Maktabgacha tarbiya muassasalarida tabiat bilan tanishtirish ishlarini rejalashtirish - Дошкольное и начальное образование - Рефераты

Maktabgacha tarbiya muassasalarida tabiat bilan tanishtirish ishlarini rejalashtirish

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

23.0546875 KB

M aktabgacha tarbiya muassasalarida tabiat bilan tanishtirish ishlarini rejalashtirish Reja: 1. Mudiraning yillik rejasi . 2. Istiqbolli reja, Unda faslchilik prinsipidan foydalanish. 3. Ku n dalik reja 4. Tabiat bilan tanishtirish ishiga raxbarlik qilish. 5. Tabiat bilan tanishtirish ishiga raxbarlikning asosiy yunalishlari. 6. B olalar bog ’ chasining ye r maydonchasi

Mudiraning yillik rejasi Bolalarni tabiat bilan tanishtirish ishlarini rejalashtirishdagi asosiy qo’llanma, manba «Bolalar bog’chasida ta’lim tarbiya dasturi» xisoblanadi. Bunda umumpedagogik qoidaga va rejalashtirish prinsiplariga amal qilinadi. Rejalashtirishning asosiy prinsipi bola shaxsini aqlan, ahloqan shakllantirib, ularda tabiatga doir bilim, malaka va ko’nikmalar hosil qilish tabiatga nisbatan ilmiy nuqtai nazardan qarash bo’yicha oddiy tushunchalar berish, tabiatda kattalar mexnatini xurmat qilish va uni qadrlash, o’simlik va xayvonlarni sevish xamda asrash ruxida ta’lim berishdan iboratdir. Buni amalga oshirish uchun pedagogik tarbiya ishlari turli rejalashtirilgan bulishi, bolalarning yosh xususiyatlari ruyobga olinib ta’lim - tarbiya berish, malaka va kunikmalar xosil kilinishi, bunda turli - tuman ta’lim - shakllari va bolalar faolligi xisobga olingan bulishi lozim. Reja aniq tizim asosida izchillik bilan oddiydan murakkabga karab bir -biri bilan boglik turli uslub va shakllardan iborat bulishi kerak. Rejalashtirishning bosh maqsadi «Bolalar bogchasining ta’lim tarbiya dasturini» tulik amalga oshirishdir. Shuning uchun xam yilning har bir fasli shunday rejalashtirilishi kerakki u uttan fasl xulosasi va kelgusida kilinadigan ishning davomi bulishi kerak. Rejaga turli xil ishlarni kiritilishi tarbiyachiga bolalarni har tomonlama tarbiyalashga yordam beradi. Yillik reja umumiy vazifani qamrab olib butun pedagogik jamoaning ; maqsadini o’ziga mujassamlashtiradi. Ana shulardan biri tabiat bilan tanishtirish ishini maqsadga muvofiq tashkil qilishdir. Yillik rejada tarbiyachi bilan birga tabiat bilan tanishtirishning uslubiy ish shakllari rejalashtiriladi. Bunda pedagogik majlislarning mazmuni tabiat bilan tanishtirish soxasidagi ilg’or tarbiyachilarning ish tajribalarini yoyish va ularni to’plash imkonlari (Mashg’ulot kuzatish, uni muxokama qilish, ekskursiya va xokozolar) Rejada tabiatshunoslik harakteridagi, uslubiy mavzularidagi topshiriqlar, yo’llanmalar o’tkazish rejalashtiriladi. Yillik reja ota - onalar bilan tabiatni muxofaza qilishga doir pedagogik tashviqot targ’ibot ishlari borish xam kiritiladi.

