Sinfdan tashqari mashg‘ulotlarning maqsadi, ularning shakllari. O’quvchilarning ozlashtirishini hisobga olish va baholash - Химия - Рефераты

Sinfdan tashqari mashg‘ulotlarning maqsadi, ularning shakllari. O’quvchilarning ozlashtirishini hisobga olish va baholash

Загружено в:

20.09.2019

Скачано:

0

Размер:

54.5 KB

Sinfdan tashqari mashg‘ulotlarning maqsadi, ularning shakllari. O’quvchilarning ozlashtirishini hisobga olish va baholash Reja: Maqsad 1. Sinfdan (va maktabdan) tashqari ishlar, ularning turlari. 2. Sinfdan tashqari mashg‘ulotlar tashkil etishning asosiy printsiplari, o’quvchilar kasb tanlashiagi ahamiyati. 3. Sinfdan tashqari ishni tashkil etish va rasmiylashtirish. 4. Mashg‘ulotlarda rolli sahnalashtirish. 5. Yubiley kechalari, kimyoviy shashka o’yini. 6. Kimyo o’qitish natijalarini nazorat qilishning maqsadi, shakli, usullari va ahamiyati. 7. Og‘zaki so’rash, yozma ish, sinov-test. 8. Test, testning o’quv jarayonining turli bosqichlarida nazorat qilishda qo’llanilishi. 9. Etuklik attestati olish imtixoni. 10. O’quvchilar ozlashtirishini baholash me’yorlari. 11. O’quvchilarning ozlashtirishi va sifat ko’rsatkichlari.

O’quvchilarning ozlashtirishini nazorat qilish o’quv jarayonining asosiy qismi hisoblanadi. Uning vazifasi o’qitish maqsadi qaysi darajaga yetgan- yetmaganligini aniqlashdir. O’rta maktabda o’quvchilarning bilimini nazorat qilish o’qitish xarakteriga ega bo’lganligi uchun nazorat qilish usullari boshqa o’qitish usullari bilan chambarchas bog‘langan. O’quvchilar bilimini nazorat qilish vaqtida xam o’qitish, tarbiyalash, rivojlantirish funktsiyalari bajariladi. O’qitish axamiyati shundaki, o’quvchi oz bilimi va ko’nikmalarini doim to’grilab turishining imkoni bo’ladi .O’quvchilar bilimini nazorat qilishining tarbiyaviy axamiyati juda katta . Doimiy tekshirishlar o’quvchini sistematik ravishda ishlashga o’rgatadi, olingan bilim va ko’nikmalarini amalda qo’llay oladi.O’quvchilarda ma’suliyatlik, maqsad sari yo’nalish, mexnatsevarlik, qiyinchiliklarni yengish va boshqa ma’naviy fazilatlar shakllanadi. O’quvchilar bilimini nazorat kilishda ularni rivojlantiruvchi axamiyatiga aloxida e’tibor beriladi. O’quvchilarning fikrlash qobiliyati, analiz, sintez qilish, taqqoslash, umumlashtirish, aniqlik kiritishlar xam aloxida nazorat qilinadi. Kimyo o’qitish natijalarini nazorat qilishning shakllari xilma-xil bo’ladi. Bu nazoratning tashkil qilinishiga- individual, frontal, gurux va differentlashgan, yeki bajarilishiga bogliq.-ogzaki, yezma, eksperimental bo’lishi mumkin. Bundan tashqari didaktikada nazorat turlari mavjud, ular didaktik funktsiyasiga bogliq: mavzu o’qitishdan oldin, dars vaqtida, chorak yeki yarimyillik, yil oxirida. Nazorat qilish usullari. Og‘zaki nazorat va oz-ozini nazorat qilish usullari: a) individual so’rash b) frontal so’rash v) og‘zaki zachetlar g) og‘zaki imtihon d) programmalashtirilgan so’rash e) og‘zaki oz-ozini nazorat qilish. Yozma nazorat va oz-ozini nazorat qilish usullari: a) yozma nazorat qilish

