Ишлаб чиқариш жараёни тушунчаси ва унинг таркиби - Машиностроение - Рефераты

Ишлаб чиқариш жараёни тушунчаси ва унинг таркиби

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

70.5 KB

Ишлаб чи қ ариш жараёни тушунчаси ва унинг таркиби Режа: 1. Ишлаб чи қ ариш жараёни тушунчаси. 2. Ишлаб чи қ ариш операцияси ва унинг классификацияси. 3. Ишлаб чи қ ариш жараёнини рационал ташкил қ илиш принциплари

1. Ишлаб чи қ ариш жараёни тушунчаси. Ишлаб чи қ ариш жараёни - бу хом-ашёнинг тайёр ма ҳ сулотга айлангунча бўлган барча жараёнлар тушунилади. Корхонанинг мураккаб негизи бўлиб ишлаб чи қ ариш жараёни ҳ исобланадики, бунда хом-ашё тайёр ма ҳ сулотга айланади. Демак, ишлаб чи қ ариш жараёни хом ашёни тайёр ма ҳ сулотга айланишига бевосита ало қ адор бўлган жараёнларни ўз ичига олади. Ишлаб чи қ ариш жараёни инсоннинг ме ҳ нат предметига ме ҳ нат воситалари таъсири ор қ али амалга оширилади. Ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш жараёни ёки ишлаб чи қ ариш жараёни ме ҳ нат предметлари, ме ҳ нат воситалари ва жонли ме ҳ натнинг ўзаро таъсирининг натижаси бўлиб ҳ исобланади. Бу элементларнинг бирлашуви ишлаб чи қ аришни ташкил этишни таъминлайди. Ишлаб чи қ ариш жараёни ма ҳ сулот ишлаб чи қ аришда вазифаси бир хил бўлмаган турли жараёнлардан ташкил топади. Ишлаб чи қ ариш жараёнида ме ҳ нат предметларини сифатий ўзгаришларига олиб келадиган жараёнлар асосий жараёнлар дейилади (сифатий ўзгаришлар ме ҳ нат предметларининг ички хусусиятлари, таш қ и кўриниши, шакли, ҳ ажми ва бош қ алар). Ёрдамчи жараёнлар эса асосий жараёнларни амалга оширишда керакли шарт шароитлар яратади. Буларга қ уйидагилар мисол бўла олади: турли хилдаги энергия ишлаб чи қ ариш, хом ашё, материаллар тайёр ма ҳ сулотнинг фазодаги ўрнини алмаштириш, жи ҳ озлар ремонтини ташкил қ илиш ва бош қ алар. 2. Ишлаб чи қ ариш операцияси ва унинг классификацияси. Ишлаб чи қ ариш жараёнлари таркибий бўлимларга, яъни операцияларга бўлинади. Ишлаб чи қ ариш операцияси деб бир ёки бир нечта ишчилар томонидан бир иш жойида бир хил ме ҳ нат предметлари устида ва бир хил ме ҳ нат қ уроллари билан бажарилган ишлаб чи қ ариш жараёнининг қ исмига тушунилади. Иш кучи, ме ҳ нат воситаси ва ме ҳ нат предметининг ўзаро бирлашуви бир операцияни бажаришни билдиради. Бу элементлардан бирининг ўзгариши эса бош қ а операциянинг бошланишидан дарак беради. Ме ҳ нат предметининг бир сифатий ҳ олатдан иккинчи сифатий латга ўтишида катнашадиган бир ёки бир нечта операцияларнинг бирлашмаси ишлаб чи қ ариш бос қ ичи деб айтилади. Ишлаб чи қ ариш жараёни турли хилдаги операциялардан тузилган бўлиб, бу операциялар 2 та белги ор қ али классификацияланиши мумкин:

1. Ишлаб чи қ ариш жараёнида операциялар вазифаси бўйича операцияларга бўлинади 2. Ишлаб чи қ ариш жараёнида операциялар бажарилиши бўйича операцияларга бўлинади Операцияларнинг бажарилишига кўра 3 га бўлинади: 1. Машинада бажариладиган операциялар; 2. Машина- қ ўлда бажариладиган операциялар; 3. Фа қ ат қ ўлда бажариладиган операциялар. Ишлаб чи қ ариш жараёнида операциялар вазифаси бўйича асосий ва ёрдамчи операцияларга бўлинади. Асосий операцияларга технологик операциялар деб айтилади. Ёрдамчи операциялар ўз навбатида уч гуру ҳ га бўлинади: 1. Кўчувчи (ташувчи) операциялар ёки транспорт операциялари. Бу операциялар ме ҳ нат предметларининг ўрнини фазода ўзгартиради. 2. Назорат операциялари (температурани ўлчаш ёки назорат қ илиш, намликни ўлчаш, тарозида ўлчаш) 3. Хизмат кўрсатиш операциялари. Бу операциялар жараённинг бориши учун нормал шароитлар яратиб беради (иш жойини йи ғ иштириш, тозалаш, машина ва жи ҳ озларни тозалаш, ё ғ лаш, текшириш ва бош қ алар) Ишлаб чи қ аришни рационал ташкил қ илиш ишлаб чи қ ариш жараёнида ёрдамчи операцияларнинг умумий сонидаги солиштирма о ғ ирлиги камайтиришни талаб қ иладики, бу ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш ме ҳ нат си ғ имини ва ишлаб чи қ ариш жараёни давомийлигини қ ис қ артиради. Ишлаб чи қ ариш жараёнини та ҳ лил қ илиш учун жадваллик ва графиклик методлари қ ўлланилади. Жадваллик усулда асосан 2 та жадвал тўлдирилади. (Амалий маш ғ улотда жадваллар ҳ амда улар тўлдирилиши билан танишасиз). График усулда ҳ ар хил операциялар геометрик шакллар билан ва чизи қ лар билан белгиланади. - Технологик операциялар - Кўчувчи операциялар - Назорат операциялар - қ ўлда бажариладиган операциялар операции - машина - қ ўлда бажариладиган операциялар - машинада бажариладиган операциялар

Ишлаб чи қ ариш жараёнини та ҳ лил қ илиш учун ҳ ар бир гуру ҳ операцияларининг умумий ми қ доридаги нисбий вазни ҳ исобланади. Бизга маълумки, ишлаб чи қ ариш жараёнида асосий ишни технологик операциялар бажаради. Шунинг учун уларнинг асосий сони қ анчалик кўп бўлса, ишлаб чи қ ариш жараёни шунча такомиллашган ҳ исобланади. Ҳ ар хил операцияларнинг уларнинг умумий ми қ доридаги ўзаро нисбати ишлаб чи қ ариш жараёнининг структураси дейилади. Ишлаб чи қ ариш жараёнини ташкил қ илиш шу жараённинг механизациялаштириш даражасини ҳ исоблашга асос бўлади. Механизациялаштириш даражаси қ уйидаги формула ор қ али топилади:100...    ум км м мех К К К У бу ерда: К м - машинада бажариладиган операциялар ми қ дори; К м. қ - машина- қ ўлда бажариладиган операциялар ми қ дори; К ум - умумий операциялар ми қ дори 3. Ишлаб чи қ ариш жараёнини ташкил қ илиш принциплари. Та ҳ лил натижалари асосида ишлаб чи қ ариш жараёнининг структурасини яхшилаш тадбирлари ишлаб чи қ илади. Ишлаб чи қ ариш жараёни уни рационал та ҳ лил қ илиш принциплари асосида доимий такомиллаштирилиб борилади. Асосий принциплардан бўлиб қ уйидагилар ҳ исобланади: 1. Жараёнларнинг пропорционаллиги. 2. Жараёнларнинг узлуксизлиги. 3. Жараёнларнинг параллеллиги. 4. Жараёнларнинг ритмлилиги. 5. Жараёнларнинг ани қ лилиги. Корхона барча бўлинма ва цехларида маълум ва қ т ичида ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш бўйича ало ҳ ида иш жойлари, участкаларнинг, жи ҳ озларнинг унумдорликларининг бир-бирига тў ғ ри келишига а ҳ амият берилишида ишлаб чи қ ариш жараёнининг пропорционаллиги кузатилади.