Istiqbolli reja, Unda faslchilik prinsipidan foydalanish. Istikbol rejalari bir gurux uchun tuziladi. Uni yil fasllari bo’yicha tuzish maqsadga muvofiq. Chunki bu tabiatning rang — barang xususiyatlarini xisobga olish va tabiat xodisalari bilan bolalarni tanishtirishga imkon yaratadi. Istiqbolli reja tarbiyachiga dastur materiallarini taqsimlashga yordam beradi. U bolalar bilimini, malaka va ko’nikmalarini ma’lum tizim asosida izchillik bilan borishini ta’minlaydi. Rejada jonsiz tabiat xaqidagi bilim, o’simliklar haqidagi bilim, xayvonlar haqidagi, tabiatda kattalar mexnati haqidagi ma’lumotlar kiritiladi. Rejada tabiat burchagiga quyilgan vaqtincha va doimiy yangi obyektlar xam kiritilishi kerak. Bularni avvaldan aniqlashtirishdan maqsad, o’simlik va xayvonlar uchun ovqat, sharoit tayyorlab qo’yishdir. Rejada ta’limiy o’yinlar, kinofilm va diafilmlar, tabiatga doir adabiyotlar, tarbiyachilar uchun tabiatta oid lug’at adabiyotlari kiritiladi. Isti q bolli rejada bolalarning yer maydonchasi va tabiat burchagida bajaradigan mexnatlari o’ z ifodasini topadi. Bu ishlarni oldindan rejalashtirishdan maqsad zarur mexnat asboblari sharoitini oldindan tayyorlab qo’yishdir. Asosiy kuzatish jonli va jonsiz, tabiatda kishilar mexnatini fasllar bo’yicha o’zgarishini aniqlashdan iborat. Tabiat bilan tanishtirish ishini rejalashtirishning asosiy shakli — kundalik ish rejasini tuzishdir. Bu reja yilning har xil faslini o’z ichiga oladi. Yosh tarbiyachilar bajaradigan ishlarini 2 xaftaga tuzib olishlari maqsadga mufoviqdir. Kundalik reja Kundalik rejani tuzishda mashg’ulot utishning rejalashtirishdan boshlash lozim. Mashg’ulot — dastur mazmuni b o’ lgan tabiat bilan tanishtirish ishini kunlik xayotda amalga oshirish va tabiatshunoslik ishining asosiy shaklidir. Kundalik rejada tabiat burchagidagi; kuzatish va mexnatning asosiy mazmuni o’z aksini topishi kerak. Rejada kuzatishning maqsadi va kuzatish yo’llari va kuzatilgan obyektning natijalarini taxlil qilish ham kundalik rejada tabiat materiallari asosida harakatli o’yinlarni bajarish xam qayd etiladi. Bajarish uchun qanday jixozlar zarurligi aniqlanadi. Tabiatshunoslikka doir ta’limiy o’yinlardan foydalanishda ularning shakli, mazmuniga karab ishlatish rejalashtiriladi. Tabiatshunoslikka oid

ishlarni rejalashtirganda har bir yosh guruxning xususiyati xisobga olinib, ularning asosiy shakllaridan foydalanilib tabiat bilan tanishtirish uslublari asosida tuziladi. Tarbiyachi bajarilgan ishni kundalik ish rejasida xisobga olib boradi. Tabiat bilan tanishtirish ishiga raxbarlik qilish Xalq maorifining birinchi tizimi xisoblangan maktabgacha tarbiya muassasalari bolalarni har tomonlama rivojlanishida, ularni maktab ta’limiga oila bilan uzviy hamkorlikda tayyorlaydi. Bolalar bog ’ chasining bosh q arishda asosiy rolni bog ’ cha mudirasi o’ ynaydi. Mudiraning asosiy vazifasi bog’cha jamoasi bilan birgalikda «Bolalar bog’chasida ta’lim-tarbiya dasturini» barcha vazifalarini amalga oshirishdir. Maktabgacha tarbiya muassasi mudirasining faoliyati uch y o’ nalishda: 1 . Tarbiyaviy — uslubiy ishga raxbarlik; - Dastur vazifalarini va q tida bajarishga yerdam k o’ rsatish; ish malakasini oshirish; - Ilgor pedagogik tajribani o’ rganish va amalda tadbir etish. 2. X o’ jalik masala l arini xal qilish. 3. Ota - ona va keng jamoatchilik orasida pedagogik bilimni berilgan. Bolalar bog’chalarida uslubiyatchi va mudira ta’lim tarbiya ishiga birgalikda javobgar shaxs bo’lib xisoblanadi. Uslubiy ishlarga qo’ yidagilar kiritiladi. 1) Tarbiyachiga uslubiy yordam berish, nazorat qilish; 2) Tarbiyachilarning ilgor ish tajribalarini targibot etish; 3) Tarbiyachilarning tabiat uslubiyotidan malakasini oshirish; 4) Ota onalar urtasida tabiat bilan tanishtirish bilimini targibot etish. Tabiat bilan tanishtirish ishiga raxbarlikning asosiy y o’ nalishlari Uslubiy xonalarda tabiat bilan tanishtirish uchun zarur b o’ lgan adabiyotlar, ko’rgazma li qurollar, tarbiyachilar tomonidan tayyorlangan q olishlari b o’ lishi darkor. Bundan tashqari O’zbekiston Respublikasining maktabgacha tarbiya konsepsiyasi, maorif vazirligining buyruk, farmonlari, tavsiyalar, uslubiy xatlar