b) yozma zachetlar v) yozma imtihon g) programmalashtirilgan yozma ishlar d) yozma ravishda oz-ozini nazorat qilish. Amaliy-laboratoriya nazorati va oz-ozini nazorat qilish usullari: a) kontrol - laboratoriya ishlari b) ENM yordamida nazorat qilish v) eksperimental masalalar yechish g) amaliy-laboratoriya ishlari yordamida oz-ozini nazorat qilish. O’quv vaqtining juda cheklanganligi tufayli o’qituvchi dars vaqtida hamma o’quvchilarni so’rab chiqa olmaydi, shuning uchun o’quvchilarning butun ishi davomida ularni doimo ishini kuzatib borish kerak. Dars plani tuzishda so’raladigan o’quvchilarnigina emas, balki tekshirib borilishi kerak bulgan, orqada qolayotganligi ma’lum bo’lgan o’quvchilarni ham darsda ikki-uch marta turgizib so’rash kerak. Surash - o’quvchilarning ozlashtirishini hisobga olishning asosiy formasidir. Maxsus tanlab olingan savollar sistemasi o’qituvchining o’quvchilarni sistemali suratda kuzatib borganligi to’g‘risida dalolat beradi. Oldingi va ilgari o’tilmagan darslarning materiali ham so’raladi. Shunday qaytarib turish o’quvchining bilimini puxtalash va kengaytirishga imkon beradi. Vaqtni tejash maqsadida "qisqa so’rok" savol-javob o’tkaziladi. Ular maxsus kartochkalarda oldindan yozib qo’yiladi. Nazorat yozma ishlar. O’quvchilar bilimini hisobga olishning ayrim o’quvchilarningina emas, balki butun sinf o’quvchilarning ham ozlashtirishini bir vaqtda tekshirib ko’rishga imkon beradigan tejamli vositasi kontrol yozma ishlardir. "Bir pasli yozma ishlar" - 10-15 daqiqa davomida davom etadi - bu nazorat kundalikka kiritilishi mumkin. O’quv ishini sifati to’g‘risida o’quvchilarning ozlashtirishga qarab xukm chiqariladi. O’quvchilarning ozlashtirishini hisobga olishning uchta formasidan:

kundalik vakti-vakti bilan va yakuniy formalaridan foydalaniladi. Bularning uchalasi maktabda ozlashtirishini hisobga olishning yaxlit bir sistemasini tashkil etadi. Kundalik hisobga olish o’quvchilarning ishini sistemali suratda tekshirib borish asosida o’tkaziladi. O’quvchilar ishini kundalik kuzatib borish o’qituvchining har qaysi o’quvchining ozlashtirishini mahsus tashkil etilgan so’roq yo’li bilan ancha yaxshi tekshirib ko’rishga imkon beradi. So’rash og‘zaki va yozma tarzda o’tkaziladi. Bunday so’rash butun sinfning ozlashtirishini hisobga olishning eng qulay vositasi yozma kontrol ish butun sinf qanday o’qiyotganligini kuzatishgagina imkon beradi. Ximiyadan ozlashtirishni vaqti-vaqti bilan hisobga olishning oxirgi bosqichi ba’zi o’qituvchilarda har qaysi o’quvchiga va butun sinfga xarakteristika berishdan iborat bo’ladi. Bunday hisobga olish asosida o’quvchilarning bir yillik ozlashtirishi tug‘risida umumiy xulosa chiqariladi imtihon va attestat olishda o’quvchilarning butun fandan qanchalik ozlashtirganliklari tug‘risida xulosa chiqarishua imkon beradi. Bir mavzu o’tilgandan keyin, yoki chorak oxirida butun bir darc davomida shu o’tilgan mavzu bo’yicha kontrol yozma ish o’tkaziladi. O’quvchilarning kontrol ishini mustaqil suratda bajarilishni ta’minlash uchun bu ish bir necha variantlarda tuziladi (2, 3, 4, va hokazo). Savollarning oson- qiyinligini taxminan bir hil bo’lishi kerak. Kontrol ishning qanday bajarilganligini tekshirib ko’rish va unga baho qo’yish ta’lim-tarbiya jihatidan katta rol o’ynaydi. Eng ko’p takrorlangan xatolarni o’qituvchi tahlil qilib ko’rish asosida o’quvchilarning javoblariga baxo qo’yibgina qolmay, balki kimyo o’qitish ishini bundan buyon yaxshilash uchun tegishli xulosalar ham chiqarib oladi. O’quvchilarning o’quv va malakalarni tekshirib ko’rishda faqat nazariy bilimlarni emas, ya’ni: kimyoviy til, grafikadan foydalana bilish, mikdoriy hisoblar qila olish, balki eksperiment o’tkaza bilish malakalarini - eng ko’p ishlatadigan asbob-uskunalardan foydalana olish, eng muhim kimyoviy operatsiyalarni bajarish,