1. Ишлаб чи қ аришнинг пропорционаллик даражаси ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш бўйича ҳ ар бир иш жойининг ишлаб чи қ ариш топшири ғ и ва ўтказиш қ обилияти катталиги орасидаги фар қ лар ор қ али ани қ ланиши мумкин. Пропорционаллик коэффициенти қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади:m z n К m n / 1        m - иш жойлари сони; n - ўртача ўтказувчанлик қ обилияти; Z - ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш бўйича ишлаб чи қ ариш топшири ғ и. Ишлаб чи қ аришнинг пропорционаллигига эришишда шу ишлаб чи қ аришда тор жойларнинг яъни бир иш жойининг орти қ юкланиши бўлмаслиги керак. 2. Ишлаб чи қ ариш жараёнининг узлуксизлиги ме ҳ нат предметла рининг ҳ аракатида жи ҳ озлар ва ишчиларнинг ишида танаффуслар бўлмаслигини та қ озо қ илади. Узлуксизлилик коэффициенти қ уйидаги ифода ор қ али ани қ ланади:   r m t r К m тех Н / 1          r - поток чизи ғ ининг ритми t тех - иш жойида технологик операцияларнинг давомийлиги Агар иш жойида поток чизи ғ ининг ритми операциялар давомийлигидан катта бўлса, бу ерда жи ҳ озлар тўхтови содир бўлади. Агар операциялар давомийлиги поток чизи ғ и ритмидан катта бўлса, бу иш жойида ишлов бериш учун ме ҳ нат предметларининг тўпланиши содир бўлади 3. Ишлаб чи қ аришда жараёнларнинг параллеллиги ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш бўйича ало ҳ ида операцияларнинг бир ва қ тда бажарилиши ор қ али ифодаланилади. Параллеллик коэффициенти қ уйидаги ифода ор қ али ани қ ланади: ц пц пар Т Т К /.  Т ц.п - параллел бажариладиган операцияларнинг давомийлиги; Т ц - ишлаб чи қ ариш даври давомийлиги. 4. Ишлаб чи қ ариш жараёнларининг ритмлилиги деганда ҳ ар бир иш жойида, бир хил ва қ т орали ғ ида, бир хил ҳ ажмда иш бажариш тушунилади.

Бу ерда ма ҳ сулотнинг бир меъёрда ишлаб чи қ арилиши кузатилади. Ритмлилик коэффициенти қ уйидаги формула ор қ али ани қ ланади: К р . = П ф.п / П п П ф.п - шу давр ичида режали топшири қ буйича амалда ишлаб чи қ а - рилган ма ҳ сулот; П п - маълум бир давр ичида ма ҳ сулот ишлаб чи қ ариш бўйича режали топшири қ . 5. Ишлаб чи қ аришда жараёнларнинг ани қ лилик принципи ме ҳ нат предметларининг барча операциялар бўйича қ ис қ а йўлни ўтишини таъминлаш учун ишлатилади. Ани қ лилик коэффициенти қ уйидаги ифода ор қ али ани қ ланади К пр . = 1 – Т тр / Т ц Т тр - транспорт кўчувчи операцияларнинг давомийлиги Шу принципларга амал қ илиш ишлаб чи қ аришни ташкил қ илишнинг самарадорлигини оширади. Таянч иборалар: Ишлаб чи қ ариш жараёни, жараён узлуксизлиги, асосий ва ёрдамчи жараёнлар, жараён пропорционаллиги, ишлаб чи қ ариш операцияси, жараён параллеллиги, ишлаб чи қ ариш бос қ ичи, жараён ритмийлиги, бажарилиши бўйича операция турлари, жараён тў ғ ри ани қ лилиги, вазифаси бўйича операция турлари, ишлаб чи қ ариш жараёни структураси, ишлаб чи қ ариш жараёни механизациялаштириш даражаси АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1. И.А.Каримов " Буюк келажак сари" Т. 1998 й 2. Р.А.Фатхуддинов "Производственный менежмент"М. 1997 й. 3. Н.А.Саломатина, З. П. Румянцева тахрири остида "Менежмент организации". Ў қ ув қ ўлланма, Москва " Инфра-М" 1996 й 4. Уткин Э.А. "Управление фирмой". Москва 1996 г.

5. С.В.Валдейцев та ҳ рири остида "Управление исследованиями, разработками и инновационными проектами". Санкт Петербург"1995 6. Р.В.Кружкова та ҳ рири остида " Организация, планирование и управление производством на предприятиях пищевой промышленности" М. "Агропромиздат" 1985 й. 7. www.Ziyonet.uz 8. www.nur.uz

Похожие

Ишлаб чиқариш даври, унинг давомийлигини хисоблаш ва қисқартириш йўллари

Ишлаб чиқариш турлари

Машинасозликда ишлаб чиқариш жараёнлари

Ишлаб чиқариш шовқини, вибрация, ультратовуш

Машина ва ускуналарни таъмирлашдаги ишлаб чиқариш ва технологик жараёнлар тўғрисидаги тушунча