ilg’or tarbiyachilarning istiqboli hamda kundalik rejalari, ochik mashg’ulot. o’yin muxokamalari, ota - onalar uchun tavsiyalar berilishi kerak. Raxbar tarbiyachining uz uslub va usullari xazinasida ilg’orlar ishini tajribalarini xamisha taxlil qilib va anglab to’g’ri va ongli tarzda boyitishga o’rgatish lozim. Mudira bolalarning har tomonlama rivojlanishlari uchun barcha shart - sharoitlarini yaratmog ’ i zarur. Mudiraning ishi ijodiy xisoblanadi. Maktabgacha tarbiya muassasasi murakkab organizm, mudiraning ishi esa k o’ p q irralidir. Mudira - davlat muassasasining raxbari, shuning uchun u doimo o’z ustidan ijodiy izlanishi, tabiat haqidagi qonun va qarorlarni bilib, o’rganib borishi davlatimizning xozirgi bosqichida ichki va tashki siyosatini bilishi xamda amaliy faoliyatda unga amal qilishi kerak. Mudira keng va chuqur ma’lumotli yuqori saviyali mutaxassis bo’lishi, tarbiya jarayonini yaxshi anglab yetgan bo’lishi zarur. Maktabgacha tarbiya muassasasida bolalarni tarbiyalash mudira va katta tarbiyachi metodistning o’zaro hamkorligidagi uslubiy rahbarligi qanchalik uyushqoqlik reja asosida samarali amalga oshirilayotganligiga bog’liq bo’ladi. Uslubiy ishda uyushqoqlik, reja asosida, qo’yilgan vazifalarning imkoni boricha qisqa muddatlarda xal etilishini ta’minlay bilishi, istiqbolini ko’ra olish va unga jamoani qiziqtira bilish muximdir. (2.1 - shakl) Bog’cha mudiralari o’z qo’l ostida ishlaydigan tarbiyachilarni umumiy bilimlarini xususan tabiat soxasiga oid bilimlarini tinmay oshirib borishi tabiat burchagini tashkil etish va uni yangi qo’shimcha materiallar bilan jixozlashda maslaxatlar berish, yo’l – yo’riqlar ko’rsatishi, tarbiyachi bilan birga tabiatga ekskursiyalar uyushtirish biologiyaga doir adabiyotlarni aniqlash va ularni to’plash ishiga aktiv yordam ko’rsatish lozim. Bundan tashqari ota - onalarni bog’cha maydonchasida tabiatshunoslikka oid ishlarda faol ishtirok etishga jalb etadi, bolalarni tabiatni sevish, uni asrab - avaylab o’stiradigan kishilar bo’lib yetishish ruxida tarbiyalanishiga bevosita raxbarlik kiladi. Mudira umumiy ota - ona majlisini o’tkazadi, unda bog’cha maydonchasida qilinadigan ishlarni ota - onalari bilan hamkorlikda bajarish rejasini tuzadi. Bog’chalarda bunday uslubiy raxbarlik