kimyoviy eksperimentdan foydalana olish malakalarini hosil qilish vazifasi ham turibdi. Bunda ham chorak ohirida va yil ohirida o’quvchilarning eng muhim eksperimental malakalarini tekshirib ko’riladi va baho qo’yiladi. Bu ham ta’lim- tarbiya jihatidan katta rol o’ynaydi. Malakalarni tekshirishda eksperimental masalalar yechishdan foydalansa bo’ladi. Yuqori sinf o’quvchilarining bilimini nazorat qilishda sinovdan foydalansa bo’ladi. Odatda sinov darsdan tashqari vaqtda o’tkazilib, o’quvchilar ikki yeki uch guruxga bo’linadilar. O’qituvchi savol va masalalarni oldindan tayerlab, o’quvchilarga beradi. Darslarni yaxshi ozlashtiradigan, tez-tez javob beradigan o’quvchilarni taqdirlash uchun ularni sinovdan ozod qilish mumkin. Yetuklik attestati olish imtihoni. Etuklik attestati olish imtihonidan kozlanadigan maqsad - o’quvchilar bilimining qancha puxta ekanligini, o’quvchining saviyasini, mustaqil fikr yurita olish-olmasligini, bilimlarni hayot bilan, nazariyani praktika bilan bog‘lay bilishini tekshirib ko’rishdan iborat. O’quvchi nimani bilishi kerak: a) moddalar va ularning ozgarishi tug‘risida konkret tasavvurga ega bo’lishi b) kimyoning asosiy tushunchalari va qonunlarini bilishi va ularni konkret materialda izohlab berishi v) eng muhim kashfiyot va ixtirolar tarixi bilan, kimyogarlarning hayoti va ilmiy faoliyat bilan bog‘liq bo’lgan masalalarni bilishi g) kimyoviy tildan foydalana olishi d) oddiy eksperimental ishni qila olishi, miqdoriy masalalarning yechishi. Ma’lumki, 1992 yildan boshlab Uzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori bilan oliy ukuv yurtlariga talabalar olishda imtihonlari test sinovlari asosida o’tkazilmokda. 1993 yildan esa o’quvchilar olimpiadalari va bitiruv imtihonlari ham test sinovlari asosida o’tkaziladigan bo’ldi. Shunday ekan, o’quvchilarning davrning yangi talablariga javob beradigan qilib tayyorlash uchun bu sohadagi ishni maktabda davom ettirish zarur.

Test atamasi inglizchadan olingan bo’lib, uzbekchaga tarjima qilinganda - tekshirish, tadqiq etish, sinab ko’rish degan ma’noni anglatadi. Test - bu qisqa, standart va odatda vaqt bilan chegaralangan sinovdir. Bunday yangicha va qulay sinovlarni o’tkazish uchun test savollari tuziladi. Nar bir savolning beshta A, V, S, D, Е harflari bilan belgilangan javoblari bo’lib, ularning ichida bitta javobi to’g‘ridir. Savollar "Ko’p ichidan to’g‘risini tanlab olish" hamda "Soddadan murakkabga" printsipida va qat’iy maktab dasturi asosida tuziladi. Ayrim o’qituvchilar imtihonni ikkita nazariy savol, uchinchini test topshirig‘i asosida o’tkazilishni rejalashtirilgan bo’lishlari mumkin. Ammo bunday yondashuv asosida o’quvchini ozlashtirish darajasini tulaqonli baholab bo’lmaydi. O’qituvchi o’quvchilar bilan kelishgan holda ikki usuldan birini qat’iy tanlab olishi zarur. O’quvchilarning javoblarini baholashni kuzatish uchun javob varaqasini bir xil kattalikdagi qalinroq qog‘ozdan perfokarta shaklida tayyorlash ancha maqsadga muvofiq bo’ladi. Demak, sinf uchun avvaldan perfokarta tayyorlab qo’yilishi kerak. O’quvchilar to’g‘ri javoblarini ana shu perfokartalarda belgilaydilar. To’g‘ri javobni hisoblash uchun bitta perfokarta olib, to’g‘ri javoblarni krestli doira shaklida belgilash va qaychida ularni qirqib olib tashlab "shablon" tayyorlab olish kerak. Shablon o’quvchi perfokartasi kattaligi bilan bir xil bo’lishi va ustiga tushishi lozim. To’g‘ri javobni aniqlash uch perfokarta ustiga "shablon" qo’yiladi, shablonda shuncha krestlar ko’rinadi. Shaxsiy kompyuter bilan ta’minlangan maktablarda test sinovlarini mashinalar yordamida o’tkazish mumkin. Buning uchun test topshiriqlari variantlari, ularning to’g‘ri javoblari, baholash mezonlari mashina xotirasiga kiritilib, o’quvchining "sinash''ni topshirish kifoya qiladi. O‘zlashtirishning sifat ko’rsatkichlari. O‘zlashtirishga baho qo’yish o’quvchilar ishi sifatini oshirib borishning muhim vositasidir. O’quvchilarning kimyo fanini ozlashtirishi uchta kursatkich

