Болаларда оилавий муносабатлар идрокини ўрганишда проектив методикалардан фойдаланиш - Дошкольное и начальное образование - Рефераты

Болаларда оилавий муносабатлар идрокини ўрганишда проектив методикалардан фойдаланиш

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

359.3896484375 KB

Болаларда оилавий муносабатлар идрокини ўрганишда проектив методикалардан фойдаланиш Режа: 1. Проектив методикалар ҳақида тушунча. 2. Болаларда оилавий муносабатлар идрокини ўрганишда проектив методикалардан фойдаланиш .

Проектив методикаларнинг ўзига хос хусусиятлари: - Турли-туман жавобларга йўл берувчи топшириқларнинг тақдим этилиши. - Стимул қўзғатувчининг кўп маъноли эканлиги. - Шахсни баҳолашга глобал ёндошув, яъни унинг яширин, тўлиқ англанмайдиган, ёпиқ томонларини аниқлаш имконияти. - Синалувчи жавобларини “тўғри” ва “нотўғри” тарзида баҳолаш мумкин эмаслиги. Проектив методикаларнинг камчилик ва афзалликлари. Камчиликлари: • Натижаларни тавсифлашдаги субъективлик; • Психометрик талабларга тўлиқ жавоб бермаслиги, яъни уларнинг етарлича объектив эмаслиги; • Ретест ишончлилик коэффицентининг юқори даражада эмаслиги, валидизация қилишнинг мураккаблиги; • Натижаларни тавсифлашда психологик тайёргарлик, психологик билимларга эга бўлиш ва методикани қўллаш бўйича тажриба талаб қилиниши. Афзалликлари: • Информативлиги юқори; • Шахсни глобал баҳолаш имконияти; • Мақсаднинг ноаниқлиги (синалувчи диагностик кўрсаткичларни тавсифлай олмаслиги ва уларни ўз хусусиятлари билан боғлай олмаслиги;. • Турли ёшдаги синалувчилар билан ишлашдаги самаралилиги ва уларда топшириқни бажаришга қизиқиш уйғотиши. Герман Роршах (1884-1984) – швецариялик психиатр. У 1921 йилда «Психодиагностика: идрокка асосланган диагностик тест» номли асарини чоп эттирди.

Проектив методикалар таснифи: – структуралаштириш – тавсифий – экспрессив Болаларда оилавий муносабатлар идрокини ўрганишда турли проектив методикалардан фойдаланиш мумкин. Шулардан бир, “Оила расми” проектив методикаси Оиладаги шахслараро муносабатларни ўрганиш мақсадида “Оила расми” методикасини кўпгина тадқиқотчилар, жумладан, В. Хьюлс, А. И. Захаров, Н. Корман, Р. Бернс, С. Кауфман ва бошқалар амалий фаолиятларида қўллаганлар. Ушбу методика орқали қуйидагиларни ўрганиш мумкин: 1. Оиладаги муносабатларнинг ўзига хослигини ва оиладаги эмоционал муҳит. Масалан, агар оила аъзолари қувноқ, бир-бирларини қўлларини ушлаган ҳолда, биргаликда бирон бир юмуш билан банд ҳолда тасвирланса, бу ушбу оилада ҳамжиҳатлик, ижобий эмоционал муҳит мавжудлидан дарак беради. Аксинча ҳолат, оила аъзолари ёмон кайфиятда бир-бирларидан узоқ масофада ва тескари турган тарзда ифодаланса, бу оиладаги салбий эмоционал муҳитни, тарқоқликни англатади. 2. Боланинг расмни чизиш жараёнидаги ҳолати. Расмда штирхларнинг кўплиги, кичик ўлчамлар кўпинча зўриқиш, чарчоқни умуман боланинг жисмоний ҳолатининг яхши эмаслигидан даллат беради. Аксинча, тасвир учун берилган қоғоздан тўлиқ фойдаланиш, катта ўлчамдаги расмлар, боланинг кайфияти яхшилигидан,хавотир ва чарчоқнинг йўқлигидан далолат беради. 3. Расм чизиш маҳорати, боланинг ёш даврига хос расм чиза олиш даражаси . Бунда тасвирдаги ортиқча чизиқлар ёки аксинча образларнинг аниқ, ёрқин ифодаланишига ва ҳоказоларга эътибор қаратилади.

Методикани ўтказишдан мақсад : оилавий муносабатлар хусусиятларини ўрганиш. Рене Жилнинг “Боланинг шахслараро муносабатларини ўрганиш” методикаси. Ушбу проектив методика орқали боланинг шахслараро муносабатлар ҳамда унинг оилавий муносабатларни идрок қилиш соҳасини тадқиқ қилиш мумкин. Рене Жил проектив методикасининг мақсади боланинг ижтимоий мослашувчанлигини, шунингдек унинг атрофдаги кишилар билан бўладиган ўзаро муносабатларини ўрганишдан иборат. Методика визуал-вербал характерда бўлиб, 42 та расм, улардан 25 тасида бола ёки бола билан катталар тасвирланган топшириқдан ҳамда матн шаклида берилган вазифалардан ташкил топган.

Намуналар:

“Оила социограммаси” методикаси Э.Г.Эйдемиллер томонидан таклиф этилган бўлиб, расмли проектив методикалар сирасига киради. Ушбу методика орқали оиладаги шахслараро муносабатлар тизимида субъектнининг ўрнини ва оиладаги коммуникациянинг қай даражада эканлигини ўрганиш мумкин (Э.Г. Эйдемиллер, О.Б.Черемисин, 1990; Э.Г.Эйдемиллер, Системная семейная психотеропия, 2002;).

Синалувчига диаметри 11 см бўлган доира туширилган оқ қоғоз ва қуйидагича кўрсатма берилади: “Сизнинг олдингиздаги варақда доира расми келтирилган. Доира ичига ўзингизни ва оила аъзоларингизни доирачалар шаклида жойлаштиринг ва уларнинг номларини ёзиб қўйинг”. Оиланинг барча аъзолари топшириқни бир-бирлари билан маслаҳатлашмасдан бажаришлари зарур. Натижалар қуйидаги мезонлар бўйича баҳоланади: 1. Доира ичидаги оила аъзоларининг сони; 2. Доирачалар ҳажми; 3. Доирачаларнинг бир-бирига нисбатан жойлашиши; 4. Улар орасидаги масофа.

Адабиётлар рўйхати: 1. Алешина Ю.Е. Индивидуальное и семейное психологическое консультирование. – М.: Класс, 2004. 2. Жалилова С.Х., Ғайибова Н.А. Умумий психодиагностика. Т.:-2017. 3. Ғайибова Н.А. “Ўсмир сиблинг мақомининг тенгқурлари билан бўладиган шахслараро муносабатларга таъсири”. Монография Т.: -2016. 4. Ғайибова Н.А. Оилада фарзандлар ўзаро муносабатларини ўрганиш. Методик қўлланма. Т.: 2014. 68 б.

Похожие

Оилавий муносабатлар психологияси

Педагогик психология фани предмети

Болаларда диққатнинг ривожланиши

Кўришида нуқсони бўлган шахсларнинг хотира хусусиятлари

Ривожланишида нуқсони бўлган болаларнинг фаолият хусусиятлари