turli shakllarda olib boriladi: pedagogik kengash, mashg’ulot, sayr, ekskursiya, o’yin, tabiatni kuzatish, pedagogik xonani ishini tashkil etish yer maydonchasida qilinadigan ishlarni maslaxatlashib olish guruxlaridagi tabiat burchagini axvolini taxlil qilish. Bundan tashqari bolalar muassasalariga doimo olib boriladigan ilmiy — tekshirish ishlari va ularning natijalarini xayotga keng joriy etmog’i zarur. Ma’lumki, bog’chalarda tabiat bilan tanishtirishning yangi - yangi uslub va shakllarni kuzatish, amaliy mashg’ulot va so’z vositasidagi ilmiy izlanishlar natijasidan xam keng foydalanishimiz kerak. Biz bu ishlarga yosh kadrlarni, talabalarni keng jalb etmog’imiz darkor. Bog’chalarda tarbiyachilarning aqliy — nazorat saviyasi, pedagogik maxorati va tabiat qonunlarini ilmiy asosda tushinib olishlari bevosita mudira raxbarligida amalga oshiriladi. Qilingan qoidaga muvofiq har bir tarbiyachi xalq maorifi bo’limi tomonidan tashkil etilgan kurslarda har yilda bir marta o’z malakasini oshirib borishi lozim. Yer maydonchasining t a’limiy tarbiyaviy axamiyati. Bolalar bogchasida yer maydonchasi bo’lib, bola l ar k o’ p va q tlarini usha yerda kuzatadilar. Maydoncha — o’yinlar, sayrlar, mashg’ulotlar o’tkaziladigan butun yil davomida o’simlik va xayvonlarni kuzatadigan joydir. Maydonchada daxtlar, butalar, ekinzor, gulxona, mevali daraxtlarning bulishi katta ta’limiy va tarbiyaviy axamiyatiga ega. Bolalar tarbiyachi bilan birga o’ simliklarni o’stiradilar, ularni parvarish qiladilar, o’sishi va rivojlanishi xaqida aniq tasavvurlarga ega bo’ladilar. Bolalarga o’ simliklarni pavarish qilish jarayonida, tuproqda ishlov berishda zarur bo’ladigan oddiy asboblardan foydalanish ko’nikmasi xosil bo’ladi, hamda tabi atga unda yashovchilarga nisbatan extiyotkorona munosabatda bo’lish kabi his latlar tarbiyalanadi. Maydonchani chiroyli, nafosatli bezatilish bolalarda badiiy va go’zallikni xis qilish, vatanparvarlik kabi nozik xislatlarni tarbiya laydi. Bolalarda o’z o’lkasini sevishi, o’z o’lkasining tabiatini bilishi katta ahamiyatga ega. maqsadda maydonchaga ekiladigan daraxtlar, o’simliklar mana shu o’lka tabiatiga, iqlimga mos bo’lishi zarur. Ekinzorni tashkil etishda dastur mazmunidan kelib chiqqan xolda bir gurux uchun poliz ekinlari tanlanadi. Kichik gurux uchun urug’lari yirik xomligicha