bilan: a) bilim va amaliy o’quvlar hajmi; b) bilim va o’quvlar sifati; v) bilim va o’quvlarni aniqlash formalari bilan ta’riflanadi. Bilimlar hajmi o’quv dasturi bilan belgilanadi. Dasturga kura o’quvchilarning eng muhim modda va reaktsiyalarni, asosiy nazariya, tushuncha va qonunlarni bilish-bilmasligini, kimyoviy tildan, eng muhim kimyoviy tajriba usullaridan foydalanishni, shuningdek, ozlarini nazariy bilimlarini masalalar yechishda va amaliy hayot masalalarini hal qilishda tadbiq etishni tekshirib ko’rish kerak. Bilimlar sifati konkretligi, tushunilganligi, sistematikligi, to’g‘riligi, puxtaligi bilan ifodalanadi. Bilim va o’quvlarni aniqlash formasi ham o’quvchilarning ozlashtirishini xarakterlashda katta ahamiyatga ega. O’quvchilarning kimyo fanini ozlashtirishga qo’yiladigan juda ham taxminiydir; konkret sharoitta qarab, ular chukurlashtirilishi va ularga aniqliklar kiritilishi mumkin; o’qituvchi o’quvchilarni yanada yaxshi ishlashga qiziqtirish maqsadida, bu baholarni bir qadar oshirish yoki, aksincha, pasaitirishi mumkin. Baholash mezonlari. Og’zaki javobga baho qo’yish: Agar o’quvchi: a) berilgan savollarga tula javob materialni ham bilsa; b) kimyoviy tushunchalarning ta’rifini, ifodalarini aniq bilsa; v) oz bilimlarini amaliy masalalarni hal qilishda tadbiq eta olsa; g) materialni izchillik bilan bayon etsa; d) asosiy va qo’shimcha savollarga mustaqil suratda javob bersa, bunday o’quvchiga " 5" baho qo’yiladi . Agar o’quvchi : - « 5» bahoga javob bergandek javob bersa; - ayrim xatolikka yo’l qo’yib uni o’qituvchining birinchi ishorasidayoq tushuna olsa; - o’qituvchining bir qator yordami bilan javob bersa;

- unchalik ahamiyatga egak bo’lmagan tafsilotlarni bilmasa bunday o’quvchiga "4" baho qo’yiladi. Agar o’quvchi : -asosiy materialni bilsa-yu, ammo kimyoviy tushunchalarning ta‘rifini, kimyoviy qonuniyatlarni aniq ayta olmasa; - asosiy masalalarni bayon qilishda kamchiliklarga yo’l qo’ysa ; - bilimlarni aniq ifodalashda o’qituvchi yordami bilangina tadbiq etsa; - o’quv materialini uncha sistemali va aniq bayon eta olmasa; - mustaqil javob berolmay, o’qituvchi yordami bilan javob bersa bunday o’quvchiga "3" baho qo’yiladi . Agar o’quvchi: - asosiy materialni ancha qismini bilmasa; - hatto o’qituvchi yordamida ham ularni tuzata olmasa; - ko’rsatilgan kamchiliklarni to’g’rilay olmasa bunday o’quvchiga "2" baho qo’yiladi. Agar o’quvchi: - asosiy materialni ko’p qismini mutlaqo bilmasa; - hatto o’qituvchi yordamida ham ularni tuzata olmasa; - ko’rsatilgan kamchiliklarni to’g’rilay olmasa bunday o’quvchiga "1" baho qo’yiladi. Amaliy ishga baho qo’yish: Agar o’quvchi: - ish to’liq va to’g’ri bajarilgan; - tajriba reja asosida bajarilgan; - amaliy ishga yaxshi tayyorlansa va ko’rsatmalarga aniq rioya qilib bajarsa; - barcha tajribalarni tushunib, ongli ravishda bajarsa; - barcha kimyoviy tajribalarni aniq bajarib, butun ishdan aniq natijalar olsa; - to’gri kuzata olsa, to’gri xulosa chiqarsa, tajribalarni mustaqil suratda bajarsa bunday o’quvchining amaliy ishiga "5" baho qo’yiladi . Agar o’quvchi:

- ish to’g’ri bajarilgan ; - xulosa va kuzatishlar aniq bajarilgan; - tajriba to’liq bajarilmagan ; - moddalar va jihozlar bilan ishlaganda arzimas xatolarga yo’l qo’ysa, bunday o’quvchining amaliy ishiga "4" baho qo’yiladi . Agar o’quvchi: - ishning yarmidan ko’pi to’g’ri bajarilgan yoki tajriba bajarilishida, tushuntirishda, ishni rasmiylashtirishda, moddalar va jihozlar bilan ishlash vaqtida, xavfsizlik texnikasiga rioya qilishda muhim xatolarga yo’l qo’yilgan bo’lsa, bu xatolar o’qituvchi yordamida to’g’rilangan bo’lsa, bunday o’quvchining amaliy ishiga "3" baho qo’yiladi. Agar o’quvchi: -tajribaning bajarilishida, tushuntirishda, ishni rasmiylashtirishda, moddalar va jihozlar bilan ishlash vaqtida, xavfsizlik texnikasiga rioya qilishda ikki yoki undan ortiq muhim xatolarga yo’l qo’yilgan bo’lsa, bu xatolar o’qituvchi yordamida ham tuzata olmasa, bunday o’quvchining amaliy ishiga "2" baho qo’yiladi . Agar o’quvchi: -tajriba bajarilmagan, o’quvchida tajriba o’tkazish ko’nikmasi mutlaqo yo’q bo’lsa, bunday o’quvchining amaliy ishiga "2" baho qo’yiladi . Yozma ishga baho qo’yish : Agar o’quvchi: - yozma ishdagi barcha savollarga to’g‘ri javob qaytarsa; - aniq va nazariy materiallarga oid savollarga mukammal va aniq javob bersa; - izchillik bilan va butunlay savodli tarzda bayon bersa; - bunda arzimas xato mavjud bo’lishi mumkin, u o’quvchining yozma ishiga "5" baho qo’yiladi. …

O’quvchilar bilim, ko’nikma va malakalarni ozlashtirish natijalarini nazorat qilish o’quv jarayenida didaktik axamiyatga ega. Uning maqsadi-o’qitishning real natijalarini o’qitish maqsadlari bilan solishtirish. Nazorat xar xil shakl , tur va usulda olib boriladi, turli xil topshiriqlar esa nazorat vositalariga kiradi. Kimyoviy shashka Valentlikni ongli tushunish uchun bu o’yin ahamiyatlidir. U asosan 7- sinfda, qisman 8- sinfda o’tkaziladi. O’yindan maqsad : kimyoviy moddalarni, valentlikni o’rganish. O’yinni tashkil etish : Buning uchun shashka doskasi va 12 ta dan 24 dona shashka donalari olinadi. Shashka donalari ustiga oq qog‘oz yopishtirib, bir xil rangdagi 12 tasiga oksid hosil qiluvchi metall va metallmaslarning belgilari yozib qo’yiladi. Bu o’yinda kerak bo’lsa indekslar ham qo’yiladi. Tepasiga elementning valentligi rim raqami bilan yozib qo’yiladi. Ikkinchi rangdagi 12 tasiga esa kislorod belgisi, kerakli joyiga indeksi, tepasiga valentligi yoziladi. O’yinni o’tkazish tartibi : O’yin ikki o’quvchi orasida o’tkaziladi. O’yinda raqib donalarini yutib olishi uchun metall, metallmas valentligining yig‘indisiga kislorod valentligining yig‘indisini bo’lish kerak. 1) _ 2) _ 3) _ 4) _ O’yin davomida donalar damkaga chiqib, xuddi shashka o’yinidek davom etishi mumkin. O’quvchilarni qiziqtirish, valentlikning to’la ozlashtirishlarini ta‘minlash uchun shashka donalarini ostki tomoniga birdan 12 tagacha nomerlar yozib qo’yiladi. O’yin oxirida uni hisoblab, g‘olib va mag‘lublar ochkolarini aniq chiqarishlari mumkin. 9- sinfda «To’yingan va to’yinmagan uglevodorodlarni» o’tgandan so’ng o’quvchilarning bilimini shu o’yin orqali aniqlash mumkin. Shashka donalaridan 12 tasiga C- lar, 12 tasiga esa H- lar yopishtiriladi. O’yindan maqsad to’yingan

