уйидаги формула ишлатиладики, бунда энг яхши вариант харажатлари барча харажатлардан кам бўлади. С + Е н  К = минимум, бу ерда: С - бир йилда хом ашё материаллар учун харажатлар; Е н - тармо қ самарадорлик норматив коэффициенти; К - шу вариант бўйича капитал харажатлар. Таянч иборалар: Поток белгилари, мураккаб поток чизи ғ и, поток чизи ғ и, бош поток чизи ғ и, оддий поток чизи ғ и, ёрдамчи поток чизи ғ и, поток, иш жойи, машина ритми, етакчи-бош машина, поток, иш жойи, машина ишлаб чи қ ариш топшири ғ и, ме ҳ нат предметига ишлов бериш давомийлиги, бир чизи қ ли поток чизи ғ и, кўп чизи қ ли поток чизи ғ и, вертикал, горизонтал, аралаш поток чизи қ лари. конвейрли ва конвейерсиз поток чизи қ лари, эркин ва

регламентлаштирилган поток чизи қ лари, бир предметли ва кўп предметли поток чизи қ лари, узлукли поток, узлуксиз поток, машиналар унумдорлиги умумий мувофи қ лик коэффициенти, поток қ ўшни операциялари бўйича машиналар унумдорлиги мувофи қ лик коэффициенти, бош машина унумдорлиги бўйича ҳ ар бир машина унумдорлиги мувофи қ лик коэффициенти, поток ишлаб чи қ ариш самарадорлиги омиллари, жонли ме ҳ нат сарфлари, поток чизи ғ и бўйича жонли ме ҳ нат умумий и қ тисоди, механизация даражасини ошириш, капитал харажатлари қ опланиш муддати АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1. И.А.Каримов " Буюк келажак сари" Т. 1998 й 2. Р.А.Фатхуддинов "Производственный менежмент"М. 1997 й. 3. Н.А.Саломатина, З. П. Румянцева тахрири остида "Менежмент организации". Ў қ ув қ ўлланма, Москва " Инфра-М" 1996 й

4. Уткин Э.А. "Управление фирмой". Москва 1996 г. 5. С.В.Валдейцев та ҳ рири остида "Управление исследованиями, разработками и инновационными проектами". Санкт Петербург"1995 6. Р.В.Кружкова та ҳ рири остида " Организация, планирование и управление производством на предприятиях пищевой промышленности" М. "Агропромиздат" 1985 й. 7. www.Ziyonet.uz

Похожие

Ишлаб чиқаришни ташкилий – технологик тайёрлаш

Ишлаб чиқаришни моддий-техник таъминлашни ва энергетика хужалигини ташкил қилиш

Ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва бошқариш менежменти системаси структураси ва мазмуни

Корхоналар – ишлаб чикаришни ташкил килишнинг асосий звеноси

Авт автосервис корхоналарида мехнатни ташкил этиш, ишлаб чикариш ва ходимларни бошкариш