iste’mol kilish mumkin bo’lgan: sabzi, rediska tavsiya etiladi. O’rta guruxda ham xuddi shular ekiladi. Biroq imkoni boricha ikki xil navi ya’ni qizil va oq rediska ekiladi. Maqsad bolalar ularni solishtirib o’ xshash va far q li tomonlarini tanlashlari lozim. Katta guruxda bolalar uchun tavsiya etilgan barcha sabzavot o’ simliklari ekiladi. Gulzorni tashkil etishda, bog’chaning tabiiy sharoitini xisobga olgan xolda, erta baxordan to kech kuzgacha gullaydigan o’simliklar ta nlanadi Masapan: lola, narsiss (chuchmoma), kapalakgul, kukongul kabi gullar t anlanib, ularni markazi d a baland b o’ yli, chetlariga past b o’ yli gullar t anlanadi. Yer maydonchasida baxor , yoz oylarida jonli tabiat burchagi tashkil e tiladi. Bog’chaning tabiiy sharoitini xisobga olgan xolda, jonli tabiat burchagida quyonlarni, t ovuqlarni, o’rdaklarni boqib parvarish qilish mumkin. B olalar jonivorlarni parvarish qilish, ko’nikma masalalarini tarbiyalash. ularga nisbatan g’amho’rlik munosabatlarini chuqurrok tarbiyalashga yordam beradi. Yer maydonchasida har bir yosh gurux uchun o’yin va jismoniy tarbiya maydonchalari, gabniy material bilan o’ynash uchun qum solingan yashiklar kichikroq xovuz b’'lishi lozim. Jonivorlar quyon va tovuqlar boqish uchun joyi ajratiladi. Kichik gurux bolalari uchun ekinzor maydoni har bir bolaga 1 kv m xisobidan tashkil qilinadi. O’rta gurux bolalari uchun norma 1,5 kv m gacha tayorlov gurux boalari uchun 1,5 — 2 kvm gacha oshiriladi. Ekinzor atrofi past bo’yli o’simliklar bilan o’raladi. Atrofi o’ralgan ekinzor oyli ko’rinishga ega bo’lishi bilan birga guruxlarin bir — biridan tabiiy ajratib turadi. Ekinzor uchun tanlangan urug’lar yuqori navli yaxshi ekish xususiyatiga ega bo’lishi kerak. Ekilgan urug’larning asosiy sifat ko’rsatkichi uning unib chiqishidir. Nixollar paydo bo’lishini tezlashtirish uchun urug’lar namlanadi va undiriladi. Gul o’simliklarining ekishning eng k o’ p tar q algan shakli klumba, rabotka va gazonlardir. Gulzorni bezashda manzarali o’simliklarni to’g’ri tanlash muximdir. O’simliklarning yorug va namga bo’lgan talabini e’tiborga olish kerak. O’simliklarni tanlaganda klumbada erta baxordan to kech kuzgacha gul ochilib turishi nazarda tutilishi lozim. Erta baxorda ochilgan gulga ega bo’lish chunki kuzda yerga piyozli o’simliklar — lola. chuchmoma ekiladi yoki iyul oyida

kapalakgul, dastagullar ekilib, erta baxorda ular doimiy joylariga ko’chirib o’tkaziladi. Gulzorni bezashda chiroyli gullarni butazor va o’tsimon manzarali o’simliklardan foydalanish mumkin. Ochiq yerda yashash davomiyligiga ko’ra q arali o’simliklar ko’p yillik, 2 yillik, 1 yilliklarga bo’linadi. Ko’p yillik o’simliklar guruxiga yer ustidagi qismi qishda bilan o’simliklar adi. Uning xayoti tuprok ostidagi organlarida; piyoz, tutunak ildizpoya, ildizida saqlanadi. Q ish o’ simliklar baxorda tez o’ sadi. Erta baxorda va kuzda gullaydi. Ko’p yillik o’ simliklarga alohida e’tibor berish lozim. Ikki yillik gulli o’simliklarga ko’pincha urug’ sepilgandan sung 2 yiliga gullaydigan o’simliklar kiritiladi. Bu o’simliklar yozning birinchi yarmida ochiladi. Gulxonada bir vegativ dazrda foydalaniladigan gullarni bir yillik yoki yozgi o’simliklar deyilali. Yozgi o’simliklar ekilgan yili ochiladi, urug’ beriladi va xalok bo’ladi. Ularning guli chiroyli bo’lib, yozning ikkinchi yarmida qiyg’os bo’lib ochiladi. Maydoncha bog’cha bolalari uchun yil mavsumi va fasllarning o’zgarishini kuzatadigan eng qulay joylar. Tarbiyachi bolalarni maydonchaga olib chiqib. tabiatda bo’ladngan o’zgarishlar, uning sabablari, qishlab qoluvchi va uchib keluvchi qushlar bilan tanishtiradi. Bir so’z bilan aytganda. Bog’cha maydonchasi bolalarning har tomonlama rivojlanishida jonli va jonsiz tabiat bilan tanishishida. O’z ona - Vatanini sevishda uni muxofaza qilish. O’simlik va hayvonlarni ko’paytirishda ta’lim - tarbiya oladigan ilk maskan xisoblanadi

Похожие

Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodlari

Maktabgacha ta’lim muassasalarida jismoniy tarbiya yo‘riqchisining vazifalari

Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodikasi fanining metodlari

Tabiat bilan tanishtirish metodikasi fanining maqsad va vazifalari

Bolalarni tabiat bilan tanishtirish metodlari (3-Amaliy mashg‘ulot)