uglevodorodlarni hosil qilish bo’ladi. Yutgan bola baholanadi. Shashkalardagi belgilar: С , С 4 , С 2 , С 5 , С 3 , С 6 , С 7 , С 8 , С 4 , С 9 , С 2 , С 10 Н 4, Н 10 , Н 6 , Н 12 , Н 16 , Н 8 , Н , Н 22 , Н 14 , Н 18 , Н 20 , Н 4 , Estafeta o’yini O’yindan maqsad : kimyoviy moddalarni, valentlikni o’rganish. O’yinni tashkil etish : Kimyo fanida bu o’yinni bo’r va doskadan yoki temir doska va moddalar formulasi yozilgan magnitli belgilardan foydalanib o’ynaladi. Bu o’yin jismoniy tarbiya darsidagi kabi ikki komanda o’rtasida musobaqa ko’rinishida amalga oshiriladi. Komandalarga nom qo’yiladi. Masalan, “Oltin” va “Ozon” kabi nom beriladi. Komandalar safi oldiga partalar joylashtirilib, ikkala partaning ustiga bayroqchalar qo’yiladi. Doskaga 2-3 dona bo’r va toza latta qo’yiladi. O’yinni o’tkazish tartibi : Ikkala komanda a’zolari bayroqcha qo’yilgan parta oldida ketma-ket saflanib turishadi. O’qituvchi o’quvchilarga o’yin tartibini va o’yinning maqsadini tushuntirib beradi. So’ngra o’qituvchi soatga qarab o’yinni boshlashga buyruq beradi. O’yin oldindan belgilangan vaqt bo’yicha davom etadi. Birinchi o’quvchi bayroqchani qo’liga olib, doska oldiga boradi va ozgarmas valentli 1 ta elementni yozadi hamda ustiga valentligini qo’yadi. So’ngra qaytib kelib, bayroqchani ikkinchi o’quvchiga topshiradi. Ikkinchi o’quvchi ham bayroqchani qo’liga olib, doska oldiga boradi va boshqa ozgarmas valentli 1 ta elementni yozadi hamda ustiga valentligini qo’yadi. Keyin qaytib kelib, bayroqchani navbatdagi o’quvchiga topshiradi. O’yin shu tarzda davom etadi. Vaqt tugagach o’qituvchi doskaga yozilgan formulalarni tekshirib, natijani aniqlaydi. O’yinda to’g‘ri yozilgan formulalarning soni hisoblab chiqiladi. To’g‘ri yozilgan formulalar qaysi komandada ko’p bo’lsa, o’sha komanda g‘olib hisoblanadi. Bu o’yindan 7- sinfda: ozgarmas valentli va ozgaruvchan valentli elementlarni, oddiy moddalar va murakkab moddalarni, asosli va kislotali oksidlarni, asoslar va kislotalarni, o’rta va nordon tuzlarni; 8-sinfda metallar va metallmaslarni, elektrolit va elektrolitmaslarni; 9-sinfda to’yingan va to’yinmagan

uglevodorodlarni, aldegidlar va karbon kislotalarni o’rganishda foydalanish mumkin. Kimyo haftaligi Kimyo haftaligini o’tkazishda har bir o’quvchi oz qobiliyatiga qarab, tayyorgarlik olib boradi. Haftalikda faol qatnashib, oz bilimi, qobiliyatini namoyish qilgan o’quvchining kimyo faniga bo’lgan mehri yanada ortadi. Kimyo haftaligini turli sanalarga, olimlarning tavallud kunlariga, kimyogarlar kuniga, guruh elementlariga bag‘ishlab o’tkazish mumkin. Masalan: D.I.Mendeleyev tavalludiga bag‘ishlab o’tkaziladigan Haftalikni quyidagicha rejalashtirish mumkin: Kimyo haftaligining rejasi : Birinchi kun . "Qiziqarli kimyo kechasi" o’tkazish uchun viktorina savollari, krossvord, qiziqarli topishmoq, masalalar, didaktik o’yin namunalari e’lon qilinadi. Bunga o’quvchilar puxta tayyorgarlik ko’radilar. Ikkinchi kun . Kechaga atalgan devoriy roznomalar, referatlar, albomlar, olimlar ishlari tasvirlangan albomlar, ko’rgazmalar, didaktik materiallar ko’rgazmasi o’tkaziladi. O’quvchilarning o’qituvchi rahbarligida olib borilgan, tayyorlagan ko’rgazmalari hakamlar hay’ati tomonidan baholanadi. Uchinchi kun . 7 sinf o’quvchilari ishtirokida "Atomjon va D.I.Mendeleyev davriy sistemasi" mavzusida sahna ko’rinishini namoyish qilinadi. Sahna ko’rinishi bilan D.I.Mendeleyev davriy sistemasining yaratilishi namoyish etiladi. To’rtinchi kun . "Mo’jizalar olamiga sayohat" deb nomlanadi. Tadbirni 9– sinf o’quvchilari olib boradilar. Kecha boshlanishida D.I.Mendeleyev hayoti va ijodi yoritiladi va Mendeleyevni sahnaga taklif etib kecha boshlanadi: 1. Sahna ko’rinishi. Mo’jizalar olamiga sayohat. Kimyoviy elementlar tilga kirganda. Davraga 2 ta boshlovchi va 9 element: vodorod, kislorod, oltin, fosfor, kripton, ftor, natriy, lantan, rux chiqib she’rlar orqali gapiradilar. 2. Qiziqarli tajribalar o’tkazish: a) bir idishdan oddiy va anor suvi olish; b) ko’rinmas rassom;

c) olov sochuvchi ajdar; d) yonmas ro’molcha. 3. Intermediya "imtihon". Kecha so’ngida Mendeleyevga soz beriladi. Mendeleyev elementlar ismidan sozlagan o’quvchilarga, tomoshabinlarga, barcha kimyo fanini sevuvchi o’quvchilarga minnatdorchilik bildiradi. Beshinchi kun : 8-9 sinflar orasida “Kim, qachon, qayerda” tanlovi o’tkaziladi. Tanlov savollari fanlar hamkorligiga, kimyoning kelajagi, yutuqlariga moslab tuziladi. Oltinchi kun : Hafta davomida olib borilgan tadbirlarga yakun yasaladi. Haftalikda faol ishtirok etgan o’quvchilar estalik sovg‘alar bilan mukofotlanadi. Tayanch sozlar : o’quvchilar bilimini nazorat qilish, nazorat qilish usullari, ogzaki nazorat , yezma nazorat, testlar, sinov, imtixon.

Adabiyotlar ro’yxati 1. Borisov I.N. «Kimyo o’qitish uslubiyoti». T.: «O’qituvchi». 1966. 2. Abdullayev Sh.B. «Kimyo o’qitish uslubiyotidan ma’ruzalar matni». Namangan ,Faxrizoda xususiy kichik korxonasi, 2002. 3. Azizov M.T. «Ximiya ta’lim uslubiyoti fanidan ma’ruzalar matni». «Qarshi». 2000. 4. Ozbekiston Davlat standarti. Ozbekiston uzluksiz ta’limining Davlat standartlari tizimi. Oliy ta’lim 5440400 - kimyo yo’nalishiga oid bakalavrning tayyorgarlik darajasi va ozlashtiradigan bilimlari mazmuniga zaruriy talablar. Rasmiy nashr: T. : 2002. 5. Mehnat va kasb ta’limida o’qitishning faol usullaridan foydalanish. «Maktab va hayot» jurnalining 5 - soniga ilova. T.: 2003. 6. Ta’limda tabaqalashtirish. «Maktab va hayot» jurnalining 3 - soniga ilova. T.: 2003. 7. Barkamol avlod - Ozbekiston taraqqiyotining poydevori. T.: 1998. 8. «Ma’rifat» gazetasi. 2000 yil 4 noyabr soni.

Похожие

Kimyodan sinfdan tashqari ishlar. Sinfdan tashqari ishlarning ta’lim va tarbiyaviy ahamiyati

Maktab kimyo kursining tuzilishi va mazmuni. O’quv jarayonini rejalashtirish

O‘quv dasturlari va dars ishlari

Kimyo o’qitish uslubiyoti fani. O’zbekistonda uzluksiz kimyoviy ta’lim

Dars-o‘qitishning asosiy shaklidir